Internet II generacji w usługach ubezpieczeniowych

WYŻSZA SZKOŁA KOMUNIKACJI I ZARZĄDZANIA
W POZNANIU

Monika Świątek
Internet II generacji w usługach ubezpieczeniowych

Wydział: Zarządzania i Ekonomii
Kierunek: Zarządzanie i Marketing
Katedra: Podstaw Informatyki
Specjalność: Informatyka i komunikacja w biznesie

SPIS TREŚCI

1. Internet 6
2. Metadane 8
3. Ogólna charakterystyka ubezpieczeń 10
3.1.1 Ubezpieczenia życiowe 10
3.1.2 Ubezpieczenia majątkowe 13
3.1.3 Uprawnienia do zawierania umów ubezpieczeniowych w imieniu towarzystwa ubezpieczeniowego 13
4. Podstawowe dokumenty związane z zawarciem umowy ubezpieczenia 14
4.1 Polisa ubezpieczeniowa 14
4.2 Pozostałe dokumenty 14
5. Ubezpieczenia majątkowe 15
5.1 UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE 15
5.1.1 Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) 15
5.1.2 Obowiązkowe ubezpieczenie rolników - OC rolników 16
5.1.3 Odpowiedzialność cywilna rolników 17
5.2. UBEZPIECZENIA DOBROWOLNE 18
5.2.1 Ubezpieczenie autocasco „AC” 18
5.2.2 NNW 18
5.2.3 Ubezpieczenie domów i mieszkań 19
6. Ubezpieczenia na życie 21
6.1 Ubezpieczenie emerytalne zwane ubezpieczeniem na życie i dożycie 22
6.2 Ubezpieczenie posagowe zwane stypendialnym 23
6.3 Ubezpieczenie terminowe 24
7. Dokumenty wykorzystywane w usługach ubezpieczeniowych 27
7.1 POLISA UBEZPIECZENIOWA 27
Rys. Wygląd polisy do odręcznego wypełnienia 29
7.2 WNIOSEK UBEZPIECZENIOWY 30
7.3 POKWITOWANIE 31
7.4 INNE DOKUMENTY WYKORZYSTYWANE W USŁUGACH UBEZPIECZENIOWYCH 32
8. Metadane 39
9. Język DAML+OIL 43
10. Wykorzystanie DAML+OIL do opisu usług ubezpieczeniowych 44
10.1 NAGŁÓWKI DOKUMENTÓW W DAML+OIL 44
10.2 FORMUŁOWANIE KLAS I PODKLAS W DAML+OIL 44
10.3 OPISYWANIE WŁASNOŚCI W DAML+OIL 45
11. Propozycja wykorzystania metadanych na przykładach opisów 47
11.1 KLASY 47
11.2 WŁASNOŚCI UBEZPIECZEŃ 50
12. Przyszłość firm ubezpieczeniowych w Internecie 60
12.1 DYNAMIKA ROZWOJU INTERNETU 60
12.2 PRZYSZŁOŚĆ UBEZPIECZEŃ W INTERNECIE 61
12.2.1 Podpis cyfrowy 62
12.2.2 Funkcje podpisu cyfrowego 63
12.2.3 Certyfikat cyfrowy 64
12.2.4 Urzędy Certyfikacyjne 64
12.2.5 Odczytywanie wiadomości 65
12.2.6 Zastosowanie podpisu cyfrowego 65
13. Uwagi końcowe 66
Streszczenie 67
Bibliografia 69

1. Internet
Internet jest systemem ewoluującym i zmieniającym się. Można go podzielić na trzy warstwy. Są to warstwy: numerycznej informacji w postaci danych, teoretycznych modeli interpretacji danych, a następnie protokołów do magazynowania, znajdowania, pozyskiwania i transmisji, oraz przetwarzania i prezentacji informacji. Trzecią warstwę stanowią takie infrastruktury, jak telekomunikacja, sprzęt, oraz oprogramowanie.
Nieustanna ewolucja systemu jest możliwa dzięki nowym technologiom i coraz większym możliwościom technicznym sprzętu i oprogramowania. Proces transformacji jest możliwy dzięki milionom poprawek nanoszonych codziennie do sieci przez nawigatorów i osoby zajmujące się budowaniem Internetu; dotyczy to wszystkich trzech warstw systemu. Nieustanna przemiana spowodowała powstanie różnych form Internetu, jak na przykład: rozrywka, e-handel, transakcje typu „busines-to- busines”, elektroniczne adresy, e-publikacje i inne naukowe. Osiągnięcia Internetu możemy podzielić na sześć grup tematycznych, z których każda reprezentuje odrębną fazę w historii ewolucji Internetu.[1]
– Okres baz danych dostępnych via Telnet. Bazy takie jak AVERY INDEX (architektura i planowanie), DIALOG (nauka, technologia, handel), FRANCIS (nauki społeczne i humanistyczne), MEDLINE (medycyna), MELVYL (zasoby bibliotek Uniw.. Kalifornia), albo the WORLD LAW INDEX (prawo), dominowały w sieci w latach 1980-1991;
– Era archiwów typu FTP i katalogów Archie to lata 1986-1991. Początkowo ów centralny katalog budowany był ręcznie. Później był konstruowany automatycznie, za pomocą programu do sprawdzania adresów i nazw plików na podstawie listy uprzednio znanych zasobów informacyjnych;
– Era baz danych typu WAIS i centralnego katalogu WAIS (1991-1995);
– Era systemu Gopher ( Świstak) i wyszukiwarek typu Veronica/Jughead (1991-1995). Od tej pory rejestry zasobów informacyjnych tworzone były automatycznie za pomocą wyszukiwarek, które non-stop szperały w sieci i kolekcjonowały adresy, nazwy plików danych a także dane na temat szczegółów ich zawartości. Wyszukiwarki katalogowały zasoby z założenia nieograniczone;
– Era wstępnej technologii WWW (1991-1996). W tej fazie historii Internetu, którą można nazwać WWW1, użyte były przeglądarki dające dostęp zarówno do tekstu jak i grafiki. Etap ten cechowało powstanie ogromnego archipelagu elektronicznych stronic zbudowanych w sposób statyczny. Równocześnie, były one proste w konstrukcji i 'nieinteligentne.' Faza ta była również okresem wprowadzenia wyszukiwarek WWW typu Altavista;
– Era technologii WWW2 (1997-chwila obecna). W tej fazie Internetu pojawiły się przeglądarki multimedialne. Zawartość oraz adresy zasobów informacyjnych są także regularnie katalogowane i odnajdywane na sieci za pomocą inteligentnych wyszukiwarek typu Google. Równocześnie, świat WWW2 coraz częściej używa elektroniczne dokumenty tworzone w sposób dynamiczny w reakcji na pytanie nadesłane danemu serwerowi. Technologia WWW2 zaczyna używa również uniwersalnego języka komputerowego Java i pisanych w nim specjalistycznych mikroprogramów, tzw. apletów. Takie mini-programy ściągane są z sieci by ad hoc dopomóc czytelnikowi w lokalnej, a zatem dodatkowej, obróbce zebranej informacji. Świat WWW2 jest również okresem pierwszych eksperymentów w zastosowaniu metajęzyka XML (ang. Extensible Markup Language) i związanych z nim strukturalnych i semantycznych znaczników (ang. XML data tags). Znaczniki te umożliwiają budowanie elektronicznych dokumentów, które są spójne, i poprawnie zorganizowane - a zatem dokumentów, które będą powszechnie poddawane dalszym automatycznym analizom i transformacjom. Technologia WWW umożliwia konstruowanie na dużą skalę elektronicznych dokumentów przekazywanych wielu użytkownikom. Bazy danych dostępne w sieciach we wczesnych latach 90-tych musiały być ręcznie wprowadzane i ręcznie odnajdowane, co było mozolne i uciążliwe. Były one oparte na technologii WWW2 i WWW1. Uciążliwość spowodowana obszernością danych dokumentów, ogromem komentarzy spowodowany był brakiem zastosowania odpowiednich narzędzi takich, jak na przykład metadane.
Internet rozpowszechnił się w społeczeństwie szybciej niż faksy i telefonia komórkowa. Żadna inna technologia nie rozwinęła się w tak imponującym tempie. Badania przeprowadzone przez World Wide Web pokazują, że w ciągu pięciu lat sieć WWW zdobyła 50 mln. użytkowników gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych, natomiast telewizja potrzebowała na to 13 lat, radio 38 lat, a telewizja kablowa 10 lat. [http://www.job.net/content/.]
W okresie od 1991 do 1997 roku sieć Internet spopularyzowana została niemal w całej Europie, Ameryce i Australii. Bardzo dynamicznie wzrosła liczba hostów, czyli komputerów zarejestrowanych w światowym systemie DS. i wynosiła ona ponad 43 mln. Wzrost liczby hostów jest szczególnie wyraźny w ciągu ostatnich kilku lat, przyrost ten jest spowodowany możliwością wystąpienia danego serwera pod wieloma nazwami, czyli tak zwanymi adresami domenowymi. Zaistnienie domen wirtualnych stworzyło możliwość posiadania własnego serwera wirtualnego, bez konieczności wydatkowania pokaźnych sum na zakup serwerów sprzętowych. [http://www.nw.com]
Na podstawie danych statystycznych można stwierdzić, że liczba ogólna komputerów w Internecie podwaja się w każdym roku. Polska w światowej pajęczynie pojawiła się dopiero w połowie 1991 roku. Duża liczbą węzłów ma charakter komercyjny, ponieważ duża liczba instytucji naukowych i uczelni została podłączona o wiele wcześniej [http://www.ripe.net]..Od włączenia się do internetowej społeczności nie odstraszały początkowych użytkowników stosunkowo duże koszty podłączenia. Korzystanie z sieci możliwe jest z komputera PC wyposażonego w szybki modem i popularne oprogramowanie. Dzięki strukturze WWW możliwe było przyłączenie do sieci niedoświadczonych nawet użytkowników. W globalnej sieci możemy znaleźć informacje dotyczące wszystkich obszarów dziedzin naszego życia i ludzkiej aktywności, począwszy od opracowań naukowych, a skończywszy na rozrywce. Dynamika rozwoju Internetu, to nie tylko rozwój sieci, dostępność do usług, ale także rozwój sposobów łączenia się (np., drogą radiową lub satelitarną), rozwój funkcjonalności sieci oraz rozwój usług oferowanych za pomocą WWW (np. szybkość, poufność i niezawodność przesyłania dokumentów elektronicznych).

2. Metadane

Metadane to (często ukryte przed użytkownikiem) informacje na temat autorów dokumentów, daty ich powstania, kolejności modyfikacji i zawartości danego dokumentu.[7]
Najnowsza technologia WWW3 wykorzystuje rozwiązania oparte na technologiach WWW1 i WWW2, jednakże z tą różnicą, że oprócz tego, że informacje są precyzyjnie zorganizowane, oznakowane i kontrolowane, wykorzystuje ona specjalistyczne narzędzia i starannie zaprojektowane systemy bazujące na nowoczesnych językach i metodologiach. Przykładem może być tu język DAML+OIL, XML, SCHOE. Poniższa tabela pokazuje porównanie głównych etapów w rozwoju Internetu

Tabela:1 Aspekty głównych etapów Internetu-porównanie

Użytkowość/Etap TEL. DTP WASI GOP WWW1 WWW2 WWW3
=====================================================================
TECHNOLOGIA
Bogactwo funkcji nie nie nie nie tak tak tak
Dodatk.lokalne przetw. danych nie nie nie nie nie tak tak
Dostęp do surowego kodu nie nie nie tak tak tak ?
Hipertekst (zewnętrzny) nie nie tak tak tak tak tak
Hipertekst (wbudowany) nie nie nie nie tak tak tak
Dwukierunkowy hipertekst nie nie nie nie nie nie tak
Dynamicznie tworzone stronice tak nie tak nie nie tak tak
Interakcja z informacja tak nie tak nie nie tak tak
Zgranie z dawna technologia - nie nie tak tak tak nie
---------------------------------------------------------------------
DOSTĘP ('INTERFACE')
Zamienialny kształt informacji nie nie nie tak tak tak
Integracja wielu źródeł inf. nie nie tak nie nie ? tak
Metafora dla dostępu do inf.* P-O MEN P-O MEN PRZ PRZ MAP
---------------------------------------------------------------------
TREŚĆ
Łatwość e-publikowania nie nie nie nie tak nie nie
Użycie multimediów nie nie nie nie tak tak tak
Czytelnik może dodać treść nie nie nie nie tak tak tak
Ustrukturyzowana treść tak nie nie nie nie nie tak
Główne zastosowania** DAN INT DAN INT INT INT DAN/M/INT
---------------------------------------------------------------------
ZNAJDYWANIE INFORMACJI
Sposoby znajdywania*** KA KA KA WY KA/WY WY WY
Wykorzystanie meta-danych tak nie tak nie nie tak tak
---------------------------------------------------------------------

Skróty:
* Główne metafory: Pytanie-Odpowiedz, MENU, przełącznik, MAPA
** Główne zastosowania: DANE, Modele, interpretacje
*** Główne metody: Katalogi, Wyszukiwarki

Nowoczesne narzędzia korzystają z tak zwanych semantycznych opisów dokumentów tworzonych z metadanych. Wymogi e-handlu i e-biznesu powodują, że nowa faza Internetu zmierza w kierunku techniki i metodologii stworzonej do automatycznego rozpoznawania i analizy ogromnych ilości informacji. Technologia WWW3 to świat pełen internetowych banków, firm ubezpieczeniowych i innych zastosowań biznesowych..
Na przykładzie nowej technologii semantycznego opisywania dokumentów chciałabym przedstawić w pracy wykorzystane Internetu II generacji w usługach ubezpieczeniowych, oraz chciałabym przedstawić przykłady wykorzystania metadanych w języku DAML+OIL.

3. Ogólna charakterystyka ubezpieczeń

3.1 Usługi ubezpieczeniowe

Usługi ubezpieczeniowe można podzielić na dwie odrębne grupy, są to ubezpieczenia życiowe oraz majątkowe. Z ubezpieczeń na życie możemy wymienić np.: ubezpieczenie na życie i dożycie, rodzinna polisa emerytalna, polisa emerytalna indywidualna, ubezpieczenie stypendialne. Pozostałą grupę ubezpieczeń stanowią ubezpieczenia majątkowe, do których zaliczyć możemy: obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w ruchu zagranicznym, ubezpieczenie pomocy podróży-ASSISTANCE, autocasco, NNW, ubezpieczenie domu, mienia od ognia i innych żywiołów, ubezpieczenie mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku, ubezpieczenie firm, obowiązkowe ubezpieczenie rolników itp.. Sektor ubezpieczeń życiowych charakteryzuje się tym, że są to ubezpieczenia dobrowolne, płacone indywidualnie przez klienta, wyłączając ubezpieczenia grupowe, których nie brano pod uwagę, a sektor usług opisano pod kątem klienta indywidualnego.
3.1.1 Ubezpieczenia życiowe

Gwarantują one bezpieczeństwo zgromadzonych środków na tak zwanych rachunkach klienta, powodując wzrost wartości sumy kapitału, aż do całkowitego wykupu wartości polisy, bądź też osiągnięcia określonego wieku przez klienta. Są to ubezpieczenia kapitałowe i kapitałowo inwestycyjne, zależne od usługodawcy i warunków określonych w umowie. Klient może zdecydować, w jakich funduszach chce lokować zgromadzone pieniądze, bądź tez towarzystwo ubezpieczeniowe robi to za niego - także zależnie od warunków określonych w umowie. Ubezpieczenia takie w odróżnieniu od banków, są dobrą formą inwestycji długoterminowej i rozłożonej w czasie. Sumy zgromadzone na rachunkach klientów w odróżnieniu od ubezpieczeń majątkowych, nie przepadają, ale w razie śmierci klienta zostają przekazane rodzinie, bądź osobie uposażonej wskazanej we wniosku czy umowie.. Jeśli natomiast klient dożyje warunków określonych w umowie, pieniądze te zostają mu wypłacone zgodnie z warunkami umowy wykupu ubezpieczenia (jednorazowo lub w kilkunastu ratach rozłożonych nawet na kilka lat). Zależnie od warunków wskazanych w umowie, środki te są powiększone o kapitał zarobiony przez towarzystwo ubezpieczeniowe w okresie trwania umowy.

Rys.1 Schemat podziału ubezpieczeń

Odrębną dziedzinę ubezpieczeń w ubezpieczeniach życiowych stanowią ubezpieczenia stypendialne Są one coraz bardziej spotykane w naszym kraju., Dotyczą one, w przeciwieństwie to poprzednich, nie dorosłych, a dzieci. Mają one charakter bardziej oszczędnościowy aniżeli zabezpieczający. Charakteryzują się tym, że są wypłacane w formie stypendium osobie podanej w umowie w przypadku podjęcia przez nie studiów wyższych. W przypadku nie podjęcia studiów, funkcjonują jako polisa posagowa wypłacana np. przy okazji zawarcia związku małżeńskiego. Są idealne dla dzieci, gdyż możliwości wypłacenia zgromadzonych środków zabezpieczają przed zbyt pochopnym ich wykorzystaniem.

3.1.2 Ubezpieczenia majątkowe
Następna grupę ubezpieczeń stanowią ubezpieczenia majątkowe, które możemy podzielić na obowiązkowe i dobrowolne. Środki wpłacone przez klienta nie podlegają zwrotowi i nie są gromadzone na żadnych osobistych rachunkach. Z wyjątkiem zbycia przedmiotu ubezpieczenia, zwrot wpłaconej składki jest niemożliwy. Z obowiązkowych ubezpieczeń majątkowych można wymienić: ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, ubezpieczenie posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem zagranicznym - tzw. zielona karta, ubezpieczenie obowiązkowe rolników. Ubezpieczenia dobrowolne to, na przykład: Autocasko, NNW, ubezpieczenie mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, ubezpieczenia mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku, ubezpieczenie domu, firmy. Ubezpieczenia te charakteryzują się tym, ze wpłacona składka nie podlega zwrotowi, natomiast w przypadku szkody klientowi zostaje wypłacone odszkodowanie (chyba ze nastąpi przypadek zbycia przedmiotu ubezpieczenia).
3.1.3 Uprawnienia do zawierania umów ubezpieczeniowych w imieniu towarzystwa ubezpieczeniowego
Do szerokiej gamy ubezpieczeń, które oferują różne towarzystwa ubezpieczeniowe uprawnione są osoby, które maja uprawnienia do zawierania umów ubezpieczenia. Są to agenci i brokerzy ubezpieczeniowi, posiadający odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia.

4. Podstawowe dokumenty związane z zawarciem umowy ubezpieczenia
Podstawowym dokumentem wykorzystywanym we wszystkich ubezpieczeniach jest wniosek. Bez niego nie może być wystawiona polisa. Na podstawie wniosku towarzystwo, lub agent działający w imieniu towarzystwa, zawiera z klientem umowę ubezpieczenia. Zależnie od rodzaju, ubezpieczenia na życie są indywidualnie rozpatrywane przez towarzystwo, ubezpieczenia majątkowe są rozpatrywane według określonych stawek w taryfikatorach -, (i nie potrzebny jest tu stan zdrowia klienta), a przy ubezpieczeniach dobrowolnych określa się stan przyjęcia przedmiotu umowy do ubezpieczenia. W ubezpieczeniach życiowych ocenie podlega stan zdrowia klienta, wiek, płeć i szereg innych warunków mających wpływ na wysokość składki ubezpieczeniowej. Dlatego też, przy wypełnianiu wniosku o ubezpieczenie klienta, zawsze wymagany jest kwestionariusz z ankieta medyczna, na podstawie której wystawiana jest polisa, ewentualnie podwyższana jest składka ubezpieczeniowa, bądź ma miejsce odmowa ubezpieczenia, jeśli klient dla towarzystwa stanowi duże ryzyko.

4.1 Polisa ubezpieczeniowa
Wystawiana jest klientowi w momencie zawarcia umowy przedmiotu ubezpieczenia. Jest ona podstawowym dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy, oraz obrazującym stan zdrowia lub mienia przedmiotu ubezpieczenia. Zawiera ona szczegółowe dane indentyfikacyjne przedmiotu ubezpieczenia, osoby ubezpieczającej, osoby ubezpieczonej, ewentualnie ubezpieczonego mienia, a także dane osoby uposażonej do wypłaty świadczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego.
4.2 Pozostałe dokumenty
W ubezpieczeniach życiowych wymagany jest zazwyczaj dokument potwierdzający dane klienta, takie jak imię, nazwisko, adres zamieszkania, data urodzenia, numer PESEL itp. W ubezpieczeniach majątkowych konieczne są dane identyfikujące klienta, dokument potwierdzający posiadanie przedmiotu ubezpieczenia (w przypadku samochodów musi to być dowód rejestracyjny pojazdu, w przypadku Autocasco stosuje się dodatkowo zabezpieczenie w formie zdjęcia pojazdu w dniu ubezpieczenia, w przypadku domu można wykonać fotografie przedstawiające przedmiot ubezpieczenia).

5. Ubezpieczenia majątkowe
5.1 Ubezpieczenia obowiązkowe

5.1.1 Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC)
Jest to ubezpieczenie obowiązkowe dla wszystkich posiadaczy pojazdów mechanicznych [2], czyli takich, które mają wydany dowód rejestracyjny. W ramach ubezpieczenia, towarzystwo ubezpieczeniowe gwarantuje pokrycie roszczeń finansowych wynikających wskutek poszkodowania osób lub innego pojazdu przez właściciela danego pojazdu. Granica odpowiedzialności zwana sumą gwarancyjną, to kwota ustalona przez Ministra Finansów, jest ona taka sama dla wszystkich towarzystw ubezpieczeniowych (na dzień dzisiejszy wynosi ona 600 tys. EURO, czyli około 25 milionów złotych). Znaczy to, że do tej kwoty towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaci poszkodowanemu pieniądze wskutek roszczenia z polisy osoby winnej wypadkowi. Ważne jest to, że obowiązkiem kierującego pojazdem jest posiadanie przy sobie, i okazanie odpowiednim organom, dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia lub opłacenia składki za dany rok.
Składka ubezpieczeniowa Przy naliczaniu składki najważniejsze są: pojemność silnika pojazdu, oraz strefa zamieszkania właściciela pojazdu. Różnicowanie na strefę zamieszkania jest związane z tym, że w większych miastach występuje podwyższone ryzyko kolizji i wypadków, co związane jest z dużym natężeniem ruchu pojazdów. W małych miastach i wsiach stosuje się ryzyko obniżone. Wyliczając składkę można zastosować jeszcze wiele zniżek i zwyżek, na przykład ze względu na wiek kierowcy, staż posiadania prawa jazdy, zniżka za bezszkodową jazdę (maksymalnie do 60% składki podstawowej), za jednorazową opłatę składki, za dodatkowe ubezpieczenia na przykład AC lub mienie, NNW, Assistance. Należy też wspomnieć, że nie jest możliwe, aby składka ubezpieczeniowa została obniżona do kwoty mniejszej niż 30% składki podstawowej, to znaczy że jest to minimalna suma, jaką klient musi zapłacić za polisę OC, po uwzględnieniu wszystkich zniżek i zwyżek.
Zwyżka składki związana jest z indywidualną oceną ryzyka kierowcy. Ma na to wpływ wiek kierowcy, staż posiadania prawa jazdy, oraz przebieg ubezpieczenia. Roszczenia z tytułu wypłaconego odszkodowania osobie poszkodowanej
W pewnych przypadkach towarzystwo wypłacające odszkodowanie osobie poszkodowanej może żądać od osoby kierującej pojazdem i winnej wypadkowi zwrotu wypłaconego odszkodowania. Są to przypadki, które mają miejsce wtedy, gdy: kierujący pojazdem wyrządził umyślnie szkodę, był w stanie po u życiu alkoholu (powyżej 0,2 promila), środków odurzających, psychotropowych lub innych, kierujący był w posiadaniu samochodu w wyniku przestępstwa (na przykład kradzieży), rozboju, przywłaszczenia lub wymuszenia, nie posiadał wymaganych dokumentów i uprawnień do kierowania pojazdem (na przykład prawa jazdy), prawa jazdy danej kategorii. Ubezpieczyciel może także żądać od kierowcy zwrotu poniesionych kosztów wypłaty odszkodowania w przypadku, kiedy kierowca zbiegł z miejsca wypadku lub zdarzenia.
Według przepisów kodeksu drogowego niedopełnienie obowiązku z tytułu posiadania pojazdu mechanicznego, czyli niespełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC, powoduje konsekwencje prawne. Może to spowodować obciążenie posiadacza pojazdu opłata karna przez Ubezpieczeniowy Fundusz gwarancyjny do sumy 3500 złotych dla pojazdów osobowych, 4100 złotych dla pojazdów ciężarowych, oraz 700 złotych za pojazdy wolnobieżne, rolnicze, przyczepy i inne, a także wystąpienie o zwrot wypłaconego odszkodowania w przypadku szkody.
Innymi organami upoważnionymi do kontroli są także policja, celnicy i Straż graniczna. Zgodnie z przepisami kodeksu drogowego nieokazanie dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia, bądź raty składki powoduje ukaraniem mandatem kierującego pojazdem, zatrzymanie dowodu rejestracyjnego pojazdu i usuniecie na koszt właściciela na parking strzeżony.

5.1.2 Obowiązkowe ubezpieczenie rolników - OC rolników

Jest to ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, oraz odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Gospodarstwem rolnym nazywamy obszar użytków rolnych, gruntów leśnych, gruntów pod stawami i pod zabudowaniami, związanych z prowadzeniem tego gospodarstwa, których łączna powierzchnia przekracza 1,0 ha i obszar ten podlega w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym. Jeśli natomiast obszar stanowiący gospodarstwo stanowią w całości grunty leśne, to nie jest on uważany za gospodarstwo rolne. Budynek wchodzący w skład gospodarstwa rolnego to obiekt budowlany o powierzchni powyżej 20 m.2.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 03.04.1997 mówi, że posiadacz budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia budynku od ognia i innych zdarzeń losowych, obowiązek ten jest wymagalny w momencie pokrycia dachem budynku, jeśli jest to nowy budynek.
Ubezpieczenie zawierane jest na 12 miesięcy. Z tytułu ubezpieczenia budynków przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych jak: ogień, huragan, powódź, grad, uderzenia pioruna, eksplozja i inne żywioły.
Suma ubezpieczenia jest zależna od wartości budynku w stanie nowym pomniejszonego o stopień jego zużycia, według norm zużycia budynków ustalonych przez zakład ubezpieczeń. Nie obejmuje ono budynków w trakcie i przeznaczonych do rozbiórki, własności osób prawnych postawionych w stan likwidacji lub upadłości, budynków które przekroczyły 100% normy zużycia, namiotów i tuneli foliowych.
Zakłady ubezpieczeń nie obejmują szkód wyrządzonych umyślnie przez ubezpieczonego lub osoby zamieszkujące z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, szkód wyrządzonych w wyniku rażącego niedbalstwa, szkód górniczych, trzęsień ziemi, oraz szkód wartości 5 kwintali żyta. Odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego rozpoczyna się w następnym dniu po zawarciu umowy, czyli po zapłaceniu składki lub pierwszej raty.
Składka ubezpieczeniowa ustalana jest według taryfy składek obowiązującej w danym dniu ubezpieczenia, zgodnej z klasyfikacją budynków i pokryć dachowych.
5.1.3 Odpowiedzialność cywilna rolników
Odpowiedzialność ta wynika z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, ustalona przez Ministerstwo Finansów z dnia 31.12.1993 roku, zawierająca ogólne warunki oc. rolników.
Rozporządzenie to określa OWU ubezpieczenia obowiązkowego rolników z tytułu odpowiedzialności rolników za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.
W rozumieniu przepisów rozporządzenia rolnikiem jest osoba władająca gospodarstwem rolnym jako posiadacz samoistny, ewentualnie może to być posiadacz zależny jeśli posiadacz otrzymał gospodarstwo rolne w posiadanie zależne. Rolnik jest obowiązany do zawarcia OC za szkody mogące powstać z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego i na zadanie organów kontroli powinien okazać dokument poświadczający zawarcie umowy ubezpieczenia oraz opłacenia składki lub należnej raty.
Jest ono zawierane na rok kalendarzowy, a jego zawarcie powinno najpóźniej nastąpić w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego ubezpieczenie. Jeśli ubezpieczenie zawierane jest w innym terminie, to umowa zawierana jest również tylko do końca danego roku.

Wypłata odszkodowania z tytułu oc. rolników następuje na podstawie roszczenia osoby uprawnionej do odszkodowania, otrzymuje je osoba poszkodowana, natomiast rolnik otrzymuje zawiadomienie na piśmie o wypłacie od zakładu ubezpieczeń. Roszczenie wypłacane jest w terminie nie 30 dni od chwili otrzymania roszczenia, czyli od dnia doręczenia. Nie jest ono wypłacane w wyniku szkód wyrządzonych pod wpływem alkoholu i innych środków odurzających, oraz wyrządzonych umyślnie.
Składka ubezpieczeniowa ustalana jest na podstawie oceny i kwalifikacji ryzyka przejmowanego przez ubezpieczyciela w ramach OC, opierającego się na danych statystycznych, przebiegu szkodliwości, ewentualnie na opinii rzeczoznawców. Klasyfikacja gospodarstw powinna uwzględniać charakter prowadzonej działalności rolnej, specjalizacji, wyposażenia w sprzęt rolniczy i specjalistyczny, wielkość gospodarstwa, ewentualnie konieczność stałego zatrudniania pracowników w gospodarstwie.

5.2. Ubezpieczenia dobrowolne
5.2.1 Ubezpieczenie autocasco „AC”
Jest ono ubezpieczeniem komunikacyjnym dobrowolnym. W zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego występuje w tak zwanych dwóch wariantach. Pierwszy wariant obejmuje ochronę pojazdów przed uszkodzeniami na przykład: kolizja z własnej winy, przed skutkami wandalizmu i innych zdarzeń losowych. Zdarzenia losowe obejmują: pożar, huragan, powódź. Drugi wariant jest rozszerzony o ochronę w przypadku kradzieży.
W ubezpieczeniach tych maja zastosowanie rożne zniżki i zwyżki przy wyliczaniu składki, dostosowane w zależności od rodzaju pojazdu, jego wartości rynkowej, wieku właściciela pojazdu, długości posiadania przez niego prawa jazdy, łączenia ubezpieczenia z innym ubezpieczeniem na przykład OC, lub dodatkowymi zabezpieczeniami, jak immobilizer i różne alarmy. W związku z tym konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie pojazdu na wypadek kradzieży, gdyż obowiązuje tu szereg wyłączeń odpowiedzialności towarzystwa, a niedopełnienie jakiegoś warunku lub niedbalstwo spowoduje odmowę wypłaty odszkodowania z tytułu kradzieży. Inne przyczyny odmowy wypłaty odszkodowania to: prowadzenie pojazdu przez osobę nieuprawnioną do kierowania pojazdem, oraz prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu i innych środków odurzających, użytkowanie pojazdu niezgodnie z jego przeznaczeniem, szkody spowodowane umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa, spowodowane w wyniku popełnienia przestępstwa, kierowaniem pojazdem bez ważnych badań technicznych, działaniami wojennymi, akcjami protestacyjnymi i innymi zamieszkami.

5.2.2 NNW
Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków występuje głównie jako część pakietów ubezpieczeń komunikacyjnych. Może być ono stosowane w przypadku osób indywidualnych jak i grup ludzi. Za następstwa NNW uważa się wypadki polegające na uszkodzeniu ciała, powodujące stały uszczerbek na zdrowiu lub śmierć osoby ubezpieczonej w wyniku wypadku komunikacyjnego. Umowa ubezpieczenia zawierana jest zazwyczaj na dwanaście miesięcy, ale istnieje możliwość ubezpieczenia na krótszy okres czasu. Działa ono całą dobę i na terenie całego kraju, istnieje możliwość rozszerzenia zakresu ubezpieczenia o opcję, gdzie polisa jest ważna również poza granicami kraju. Ubezpieczenie można zawrzeć w kilku wariantach w zależności od: wykonywanego zawodu, lub tylko w drodze do pracy i z pracy, albo jako ubezpieczenie całodobowe. O wartości ubezpieczenia decyduje klient, jednak w ogólnych warunkach NNW towarzystwa ubezpieczeniowego jest określona suma minimalna, na jaką można się ubezpieczyć.
Postępowanie w razie wypadku również jest określone w OWU (ogólne warunki) NNW. Między innymi zawiera ono sposoby postępowania osoby ulegającej wypadkowi, jak na przykład: złagodzenie wypadku ze strony klienta (w miarę jego możliwości), poddaniu się opiece lekarskiej, zgłoszenie szkody w ciągu czternastu dni od daty wystąpienia wypadku. Wysokość odszkodowania jest uzależniona od procentowego uszczerbku na zdrowiu, oszacowanego po zakończonym leczeniu i okresie rekonwalescencji, przez komisję powołaną z towarzystwa ubezpieczeniowego. W razie śmierci, możliwa jest wypłata odszkodowania w wysokości 100 lub 200% w zależności od wariantu ubezpieczenia.
W OWU znajdują się także wyłączenia odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego takie jak na przykład: choroby zawodowe, szkody powstałe w wyniku popełnienia przestępstwa, samobójstwa, prowadzenie pojazdu bez wymaganych badań technicznych i uprawnień do kierowania pojazdem, oraz pod wpływem alkoholu i innych środków odurzających, działań wojennych i innych akcji protestacyjnych.

5.2.3 Ubezpieczenie domów i mieszkań
Ubezpieczenie to obejmuje w swoim zakresie budynki i budowle w stadium użytkowania, oraz budowy, a także lokale mieszkalne. Ochroną ubezpieczeniową są objęte między innymi elementy stałe to jest: konstrukcje dachów, ścian, stropów, wszelkie instalacje wodociągowe, kanalizacje, instalacje gazowe i elektryczne. W zależności od wariantu ubezpieczenia, oraz firmy oferującej ubezpieczenie, ochrona ubezpieczeniowa może obejmować także piece, tynki, hydrofory, wanny i inne elementy wbudowane na stałe w mieszkaniu lub budynku.
Ubezpieczenie zawierane jest zazwyczaj na dwanaście miesięcy, ale istnieje też możliwość ubezpieczenia na określony czas. Suma ubezpieczenia powinna odpowiadać rzeczywistej wartości ubezpieczonego lokalu, domu, pomniejszonej oczywiście o stopień amortyzacji, czyli zużycia. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje szkody powstałe w wyniku ognia i innych zdarzeń losowych to jest: pioruny, grad, huragan, eksplozja, lawina, ale istnieje też możliwość rozszerzenia jej o dodatkowe ryzyka. Dodatkowe ryzyka mogą obejmować kradzież z włamaniem i rabunek. Szczegółowe warunki dla danego ubezpieczenia znajdują się w warunkach ogólnych ubezpieczeń, gdzie również znajdują się wyłączenia odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego. W szczególności ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje szkód powstałych w wyniku rażącego niedbalstwa ze strony ubezpieczającego, szkody wyrządzone umyślnie, szkody związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w lokalu mieszkalnym, oraz gdy szkoda została dokonana w wyniku użycia alkoholu i innych środków odurzających.

6. Ubezpieczenia na życie
Rynek ubezpieczeń na życie rozwija się z różnym natężeniem w różnych krajach. Miliony ludzi na świecie korzysta z ubezpieczeń, aby zapewnić ochronę sobie i swoim najbliższym. Wielu z nich nie wyobraża sobie możliwości nieposiadania polisy na życie. Ubezpieczenie daje każdemu bezcenne poczucie bezpieczeństwa, nie tylko swojego, ale także swojej rodziny.
Według danych statystycznych Polska znajduje się dopiero na osiemnastym miejscu w Europie biorąc pod uwagę ilość wydanych pieniędzy na jednego mieszkańca kraju na ubezpieczenia, a dopiero na 24-ym przy ubezpieczeniach na życie.
Rozwój ubezpieczeń w Europie i na świecie obrazują poniższe wykresy, niestety nasz kraj nie znalazł się w czołówce by zostać uwzględniony w poniższych wykresach.

Wykres 1. Największe na świecie rynki ubezpieczeń w mld. USD

Wykres 2. Wydatki na ubezpieczenie na życie w przeliczeniu na jednego mieszkańca danego kraju

6.1 Ubezpieczenie emerytalne zwane ubezpieczeniem na życie i dożycie
Należy ono do grupy najbardziej popularnych ubezpieczeń na życie na rynku polskim. Jest ono zawierane zazwyczaj przez ludzi dorosłych, chcących zabezpieczyć siebie, po osiągnięciu wieku emerytalnego, lub swoją rodzinę w razie nagłej śmierci. Jest ono zazwyczaj zawierane przez osoby które nie ukończyły 65 roku życia, ponieważ najczęściej w tym wieku kończy się opłacanie składek ubezpieczenia i ma miejsce całkowity wykup polisy. Polega on na tym, że w wyniku śmierci osoby ubezpieczonej osoba wskazana na wniosku otrzymuje 100% wypłaty sumy ubezpieczenia określonej w umowie, a wyniku dożycia przez osobę ubezpieczona wieku określonego w umowie, otrzymuje ona emeryturę wypłacaną w transzach miesięcznych, kwartalnych czy rocznych. Transze zalezą od wyboru sposobu płatności jaki życzy sobie klient. Może to być wpłata również jednorazowa. W ubezpieczeniu tym występuje szereg ograniczeń stosowanych przy zawieraniu sumy ubezpieczenia jak na przykład minimalna suma ubezpieczenia, która nie może być niższa niż 10-20 tysięcy złotych, ale górna granica sumy ubezpieczenia może być dowolna w zależności od zamożności klienta i wysokości ubezpieczenia na jaką klient chce zawrzeć ubezpieczenie. Wysokość składki ubezpieczenia zależna jest od wieku klienta, stanu zdrowia, płci i czasu trwania polisy. Ryzyko określane jest przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe im człowiek starszy tym stanowi większe ryzyko, im dłuższy czas trwania polisy tym mniejsza składka ubezpieczenia, ponieważ zostaje on rozłożona w latach. Natomiast mężczyźni płacą trochę wyższą składkę, ponieważ według danych statystycznych żyją krócej niż kobiety, co powoduje że mamy do czynienia z większym ryzykiem.
Ubezpieczenie to charakteryzuje się tym, że jest formą oszczędzania. W odróżnieniu od usług bankowych, taka forma oszczędzania powoduje nie tylko gromadzenie oszczędności, ale także ochronę ubezpieczeniowa swego zdrowia i zabezpieczenie rodziny w wypadku śmierci. W odróżnieniu od usług bankowych, inwestycje te są raczej długoterminowe, a przyrost kapitału następuje powoli. Zazwyczaj klientom nie opłaca się zrezygnować z opłacania składek w trakcie trwania umowy ubezpieczenia. Po dwóch latach towarzystwa ubezpieczeniowe nie zwracają zazwyczaj wpłaconych składek ubezpieczenia, ponieważ występuje duże ryzyko w związku z niewielka ilością wpłaconych składek przez klienta. W razie śmierci klienta, towarzystwo jest zobowiązane do wypłaty całości sumy ubezpieczenia osobie wskazanej na polisie pomimo, iż klient zapłacił tylko kilka składek. Możemy stąd wnioskować, że pierwsze lata składek na to ubezpieczenie, pokrywają w całości ryzyko, jakie podejmuje towarzystwo ubezpieczeniowe przyjmując do ubezpieczenia klienta.
Ponieważ mamy tu odczynienia z formą oszczędzania długoterminowego, możliwa jest indeksacja składki i sumy ubezpieczenia w każdą rocznicę wystawienia polisy. Indeksacja polega na podwyższeniu sumy ubezpieczenia zawartej w polisie, i w związku z tym, następuje podniesienie wysokości wpłaconych składek. Indeksacja zależy tez od towarzystwa ubezpieczeniowego. W niektórych towarzystwach jest obowiązkowa, czyli w rocznicę wystawienia polisy jest zawsze podwyższana o pewien procent składki; w innych jest ona podwyższana jeśli tylko klient tego chce. Jeśli nie klient nie życzy sobie zmiany, pozostaje ta sama suma. W jeszcze innych towarzystwach, nie jest w ogóle podwyższana i wszystkie składki są już rozliczane na cały okres trwania ubezpieczenia i wysokości sumy ubezpieczenia na polisie.
Istnieje także możliwość wyboru wielu opcji ubezpieczenia i ich dodatkowych wariantów. Na przykład, można za dodatkową opłatą rozszerzyć zakres ubezpieczenia o NNW, o poważne zachorowania, wypadki i inwalidztwo. Dodatkowe ryzyko powoduje wzrost opłacanych składek lub obniżenie sumy ubezpieczenia na polisie.
Czasem może wystąpić sytuacja, że po wypełnieniu wniosku ubezpieczenia, towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić ubezpieczenia klienta ze względu na jego zły stan zdrowia, duże ryzyko śmierci, albo podwyższyć składkę ubezpieczenia, gdy ryzyko ubezpieczeniowe jest zbyt duże. Ustalenia dotyczące możliwości zawarcia sumy ubezpieczenia, zależne jest od firmy działającej na rynku ubezpieczeń życiowych, ogólnych warunków ubezpieczenia, a także ankiety medycznej. Ankieta medyczna jest nieodłącznym składnikiem każdego wniosku ubezpieczenia na życie i stanowi jej integralną część. W niej zawarte są pytania dotyczące stanu zdrowia klienta, a następnie oceniane jest ryzyko i na tej podstawie wystawiana jest polisa na życie, bądź uzasadnienie odmowy ubezpieczenia, czy podwyższenia składki ubezpieczeniowej. Szczegółowe warunki znajdują się w ogólnych warunkach ubezpieczenia.
Odmowa wypłaty odszkodowania jest zazwyczaj taka sama we wszystkich ubezpieczeniach na życie, a wszelkie wyłączenia od odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego zawarte są w OWU.

6.2 Ubezpieczenie posagowe zwane stypendialnym
Jest to ubezpieczenie chroniące życie i zdrowie osoby wykupującej polisę oraz dożycie osoby uposażonej, czyli osoby wskazanej na polisie. Osobą wskazaną jest zazwyczaj dziecko, a dożycie oznacza koniec okresu ubezpieczenia obowiązującego w umowie. W odróżnieniu od innych ubezpieczeń życiowych, jest ono nazwane posagowym, ponieważ uposaża zazwyczaj osobę wskazaną w umowie, a nie osobę zawierającą ubezpieczenie i opłacająca składki. Ubezpieczenie ma charakter terminowy, czyli przebiega w określonym czasie do osiągnięcia określonego wieku osoby uposażonej np. 18 lub 25 lat zależnie od opcji ubezpieczenia. Składki mogą być opłacane miesięcznie, kwartalnie lub półrocznie, rocznie i jednorazowo. Im wyższa składka ubezpieczenia i dłuższy okres opłacania składek, tym większą wartość ma polisa w momencie wypłaty ubezpieczenia. Wypłata sumy ubezpieczeniowej może nastąpić w formie jednorazowej lub w regularnych transach, po osiągnięciu wieku określonego na polisie. W przypadku śmierci osoby ubezpieczającej, towarzystwo ubezpieczeniowe zobowiązane jest do przejęcia opłaty składek za ubezpieczenie zgodnie z warunkami zawartymi w umowie ubezpieczenia, czyli do osiągnięcia wieku przez np. dziecko. W zależności od firmy i wariantu ubezpieczenia, niektóre towarzystwa wypłacają też rentę w wysokości 2-4% sumy ubezpieczenia do końca okresu ubezpieczenia, co nie wpływa na obniżenie końcowego kapitału należnego dziecku. Innym rozwiązaniem w tego typu polisach może być wariant, że w przypadku doznania przez dziecko trwałego inwalidztwa na skutek wypadku, gdy jego rodzice lub opiekunowie nie żyją, otrzymuje ono dożywotnią rentę. Ubezpieczenie to zmodyfikowane jest w zależności od wariantów i OWU danego towarzystwa ubezpieczeniowego. Wszelkie dodatkowe opcje i rozszerzenia zakresu ubezpieczenia powodują zwiększenie składki ubezpieczeniowej o procentowy wskaźnik zależny od sumy ubezpieczenia.
Towarzystwa ubezpieczeniowe stosują szereg wyłączeń i ograniczeń od odpowiedzialności. Wyłączenia te mają zastosowanie w przypadku, gdy śmierć lub inwalidztwo osoby opłacającej polisę (lub dziecka) nastąpi w przypadku wystąpienia działań wojennych, przemocy, akcji protestacyjnych, zachorowania na AIDS, samobójstwa lub samookaleczenia, po spożyciu alkoholu lub innych środków odurzających.
6.3 Ubezpieczenie terminowe
Jest to ubezpieczenie zawierane na określony czas. W zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego, umowa może być zawierana na okres czasu od jednego roku do 30 lat. Spełnia ono kilka podstawowych zalet - między innymi stanowi zabezpieczenie rodziny na wypadek śmierci osoby ubezpieczonej, jeśli jest ona np. jedynym żywicielem rodziny. Może także stanowić formę zabezpieczenia kredytu hipotecznego zaciągniętego w banku na dłuższy okres czasu, a w razie śmierci klienta towarzystwo ubezpieczeniowe reguluje zobowiązania wobec banku. Zaletą tego ubezpieczenia jest to, że stosunkowo za niewielkie pieniądze można się ubezpieczyć na dużą sumę a raty składki są niewielkie. W niektórych towarzystwach istnieje też możliwość wypowiedzenia umowy przed upływem terminu określonego w polisie (i w dowolnym czasie). Zależne jest to od warunków umowy. Ubezpieczenie dotyczy osób (najczęściej) od trzynastego roku życia (za zgodą rodziców); natomiast górna granica wieku w dniu zawarcia umowy nie może przekroczyć 60-70 lat, w zależności od firmy świadczącej usługi ubezpieczeniowe.
W trakcie trwania umowy ubezpieczenia możliwa jest indeksacja składki, czyli podwyższenie sumy ubezpieczenia w każdą rocznicę polisy, która chroni klienta przed negatywnymi skutkami inflacji. Indeksacja jest wyborem klienta i nie jest obowiązkowa.
W zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego możliwe jest również rozszerzenie polisy o dodatkowe opcje, np. nieszczęśliwe wypadki, niezdolność do opłacania składek na skutek trwałego inwalidztwa. W odróżnieniu od innych ubezpieczeń na życie, ubezpieczenie to nie stanowi formy oszczędnościowej, wobec tego wpłacone składki nie podlegają zwrotowi i nie są one kapitalizowane.
Wykluczenia od umowy są takie same jak we wszystkich ubezpieczeniach, czyli między innymi: śmierć pod wpływem alkoholu, środków odurzających, działań i zamieszek wojennych oraz samobójstwa (chyba, że umowa stanowi inaczej).

7. Dokumenty wykorzystywane w usługach ubezpieczeniowych
7.1 Polisa ubezpieczeniowa
Polisa ubezpieczeniowa, jest to dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczeniowej, wystawiony ubezpieczającemu przez ubezpieczyciela (zakład ubezpieczeń). Polisa ubezpieczeniowa zawiera m.in. dane dotyczące ubezpieczającego, określenie przedmiotu, okresu i sumy ubezpieczenia oraz należnej składki ubezpieczeniowej. W zależności od rodzaju zawartej umowy ubezpieczenia i sposobu jej realizacji, istnieją różne rodzaje polis ubezpieczeniowych, np. jednostkowe (indywidualne), zbiorowe, grupowe i generalne (ubezpieczenia mienia i transportu).

Rys. Schemat polisy ubezpieczeniowej w programie dostępnym dla niektórych agencji ubezpieczeniowych

Polisa jaka jest dostępna w programach agencyjnych, czyli programach do komputerowego wypełnienia dokumentu i wydrukowania znacznie różni się od dokumentu wypełnionego w wersji odręcznej. Numery polis drukowane są automatycznie przez program dostępny na serwerze firmy po zalogowaniu się użytkownika czyli agenta do programu. Większość opcji jest zautomatyzowana, sama składka natomiast jest liczona przez komputer po wybraniu odpowiednich opcji przez agenta. Po wpisaniu wszystkich danych i sprawdzeniu klienta z dostępnej historii ubezpieczeń, można klientowi wydrukować polisę. Serwis agencyjny nadaje polisie numer, który dodawany jest po wysłaniu i wypełnieniu wszystkich opcji. Możliwości takie posiadają już serwisy agencyjne dla banków i w podobny sposób drukowane są umowy kredytowe, a przy wpisywaniu danych do programu numer umowy zostaje dodany automatycznie. Dla porównania poniżej przedstawiłam dokument w wersji do odręcznego wypełniania, gdzie każda zniżka, zwyżka składki w sumie ubezpieczenia musi być wyliczona i wpisana w odpowiednie miejsca. numer polisy jest nadany przy drukowaniu polis i nikt nie może zmienić numeru na polisie. Nadany przez towarzystwo ubezpieczeniowe numer jest od razu drukowany wraz z polisą aby zapobiegać powtórzeniu się numerów i błędom agencji.

Rys. Wygląd polisy do odręcznego wypełnienia

Wygląd polisy opisanej w Daml+oil:

<daml:class rdf: ID=”polisa_ubezpieczeniowa”>
</daml:class>
<daml:class rdf:ID=”dokument_ubezpieczeniowy”>
<rdfs:subclass of rdf:resource=”#ubezpieczenie”>
<daml/:class>
<daml:class rdf:ID=dane_ubezpieczjącego”>
<rdfs:subclass of rdf:resource=”#dokument_ubezpieczeniowy>
<daml:class rdf:ID=”polisa”>
< daml/:class>

<daml: Object Property rfd: ID=”dane_osobowe”>
<rdfs: domain rdf:resource=”#dane_ubezpieczonego”>
<rdfs: range rdf:resource=”#imię_nazwisko”>
</daml: Object Property>

Powyższy fragment opisuje polisę jako dokument ubezpieczeniowy, oraz własności tej polisy, jak na przykład informacje, że na dokumencie istnieje miejsce w które należy wpisać takie dane jak imię i nazwisko osoby ubezpieczonej. Dane osobowe należą do własności ubezpieczeń, a dane ubezpieczonego opisują tę własność. Imię i nazwisko opisuje natomiast dane ubezpieczonego. Dokument ubezpieczeniowy należy do podklasy ubezpieczenie i wywodzi się z klasy polisa ubezpieczeniowa.

Polisa ubezpieczeniowa jest umową ubezpieczenia. Do jej zawarcia dochodzi na podstawie oferty ubezpieczającego przedstawionej i przyjęciu jej przez osobę zainteresowaną. Zawarcie umowy powinien potwierdzić zakład ubezpieczeń poprzez wydanie polisy, legitymacji ubezpieczeniowej lub innego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia. W praktyce stosowane są umowy ubezpieczenia. W chwili wydania dokumentu klientowi umowę uznaje się za zawartą. Polisa wystawiona jest klientowi na podstawie wniosku, który wypełniany jest przez klienta i zatwierdzony przez agenta lub firmę ubezpieczeniową.


7.2 Wniosek ubezpieczeniowy
Wniosek ubezpieczeniowy to kolejny dokument wykorzystywany w usługach ubezpieczeniowych. Jest on dokumentem na podstawie którego wystawiona jest polisa. Wniosek klient może otrzymać do wypełnienia w siedzibie towarzystwa ubezpieczeniowego lub u przedstawicieli firmy. Mogą być różne rodzaje wniosków, co zależne jest od rodzaju ubezpieczenia. Na wszystkich wnioskach znajdują się dane osobowe klienta podobnie jak na polisie. Musi być tam wpisane imię, nazwisko, adres zamieszkania, ale także rodzaj ubezpieczenia, zakres ubezpieczenia (pełny, rozszerzony), wnioskowana suma ubezpieczenia lub suma wynikająca z taryfy ubezpieczeń. W dalszej części wniosku znajduje się także miejsce na opis przejętego mienia klienta do ubezpieczenia, lub zakres ochrony ubezpieczeniowej w ubezpieczeniach na życie. Standardowo na dokumencie musi się także znajdować podpis osoby wnioskującej o przyjęcie do ubezpieczenia, oraz podpis osoby przyjmującej wniosek. Na wniosku zazwyczaj istnieje także miejsce w które wpisywane są sumy składki podstawowej, sumy składki minimalnej i sumy składki do zapłaty. Powinny się też znajść tam informacje na temat udzielonych zniżek i zwyżek w ubezpieczeniu, kod produktu-czyli z jakiej taryfy wyliczono składkę, oraz kod OWU. Na podstawie prawidłowo wypełnionego wniosku towarzystwo ubezpieczeniowe lub jego przedstawiciele mogą zawrzeć z klientem umowę ubezpieczenia-polisę.
Wniosek zawierany w ubezpieczeniach na życie ma zasadniczą różnicę w stosunku do wniosku stosowanego w ubezpieczeniach majątkowych. W ubezpieczeniach majątkowych istnieje miejsce na wpisanie rodzaju ubezpieczenia, opisu mienia przyjętego do ubezpieczenia, czasem dodatkowo fotografuje się mienie klienta jak na przykład w ubezpieczeniach majątkowych AC. Jeśli określone mienie przekracza pewną sumę określoną przez towarzystwo ubezpieczeniowe, musi do wniosku zostać dostarczona dokumentacja opisująca dokładnie mienie, rodzaj, zabezpieczenia, z jakiego materiału zostało wykonane, oraz fotografia. W ubezpieczeniach na życie nie dostarczamy takich dokumentów. We wniosku istnieje miejsce na wpisanie danych osobowych, a zamiast opisu mienia podstawowym dokumentem jest tak zwana ankieta medyczna. W ankiecie medycznej zawarte są pytania odnośnie zdrowia klienta, przebytych chorobach, leczeniach szpitalnych, także istnieją pytania dotyczące palenia papierosów i picia alkoholu. Ankieta medyczna dotycząca stanu zdrowia klienta może być oddzielnym dokumentem, lub może stanowić część wniosku, gdzie te dane muszą być wpisane.
W przypadku innych ubezpieczeń, których charakter odbiega od zwykłej umowy ubezpieczenia, stosowany może być jeszcze inny rodzaj wniosku. Są to wnioski grupowego ubezpieczenia na życie, stosowane przez różne instytucje, na przykład banki. Przystąpienie do takiej formy ubezpieczenia zazwyczaj nie wiąże się z wypełnieniem ankiety medycznej, a ubezpieczenie oferowane w ramach korzystania innych usług niż samo zawarcie umowy ubezpieczenia jest zazwyczaj oferowane tylko w podstawowym wariancie, czyli na wypadek śmierci i na wypadek śmierci w wyniku nieszczęśliwego wypadku. W takim ubezpieczeniu istnieje też możliwość przystąpienia do umowy ubezpieczenia współmałżonka osoby ubezpieczonej.
Kolejnym dokumentem wykorzystywanym w usługach ubezpieczeniowych jest pokwitowanie.
7.3 Pokwitowanie
Pokwitowanie jest nieodłącznym dokumentem wypełnianym w przypadku zawierania umowy ubezpieczenia. Świadczy ono o ważności ubezpieczenia, oraz o tym, że składka ubezpieczenia określona we wniosku została zapłacona przez klienta. Pokwitowanie świadczy o tym, że klient zapłacił za żądaną usługę zgodnie z umową i ma prawo domagać się odszkodowania w przypadku wystąpienia szkody, utraty życia, lub mienia zgodnie z OWU i zakresem ubezpieczenia określonym w umowie. Pokwitowanie powinno zostać wydane klientowi w momencie pobrania składki ubezpieczenia, lub jego pierwszej raty. Składka, lub pierwsza rata składki ubezpieczeniowej powinna być opłacona w dniu zawierania ubezpieczenia. W ubezpieczeniach majątkowych w następnym dniu po podpisaniu umowy ubezpieczenia, następuje odpowiedzialność towarzystwa w wyniku wystąpienia szkody, ale odpowiedzialność ta występuje tylko, gdy jest opłacona składka lub jej pierwsza rata.

7.4 Inne dokumenty wykorzystywane w usługach ubezpieczeniowych
Innymi dokumentami stosowanymi w usługach ubezpieczeniowych mogą być dokumenty potwierdzające tożsamość osoby przystępującej do umowy ubezpieczenia. Zazwyczaj w takim przypadku wymagany jest dowód osobisty lub paszport. Z dokumentów tych można potwierdzić dane, które muszą być zawarte w umowie ubezpieczenia i wniosku. Te dane to: imię i nazwisko osoby ubezpieczonej, oraz osoby ubezpieczającej, adres zamieszkania, ewentualnie adres do korespondencji, data urodzenia, numer PESEL, seria i numer dokumentu z którego potwierdzona jest tożsamość ubezpieczonego. W zależności od rodzaju ubezpieczenia mogą być wymagane inne dokumenty, jak na przykład dokumenty potwierdzające własność lub fakt posiadania mienia objętego ubezpieczeniem, a w przypadku ubezpieczeń na życie może to być dokument potwierdzający stan zdrowia, odbyte badanie lekarskie lub inne. W ubezpieczeniach majątkowych nieodzownym dokumentem może być fotografia przejętego mienia do ubezpieczenia w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych lub zawieranych indywidualnie na wniosek klienta w przypadku dużej wartości mienia, przekraczającej ogólne zasady ubezpieczeń majątkowych.
Wszystkie dokumenty stosowane w usługach ubezpieczeniowych mają takie samo znaczenie niezależnie od sposobu zawarcia umowy ubezpieczenia. To czy klient zawarł umowę ubezpieczenia przez telefon, Internet, czy osobiście w oddziale towarzystwa ubezpieczeniowego, lub przedstawicielstwa mają taką samą moc prawną i są tak samo obowiązujące. Dowodem zawarcia umowy ubezpieczenia zawsze jest polisa, dokumentem potwierdzającym opłacenie składki zawsze jest pokwitowanie, umowa ubezpieczenia zawsze zawierana jest na podstawie wniosku o ubezpieczenie mienia, lub życia. Niezależnie od sposobu zawierania umowy zawsze muszą być podane dane osobowe klienta i jego adres zamieszkania i niezależnie od sposobu zawarcia umowy ubezpieczenia klient musi okazać się dowodem potwierdzającym jego tożsamość jak na przykład dowód osobisty lub paszport. Potwierdzenie danych osobowych zależy od sposobu zawarcia umowy ubezpieczenia i wypełnienia wniosku. Może być ono osobiste, telefoniczne, lub Internetowe. Mogą być także stosowane podpisy cyfrowe do weryfikacji klienta i potwierdzenia jego tożsamości.
Rys.2. Schematyczny obiegu dokumentów w ubezpieczeniach na życie

8. Metadane
Metadane służą do opisywania dokumentów elektronicznych. Największe zastosowanie mają w rozległych sieciach. Są to dane o dokumencie, zawarte w samym dokumencie. Można je określić jako dane o danych. Są one ustrukturyzowane w ten sposób, aby były odczytywane przez specjalne programy-roboty katalogujące Internet. Nie są natomiast interpretowane przez przeglądarki internetowe. Ważne jest to, aby metadane były starannie sformułowane, co ma duże znaczenie w procesie indeksowania w serwisach takich jak np. INFOSEEK, LYKOS czy ALTA VISTA, oraz sprawnemu i trafnemu ich usystematyzowaniu, zarządzaniu nimi i ich wartościowaniu.
Metadane określają atrybuty i zawartość oryginalnego dokumentu. Dane te są związane z obiektami, które uwalniają potencjalnych użytkowników od potrzeby posiadania pełnej wiedzy o ich istnieniu i charakterystykach. Standardowe informacje, biblioteki, streszczenia, terminy indeksowe są to surogaty dokumentów oryginalnych czyli metadane. Struktura metadanych definiowana jest w formatach, które są tworzone na podstawie katalogowania. Mogą one wspomagać wiele funkcji, takich jak na przykład: lokalizacja, wyszukiwanie, dokumentacja, określenie przydatności i wybór dokumentów. Odnosi się do źródeł elektronicznych w najszerszym zakresie, czyli zestawów danych, informacji tekstowych i innych danych przetwarzanych elektronicznie. Czynności wyszukiwawcze mogą być wykonywane przez użytkowników końcowych lub tak zwanych agentów ludzkich i automatycznych. Wykorzystanie metadanych jest ważne zarówno dla ich autorów, jak i osób poszukujących informacji elektronicznej. Właściwie użyte pozwalają na dostęp do informacji, bez względu na to, gdzie dana informacja się znajduje.
Większość obecnych wyszukiwarek działa głównie w trybie tekstowym. Dzięki metadanym, np. dodanie opisu tekstowego do plików graficznych ułatwia ich wyszukiwanie. Rozpoczęto również prace nad próbą przeszukiwania danych w Internecie za pomocą baz danych ikonograficznymi środkami pozatekstowymi (jak na przykład wykresy kolorów, porównywanie obrazów twarzy, itp.). Ilość nietekstowych baz danych powiększa się, ale w Internecie nie istnieje jeszcze dostateczna ilość metadanych. Część z nich jest po prostu albo niewłaściwa, albo złej jakości i stosunkowo łatwo jest "oszukać" aplikację przeglądającą metadane, opisując np. dokument metadanymi, które nie mają nic wspólnego z jego treścią.. W związku z pojawieniem się w Internecie coraz większych zasobów informacji, coraz więcej wykorzystuje się dokumentów w formie elektronicznej. Niezbędne staje się więc zwiększenie jakości i ilości metadanych. Sprawne zarządzanie danymi stanie się dopiero możliwe, gdy powstanie format metadanych przyjęty przez prawie wszystkich użytkowników. W przypadku dokumentów elektronicznych niezbędne staje się katalogowanie i indeksowanie danych dla efektywnego przeszukiwania milionów dokumentów na tysiącach serwerów na całym świecie. Powinny one nie tylko zawierać opisy dotyczące informacji o produkcie, autorze, tytule, czy hasłach przedmiotowych, ale także informacje o jego utworzeniu i modyfikacjach, za co odpowiedzialne powinny być tak zwane metadane administracyjne. Jest kilka sposobów powstawania metadanych. Mogą one powstawać w trakcie tworzenia dokumentu i jego części. Mogą one być efektem katalogowania. Ponieważ trudno poradzić sobie z gwałtownym narastaniem ilości dokumentów elektronicznych, raczej przeważa drugi sposób powstawania metadanych. Na przykład, ma to zastosowanie w bibliotekach elektronicznych.
Istnieje szereg pomocy i gotowych formularzy do tworzenia metadanych w sieci (nawet dla osób się na formatach danych).. Przodujące miejsce w dostarczaniu formularzy zajmują agencje federalne USA [8]. Przełom rozwoju technologii WWW powoduje, iż dane, które wychodzą w formie drukowanej stają się często nieaktualne dla czytelnika, natomiast źródła pochodzące z Internetu ledwie nadążają nad zalewem informacji [9]. W sieci możemy znaleźć odpowiednie przewodniki dla twórców stron internetowych, które opisują, w jaki sposób każda z ważniejszych danych reprezentowana jest w metaopisach. Dobrym przykładem może tu być INTERNET CATALOGING PROJECT[10]. Jedną z użytecznych form może być podzielenie metadanych na kilka formatów: dane proste, złożone i ustrukturyzowane.
Proste formaty uwzględniają indeksowanie tekstów. Na przykład, jest to format używany przez ALTA VISTA. Jest to jednak mało przydatne dla wyszukiwania informacji na wielu serwerach jednocześnie.
Formaty złożone to takie, które oparte są na standardach międzynarodowych. Zwykle stosowane są one do wąskich zastosowań, na przykład, w bibliotekach.
Formaty ustrukturyzowane to najnowsze formaty stworzone specjalnie z myślą o Internecie. Obecnie kilka z tych formatów traktowanych jest jako standardy. Pozwalają one na wyszukiwanie informacji według pól. Struktura tych danych jest prostsza niż w formacie złożonym, ale mają wiele cech wspólnych z tym formatem. Największą przeszkodą w drodze do uporządkowanego rozwoju metadanych jest duża ilość różnych projektów bez możliwości konwertowania jednych opisów na inne. W ostatnich latach obserwujemy ogromny przyrost użytkowników metadanych. W związku z dużą ilością schematów metadanych, konieczne staje się stworzenie rejestrów tych schematów, oraz rejestrów tych rejestrów. Niezbędne jest też ustalenie pewnych standardów dla swobodnego przepływu informacji i interpretacji danych. Zwiększy to spójność metadanych, a standardy staną się wielojęzyczne. Pomimo, że proces metadanych jest podobny do katalogowania, jednak jego idea jest zupełnie inna i daje zupełnie inne efekty. Metadane mają być zrozumiałe nie tylko dla ludzi, ale także powinny być interpretowane przez komputery i to właśnie jest ich zasadniczą cechą.
Podsumowując, możemy powiedzieć, że dane te będą na tyle "inteligentne", że będą niewidoczne dla przeciętnego użytkownika Internetu, natomiast będą "zrozumiałe i spójne" dla urządzeń je odczytujących. Przeciętny użytkownik nie potrzebuje informacji na temat pochodzenia danych i szczegółowych opisów ich modyfikacji, ale jeśli zaistnieje taka potrzeba może skorzystać z dodatkowych ukrytych informacji.
Opisując metadane należy też wspomnieć o tak zwanym ukrytym (głębokim) Internecie. "Głęboki" Internet zawiera kilkaset razy więcej informacji niż Internet powszechnego użytku widoczny w zwykłych przeglądarkach. Większość zasobów stanowią specjalistyczne bazy danych i bazy dokumentów elektronicznych oraz archiwa cennych materiałów źródłowych i referencyjnych [11].
Wszystkie te materiały nie są indeksowane przez zwykłe przeglądarki internetowe, a odnośniki do tych olbrzymich zasobów są utrzymywane przez uniwersytety oraz instytucje rządowe i międzynarodowe. Są one katalogowane, kwalifikowane i zbierane przez odpowiednich redaktorów. Katalogi te są często jedyną drogą dostępu do zasobów większych niż powszechnie dostępne. Chciałabym przedstawić kilka przykładów takich katalogów.
Northern Light to katalog materiałów z różnych dziedzin. Posiada szerokie możliwości wykorzystania do indywidualnych potrzeb i wiele opcji wyszukiwawczych.
About.com posiada ponad 700 serwisów tematycznych, własne artykuły przeglądowe, dodatkowe usługi (na przykład forum dyskusyjne) i serwisy e-mail.
Digital Librarian zawiera bibliografie, źródła i opracowania wszelkich dziedzin.
Librarian’s Index of Internet jest katalogiem baz danych i referencji.
Direct Search zawiera wyszukiwanie i katalogowanie zasobów ukrytego Internetu, rankingi, przemówienia i materiały dźwiękowe.
Complete Planet to katalog tak zwanych „głębokich” zasobów Internetu, zawiera technologie wyszukiwawcze Lexi Bot, posiada wiele danych i materiałów źródłowych.
Freeality w tym katalogu znajdują się wyszukiwarki, katalogi, słowniki, encyklopedie, referencje.
Open Directory Project jest działem polskiej nauki i edukacji.
Informine zawiera szereg materiałów dla wykładowców i studentów.
Community of science przeznaczony jest dla społeczności osób prowadzących prace badawczo rozwojowe.
Odkrywanie ukrytego Internetu stanowi „bramy” do katalogów ogólnych i specjalistycznych, do baz danych, narzędzi wyszukiwawczych oraz instrukcji. Szukając specjalistycznych rozwiązań, można skorzystać z wyżej wymienionych wyszukiwarek do przeglądania zasobów „ukrytego” Internetu.

9. Język DAML+OIL

Daml (ang. Darpa Agent Markup Language) jest projektem amerykańskim. Semantyka tego języka uwzględnia typów danych oraz obiekt, które należą do klas opisanych przez ontologie. Kreowanie klas zmierza do opisu dziedziny obiektów.
OIL to język reprezentujący ontologie. Jest on oparty na standardach takich jak RDF/RDF Schema i XML/XML Schema. OIL łączy w sobie trzy ważne aspekty języka: formalną semantykę, skuteczne wnioskowanie oparte logice deskrypcyjnej oraz notacji składniowej umożliwiającej sprawną wymianę danych interesujących przez społeczność WEB.
Logika deskrypcyjna opisuje wiedzę za pomocą pojęć i ograniczeń.


10. Wykorzystanie DAML+OIL do opisu usług ubezpieczeniowych
10.1 Nagłówki dokumentów w DAML+OIL
Na poniższych przykładach chciałabym pokazać przykłady wykorzystania semantyki DAML+OIL do opisu usług ubezpieczeniowych. DAML bazuje na składnię języka RDF. Natomiast składnia RDF jest szczególnym przypadkiem składni XML. Na przykład, poniższy fragment jest zapisem w języku RDF:

<rdf:RDF
xmlns:rdf ="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#"
xmlns:rdfs="http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema#"
xmlns:daml="http://www.daml.org/2001/03/daml+oil#"
xmlns:xsd ="http://www.w3.org/2000/10/XMLSchema#"
xmlns:dex ="http://www.daml.org/2001/03/daml+oil-ex#"
xmlns:exd ="http://www.daml.org/2001/03/daml+oil-ex-dt#"
xmlns ="http://www.daml.org/2001/03/daml+oil-ex#">
</rdf:RDF>

W przykładzie tym znacznik RDF oznacza początek opisu . Następna deklaracja skazuje, że w tym opisie zostały umieszczone elementy z języka DAMLoraz z DAML+OIL. Prefiks xsd jest skróconą nazwą przestrzeni nazw schematów XML-owych. Natomiast </rdf:RDF> jest znacznikiem zamykającym opis..
10.2 Formułowanie klas i podklas w DAML+OIL
Definicje ontologii zaczyna się od definicji klas. Klasy potrzebne są do zdefiniowania najważniejszych typów , które chcielibyśmy opisać. Każda klasa posiada swoją nazwę a także klasę (klasy) nadrzędną(e). Jeśli odnosimy to do dziedziny ubezpieczeń, to możemy zdefiniować klasę zwaną „ubezpieczeniem” następująco:

<daml:class rdf:ID="ubezpieczenie">

Umieszczając w kolejnej linii
<rdfs:etykieta> ubezpieczenie </rdf:etykieta>
wskazujemy etykietę, czyli krótki identyfikator, wykorzystywaną w graficznych reprezentacjach klasy. Znacznik
</daml:class>
kończy opis klasy.
W opisach klas można używać komentarzy.
Przyjmując, że ą tylko dwa typy ubezpieczeń, można je potraktować jako podklasy klasy powyższej. Jeśli ubezpieczenia podzielimy na ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia majątkowe, to
<daml:class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
<rdfs:subclass of rdf:resource="#ubezpieczenie">
</daml:class>
<daml:class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
<rdfs:subclass of rdf:resource="#ubezpieczenie">
</daml:class>
Element subclassof wskazuje, że np. „ubezpieczenia_na_życie” jest podklasą „ubezpieczenia”.
Dopuszczamy sytuację, gdy pewna klasa jest podklasą więcej niż jednej klasy:
<daml:RDF class:ID=”ubezpieczenie_NNW”>
<rdfs:rdf subclassof rdf:resource=”ubezpieczenie_majątkowe”/>
<daml:rdf subclassofrdf:resource=”ubezpieczenie X”/>
</daml:class>
W powyższym przykładzie ubezpieczenie NNW jest podklasą ubezpieczenia majątkowego i jest podklasą pewnego ubezpieczenia X..
10.3 Opisywanie własności w DAML+OIL
W następnym przykładzie pokazano jak definiować własności. Chciałabym najpierw wyjaśnić co to są własności. Są to relacje binarne. Definiując własność podajemy jej nazwę oraz dziedzinę:
<daml:ObjectProperty rdf:ID=”has parent”>
<rdfs:domain rdf:resource=”#human”/>

</daml:ObjectProperty>

W DAML_OIL możliwe jest także definiowanie własności danych danego typu:
<daml:RDF DatatypeProperty rdf:ID=”wiek_ubezpieczonego”>
<rdf:type rdf:resource=
” http://www.daml.org/2001/03/daml+oil#UniqueProperty”/>
<rdfs:range rdf resource
1. ="http://www.w3.org/2000/10/XMLSchema#decimal”/ >
</daml:DatatypeProperty>
Wiek ubezpieczonego jest własnością unikalną, której wartością jest liczba dziesiętna. Podsumowując powyższe stwierdzenia można powiedzieć, że własności powinny mieć pewne odniesienia do klas, podklas lub typów danych.

11. Propozycja wykorzystania metadanych na przykładach opisów
W tym rozdziale przedstawione zostaną opisy dotyczące tylko ubezpieczeń. Ubezpieczenia zostały podzielone na ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia majątkowe. Wszystkie typy ubezpieczeń zostały pogrupowane w klasy, a następnie zostały opisane ich własności. Wszystkie klasy i własności zostały ponumerowane, aby mogły stanowić odniesienie dla rozdziału trzeciego i czwartego, ponieważ tam znajdują się opisy typów i rodzajów ubezpieczeń użytych w pracy. Ze względu na dużą ilość rodzajów ubezpieczeń ograniczyłam się tylko do kilku przykładów ubezpieczeń na życie i najważniejszych przykładów ubezpieczeń majątkowych. Wzięłam pod uwagę te dwie grupy ubezpieczeń, aby pokazać jakie występują różnice w różnych kategoriach ubezpieczeń, jakie są podobieństwa i jak przebiega obieg dokumentów zanim dojdzie do zawarcia umowy ubezpieczenia i wystawienia polisy przez firmę ubezpieczeniową. Główne rodzaje dokumentów ubezpieczeniowych i rodzajów ubezpieczeń zostały przedstawione w postaci klas, natomiast pozostałe warunki zostały opisane we własnościach.

11.1 Klasy
deklaracja 1
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie">
</daml:Class>

deklaracja 2
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
<rdfs:subClasOf rdf:resource="#ubezpieczenie">
</daml:Class>

deklaracja 3
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_stypendialne">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>

deklaracja 4
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_rodzinne">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>

deklaracja 5
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_kapitałowe">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>

deklaracja 6
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_kapitałowe_z_funduszem_inwestycyjnym">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>

deklaracja 7
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_indywidualne">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>

deklaracja 8
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID"ubezpieczenie_grupowe">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_na_życie">
</daml:Class>


deklaracja 9
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="oc">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majatkowe">
</daml:Class>


deklaracja 10
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ac">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majatkowe">
</daml:Class>

deklaracja 11
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_domów_i_mieszkań">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 12
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="NNW">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 13
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="mienie">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 14
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="oc_rolników">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 15
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="dobrowolne">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 16
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="obowiązkowe">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#ubezpieczenie_majątkowe">
</daml:Class>

deklaracja 17
<daml:Class rdf:ID="dobrowolne">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ac">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#dobrowolne">
</daml:Class>

deklaracja 18
<daml:Class rdf:ID="dobrowolne">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="ubezpieczenie_dommów_i_mieszkań">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#dobrowolne">
</daml:Class>

deklaracja 19
<daml:Class rdf:ID="dobrowolne">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="NNW">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#dobrowolne">
</daml:Class>

deklaracja 20
<daml:Class rdf:ID="dobrowolne">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="mienie">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#dobrowolne">
</daml:Class>

deklaracja 21
<daml:Class rdf:ID="obowiazkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="oc">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#obowiązkowe">
</daml:Class>

deklaracja 22
<daml:Class rdf:ID="obowiazkowe">
</daml:Class>
<daml:Class rdf:ID="oc_rolników">
<rdfs:subClassOf rdf:resource="#obowiązkowe">
</daml:Class>
11.2 Własności ubezpieczeń

deklaracja 23
<daml:ObjectProperty rdf:ID="suma_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#waluta">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 24
<daml:ObjectProperty rdf:ID="skladka_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#kwota_skladki">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 25
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ubezpieczony">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#ubezpieczjacy_sie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 26
<daml:ObjectProperty rdf:ID="polisa">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#dowód_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 27
<daml:ObjectProperty rdf:ID="waluta">
<rdfs:domain rdf:resource="#suma_ubezpieczenia">
<rdfs:range rdf:resource="#zloty">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 28
<daml:ObjectProperty rdf:ID="kwota_skladki">
<rdfs:domain rdf:resource="#skladka_ubezpieczeniowa">
<rdfs:range rdf:resource="#"#taryfa_składek">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 29
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ubezpieczajacy_sie">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczony">
<rdfs:range rdf:resource="#czlowiek">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 30
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dowod_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#polisa">
<rdfs:range rdf:resource="#pokwitowanie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 31
<daml:ObjectProperty rdf:ID="zloty">
<rdfs:domain rdf:resource="#waluta">
<rdfs:range rdf:resource="#wartosc_pieniadza">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 32
<daml:ObjectProperty rdf:ID="taryfa_skladek">
<rdfs:domain rdf:resource="#kwota_skladki">
<rdfs:range rdf:resource="#taryfikator">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 33
<daml:ObjectProperty rdf:ID="czlowiek">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczajacy_sie">
<rdfs:range rdf:resource="#chcacy_zawrzec_ubezpieczenie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 34
<daml:ObjectProperty rdf:ID="pokwitowanie">
<rdfs:domain rdf:resource="#dowód_ubezpieczenia">
<rdfs:range rdf:resource="#kwitek">
</daml:ObjectProperty>

Dalsze przykłady pokazują jak wykorzystać opisy opisów i nawiazać do poprzednich własności dokumentów. Dzięki temu układają się one w jedną zwartą całość.

deklaracja 35
<daml:ObjectProperty rdf:ID="wartosc_pieniadza">
<rdfs:domain rdf:resource="#zloty">
<rdfs:range rdf:resource="#forma_platności">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 36
<daml:ObjectProperty rdf:ID="taryfikator">
<rdfs:domain rdf:resource="#taryfa_skladek">
<rdfs:range rdf:resource="#stawki_pieniezne">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 37
<daml:ObjectProperty rdf:ID="chcacy_zawrzec_ubezpieczenie">
<rdfs:domain rdf:resource="#czlowiek">
<rdfs:range rdf:resource="#kobieta">
<rdfs:range rdf:resource="#mezczyzna">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 38
<daml:ObjectProperty rdf:ID="kwitek">
<rdfs:domain rdf:resource="#pokwitowanie">
<rdfs:range rdf:resource="#dokument_zaplaty">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 39
<daml:ObjectProperty rdf:ID="forma_platności">
<rdfs:domain rdf:resource="#wartosc_pieniadza">
<rdfs:range rdf:resource="#jednorazowo">
<rdfs:range rdf:resource="#raty">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 40
<daml:ObjectProperty rdf:ID="stawki_pieniezne">
<rdfs:domain rdf:resource="#taryfikator">
<rdfs:range rdf:resource="#ustalana_przez">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 41
<daml:ObjectProperty rdf:ID="kobieta">
<rdfs:domain rdf:resource="#chcacy_zawrzec_ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#osoba">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 42
<daml:ObjectProperty rdf:ID="mezczyzna">
<rdfs:domain rdf:resource="#chcacy_zawrzec_ubezpieczenie">
<rdfs:range rdf:resource="#osoba">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 43
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dokument_zaplaty">
<rdfs:domain rdf:resource="#kwitek">
<rdfs:range rdf:resource="#pokwitowanie">
</daml:ObjectProperty>

Dzieki opisom nawiązującym do poprzednich, następuje zamknięte koło. W związku z tym każdy opis do czegoś nawiązuje i do czegoś prowadzi.
Program wczytujący dane nie będzie miał żadnych problemów w wykorzystaniu zasady "pytanie-Odpowiedz".

deklaracja 44
<daml:ObjectProperty rdf:ID="jednorazowo">
<rdfs:domain rdf:resource="#forma_platnosci">
<rdfs:range rdf:resource="#gotowka">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 45
<daml:ObjectProperty rdf:ID="raty">
<rdfs:domain rdf:resource="#forma_platnosci">
<rdfs:range rdf:resource="#gotowka">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 46
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ustalana_przez">
<rdfs:domain rdf:resource="#stawki_pieniezne">
<rdfs:range rdf:resource="#towarzystwo_ubezpieczeniowe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 47
<daml:ObjectProperty rdf:ID="osoba">
<rdfs:domain rdf:resource="#kobieta">
<rdfs:domain rdf:resource="#mezczyzna">
<rdfs:range rdf:resource="#pelnoletni_obywatel">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 48
<daml:ObjectProperty rdf:ID="pokwitowanie"
<rdfs:domain rdf:resource="#dokument_zaplaty">
<rdfs:range rdf:resource="#waznosc_polisy">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 49
<daml:ObjectProperty rdf:ID="gotówka">
<rdfs:domain rdf:resource="#jednorazowo">
<daml:ObjectProperty rdf:ID="#inne_formy_zaplaty">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 50
<daml:ObjectProperty rdf:ID="towarzystwo_ubezpieczeniowe">
<rdfs:domain rdf:resource="#ustalana_przez">
<rdfs:range rdf:resource="#wyjatki">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 51
<daml:ObjectProperty rdf:ID="pelnoletni_obywatel">
<rdfs:domain rdf:resource="#osoba">
<rdfs:range rdf:resource="#posiadajacy_dowod_osobity">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 52
<daml:ObjectProperty rdf:ID="waznosc_polisy">
<rdfs:domain rdf:resource="#pokwitowanie">
<rdfs:range rdf:resource="#termin_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 53
<daml:ObjectProperty rdf:ID="inne_formy_zaplaty">
<rdfs:domain rdf:resource="#gotowka">
<rdfs:domain rdf:resource="#przelew">
<rdfs:range rdf:resource="#przekaz">
<rdfs:range rdf:resource="#karta_platnicza">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 54
<daml:ObjectProperty rdf:ID="wyjatki">
<rdfs:domain rdf:resource="#towarzystwo_ubezpieczeniowe">
<rdfs:range rdf:resource="#ministerstwo_finansow">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 55
<daml:ObjectProperty rdf:ID="posiadajacy_dowod_osobisty">
<rdfs:domain rdf:resource="#pelnoletni_obywatel">
<rdfs:range rdf:resource="#dokument_tozsamosci">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 56
<daml:ObjectProperty rdf:ID="termin_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#waznosc_polisy">
<rdfs:range rdf:resource="#data_wygasniecia_umowy">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 57
<daml:ObjectProperty rdf:ID="przelew">
<rdfs:domain rdf:resource="#inne_formy_zaplaty">
<rdfs:range rdf:resource="#usluga_bankowa">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 58
<daml:ObjectProperty rdf:ID="przekaz">
<rdfs:domain rdf:resource="#inne_formy_zaplaty">
<rdfs:range rdf:resource="#zaplata_na_poczcie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 59
<daml:ObjectProperty rdf:ID="karta_platnicza">
<rdfs:domain rdf:resource="#inne_formy_zaplaty">
<rdfs:range rdf:resource="#obciazenie_karty">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 56
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dokument_tozsamosci">
<rdfs:domain rdf:resource="#posiada_dowod_osobisty">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_ubezpieczonego">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 57
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ministerstwo_finansow">
<rdfs:domain rdf:resource="#wyjatki">
<rdfs:range rdf:resource="#narzuca_stawki">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 58
<daml:ObjectProperty rdf:ID="data_wygasniecia_umowy">
<rdfs:domain rdf:resource="#termin_ubezpieczenia">
<rdfs:range rdf:resource="#data_na_polisie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 59
<daml:ObjectProperty rdf:ID="usluga_bankowa">
<rdfs:domain rdf:resource="#przelew">
<rdfs:range rdf:resource="#zaplata_niegotowkowa">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 60
<daml:ObjectProperty rdf:ID="zaplata_na_poczcie">
<rdfs:domain rdf:resource="#przekaz">
<rdfs:range rdf:resource="#zaplata_niegotowkowa">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 61
<daml:ObjectProperty rdf:ID="obciazenie_karty">
<rdfs:domain rdf:resource="#karta_platnicza">
<rdfs:range rdf:resource="#zaplata_niegotowkowa">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 62
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dane_ubezpieczonego">
<rdfs:domain rdf:resource="#dokument_tozsamosci">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_osobowe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 63
<daml:ObjectProperty rdf:ID="narzuca_stawki">
<rdfs:domain rdf:resource="#ministerstwo_finansow">
<rdfs:range rdf:resource="#czesc_skladki_stala">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 64
<daml:ObjectProperty rdf:ID="data_na_polisie">
<rdfs:domain rdf:resource="#data_wygasniecia_umowy">
<rdfs:range rdf:resource="#czas_trwania_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 65
<daml:ObjectProperty rdf:ID="zaplata_niegotowkowa">
<rdfs:domain rdf:resource="#usluga_bankowa">
<rdfs:domain rdf:resource="#zaplata_na_poczcie">
<rdfs:domain rdf:resource="#obciazenie_karty">
<rdfs:range rdf:resource="#mozliwosci_platnosci">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 66
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dane_osobowe">
<rdfs:domain rdf:resource="#dane_ubezpieczonego">
<rdfs:range rdf:resource="#imie_nazwisko">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 67
<daml:ObjectProperty rdf:ID="czesc_skladki_stala">
<rdfs:domain rdf:resource="#narzuca_stawki">
<rdfs:range rdf:resource="#niemozliwa_do_zmiany">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 68
<daml:ObjectProperty rdf:ID="czas_trwania_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#data_na_polisie">
<rdfs:range rdf:resource="#odpowiedzialnosc_towarzystwa">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 69
<daml:ObjectProperty rdf:ID="mozliwosc_platnosci">
<rdfs:domain rdf:resource="#zaplata_niegotowkowa">
<rdfs:range rdf:resource="#koniec_form_platnosci">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 70
<daml:ObjectProperty rdf:ID="imie_nazwisko">
<rdfs:domain rdf:resource="#dane_osobowe">
<rdfs:range rdf:resource="#indentyfikacja_osoby">
</daml:ObjectProperty>

Poniższe przykłady nawiązują do ubezpieczeń zdefiniowanych w klasach.

deklaracja 71
<daml:ObjectProperty rdf:ID="niemozliwa_do_zmiany">
<rdfs:domain rdf:resource="#czesc_skladki_stala">
<rdfs:range rdf:resource="#oc_komunikacyjne">
<rdfs:range rdf:resource="#oc_rolnikow_i_budynkow_w_gospodarstwie_rolnym">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 72
<daml:ObjectProperty rdf:ID="odpowiedzialnosc_towarzystwa">
<rdfs:domain rdf:resource="#czas_trwania_ubezpieczenia">
<rdfs:range rdf:resource="#podstawa_do_wyplaty_odszkodowania">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 73
<daml:ObjectProperty rdf:ID="koniec_form_platnosci">
<rdfs:domain rdf:resource="#mozliwosc_platnosci">
<rdfs:range rdf:resource="#forma_platnosci">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 74
<daml:ObjectProperty rdf:ID="indentyfikacja_osoby">
<rdfs:domain rdf:resource="#imie_nazwisko">
<rdfs:range rdf:resource="#data_urodzenia">
<rdfs:range rdf:resource="#pesel">
<rdfs:range rdf:resource="#miejsce_zamieszkania">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 75
<daml:ObjectProperty rdf:ID="oc_komunikacyjne">
<rdfs:domain rdf:resource="#niemozliwa_do_zmiany">
<rdfs:range rdf:resource="#ubezpieczenie_obowiazkowe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 76
<daml:ObjectProperty rdf:ID="oc_rolnikow_i_budynkow_w_gospodarstwie_rolnym">
<rdfs:domain rdf:resource="#niemozliwa_do_zmiany">
<rdfs:range rdf:resource="#ubezpieczenie_obowiazkowe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 77
<daml:ObjectProperty rdf:ID="podstawa_do_wyplaty_odszkodowania">
<rdfs:domain rdf:resource="#odpowiedzialnosc_towarzystwa">
<rdfs:range rdf:resource="#zaplata_za_wypadek">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 78
<daml:ObjectProperty rdf:ID="data_urodzenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#indentyfikacja_osoby">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_na_polisie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 79
<daml:ObjectProperty rdf:ID="pesel">
<rdfs:domain rdf:resource="#indentyfikacja_osoby">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_na_polisie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 80
<daml:ObjectProperty rdf:ID="miejsce_zamieszkania">
<rdfs:domain rdf:resource="#indentyfikacja_osoby">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_na_polisie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 81
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ubezpieczenie_obowiazkowe">
<rdfs:domain rdf:resource="#oc_komunikacyjne">
<rdfs:range rdf:resource="#ubezpieczenia_majatkoewe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 82
<daml:ObjectProperty rdf:ID="zaplata_za_wypadek">
<rdfs:domain rdf:resource="#podstawa_do_wyplaty_odszkodowania">
<rdfs:range rdf:resource="#okreslone_zdarzenie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 83
<daml:ObjectProperty rdf:ID="dane_na_polisie">
<rdfs:domain rdf:resource="#data_urodzenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#pesel">
<rdfs:domain rdf:resource="#miejsce_zamieszkania">
<rdfs:range rdf:resource="#zgodnie_z_dokumentem">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 84
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ubezpieczenie_majatkowe">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie_obowiazkowe">
<rdfs:range rdf:resource="#ubezpieczenie">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 85
<daml:ObjectProperty rdf:ID="okreslone_zdarzenie">
<rdfs:domain rdf:resource="#zaplata_za_wypadek">
<rdfs:range rdf:resource="#warunki_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 86
<daml:ObjectProperty rdf:ID="zgodnie_z_dokumentem">
<rdfs:domain rdf:resource="#dane_na_polisie">
<rdfs:range rdf:resource="#dane_dot_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 87
<daml:ObjectProperty rdf:ID="ubezpieczenie">
<rdfs:domain rdf:resource="#ubezpieczenie_majatkowe">
<rdfs:range rdf:resource="#dobrowolne">
<rdfs:range rdf:resource="#obowiazkowe">
</daml:ObjectProperty>

deklaracja 88
<daml:ObjectProperty rdf:ID="warunki_ubezpieczenia">
<rdfs:domain rdf:resource="#okreslone_zdarzenie">
<rdfs:range rdf:resource="#zakres_ubezpieczenia">
</daml:ObjectProperty>

12. Przyszłość firm ubezpieczeniowych w Internecie

12.1 Dynamika rozwoju Internetu
Dynamika rozwoju Internetu powoduje, iż wkracza on we wszystkie dziedziny naszego życia, staje się on nieodzowny nie tylko w komunikacji, ale także w biznesie, nauce itp. Dziś już trudno sobie wyobrazić życie bez dostępu do Internetu, poczty elektronicznej, wyszukiwania danych, czy korzystania z różnych serwisów i usług. Internet niesie ze sobą duże zasoby wiedzy i informacji. Zaglądamy do niego żeby znaleźć rozkład jazdy pociągów, wykonać przelew bankowy, robić zakupy, czy wreszcie zamawiać ubezpieczenia.
Rozwój bankowości elektronicznej wyprzedził nieco rozwój ubezpieczeń, jednak powoli ubezpieczenia stają się także dostępne za pomocą usług elektronicznych. Większość firm ubezpieczeniowych posiada swoje strony WWW lub inne serwisy. W serwisach tych zawarte są informacje dotyczące produktów oferowanych przez towarzystwo ubezpieczeniowe, opisy rodzajów ubezpieczeń, warunki jakie trzeba spełniać, aby przystąpić do umowy ubezpieczenia. Niektóre firmy współpracują z bankami świadczącymi usługi drogą elektroniczną. Dzięki temu, że jesteśmy klientami danego banku, mamy możliwość korzystania z kart płatniczych, dokonywania wypłat gotówki z bankomatów, transakcji bezgotówkowych, a także mamy możliwość skorzystania ze specjalnie przygotowanych ofert ubezpieczenia na życie. Ubezpieczenia te są dostosowane do potrzeb bankowości elektronicznej, a z kolei, dalszy rozwój bankowości, pociąga za sobą rozwój dostępu do usług sektora ubezpieczeń w Internecie. Popyt na tego typu usługi stale się zwiększa, a możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia drogą elektroniczną, bez konieczności wychodzenia z domu staje się pożądana. W chwili obecnej, ubezpieczenia w Internecie dopiero zaczynają się rozwijać, a same procedury zawierania umów są nieco skomplikowane. Można powiedzieć nawet, że są w fazie raczkowania. Dlatego dobrym pomysłem jest w tej chwili powiązanie usług bankowości elektronicznej z ubezpieczeniami. Niestety w tej chwili nie mamy możliwości bycia klientem danej firmy ubezpieczeniowej i korzystania z tego tytułu z korzystniejszych usług bankowych jak np., mniejszych prowizji, mniejszych opłat za prowadzenie rachunku itp. Jak na razie takie powiązanie skutkuje jedynie w jedna stronę.
Połączenie obydwu tych usług jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ gospodarka finansowa nie może obyć się bez ubezpieczeń, a ubezpieczenia same w sobie muszą być konkurencyjne. Przykładem powiązania usług może być rynek telefonii komórkowej, uwzględniający usługi bankowe, z korzyścią dla obu firm.
Chcę także przedstawić przykład bankowości elektronicznej i oferowanie ubezpieczeń, jaki w obecnej chwili stosowany jest w banku Inteligo. Konto Inteligo obsługiwane jest drogą elektroniczną .Korzystanie z tego typu usług jest możliwe jedynie dla klientów firmy Inteligo, co oznacza, że zupełne przypadkowe osoby nie mogą skorzystać z tego rodzaju ubezpieczeń nie będąc klientami tej firmy. Warunki ubezpieczenia są specjalnie ustanowione dla posiadaczy kont i dostępne w wygodny sposób (poprzez Internet). Klienci, którzy chcą skorzystać z ubezpieczenia na życie mogą przystąpić do umowy ubezpieczenia poprzez zgłoszenie deklaracji przystąpienia dostępnej w Internecie. Nie zawierają oni natomiast oddzielnej umowy ubezpieczenia. Ponieważ jest to ubezpieczenie grupowe, klient może tylko przystąpić do istniejącej już grupy użytkowników i nie posiada odrębnej polisy. W serwisie WWW Inteligo można wydrukować dostępną deklarację przystąpienia do ubezpieczenia grupowego, a w momencie ubiegania się o świadczenie, klient powinien przedstawić ja w inspektoracie PZU ŻYCIE S.A. Odpowiedzialność towarzystwa ogranicza się do wypłaty odszkodowania w przypadku zgonu ubezpieczonego, zgonu w wyniku nieszczęśliwego wypadku i śmierci współubezpieczonego (jeśli do umowy ubezpieczenia przystąpił także współmałżonek). Do ubezpieczenia mogą przystąpić osoby pomiędzy 18 a 64 rokiem życia i każdy klient ma możliwość wskazania osoby uposażonej do odbioru odszkodowania w przypadku jego śmierci.
Wyłączenia od wypłaty odszkodowania są takie same jak w przypadku wszystkich ubezpieczeń na życie zawieranych w „formie papierowej”. Zapłata składki ubezpieczenia następuje także drogą elektroniczną i odbywa się za pośrednictwem konta bankowego. Umowa zawierana jest na 12 miesięcy. Wypłata odszkodowania następuje w dowolnej placówce PZU ŻYCIE S.A. Procedury są takie same, jak w ubezpieczeniach zawieranych bezpośrednio w siedzibie firmy lub w siedzibach jej przedstawicieli.
12.2 Przyszłość ubezpieczeń w Internecie
Na ubezpieczenia w Internecie rośnie zapotrzebowanie. Dostarczenie informacji drogą elektroniczną, dokonywanie i zawieranie transakcji z własnego komputera, bez konieczności wychodzenia z domu (i nadmiernego tracenia czasu na dojazd, stanie w kolejkach), powoduje, iż na ubezpieczenia zawierane drogą elektroniczną zaczyna występować coraz częściej zapotrzebowanie. Dokumenty wysyłane droga elektroniczną powinny być odpowiednio zabezpieczone i chronione przed niepowołanymi osobami. Klient zawierający ubezpieczenie chce mieć pewność, że dokument jest autentyczny i wiarygodny, a jego struktura nie została naruszona, co wiąże się z poufnością danych. Dobrym rozwiązaniem może być tutaj tak zwany podpis elektroniczny. Chciałabym tu przedstawić podstawowe funkcje i zasadę działania podpisu cyfrowego na przykładzie konta INTELIGO.
W ubezpieczeniach zastosowanie mogą mieć podpisy elektroniczne wydawane np. przez specjalne urzędy Certyfikacyjne dla rynku ubezpieczeń. Każdy klient posiadający podpis cyfrowy, mógłby zawrzeć umowę ubezpieczenia np. OC, a identyfikacji i potwierdzeniu danych firma ubezpieczeniowa mogłaby mu wystawić polisę i przesłać drogą elektroniczną. Klient natomiast miałby możliwość potwierdzenia autentyczności dokumentu, oraz sprawdzenia w urzędzie certyfikacyjnym czy dokument ma ważny certyfikat.

12.2.1 Podpis cyfrowy
Podpis cyfrowy jest podpisem elektronicznym, służącym do identyfikacji osoby składającej podpis przy wymianie informacji elektronicznych i do potwierdzania autentyczności dokumentu. Dane potwierdzone podpisem elektronicznym są zintegrowane z danymi dokumentu, podobnie jak w przypadku składania podpisu na dokumencie w „wersji papierowej”. Zastosowanie elektronicznych podpisów sprawia, że wiadomość elektroniczna dochodzi tylko do jej adresata, a jej zawartość nie została ani naruszona, ani zmieniona, a każda zmiana treści dokumentu jest natychmiast sygnalizowana przez komputer odbiorcy. Podpis elektroniczny wykorzystuje algorytm, w wyniku którego otrzymujemy zaszyfrowaną informację dołączoną do przesyłanej wiadomości. Ta zaszyfrowana wiadomość to właśnie podpis elektroniczny.

Rys.3. Rodzaje podpisów i ich funkcje

12.2.2 Funkcje podpisu cyfrowego
Podpis zawiera kontrolę spójności, to znaczy że pozwala na wykrycie nieuzasadnionej zmiany w treści dokumentu i jego załączników, zapewnia niezaprzeczalność, co oznacza, że autor wiadomości nie może zaprzeczyć, ze wiadomość została wysłana i podpisana przez nadawcę, zapewnia także wiarygodność nadawcy, ponieważ wiadomość może zostać wysłana tylko za pomocą unikalnego klucza znanego nadawcy. Poza tym podpis elektroniczny musi także spełniać funkcje takie jak podpis odręczny, to znaczy, że musi być unikalny, trudny lub niemożliwy do sfałszowania, powinien umożliwiać weryfikację i trwale łączyć się z dokumentem.
Wprowadzenie podpisu elektronicznego powoduje, że odbiorca wiadomości ma możliwość sprawdzenia, czy dokument nie został naruszony, kto jest autorem dokumentu a także ma możliwość sprawdzenia wiarygodności nadawcy za pomocą urzędu certyfikacji. Urzędy Certyfikacyjne, to instytucje zarządzające certyfikatami. Takie certyfikaty wydaje np. Inteligo Verisign

12.2.3 Certyfikat cyfrowy
Certyfikat cyfrowy dotyczy informacji o unikalnym numerze seryjnym, potwierdza tożsamość urzędu certyfikacji wydającego ten certyfikat, określa okres ważności certyfikatu, identyfikator właściciela, imię, nazwisko, nazwę firmy, adres e-mail itp., klucz publiczny właściciela certyfikatu oraz podpis cyfrowy urzędu certyfikacji potwierdzający autentyczność certyfikatu. Używając certyfikatów wystawionych przez określony urząd, mamy pewność, że informacje podane w certyfikacie są autentyczne, nie ma dwóch takich samych certyfikatów, a klucz prywatny jest odpowiednio zabezpieczony.
Rys.4. Szukanie i weryfikacja podpisu cyfrowego

Na rysunku przedstawiono szukanie i weryfikację podpisu cyfrowego
12.2.4 Urzędy Certyfikacyjne
Są to instytucje zarządzające certyfikatami. Takie certyfikaty wydaje np. firma Inteligo Verisign. Certyfikat cyfrowy posiada informacje o unikalnym numerze seryjnym potwierdza tożsamość urzędu certyfikacji wydającego dany certyfikat, okresie ważności certyfikatu, identyfikatorze jego właściciela (imieniu, nazwisku, adresie e-mail itp.), kluczu publicznym właściciela certyfikatu oraz podpisie cyfrowym urzędu certyfikacji potwierdzającym autentyczność certyfikatu..
12.2.5 Odczytywanie wiadomości
Odczytywanie wiadomości podpisywanych cyfrowo w praktyce polega na wykonywaniu skomplikowanych obliczeń. Większość programów pocztowych ma wbudowane narzędzia pozwalające zweryfikować tożsamość nadawcy i zawartość wiadomości. Jednak niektóre programy pocztowe mają ograniczoną funkcjonalność i nie pozwalają na prawidłowe odczytanie cyfrowej wiadomości.
12.2.6 Zastosowanie podpisu cyfrowego
Zastosowanie podpisu cyfrowego chciałabym opisać na wspomnianym już przykładzie konta Inteligo, ponieważ w ubezpieczeniach nie są jeszcze stosowane tego typu usługi.
Konto Inteligo prowadzone jest przez PKO Bank Polski (Inteligo Financial Services). Urzędem Certyfikującym dla tego banku jest Inteligo Verisign. Podpis cyfrowy wykorzystywany jest na przykład w wyciągach bankowych przesyłanych klientowi drogą elektroniczną. Podpis cyfrowy znajduje również zastosowanie w potwierdzaniu dokonanych i zrealizowanych transakcji. Funkcja ta jest wykonywana na życzenie klienta. Wiadomość jest szyfrowana kluczem prywatnym, a wynik szyfrowania jest dopisany na końcu wiadomości. Klient bez problemu może odczytać wiadomość podpisaną przez Inteligo. Jeżeli klient chce, może zweryfikować nadawcę poprzez porównanie numeru seryjnego identyfikatora wiadomości z identyfikatorem Inteligo. Możliwość sprawdzenia tego identyfikatora jest dostępna pod adresem: hhtps://digital.verisign.com/services/client/index.html .

13. Uwagi końcowe
Moim zdaniem, najprostszą sprawą jest zawieranie przez Internet ubezpieczeń na życie. Za pomocą klucza publicznego można zweryfikować klienta co do tożsamości, wieku, danych osobowych i na takiej podstawie wystawić polisę na życie. Trudniejsze mogą być ubezpieczenia majątkowe. Przy ubezpieczeniach majątkowych może istnieć konieczność oszacowania wartości mienia, które przejmuje towarzystwo ubezpieczeniowe do ubezpieczenia, a tego niestety nie można zrobić przez Internet, drogą elektroniczną, chyba, że wprowadzi się i rozpowszechni usługi wideokonferencji. Być może w przyszłości będzie możliwość złożenia wniosku o ubezpieczenie w Internecie, a do klienta zadzwoni agent, który umówi się z klientem w dogodnym dla niego terminie i dokona oględzin, ewentualnie sporządzi notatkę ze zdjęciem mienia do ubezpieczenia a polisa zostanie przesłana klientowi droga elektroniczną.
Charakter rynku ubezpieczeń sprawia, że rozwój ubezpieczeń w Internecie nie rozwija się tak szybko jak bankowość elektroniczna. Skomplikowana procedura przy zawieraniu ubezpieczeń majątkowych dobrowolnych, konieczność potwierdzania zniżek i zwyżek stosowanych w ubezpieczeniach, określanie wartości mienia - to przeszkody w rozwoju ubezpieczeń internetowych. Firma ubezpieczeniowa nie może przejąć mienia do ubezpieczenia nie widząc go, i nie mając potwierdzenia własności danej nieruchomości bądź ruchomości.
Podsumowując, można przyjąć, że rynek ubezpieczeń życiowych ma duże szanse rozwinięcia się w społecznościach internetowych. Wykorzystanie nowych technologii, zastosowanie metadanych i ontologii może mieć znaczący wpływ na rozwój tego typu usług. Semantyczne opisywanie dokumentów może spowodować w przyszłości przełom nie tylko na rynku ubezpieczeń, ale także w we wszystkich dziedzinach naszego życia. Język DAML+OIL może być pomocny w zarządzaniu duża liczbą nieustannie gromadzonych się informacji. Może powodować przyspieszenie wyszukiwania dokumentów. Wyszukiwarki internetowe coraz częściej mają trudności z wyszukiwaniem odpowiedniego dokumentu w bardzo rozległej sieci i ogromie napotykanych informacji. Nowoczesne dokumenty elektroniczne będą wyszukiwane przez wyszukiwarki wykorzystujące niewidziane z pozycji użytkownika metadane. Języki takie jak DAML+OIL przyczynią się do wykorzystywania semantycznych opisów dokumentów w codziennej działalności.

Streszczenie
Praca zatytułowana: "Internet II generacji w usługach ubezpieczeniowych". Wybrałam tutaj usługi ubezpieczeniowe ze względu na to ze zazwyczaj nie są one stosowane w elektronicznej gospodarce, a ich obecność w Internecie ogranicza się jedynie do istnienia reklam firm ubezpieczeniowych, wizytówek firm na stronach WWW. Niektóre tylko firmy opisują cele i warunki zawieranych ubezpieczeń, a żadna z nich nie przedstawia konkretnych usług dla klientów chcących skorzystać z ubezpieczenia drogą elektroniczną.
Celem pracy było przedstawienie nowoczesnych rozwiązań dla zaistnienia firm ubezpieczeniowych w Internecie. W szczególności chodziło mi o pokazanie sposobu, w jaki mogą rozwinąć się ubezpieczenie majątkowe i ubezpieczenia na życie.. W swojej pracy chciałabym przedstawić ubezpieczenia, jako jedną z , która niejako została w tyle za innymi usługami dostosowanymi do potrzeb nowoczesnego rynku. Ponieważ sprawa istnienia ubezpieczeń w Internecie może być nieco kontrowersyjna i wzbudzać wiele nieufności chciałam tu pokazać nie tylko, jakie są obawy zwykłego klienta i jakie oczekiwania w związku z zawieraniem ubezpieczeń na życie droga internetową, ale także, jakie mogą być rozwiązania. Podsunęłam tutaj kilka pomysłów do zrealizowania, na przykład, połączenie firm ubezpieczeniowych i nawiązanie do dynamicznie rozwijającej się bankowości elektronicznej. Opisałam metody uwierzytelniania zarówno firm ubezpieczeniowych jak i klientów chcących skorzystać z ubezpieczenia zawierając umowę przez Internet. Skorzystałam z opcji coraz powszechniej używanego podpisu cyfrowego pozwalającego na uwierzytelnienie nadawcy wiadomości, oraz identyfikacje osoby. Jeśli chodzi o ubezpieczenia zaproponowałam także sposoby opisywania dokumentów elektronicznych, oraz samych ubezpieczeń za pomocą języka daml+OIL. Rozdział dotyczący języka aml+OIL pokazuje nowoczesne techniki i metody opisywania dokumentów w sieci semantycznej. Zaletą tego języka jest to, że jest on uniwersalny. Jego uniwersalność polega na tym że łatwo z niego przekonwertować dane na inny język i poprawnie je odczytać np. na język shoe czy rdf. Uniwersalność tego języka sprawia ze ma szanse stać się on światowym standardem w opisywaniu dokumentów elektronicznych. Struktura języka pozwala na opisywanie dokumentu za pomocą klas, a następnie opisywanie własności tych klas i ich wzajemnych powiązań.
Opisywanie dokumentów w ten sposób sprawia ze są one szybko znajdywane w ogromie informacji i dokumentów jakie znajdują się w tej chwili w Internecie. Zastosowanie semantycznych opisów służy nie tylko przyspieszeniu wyszukiwania informacji, ale także poprawnemu ich wyszukiwaniu i pokazywaniu, odpowiednim katalogowaniu danych.
Rozdział I
W tym rozdziale przedstawiłam krótka historie rozwoju Internetu i sieci WWW
Rozdział II
Przedstawia krótką charakterystykę metadanych i ogólne informacje, co to są metadane i do czego służą
Rozdział III
Zawiera ogólne informacje na temat ubezpieczeń i ich rodzajów
Kolejne rozdziały opisują ubezpieczenia i związane z nimi dokumenty szczegółowo.
Rozdział 8
To rozdział poświęcony metadanym. Opisałam tu szczegółowo, do czego one służą.
Rozdział 9, 10 i 11
Dotyczą one języka daml+OIL. Pokazałam tutaj co to jest daml+OIL w jaki sposób formułuje się opisy dokumentów tym języku, oraz w jaki sposób opisuje się klasy i własności . Związane z ubezpieczeniami.
Rozdział 12 Rozwój ubezpieczeń w Internecie , jak się charakteryzuje, jaki mogą być rozwiązania i co mogłoby przyspieszyć go
Rozdział 13
Pokazałam tutaj jakie mogą być przeszkody we wdrażaniu ubezpieczeń zawieranych drogą elektroniczną, co może hamować rozwój tego typu ubezpieczeń, oraz pewne rozwiązania jakie mogły by być zastosowane w tego typu usługach.


Bibliografia
1. http://www.w3.org/TR/daml+oil-reference
2. http://www.w3.org/TR/2001/NOTE-daml+oil-walkthru-20011218/
3. http://www.w3.org/Submission/2001/12/
4. http://www.ksl.stanford.edu/people/dlm/daml-semantics/kif-axioms-august2001.txt
5. http://www.w3.org/2001/01/ct24
6. http://www.infotoday.com/il2003/presentations/Rendon/54.html

7. Ogólne warunki ubezpieczeń “Polisa Życie”
8. www.rzeczpospolita.pl
9. Ogólne warunki ubezpieczeń „Tryg Polska”
10. http://www.ibi.uni.wroc.pl/HTML12/m-wstep.html
11. Whitfield S., „Informacja prawdziwie wolna”(„Enjoy It While it Lasts: A Brief Golden Age of Freedom of Scholarly Information?”), Rzeczpospolita z dnia 19.10.2000 r”

13. http://www.czytanki.terramail.pl/index.html
14. Ogólne warunki ubezpieczeń „Tryg Polska”
15. http://nahotko.webpark.pl/metadane.htm
16. http://galileo.pfsl.poznan.pl/horyzonty/cyfrowe/2rozdzial.html
17. http://www.czytanki.terramail.pl/deepweb.html
18. http://ebib.oss.wroc.pl/2001/19/nahotko.html
19. http://www.czytanki.terramail.pl/deepweb.html

20. http://www.czytanki.terramail.pl/index.html
21. http://www.czytanki.terramail.pl/deepweb.html
22. http://ebib.oss.wroc.pl/2001/19/nahotko.html
23. http://nahotko.webpark.pl/metadane.htm
24. http://galileo.pfsl.poznan.pl/horyzonty/cyfrowe/2rozdzial.html
25. http://www.inteligo.pl/InfoSite/html/faq/pomoc_faq_podpis_cyfrowy.htm
26. http://www.inteligo.pl/InfoSite/html/faq/pomoc_FAQ_ubezpieczenia.htm
27. http://www.inteligo.pl/InfoSite/html/faq/pomoc_faqUbezpieczeniaNaZycie.htm
28. http://www.mywebsearch.com/jsp/GGmain.jsp?st=bar&ptnrS=ZSxdm519&searchfor=podpis+cyfrowy
29. http://www.k2net.pl/produkty.php?n=197
30. http://podpis.onet.pl/informacje.html
31. http://www.getinuk.com/downloads/ubezpieczenie.jpg

32. http://podpis.onet.pl/oferta.html
33. http://onet.certum.pl/ca/szukaj.html

Link do publikacji wraz z ilustracjami znajduje się pod adresem:
https://www.academia.edu/9413868/Internet_second-generation_insurance_services_Internet_II_generacji_w_us%C5%82ugach_ubezpieczeniowych_original_language_polish