Kolędnicy. Ożywiamy zapomniane zwyczaje. Scenariusz zajęć świetlicowych

1. Grupa wiekowa : uczniowie klas I – III

2. Temat dnia – „Kolędnicy. Ożywiamy zapomniane zwyczaje.”
(Temat został opracowany na potrzeby zapoznania dzieci ze zwyczajem kolędowania, aby mogły wziąć udział w konkursie na projekt kartki bożonarodzeniowej organizowanym przez Miejskie Centrum Kulturalne)

3. Cele zajęć :

Wiadomości – uczeń powinien :
-umieć przedstawić krótko zwyczaj kolędowania,
-umieć wymienić przykłady postaci, jakie najczęściej można było spotkać w orszaku kolędników, spróbować określić ich symboliczne znaczenie.

Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych – potrafi :
-nazwać obrazki przedstawiające różne postacie w orszaku kolędników,
-rozwiązać krzyżówkę.

Stosowanie wiadomości w sytuacjach nowych – potrafi :
-wykonać pracę plastyczną na temat „Kolędnicy” uwzględniając różnorodność postaci oraz przedstawiając typowe emblematy grupy kolędniczej i poszczególnych jej uczestników (np. śmierć – kosa, gwiaździch – gwiazda, turoń – określone przebranie upodabniające postać do kozła).

Rozumie wiadomości :
-rozumie potrzebę uzyskania informacji o zjawisku kolędowania tak rzadko spotykanym w dzisiejszym świecie,
-rozumie przyczyny zaniku zwyczaju kolędowania i jego popularność w dawnych czasach.

Wychowawcze :
-zachęcanie do wykorzystania wyobraźni,
-zachęcanie do odkrywania przeszłości w sposób ciekawy i kreatywny,
-zachęcanie do poznawania dawnych polskich zwyczajów,
-wyrabianie nawyku bezpiecznego posługiwania się narzędziami pracy,
-dbanie o estetykę miejsca pracy podczas wykonywania prac plastycznych ,
-kulturalne zachowanie się wobec rówieśników,
-wdrażanie dzieci do wspólnej pracy i zabawy,
-wyrabianie nawyku dzielenia się z innymi,
-wyrabianie nawyku czekania na swoją kolej.

4. Metody pracy :

słowna
-rozmowa z dziećmi,
-swobodne poszukiwanie odpowiedzi na pytanie „Kim byli kolędnicy?”,
-swobodne wypowiedzi dzieci na temat poszczególnych postaci w orszaku kolędniczym,
-wymienianie różnorodnych przyczyn, dlaczego kolędowanie zanikło, a było kiedyś tak popularne.

praktyczna
-rozwiązywanie krzyżówki
-wykonywanie pracy plastycznej.

oglądowa
-oglądanie obrazków przedstawiających różne przykłady postaci kolędników,
-podziwianie różnorodnych sposobów wykonania pracy plastycznej przez dzieci.

5. Formy pracy :

zbiorowa
-odpowiadanie na pytania nauczyciela,
-udział w nazywaniu postaci na obrazkach,
-wymyślanie możliwych przyczyn, dla których kolędowanie zanikło.

indywidualna
-rozwiązywanie krzyżówki,
-wymyślanie koncepcji wykonania pracy plastycznej oraz rodzaju wykorzystanych materiałów,
-wykonanie pracy plastycznej.

6. Pomoce i środki dydaktyczne :
-obrazki, zdjęcia, ilustracje przedstawiające orszaki kolędników w formie grafik, obrazów, rysunków,
-gotowy szablon krzyżówki dla każdego dziecka,
-kredki, blok rysunkowy.

7. Przebieg zajęć

1. Powitanie dzieci.
Nawiązanie do tematu lekcji.
Nauczyciel rozdaje gotowe szablony krzyżówki, której rozwiązaniem jest hasło „Kolędnicy”. Poziom trudności krzyżówki można stopniować wykonując ją w formie obrazkowej, krótkich zagadek lub niedokończonych zdań.
Nauczyciel zadaje pytanie „Kim byli kolędnicy? Co robili?”.
Nauczyciel stara się naprowadzić dzieci poprzez zrobienie mini-testu:
Kolędnicy to:
a)rolnicy hodujący kolendrę;
b)mechanicy samochodowi, trudniący się naprawą kół w samochodach;
c)grupa przebierańców, którzy dawniej odwiedzali domy w okresie Bożego Narodzenia, aby zabawiać mieszkańców wsi, nieść dobrą nowinę oraz zebrać podarki.
Dzieci odpowiadają i próbują dookreślić, kto, po co i jak kolędował. Nauczyciel na bieżąco dokonuje syntezy informacji.

2. Nauczyciel pokazuje ilustracje orszaków kolędniczych, prosi dzieci o odgadnięcie, jakie postacie uczestniczyły w kolędowaniu, jakie ważne przedmioty nieśli kolędnicy ze sobą (gwiazda, szopka, postacie turonia, gwiaździcha, herodów, diabła, śmierci, anioła itd.). Dzieci opowiadają o postaciach z obrazków, starając się określić ich symbolikę i sens.

3. Nauczyciel pyta dzieci, dlaczego teraz rzadko spotykamy grupy kolędników. Skierowuje rozmowę na tory rozwoju cywilizacji i innych rozrywek, usiłując przekazać dzieciom sens istnienia grup kolędniczych – przedstawiały one historię narodzenia Chrystusa, będąc jednocześnie okazją do rozrywki, zabawy, śmiechu.

4. Nauczyciel prosi dzieci o to, by przedstawiły swój własny orszak kolędników, w którym znajdą się wybrane przez dzieci postacie i emblematy. Prace wykonywane są za pomocą kredek.
Po skończonym rysowaniu dzieci porządkują stanowisko pracy.
Kiedy prace są gotowe, komponujemy z nich wystawę.

4. Zakończenie i pożegnanie uczniów.