Cykl spotkań integracyjnych o charakterze warsztatowym rozbudzających twórczość i pogłębiających wiedzę o sztuce

CYKL SPOTKAŃ INTEGRUJĄCYCH ZESPÓŁ KLASOWY O CHARAKTERZE WARSZTATOWYM ROZBUDZAJĄCY TWÓRCZOŚĆ
Cel główny: Integracja zespołu klasowego oraz rozbudzenie myślenia twórczego.
Rozwijanie wrażliwości moralnej.
Stworzenie warunków indywidualnego rozwoju grupowego, działania na rzecz innych.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
• integruje z się z zespołem,
• potrafi współdziałać w grupie,
• szanuje „inność” (tolerancja),
• dostrzega potrzeby drugiego człowieka,
• koncentruje się na zajęciach,
• wzbogaca wiedzę i słownictwo,
• potrafi uważnie słuchać,
• wypowiada się swobodnie posługując się językiem ojczystym,
• umiejętnie wyciąga wnioski,
• jest wrażliwy na piękno,
• ma potrzebę obcowania z różnymi dziedzinami sztuki,
• gromadzi wiadomości dotyczące sztuki,
• zna postaci ze świata sztuki (malarzy, rzeźbiarzy),
• umiejętnie wyróżnia podstawowe środki wyrazu plastycznego (plama, kreska, bryła)
i posługuje się nimi dla wyrażenia własnych przeżyć,
• dostrzega i wyraża sytuacje przestrzenne,
• rozróżnia podstawowe dziedziny sztuk plastycznych.

KLASA III, czas: ok. 45 min. jedna jednostka lekcyjna
Formy pracy:
praca indywidualna
grupowa, zbiorowa
Metody:
• słowna: rozmowa, dyskusja,
• oglądowa: pokaz, prezentacja,
• praktyczne działanie.
Środki dydaktyczne:
Reprodukcje dzieł artystów, których sylwetki przedstawione są na zdjęciach, kartki ze słowami, banknoty, kartki z bloku rysunkowego, rysunki dzieci z dzieciństwa, ciemne i pomarańczowe okulary, czerwone i niebieskie kartki ksero, sznurek.

Zajęcia prowadzone z klasą 3 szkoły podstawowej mają na celu rozpoznanie i próbę rozwiązania problemów, z jakimi spotykają się dzieci w tym wieku w swoimi życiu. Problemem wyjściowym do spotkania z prowadzącym są forma i wartości, do których odnosi się sztuka, przy czym często tematem ważniejszym do rozmowy jest życiorys artysty.
1 spotkanie
Temat: Van Gogh – pasja życia (życie i twórczość)
Problem: klasa nie przyjęła do swego grona nowego ucznia
1. Wprowadzenie pozdrowienia: otwarta dłoń i powitanie „Ave!”
2. Wirówka – polega na tym, że prowadzący przydziela dzieciom słowa, które pojawiają się w krótkim omówieniu życiorysu Van Gogha. Zabawa polega na tym, że dzieciom zostają podane na ucho hasła np. Gogh i tylko dwoje dzieci zna to słowo, podobnie pozostałe pary, dzieci dostają swoje hasła z tym, że nie wiedzą z kim dzielą to hasło. Zmusza to dzieci do słuchania prowadzącego, ponieważ, gdy usłyszą w opowieści swoje hasło to wtedy mają szybko zamienić się miejscami drugim dzieckiem.
Życiorys artysty zostaje przedstawiony z wypunktowaniem tych zdarzeń, w których Van Gogh był odrzucany przez ludzi i świat sztuki. Wprowadzone i wyjaśnione zostają pojęcia odrzucenia i wyobcowania i ich wpływ na życie artysty.
Prezentacja i omówienie dzieł artysty.
Wirówka umożliwia naturalne wymieszanie dzieci tak, że nie siedzą już w tradycyjnej konfiguracji w klasie.
3. Turniej: dzieci dobierają się w grupy tworzone z sąsiadów po 4-5. Nadają sobie nazwę i wybierają przywódcę. Zadaniem grupy jest rozwiązywanie zadań zadawanych przez prowadzącego w formie testu związanego z opowieścią z wirówki. Np. dlaczego Vincent został odrzucony przez Akademię Sztuk Pięknych?
A) bo malował graffiti na ścianach,
B) jego obrazy wykraczały poza przyjęte zasady w sztuce,
C) jego obrazy były niewyraźne.
Po konsultacji z grupą na sygnał prowadzącego przywódca grupy wybiera odpowiedź. Za dobrą odpowiedź 1 pkt. Grupa, która zbierze najwięcej punktów zostaje nagrodzona oklaskami.
Zajęcia kończy odniesienie do doświadczeń dzieci związanych z wyobcowaniem i odrzuceniem (pogadanka)
2 spotkanie: powitanie Ave!
Temat: Wartości w sztuce i życiu.
Problem: pewien chłopak próbował zdaniem klasy kupić sobie przyjaźń za pomocą PSP?
1. Prowadzący przed rozpoczęciem zajęć chowa banknoty za obrazami w klasie. Spotkanie zaczyna się od nawiązania do faktu, że za życia Van Gogh nie sprzedał żadnego obrazu, a obecnie jego dzieła sprzedają się za miliony dolarów. Prowadzący jak magik wyjmuje pochowane pieniądze. Od relatywnej wartości pieniędzy przechodzimy do obiektywnej wartości takich jak miłość, dobroć itd. Wskazanie na relacje, jakie zachodzą pomiędzy wartościami.
2. Dzieci mają wykonać swój własny pieniądz, w którym umieszczą w centralnym miejscu, to na czym im najbardziej zależy.
3. Pogadanka: omówienie prac i ustalenie tego co można a czego nie można kupić za pieniądz.
4. Prezentacja dzieł artysty.
5. Ustalenie i zaproszenie dzieci do zaprezentowania, tego kto potrafi stać na głowie.
3 spotkanie: powitanie Ave!
Temat: August Rodin – mistrz i tyran
Problem: w klasie jest sporo osobowości dominujących, narzucających w niewłaściwy sposób swój punkt widzenia.
1. Dyskusja w kręgu: Kim jest rzeźbiarz. Omówienia warsztatu pracy
2. Wirówka dotycząca życia Rodina, który przy słabym wzroku, zaczynając od zera stał się wielkim rzeźbiarzem głównie poprzez ciężką pracę. Z drugiej strony przez całe swoje życie myślał tylko o swojej pracy i zapominał o rodzinie i niszczył najbliższych.
Prezentacja i omówienie dzieł artysty.
3. Dzieci stają w parach i tworzą z siebie nawzajem w układzie – jedna osoba to rzeźbiarz, a druga to rzeźba prac, które rzeźby wykonał Rodin.
4. Turniej.
5. Pogadanka dotycząca oceny postawy dominującej, osoby która nie liczy się z odczuciami innych.
Wnioski: Rodin był wielkim artystą, ale życie z nim nie było łatwe. Zranił wielu ludzi. Myślał tylko o sobie. Ważny był jedynie on i jego rzeźby.
4 spotkanie: powitanie Ave!
Temat: Paul Klee – pochwała niewinności
Problem: dzieci za bardzo są zafascynowane źle pojmowaną dorosłością.
1. Prezentacja i omówienie prac przyniesionych przez uczniów ze zwróceniem uwagi na to, (w jaki sposób) prace te zmieniły się od czasu, gdy dzieci malowały swoje prace w przedszkolu.
• Prezentacja i omówienie dzieł artysty i porównanie ich z pracami dzieci.
„Paul zawsze mówił, że nigdy nie wydoroślał i nigdy nie jest znudzony światem. Chce być jak dziecko. Kiedy w Niemczech rozpoczęła się wojna hitlerowcy zabronili oglądania jego dzieł twierdząc, że obrazy te mają przedstawiać tylko to, co widać gołym okiem. Jego dzieła zamknięto w więzieniu.”
2. Pogadanka na temat niewinności, wieku dziecięcego, słabości, na różnych przykładach z życia i historii. Dyskusja na temat: „Co różni dziecko od dorosłego i kto chciałby być dorosłym i dlaczego?”
3. Podsumowanie i wnioski:
Prace Paula Klee pokazują jak ważne jest by być dzieckiem, być otwartym i szczerym.

5 spotkanie: powitanie Ave !
Temat: Józef Gielniak
Problem: dzieci odrzucają w klasie chorego na cukrzycę chłopca.
1. Omówienie życia Gielniaka chorego na gruźlicę i analiza jego pracy z cyklu „Improwizacje”.
Wirówka. Omówienie techniki graficznej: druk wypukły – linoleum:
a) Józef Gielniak był artystą, który od dzieciństwa chorował. W tym czasie leżąc w łóżku tworzył grafiki ledwo mogąc utrzymać narzędzia do rysowania. Zmarł na gruźlicę.
b) Żeby zrobić rysunek w linoleum trzeba użyć do tego narzędzia zwanego rylcem. Po wydrapaniu wzoru nakłada się na niego farbę drukarską za pomocą wałka. Następnie odbija się rysunek na papierze.
6 spotkanie: powitanie Ave !
Temat: Hans Memling – Sąd Ostateczny
Problem: czy trudno jest podążać do nieba ?
1. Prowadzący wchodzi do sali w pomarańczowych okularach i pyta, jak widać przez nie świat? Potem zakłada ciemne okulary. Wprowadzone zostają pojęcia optymizmu i pesymizmu. Następnie zakłada okulary kobiece i pyta, czy możliwe jest patrzeć na świat cudzymi oczami? Dzieci też zakładają okulary i mówią, jak widzą przez nie świat.
2. Prezentacja tryptyku Sąd Ostateczny Memlinga i krótka historia obrazu.
Obraz ten (Gdańsk – ołtarz) zdobyty był w walce dwóch galeonów: polskiego
i szwedzkiego. Namalował go Hans Memling w XV wieku a przedstawia niebo i piekło – Sąd Ostateczny.
3. Pogadanka na temat życia, grzechu, dobrych uczynków w odniesieniu do obrazu i na przykładzie różnych kultur: arabskiej (Dżin) dzikich plemion (złe duchy) i Ewangelii (diabły i anioły). Lekarze dusz i ich przydatność.
4. Dzieci dostają niebieskie kartki, na których mają narysować parę: człowiek i anioł oraz czerwone na parę : człowiek i diabeł.
7 spotkanie: powitanie Ave !
Temat: Surrealiści – doświadczenie innego
Problem: jak trudny jest dostęp do drugiego człowieka.
1. Prowadzący prosi, żeby dwoje dzieci stanęło naprzeciw okna. Najlepiej dziewczynka i chłopak. Maja opisać widok za oknem.
2. Omówienie różnic w odbiorze tego samego widoku.
3. Prezentacja prac Beksińskiego i Salwadora Dali oraz omówienie malarstwa marzeń sennych a także prezentacja obrazu tablicowego z XIII św. Jerzy zabijający smoka jako wprowadzenie do świata fantazji.
4. Dzieci otrzymują czerwone i niebieskie kartki i mają narysować piekło i niebo. W czasie rysowania prowadzący pokazuje im swoją kartkę z podszewką. Na tym przykładzie omawia problem podszywania się zła pod dobro.
5. Omówienie prac ze zwróceniem uwagi na wolną wolę człowieka.

Dodatkowo po 6 spotkaniu zorganizowanie ogniska w terenie i nocy próby. Dzieci mają za zadanie (każde z osobna) wejść do ciemnego lasu i idąc po sznurku rozwieszonym pomiędzy drzewami i odpowiadać na pytania, które są przymocowane do sznurka. To forma nagrody i sprawdzenia ich wiedzy wyniesionej z zajęć. Właściwa odpowiedź wskazuje na literę, która tworzy hasło.

1. Jacy dwaj wielcy artyści chcieli zostać księżmi zanim zaczęli drogę sztuki?
a. Paul Klee i Józef Gielniak
b. August Rodin i Vincent VanGogh
c. Kuba Hickel i Miłosz Balon
2. Józef Gielniak był chory na:
a. gruźlicę
b. cukrzycę
c. świnkę (skarbonkę)
3. Sąd ostateczny podróżował na statku o nazwie:
d. Pani Ola,
e. św. Mateusz,
f. św. Jerzy.
4. Czy Van Gogh obciął sobie ucho, bo:
a. chciał je wrzucić do barszczu,
b. zdenerwował się na Cezanne’a ,
c. chciał udowodnić, że zna się na sztuce lepiej niż Cezanne.
5. Człowiek, który patrzy na świat przez różowe okulary to:
a. pesymista,
b. optymista,
c. Van Balon.
6. Sąd Ostateczny namalował ...
a. Hans Orawiec,
b. Hans Kloss,
c. Hans Memling.
7. Paul Klee malował obrazy zafascynowany malarstwem:
a. dzieci,
b. dzikich,
c. klasy 3c.
8. Zło podszywa się pod prawdę bo:
a. no bo tak lubi,
b. próbuje nas zmylić,
c. bo każdy lubi lub musi być oszukiwany.
9. Zrób 10 przysiadów, odpowiedz na pytanie: W jakim materiale robił grafiki Gielniak?:
a. blacha,
b. linoleum,
c. skóra.
10. Jeśli w kogoś wskoczy Dżin lub zły wiatr u Indian, to pomaga mu szaman a my?
a. idziemy do lekarza
b. spluwamy przez lewe ramię
c. idziemy do spowiedzi
11. Który z artystów robił prace najpierw na brudno?
a. Paul Klee
b. August Rodin
c. Zuzia
12. Van Gogh sprzedał za życia:
a. 2 obrazy,
b. wszystkie obrazy,
c. żadnego.
13. Za pieniądze można kupić
a. wszystko,
b. nie wszystko,
c. przyjaźń.
14. Obrazy Van Gogha obecnie sprzedają się za miliony dolarów bo:
a. są ze złota,
b. wartość mierzona pieniądzem jest jedna,
c. wartość mierzona pieniądzem jest względna.
15. Czy jesteś szczęśliwy?
a. tak,
b. nie,
c. nie wiem.

WNIOSKI:
• cele zamierzone zostały zrealizowane
• nastąpiła zmiana relacji osobowych w klasie
• początkowo świat sztuki obcy dzieciom stał się dla nich fascynujący
• poznanie życiorysów znanych artystów oraz ich dzieł stał się dobrym przyczynkiem do dyskusji o wartościach
• w trakcie kolejnych zajęć pojawiła się potrzeba zorganizowania następnych
• siódme spotkanie stworzyło okazje do spotkania integracyjnego dzieci i rodziców poza budynkiem szkolnym.