Scenariusze do programu "Bliżej siebie, bliżej nas"

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH
przeprowadzonych w ramach realizacji programu "Bliżej nas" dla uczniów z zaburzeniami w kontaktach społecznych.

Temat zajęć: Jestem członkiem społeczeństwa.
Blok tematyczny: Integracja.
Cel terapeutyczny: kształtowanie zdolności współdziałania.
Cele ogólne:
• doskonalenie umiejętności nawiązywania poprawnych relacji z rówieśnikami,
• budowanie postawy wrażliwości na krzywdę innych,
• zacieśnianie więzi w grupie.
Metody pracy: zabawy, praktycznego działania, wizualizacja.
Formy pracy: zbiorowa jednolita, indywidualna jednolita i zróżnicowana
Środki dydaktyczne: papier, kredki, pisaki
Grupa wiekowa: 10 - 12 lat
Czas: 45 min.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

Ćwiczenie wprowadzające:
- "Powitanie” - Uczestnicy stoją w kręgu. Każdy się przedstawia mówiąc swoje imię i pokazując jakiś ruch, charakterystyczny gest lub to co lubi robić. Za każdym razem grupa powtarza imię
i ruchy lub dźwięki danej osoby. Na koniec wszyscy mówią: Cześć!
Ćwiczenia zasadnicze:
- "Pięciobój pytona" - Prowadzący dzieli grupę na dwa zespoły. Uczestnicy siedzą jeden za drugim w linii prostej. Opierają stopy o uda osoby siedzącej przed nim. Osoby z przodu kładą ręce
i stopy na podłodze. Kiedy wszyscy są gotowi to ruszają do przodu. Mają dojść nie odrywając się od innych do wyznaczonego celu. W podsumowaniu dzieci opisują swoje odczucia. Co pozwoliło im na zwycięstwo?
- Każdy patrzy z nas na świat ze swojej perspektywy. Aby zobaczyć to, co do tej pory dla nas było ukryte musimy zrezygnować z tego i zdobyć więcej zaufania do innych ludzi. Więc na początku każdy porusza się swobodnie po pomieszczeniu. Kiedy tylko ma ochotę, zatrzymują się
i próbują znaleźć niecodzienną dla nich perspektywę, określone przedmioty, np. kucając, zasłaniając jedno oko, wchodząc na krzesło...
- Na koniec opowiadają jakie nowe doświadczenia zdobyły podczas tej zabawy? Co było najbardziej ciekawe?

Ćwiczenia zamykające:
- „Balon wyrusza w świat” - Dzieci siedzą w kręgu na podłodze i mają zamknięte oczy. Prowadzący podaje balon jednemu dziecku, które nic nie mówiąc, powinno się z nim zapoznać wszystkimi zmysłami, a potem przekazać sąsiadowi. Trwa to tak długo, aż każdy zapozna się z balonem. Na koniec otwierają oczy i opowiadają o podróży balonika.

- „Odgłosy natury” - Dzieci przyjmują wygodną pozycję i nasłuchują tego, co do nich dociera. Następnie zapisują lub malują usłyszane dźwięki.

Ewaluacja zajęć:
Dzieci wypowiadają się po kolei co podobało im się na zajęciach najbardziej? W kręgu dzieci przekazują sobie w zamkniętych dłoniach istniejącego w ich wyobraźni motyla tak, aby go nie zranić. Ostatnie dziecko uwalnia go wypuszczając na wolność przez okno, po czym wszyscy mówią cicho: Cześć!

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH
przeprowadzonych w ramach realizacji programu "Bliżej nas" dla uczniów z zaburzeniami w kontaktach społecznych.

Temat zajęć: Oto ja.
Blok tematyczny: Poznajemy siebie.
Cel terapeutyczny: Umiejętność doceniania siebie samego.
Cele ogólne:
• przełamanie onieśmielenia
• wzajemne poznanie się w grupie
• stwarzanie sytuacji sprzyjających do wyrażania siebie przez dziecko
Metody pracy: zabawy, poszukująca, praktycznego działania.
Formy pracy: zbiorowa jednolita, indywidualna jednolita i zróżnicowana
Środki dydaktyczne: ilustracje zwierząt, papier rysunkowy, kredki, długopisy, worek lub pudełko
Grupa wiekowa: 8 - 9 lat
Czas: 45 min.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

Ćwiczenie wprowadzające:
- "Piosenka” - Przywitanie się dzieci w rytm piosenki „Panie Janie”. Grupa śpiewa tekst piosenki wykonując przy tym określone gesty. Zabawa w kole na siedząco – lub stojąco. Dzieci wymieniają swoje imiona śpiewając, np. „Witam Gieniu , witaj Gieniu... pośród nas, pośród nas. Wszyscy Cię witamy, wszyscy Cię witamy pośród nas, pośród nas...” Dzieci wskazują daną osobę następnie krzyżują ręce na piersiach w geście przytulenia.
W podsumowaniu podają ile imion udało im się zapamiętać.
Ćwiczenia zasadnicze:
- „Jestem zwierzątkiem" - Prowadzący wprowadza dzieci w świat bajki. Wyobraź sobie, że przyszedł do nas czarodziej i chce zaczarować nas w zwierzęta. Gdybyś mógł wybierać, to jakim zwierzęciem chciałbyś być? Wybierz ilustrację lub narysuj jeśli chcesz. Dzieci nie pokazują innym swojego wyboru. Rysunki są zbierane i mieszane. Następnie każdy na odwrocie wypisuje cechy pozytywne danego zwierzęcia. Kolejnym krokiem jest czytanie cech i skojarzeń dzieci na forum grupy oraz szukanie osoby, która wybrała dane zwierzę. W podsumowaniu zastanawiają się czy łatwo im było zmienić się w zwierzę, co każdy uświadomił sobie na swój temat?
- „Pokrewieństwo dusz” - Wszystkie dzieci wkładają do worka jakiś osobisty przedmiot, ale tak, by nikt nie zauważył. Następnie przedmioty te są wyciągane, a grupa zastanawia się do kogo najbardziej pasuje. Każdy wybór musi zostać uzasadniony.
Ćwiczenia zamykające:
- "Wydychamy stres” - Dzieci udają, że zrywają jabłka. Sięgając rękami do wymyślonego drzewa wdychają głęboko przez nos powietrze. Zrywają jabłko, a następnie odkładają je do kosza, pochylając się i stopniowo wydychają ustami powietrze. Na koniec podsumowują „Co dało mi to ćwiczenie?”
- „Krzesełka” - Dzieci siadają na rozstawionych krzesełkach, prowadzący podaje kolejne hasła, a dzieci, których dotyczy dane stwierdzenie muszą zmienić miejsce, np.
dzieci, które lubią słońce...
dzieci, które lubią się uśmiechać...
Ewaluacja zajęć:
„Zamknięty krąg” - Dzieci kończą zdanie: „Czuję się lepiej po zajęciach, bo...” – nauczyciel zapisuje odpowiedzi dzieci.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH
przeprowadzonych w ramach realizacji programu "Bliżej nas" dla uczniów z zaburzeniami w kontaktach społecznych.

Temat zajęć: Taki jestem?
Blok tematyczny: Poznajemy siebie.
Cel terapeutyczny: Kształtowanie umiejętności rozumienia siebie.
Cele ogólne:
• rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktu
• poznawanie siebie
• uznawanie swoich uczuć
Metody pracy: zabawy, mapa myśli, praktycznego działania.
Formy pracy: zbiorowa jednolita, indywidualna jednolita i zróżnicowana
Środki dydaktyczne: kartki papieru, pisaki, zszywacz, ilustracje z gazet
Grupa wiekowa: 10 - 12 lat
Czas: 45 min.

PRZEBIEG ZAJĘĆ
Ćwiczenie wprowadzające:
- "Wiatrak” - Prowadzący zaczyna zabawę machając rękami tak jak wiatrak i mówi: „Asia wita Marysię” w tym czasie sąsiedzi prowadzącego machają jedną ręką od strony prowadzącego. Następnie wywołana osoba (Marysia) macha obiema rękami i mówi kogo wita, a jej sąsiedzi machają jedną ręką bliżej niej. Tak czynimy do momentu przywitania wszystkich dzieci.
Ćwiczenia zasadnicze:
- "Jestem gwiazdą” - Dzieci siedząc rozglądają się po klasie i wybierają jeden przedmiot, a następnie wyobrażają sobie, że nim są. Następnie wymieniają trzy cechy wybranego przedmiotu (np. jestem gwiazdą, jestem ładna, błyszczę i oświetlam niebo). Podczas przechodzenia po klasie podają sobie dłoń i przedstawiają się w ten sposób.
- Pogadanka na temat co czuje gdy mówię o sobie” - Rozmowa kierowana na temat uczuć towarzyszących dzieciom podczas wypowiadania się o sobie. Wykonanie mapy myśli.

Ćwiczenia zamykające:
- „Moja książeczka” - Dzieci tworzą książeczkę o sobie, z różnymi sytuacjami i nastrojami. Rysunki mogą być częściowo uzupełniane obrazkami z gazet. Mają ukazywać siebie podczas zabawy, nauki, przebywania w szkole, w domu, z kolegami z krótkimi dopiskami jak w komiksie: Co czuję? Jaki jestem? Na ostatniej stronie każde z pozostałych dzieci wypisuje co widzą w nim godnego pochwały i uwagi.
- "Oddychanie brzucha” - Dzieci kładą się na wznak, próbują się rozluźnić, stopy rozchylone, ręce wzdłuż tułowia, głowa ułożona prosto. Aby się rozluźnić dzieci muszą mieć poczucie ciężaru całego ciała. Usta powinny być lekko zamknięte. Dzieci kładą sobie ręce na brzuchu, a usta układają tak, jakby chciały zdmuchnąć płomień świecy. Rozpoczynamy wdech, przy wdechu brzuch unosi się do góry. Potem przechodzimy do oddychania nosem. Każdorazowo należy obserwować unoszenie się brzucha. Wydech powinien być zawsze dłuższy niż wdech. W podsumowaniu dzieci dzielą się wrażeniami podczas wykonywania ćwiczenia: Co czułem?
Ewaluacja zajęć:
- „Przekazanie uśmiechu” - Dzieci siedzą w kole, zaczyna osoba prowadząca, objaśniając dzieciom –„ przesyłam uśmiech dziecku, które siedzi obok mnie po prawej stronie” – dotyka ramienia tego dziecka i patrząc mu w oczy uśmiecha się. Dzieci przekazują sobie uśmiech bez słów, dotykając lekko ramienia kolegi (koleżanki) z prawej strony i uśmiechają się najpiękniej jak potrafią.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH
przeprowadzonych w ramach realizacji programu "Bliżej nas" przeznaczonego dla uczniów z zaburzeniami w kontaktach społecznych.
Temat zajęć: Jestem pomocny.
Blok tematyczny: Pomagam innym.
Cel terapeutyczny: Umiejętność niesienia i doceniania wzajemnej pomocy.
Cele ogólne:
• doskonalenie umiejętności nawiązywania poprawnych relacji z rówieśnikami,
• budowanie postawy wrażliwej na krzywdę innych,
• wzmacnianie samooceny,
• zmniejszanie napięcia emocjonalnego,
• zacieśnianie więzi w grupie.
Metody pracy: podająca, poszukująca, praktycznego działania.
Formy pracy: zbiorowa jednolita, indywidualna jednolita i zróżnicowana
Środki dydaktyczne: drewniane patyczki, flamastry, kredki, szary papier, materace różnego kształtu i wielkości, karty z ilustracjami, płyta z muzyką relaksacyjną.
Grupa wiekowa: 8 - 9 lat
Czas: 45 min.

PRZEBIEG ZAJĘĆ
Ćwiczenia wprowadzające:
- "Iskierka" - Uczniowie stoją w kręgu trzymając się za ręce, prowadzący zajęcia "przekazuje iskierkę" ściskając dłoń osobie stojącej obok, ta z kolei przesyła ją dalej.
- "Wspólny okrzyk" - Uczniowie pozostają w kole i wszyscy na dane hasło zaczynają cichutko mruczeć. Prowadzący zajęcia podnosi ton głosu mrucząc coraz głośniej i prosi, aby dzieci robiły to samo co on - na końcu wszyscy głośno krzyczą: hura!

Ćwiczenia zasadnicze:
- Współpraca" - Uczestnicy dobierają sie parami, które połączone są ze sobą dwoma cienkimi patyczkami. Patyczki dzieci przytrzymują całymi dłońmi, wykonując jednocześnie różne zadania: siadanie, wstawanie... Pary muszą ze sobą współpracować tak, aby patyczki nie spadły na ziemię.
- Pogadanka na temat niesienia pomocy innym - Uczniowie rozmawiają z prowadzącym zajęcia
o sposobach i rodzajach niesienia pomocy innym. Ich sugestie są zapisywane na szarym papierze. Prowadzący prosi również, aby uczniowie opisali uczucia jakie im towarzyszą w momencie, kiedy pomagają innym.
- "Ślepiec" - Prowadzący zajęcia ustawia w sali "tor przeszkód". Dzieci dobierają się w pary, gdzie jedno z nich ma zawiązane oczy, a drugie bezpiecznie przeprowadza go przez "tor przeszkód". Podczas ćwiczenia dzieci nie odzywają się do siebie, pomagają sobie jedynie dotykiem. Potem następuje zmiana ról.
Po zakończonym ćwiczeniu uczniowie opisują uczucia jakie im towarzyszyły, jak czuły się w obu rolach.
- "Wyciągnij pomocną dłoń" - Każdy z uczestników obrysowuje swoją dłoń na kartce papieru i ją wycina. Prowadzący prosi uczniów, aby narysowali lub napisali w środku w jaki sposób pomagają innym ludziom w różnych sytuacjach. Po wykonaniu zadania uczniowie analizują sytuacje przedstawione na "ich dłoniach".
Ćwiczenia zamykające:
- "Zagubiony kotek" - Uczniowie siedzą w kręgu. Jedna osoba wychodzi z sali.
Z pozostałej grupy wybiera się zagubionego "kotka". Wszyscy opuszczają nisko głowy, "kotek" miauczy.
Powracająca osoba ma za zadanie ustalić kto jest "kotkiem".
- Relaks przy muzyce - Uczestnicy zajmują wygodne pozycje. W tle muzyka relaksacyjna np. szum morza. Uczestnicy wizualizują przyjemne i bezpieczne miejsce. Wyciszają się.

Ewaluacja zajęć:
"Jak się czuję gdy pomagam innym" - Uczniowie dostają karty z obrazkami słońca, chmur oraz deszczu. Prowadzący tłumaczy uczniom jakie uczucia symbolizują poszczególne karty /słońce - radość, uśmiech; chmura - niezadowolenie, złość; deszcz- smutek/. Zadaniem uczniów jest wybór odpowiedniej karty i przyklejenie jej pod pytaniem znajdującym sie na tablicy: Jak się czuję, gdy pomagam innym?

Opracowały: mgr Joanna Polanek i mgr Katarzyna Tenerowicz