Tutoring - twoją pomocą w drodze do zawodu z pasją. Innowacja pedagogiczna

Część I ( jest 8 stron)

Wiesława Majewska-Jaklińska

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Tytuł: „ Tutoring- twoją pomocą w drodze do zawodu z pasją”

Szkoła XXI wieku jest placówką dynamiczną i najważniejszą jej kompetencją jest nastawienie na możliwości szerokiego rozwoju ucznia oraz podnoszenie jakości pracy szkoły. W celu podniesienia jakości dydaktyki w szkole, zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Edukacji Narodowej do szkolnictwa trafiła jedna z nowoczesnych metod dydaktycznych, jaką jest tutoring.
Tutoring należy do metod dydaktycznych , nastawionych na rozwijanie potencjału uczniów oraz motywowanie ich do samodzielnej pracy. Polega ona na regularnych spotkaniach z uczniem ,zwanych tutorialami, w ramach których podopieczni samodzielnie przygotowują zadania, które są następnie omawiane z tutorem. Ta forma pracy niesie przede wszystkim pomoc i satysfakcję zarówno dla uczniów, jak i dla szkoły oraz nauczyciela. Tutoring obejmuje szerszy zakres, aniżeli przekazywanie wiedzy i jej weryfikacja. Tutor potrafi uczyć samodzielnego myślenia, budowania opinii opartych na wiedzy , publicznej ich obrony, pomagać w wyborze dalszej drogi kształcenia. Tutoriale to indywidualne spotkania z uczniem, które pozwalają na dokładne przyjrzenie się rozwojowi ucznia oraz pomoc w drodze do realizacji samodzielnie wytyczonych przez niego celów. Jest on w czasach współczesnych ratunkiem dla zagubionego często ucznia, który poszukuje swoich mocnych stron, by odnaleźć się między ideami, a faktami. Nie bez znaczenia są tu relacje uczeń-nauczyciel, gdzie obie strony znajdują czas poza zajęciami lekcyjnymi ,by poświęcić go na zdobycie dodatkowego wsparcia od nauczyciela oraz zbudowanie pozytywnej opinii o roli i znaczeniu szkoły przed wyborem ścieżki zawodowej. Każda szkoła ponadgimnazjalna, która przygotowuje młodzież na krajowy oraz europejski rynek pracy i troszczy się o dobrze wykwalifikowane zasoby ludzkie może wykorzystać tą nowoczesną metodę z uniwersytetu oxfordzkiego.
Określenie rodzaju innowacji pedagogicznej
Innowacja pt. „Tutoring – twoją pomocą w drodze do zawodu z pasją” oparta jest na Ustawie o systemie oświaty z dn.7.września 1991 oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 lutego 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002 r. nr 56, poz. 506) i ma na celu przygotowanie młodzieży do samodzielnego i aktywnego kształtowania swojej drogi zawodowej. Innowacja ma charakter organizacyjno-metodyczny ,ponieważ dotyczy organizacji samokształcenia ucznia, zaś metodyczny, gdyż zmiany dotyczą metod pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej. Jako innowacja pedagogiczna ma być działaniem wspomagającym realizację celów i zadań szkoły.

Zakres innowacji pedagogicznej

Innowacja obejmuje zajęcia dodatkowe w ramach tutoringu dla klas czwartych, związane z organizacją pracy samodzielnej ucznia, rozpoznaniem ich potencjału, doradztwem w doborze metod i technik samodzielnej pracy w przygotowaniu do zdania egzaminu maturalnego z języka niemieckiego, który nie jest realizowany w zwiększonej ilości godzin, jak w przypadku innych zadeklarowanych przez uczniów języków obcych. Uczniowie poszukujący poszerzonych możliwości w przygotowaniach do zdawania egzaminu maturalnego z języka niemieckiego wyznaczyli sobie za cel przyszłość zawodową związaną z językiem niemieckim. Szkoła nie może zapewnić im zajęć fakultatywnych z języka dobrowolnie wybranego przez nich do egzaminu maturalnego z powodu limitów godzin na poszczególne przedmioty, ale zadanie może zostać zrealizowane przez udział uczniów w zajęciach dodatkowych w ramach tutoringu. Nauczyciel przeznacza na realizację celów okres od października bieżącego roku szkolnego do końca kwietnia następnego roku.

Motywacja wprowadzenia innowacji pedagogicznej i oczekiwania z nią związane

Powodem wprowadzenia innowacji jest rozwój ucznia i podniesienie jakości pracy szkoły. Uczniowie naszej szkoły decydują o wyborze przedmiotu do egzaminu maturalnego dopiero w IV-ej klasie. Przez trzy lata cyklu nauczania od podstaw nie są zdecydowani ,który język zdaje się być dla nich na takim poziomie komunikacyjnym ,żeby mogli bez trudu i płynnie zdawać go podczas egzaminu pisemnego i ustnego. Umiejętności, jakie zdobyli w 3-letnim cyklu wiążą się opanowaniem podstawy programowej w stopniu podstawowym, lecz w celu komunikowania się na swobodnym poziomie niezbędna im jest dodatkowa pomoc. Potrzeba wynika z ich życiowych planów edukacyjnych ,wskazówek rodziców pracujących w krajach niemieckojęzycznych oraz z dostosowania kształcenia do zmian na rynku pracy, wynikających z corocznych danych statystycznych na temat osób wyjeżdżających do sąsiadów poszukiwaniu pracy . W celu wprowadzenia innowacji została przeprowadzona diagnoza rynku zawodowego ,a dokładnie ilości osób wyjeżdżających do krajów niemieckojęzycznych w porównaniu z krajami anglojęzycznymi. Wobec bardzo wysokiej liczby wykwalifikowanych mieszkańców rejonu wyjeżdżających za pracą do Niemiec i Wielkiej Brytanii istnieje więc zapotrzebowanie na kształcenie w dwóch językach zachodnich, gdyż do tych właśnie krajów emigruje najwięcej mieszkańców naszego województwa.
część II
Przewidywane efekty wdrożenia innowacji pedagogicznej :

a) w zakresie efektów kształcenia: samodzielna organizacja pracy ucznia w celu osiągnięcia wytyczonych celów, świadome planowanie swojej drogi zawodowej;
b) zmiany organizacyjne w szkole: stworzenie zajęć dodatkowych dla uczniów chcących realizować swoje oczekiwania i marzenia;
c) w zakresie zmian metodycznych: zwiększona ilość zajęć pozalekcyjnych tworzy dla nauczyciela możliwość lepszego poznania ucznia i jego oczekiwań, wyjście naprzeciw jego potrzebom ,pomoc w realizacji marzeń ;
d) w zakresie dalszego etapu rozwoju absolwenta: ocena i promocja szkoły, ukierunkowanie na osiągnięcie celów, odnalezienie się na europejskim rynku pracy.

Efekty innowacji pedagogicznej ,czyli zajęć dodatkowych w ramach tutoringu:

dla ucznia:
* umiejętność określenia celów, wyznaczenia planu pracy i strategii samodzielnego uczenia się ;
* pogłębianie wiedzy na temat możliwości kształcenia;
* uczestnictwo w przemyślanym procesie zdobywania wiedzy i umiejętności w zakresie planowania własnej kariery edukacyjno-zawodowej lub drogi zawodowej;
* wyrabianie umiejętności samooceny przez rozwój w ścieżce edukacyjnej ;
*świadome zaplanowanie kariery zawodowej;
* praktyczne posługiwanie się językiem obcym na poziomie wymaganej do egzaminu maturalnego biegłości językowej;
* rozumienie tekstów pisanych, treści słownych na stosownym poziomie;
* umiejętność uczestniczenia w dyskusji – argumentowanie, wyrażanie opinii , uzasadnienia i obrona własnych sądów;
* przetwarzanie przeczytanych i usłyszanych informacji z uwzględnieniem własnego stylu;
* umiejętność wyszukiwania i selekcjonowania informacji;
* umiejętność posługiwania się wybranymi środkami stylistycznymi w wyrażaniu różnych emocji;
* umiejętność pisania krótszych i dłuższych form użytkowych;
* stosowanie odpowiednich środków leksykalnych w określonych rodzajach tekstów;
* umiejętność dokonywania autokorekty na podstawie wykonanych i sprawdzonych zadań;

* opanowanie różnorodnych strategii uczenia się i posługiwania się wszelkimi dostępnymi źródłami informacji.

korzyści dla szkoły wynikające z opracowania i wdrożenia innowacji pedagogicznej :
* poszerzenie oferty dydaktycznej szkoły,
* wzbogacenie bazy nowoczesnej pracy dydaktycznej szkoły,
* wpływ na kształtowanie świadomości uczniów w zakresie planowania kariery zawodowej,
* wspieranie ucznia w doskonaleniu swoich umiejętności.
dla nauczyciela:
* wykorzystanie pogłębianych nieustannie doświadczeń i form doskonalenia oraz własnych umiejętności do pomocy młodzieży w odnalezieniu się na rynku pracy i w życiu codziennym;
* systematyczne i dostosowane do realiów zdobywanie wiedzy o problemach i potrzebach młodzieży;
* kształtowanie umiejętności pracy doradcy/tutora, pomocnika w realizacji celów ucznia;
* współpraca w tworzeniu planu rozwoju kariery zawodowej ucznia

Istotnym kryterium sukcesu w odniesieniu do oczekiwanych efektów innowacji będą wskaźniki dotyczące ilości uczniów, którzy zdali egzamin maturalny z języka niemieckiego, dostali się na studia wyższe oraz wyjechali do krajów niemieckojęzycznych w celu podjęcia pracy.

Treść innowacji pedagogicznej

Założenia innowacji pedagogicznej powiązane są:

1. - z ogólnymi celami nauczania, czyli celami edukacyjnymi, a więc zadaniami szkoły wynikającymi z planu wychowawczego szkoły:
a) osiągnięciem umiejętności językowych na poziomie komunikacji językowej , zapewniającej swobodne posługiwanie się językiem obcym, w szczególności w przyszłej pracy i nauce;
b) przygotowaniem do egzaminu maturalnego;
c) wdrożeniem nowoczesnej metody pracy dydaktycznej opartej na tutoringu

2. - z celami szczegółowymi, czyli podmiotowymi, określającymi zmiany w rozwoju sprawności umysłowych, wywołanymi procesem dydaktyczno-wychowawczym kształcenia związanego z nabywaniem i rozwijaniem przez ucznia czterech podstawowych sprawności językowych :
a)mówienie: - uczeń zadaje pytania i udziela odpowiedzi z zakresu życia codziennego , zawodowego oraz interesujących go tematów; - uczeń rozpoczyna, prowadzi i podtrzymuje rozmowę ; - uczeń wyraża własne opinie i życzenia . b) słuchanie: - uczeń odbiera,przekształca,parafrazuje zebrane informacje - rozumie ogólny sens i intencje wypowiedzi; - potrafi wyszukiwać szczegółowe informacje w różnorodnych ankietach,wywiadach, odsłuchiwanych tekstach ; c) czytanie: - uczeń rozumie treść autentycznych tekstów różnego rodzaju (ogłoszenia ,listy, formularze); - wyszukuje konkretnych informacji w tekstach o różnym stopniu trudności.
d)pisanie: - uczeń potrafi zastosować kompendium wiedzy gramatycznej do pisania tekstów; - posiada umiejętność zapisania większości znanych słów ze słuchu; - rozróżnia styl formalny od nieformalnego; - potrafi dokładnie wypełniać sprecyzowane ankiety; - potrafi analizować błędy.
3. z celami przedmiotowymi , określającymi zmiany w zasobie wiedzy i umiejętnościach jej stosowania w praktycznych i teoretycznych działaniach uczniów poprzez nowoczesne metody pracy dydaktycznej:
- posługiwaniem się językiem w sytuacjach dnia codziennego; - ugruntowaniem wiadomości i umiejętności nabytych w trakcie nauki języka niemieckiego ; - korzystaniem z wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie nauki języka- w korelacji z nabytymi umiejętnościami; - zapoznaniem się i uwzględnienie nowoczesnych trendów w edukacji i pracy dydaktycznej - tutoringu - przygotowaniem do samodzielnej , zorganizowanej pracy w celu osiągnięcia wytyczonych zadań.
4. z zadaniami szkoły:
a) dążeniem do zapewnienia uczniom maksymalnego kontaktu z językiem obcym poprzez organizację pracy za pomocą nowoczesnych metod pracy dydaktycznej oraz zebrania materiałów do samodzielnej pracy; b) pomocą uczniom w rozwijaniu poczucia własnej wartości oraz wiary we własne możliwości; c) umożliwieniem uczniom poznawania i wyrażania w języku obcym własnych przekonań, opinii i sądów; d) wspieraniem uczniów w rozwijaniu postawy zainteresowania edukacją europejską; e) umożliwieniem uczniom wykorzystania znajomości języka niemieckiego do wykonywania różnych projektów ,także pozajęzykowych; f) rozwijaniem umiejętności pracy zespołowej i wykorzystywanie doświadczeń nabytych w uczeniu się innych języków obcych; g ) wdrażaniem uczniów do samodzielności w procesie uczenia się języka obcego, h) wdrażaniem uczniów do samooceny i planowania własnego rozwoju.
Część III

W ramach modułów programowych realizowane są wszystkie treści zawarte w podstawie programowej do nauczania języka niemieckiego na poziomie podstawowym , a w ramach zajęć dodatkowych dotyczących tutoringu zawarto następujące treści:
1. Zapoznanie z tutoringiem jako nowoczesną pracą dydaktyczną 2 h;
2. Wyznaczenie celu tutorialu – 2 h
3. Omówienie, wyznaczenie i sprecyzowanie celów ucznia – 4 h
4. Ustalenie Indywidualnego Planu Rozwoju dla każdego ucznia -10 h
5. Określenie słabych i mocnych stron ucznia – 2 h
6. Organizacja podziału materiału i strategii uczenia się – 2 h
7. Ewaluacja osiągniętego celu – 2 h

Osiągnięcia uczniów
Istotną rolę w celu realizacji innowacji pedagogicznej i wytyczonych w jej ramach zadań będą odgrywały zajęcia pozalekcyjne i wolontarne w granicach od 70 do 80 godzin z nauczycielem oraz czas samodzielnej pracy ucznia na rzecz doskonalenia się w przygotowaniu się do egzaminu maturalnego z języka niemieckiego ,które doprowadzą uczniów do wyznaczonej biegłości językowej i,a tym samym dozrealizowania swoich celów językowych,czyli :
a) sprawności rozumienia ze słuchu przez:
- technikę czytania wspierającego słuchanie, - technikę rozmowy i dyskusji , - odsłuchiwanie tekstów , - technikę uzupełniania tekstów , - technikę zaznaczania i wielokrotnego wyboru, - technikę samodzielnego kończenia zdań stosownie do poziomu nauczania.

b)sprawności czytania ze zrozumieniem przez: - technikę formułowania głównej myśli tekstu , - technikę wyszukiwania potrzebnych informacji w tekście, - technikę notowania pytań i odpowiedzi , - technikę posługiwania się znajomością środków językowych, - technikę przekazywania w skrócie informacji w formie pisemnej .
c) sprawności pisania przez: - technikę pisania listów w odpowiedzi na zapytania , - technikę wypełniania formularzy, - technikę pisania życiorysu, podania, wypełniania ankiet i innych dokumentów , - technikę pisania listów.
d)sprawności mówienia przez: - technikę interpretacji obrazka i tekstu , - technikę stawiania pytań i udzielania odpowiedzi , - technikę opisu sytuacji , - technikę wypowiedzi według podanych elementów treści , - technikę streszczenia , - technikę wypowiedzi na podstawie autentycznych dokumentów , - technikę symulacji i odgrywania ról , - technikę posługiwania się internetem w wyszukiwaniu informacji .

Ewaluacja innowacji pedagogicznej
Ewaluacja programu to pogłębione sprawdzenie i ocenienie osiągnięć uczniów, obejmujące analizę warunków przebiegu i wyników zamierzonych celów . Jest wykonywana w celu ulepszenia całego procesu dydaktycznego. W przypadku wdrożenia innowacji jej przedmiotem będą wiadomości i umiejętności grupy uczniów klas czwartych uczestniczących w zajęciach pozalekcyjnych z tutoringu . Ponieważ ewaluacja jest zbieraniem informacji, będzie więc ona podstawowym materiałem, który nauczyciel poddaje interpretacji i wykorzystuje do uzasadnienia wniosków końcowych. Informacje zbierane zostaną przez:

a) Obserwację i analizę potrzeb uczniów, ich słabe i mocne strony ,przeprowadzenie wywiadu dotyczącego zagadnień, które sprawiają im największe trudności i dokonanie ukierunkowania na plan pracy oraz gradację materiału do opanowania.
b) Samodzielne wytyczenie celów przez każdego ucznia – w jaki sposób sam uczeń zamierza pracować nad opanowaniem i doskonaleniem swoich słabych stron. Wykorzystanie arkusza ustanawiania celów ,na podstawie którego uczniowie dokonają samooceny realizacji celu – od skonkretyzowania go ,przez jego zmierzenie , osiągalność, zgodność z osobowością do osadzenia go w czasie.
c) Analizę osiągnięć - regularne sprawdzanie wykonanych prac pisemnych, rozwiązywanie zadań na rozumienie ze słuchu, ćwiczenia z zakresu mówienia , analizę błędów, analizę wyników matury próbnej i egzaminu maturalnego.


Bibliografia:

1 Rozporządzenie MEN i Sportu z dnia 9.kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki – (Dz.U.z 2002 r.Nr 56,poz.506)
2 Emigracja ludności w:{ dane z Urzędu Statystycznego we Włocławku},rok 2013
3 Lilianna Kupaj,Wiesława Krysa , Kompetencje coachingowe nauczycieli, wyd.ABC,Warszawa 2014,str.41-42
4 Gerald Huther,Uli Hauser, Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy wrodzone talenty, wyd. Dobra literatura,Słupsk 2014
5 Gordon Dryden,Jeannette Vos, Rewolucja w uczeniu,wyd.Zysk iS-ka,Poznań 2011