Przygotowanie uczniów do uzyskania karty rowerowej

Nawet najmłodsi mogą jeździć na rowerze. Jednak dziecko do lat dziesięciu, może poruszać się po drogach publicznych tylko pod opieką osoby dorosłej, na zasadach określonych dla pieszych. Osoba do lat dziesięciu poruszająca się na rowerze uważana jest w przepisach za pieszego.
Rowerzysta, który ukończył dziesięć lat może kierować rowerem pod warunkiem, że:
1. Jest sprawny pod względem fizycznym i psychicznym. Oznacza to, że rowerzysta powinien być sprawny w stopniu umożliwiającym bezpieczną jazdę. Nie może kierować rowerem osoba chora, zmęczona, zdenerwowana, o ile jej stan mógłby być przyczyną wypadku lub innego niebezpiecznego zdarzenia.
2. Posiada umiejętności do kierowania, w sposób nie zagrażający bezpieczeństwu ruchu drogowego. Rowerzysta powinien dobrze i pewnie jeździć na rowerze, umieć panować nad tym pojazdem w różnych sytuacjach, nie zależnie od warunków na drodze.
3. Posiada uprawnienia do kierowania (o ile nie ma 18 lat) takie jak karta rowerowa, karta motorowerowa.[1]
Karta rowerowa jest zwykle pierwszym po legitymacji szkolnej dokumentem zdobywanym przez uczniów. W klasie IV szkoły podstawowej uczniowie zapoznają się z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Poznają zagadnienia związane z ruchem pieszych i innych uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem rowerzysty.[2]
Uzyskaniem karty rowerowej formalnie potwierdza się nabyte umiejętności teoretyczne i praktyczne, a otrzymujący ją uczeń staje się pełnoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego.
Procedura uzyskiwania karty rowerowej:
1. Kartę rowerową wydaje nieodpłatnie dyrektor szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej.
2. Dyrektor szkoły zakupuje karty rowerowe, podobnie jak blankiety świadectw i inne druki szkolne, w wydawnictwach akcydensowych.
3. Sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegającej się o kartę rowerową dokonują:
nauczyciel wychowania komunikacyjnego uprawniony przez dyrektora szkoły,
policjant posiadający specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego. (Art. 109 ust. 4 ustawy obowiązuje od 1 lipca 1998 r.).
Należy wyjaśnić, że nauczycielem wychowania komunikacyjnego jest nauczyciel realizujący tę problematykę zgodnie z przyjętymi przez szkołę programami. Występuje tutaj nauczyciel przedmiotu technika z wykształceniem kierunkowym, bowiem w podstawie programowej tego przedmiotu mówi się o uzyskiwaniu przez uczniów karty rowerowej i o zagadnieniach ruchu drogowego.
Policjant posiadający specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego z racji swojego zawodu i znajomości merytorycznych może współpracować ze szkołą, uczestniczyć w zajęciach, sprawdzianach, ocenach, imprezach i opiniach. Natomiast całością spraw organizacyjnych związanych z uzyskaniem przez uczniów karty rowerowej zajmuje się szkoła.
4. Dyrektor szkoły wydaje kartę rowerową uczniowi nieodpłatnie, tylko wtedy gdy spełnił on wszystkie wymagania, a więc uczestniczył w zajęciach teoretycznych, praktycznych, w sprawdzianach i innych opisanych w arkuszu zaliczeń. Poza tym uczeń powinien przedstawić swój pojazd, na którym zamierza jeździć; sprawny technicznie i wyposażony w światła oraz elementy odblaskowe.
5. W egzaminie na kartę rowerową może uczestniczyć osoba, która: ukończyła 10 lat, wypełniła podanie.
6. Egzamin składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. Egzamin teoretyczny przeprowadzany jest w formie testu jednokrotnego wyboru. Uczeń ma prawo do jednej poprawki testu. Egzamin obejmuje sprawdzenie znajomości przepisów ruchu drogowego, znaków i sygnałów drogowych oraz zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. Egzamin praktyczny polega na wykonaniu następujących zadań egzaminacyjnych: przygotowanie do jazdy i ruszanie z miejsca na płaskim terenie, jazda do przodu po prostej i łukach w kształcie cyfry 8 (tzw. „ósemki”) , jazda po wyznaczonym torze, prawidłowe hamowanie i zatrzymywanie pojazdu w wyznaczonych miejscach, właściwe reagowanie na znaki i sygnały drogowe (szczególnie znaki:A-5, A-7, A-8, A-10, A-16, A-17, A-29, B-1, B-2, B-9, B-20, B-21, B-22, C-2, C-4, C-5, C-12, C-13, C-13a, D-1, D-2, D-3, D-6 ).[3]
Ustalona procedura uzyskiwania karty rowerowej ma na celu podniesienie poziomu wiedzy uczniów na temat zasad oraz umiejętności poruszania się w ruchu drogowym, rozpowszechnienie kart rowerowych, ułatwienie ich uzyskiwania, co powinno wpłynąć na zmniejszenie liczby wypadków drogowych.[4]
W treściach programu nauczania wychowania komunikacyjnego w zakresie zdobycia karty rowerowej, należy zwrócić szczególną uwagę na:
1. Warunki dopuszczenia rowerzysty do uczestniczenia w ruchu drogowym.
2. Rower i wyposażenie roweru.
3. Obsługa roweru.
4. Technika jazdy na rowerze.
5. Rowerzysta w ruchu drogowym.
6. Zachowanie się rowerzystów na drodze w miejscach niebezpiecznych.
7. Sygnały dawane przez kierujących pojazdami.
8. Bezpieczna prędkość.
9. Powiadamianie o wypadku drogowym.
10. Podstawowe środki opatrunkowe.
11. Analiza przyczyn wypadków.
12. Indywidualne i grupowe wycieczki rowerowe.[5]
W 2006 roku rowerzyści uczestniczyli w 5 864 wypadkach drogowych, w których
zginęło 527 osób, a rany odniosło 5 736 osób. Wśród ofiar dużą liczbę stanowili sami rowerzyści – 509 zabitych oraz 5 350 rannych. Wynika z tego, że znaczna większość ofiar to właśnie sami rowerzyści. W omawianym roku rowerzyści przyczynili się do powstania 2 832 wypadków, w których zginęło 277 osób, a 2 664 osoby doznały obrażeń ciała. Dzieci w wieku 0-14 lat spowodowały 728 wypadków, w których zginęło dwadzieścioro dzieci, a 751 odniosło obrażenia.
Najczęstszymi przyczynami wypadków spowodowanych przez rowerzystów było:
- nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu,
- nieprawidłowo wykonywany manewr skrętu ,
- jazda po niewłaściwej stronie drogi. [6]
Wynika z tego, że kierujący rowerem uczniowie szkół podstawowych jak i gimnazjalnych nie znają, bądź nie potrafią stosować się do przepisów ruchu drogowego. Dlatego dużego znaczenia nabiera wychowanie komunikacyjne dzieci i młodzieży i to już od najmłodszych lat, a nie od momentu pójścia do przedszkola czy rozpoczęcia nauki w szkole.

LITERATURA:
1. M. Wroński, Przepisy ruchu drogowego dla rowerzysty, [w] Wskazówki do realizacji wychowania komunikacyjnego w szkołach, Warszawa 2002, s.32-33.
2. E. Szałkowska, Droga do karty rowerowej, Wychowanie Techniczne nr 1/2003, s.51.
3. Procedura uzyskania kart rowerowej, http://www.sp16.jaworzno.edu.pl/dokumenty/karta_ rowerowa /procedura_uzyskania_karty_rowerowej.doc
4. W. Bober, Procedura uzyskiwania karty rowerowej, [w] Wskazówki do realizacji wychowania komunikacyjnego w szkołach, Warszawa 2002, s.5.
5. B. Bogacka-Osińska, E. Królicka, D. Łazuchiewicz, Przygotowanie uczniów do uzyskania karty rowerowej, [w} Wskazówki do realizacji wychowania komunikacyjnego w szkołach, Warszawa 2002, s.11-14.
6. Wypadki drogowe w Polsce w 2006r. , http://www.policja.pl/portal/pol/71/6714/ Wypadki_drogowe_w_Polsce _w_2006r.html