Czy istnieją czynniki, które różnicują poziom umiejętności plastycznych dzieci sześcioletnich?

"Twoje dzieci mają w zasadzie chleb dla ciała i dla umysłu,
ale bardziej jeszcze niż chleb potrzebne im jest twoje życzliwe spojrzenie,
uśmiech, głos, twoja myśl i obietnica.
kto odpowie, czują potrzebę tworzenia rzeczy pożytecznych i pięknych, stanowiących ekspresję tego wszystkiego, co noszą w sobie w hojności i szlachetności".
Celestyn Freinet

Każde dziecko bez względu na jego wiek lubi malować, rysować, kolorować. Od kiedy podjęłam pracę z dziećmi przedszkolnymi zawsze fascynowały mnie ich prace plastyczne.
Głównie, dlatego niektóre dzieci używają dużej gamy barw, a inne całą pracę mogą potraktować przy użyciu tylko jednego koloru. Zainspirował mnie problem czy mają na w/w prace dzieci wpływ konkretne czynniki?

Ze względu na to, że jest to problem złożony, wyróżniłam i badałam go w takich aspektach, określając je pytaniami szczegółowymi:
1. Czy istnieje zależność między poziomem umysłowym dziecka, a jego umiejętnościami plastycznymi?
2. Czy istnieje zależność między sytuacja rodzinną dziecka, w której przyszło mu wzrastać, a poziomem umiejętności plastycznych?
3. Czy istnieje zależność między zainteresowaniami plastycznymi ziecka, a jego poziomem umiejętności plastycznych?

Pomysł wykorzystania prac plastycznych dzieci wynikał z faktu, iż dzieci bardzo chętnie sięgają po narzędzia plastyczne. Należy tu podkreślić, że samo działanie plastyczne, a więc malowanie, rysowanie, wycinanie, lepienie nie przyczyni się do wzrostu poziomu umiejętności dziecka, jednak może stanowić punkt wyjścia dla dalszej pracy nauczyciela, czy rodzica z dzieckiem, przy wykorzystaniu mechanizmu modelowania. W efekcie problem ten stanowił temat mojej pracy magisterskiej, która była zwieńczeniem mej edukacji na Uniwersytecie Szczecińskim. Pracę swoją pisałam pod kierunkiem wielkiego autorytetu w dziedzinie pedagogiki wczesnoszkolnej, autorki wielu publikacji, pani profesor Janiny Parafiniuk- Soińskiej, której jestem wdzięczna za twórczą krytykę i podtrzymywanie mojego entuzjazmu, które stanowiły dla mnie ogromną pomoc. Poniżej dołączyłam szczegółową analizę eksperymentu, a więc moich badań własnych.

W wieku przedszkolnym artystyczne możliwości dziecka przejawiają się przede wszystkim w jego twórczości plastycznej, którą przedszkole rozwija i wzbogaca, zgodnie z wychowawczymi założeniami.

"Kierując rozwojem inicjatywy dziecka trzeba jednocześnie podtrzymywać jego wiarę we własne siły i sprawiać, by wykonując prace plastyczne mogło bez większych przeszkód samodzielnie urzeczywistniać swoje pomysły."

Dla dziecka twórczość plastyczna jest pociągającą działalnością. W niej wyraża tak jak umie bezpośrednio i naiwnie swoje przeżycia i doświadczenia.

Twórczość plastyczna dziecka odgrywa dużą rolę w wychowaniu umysłowym, społeczno-moralnym, fizycznym.Kształtuje ona wyobraźnię, orientację przestrzenną, pamięć, utrwala wiedzę o przedmiotach,
o przyrodzie, technice, życiu ludzi i zwierząt, ma szczególne znaczenie dla rozwoju myślenia i mowy.
Dziecko poznaje i odkrywa właściwości narzędzi i materiałów, samodzielnie dokonuje analizy i syntezy kształtowanych form.

Tworzenie uproszczonych malowanek, wycinanek , przedstawiających różne rzeczy i osoby, przyczynia się do rozwoju w umyśle dziecka pojęć bardziej ogólnych , które powstają na tle konkretnych wyobrażeń, jakie zawdzięcza ono bezpośrednim kontaktom z otaczającą rzeczywistością.

Działalność plastyczna, będąca powszechną potrzebą dziecka, stwarza szerokie pole dla jego własnej ekspresji i samorealizacji możliwości twórczych.
Daje dziecku zadowolenie i radość, wzmacnia poczucie własnej wartości.
Dziecko tworzy dla siebie, musi rysować, bo skłania je do tego naturalna potrzeba działania.

Mając na uwadze wielkie walory zajęć plastycznych, przedmiotem badań uczyniłam poziom umiejętności plastycznych dzieci sześcioletnich oraz określenie czynników różnicujących ten poziom.

Na czynniki różnicujące składały się :

• poziom umysłowy dzieci,
• sytuacja rodzinna,
• zainteresowania dzieci.

W swoich badaniach w pierwszej kolejności zajęłam się oceną poziomu umiejętności plastycznych.

Spośród różnorodnych wytworów plastycznych wybrałam malowankę na temat „ Moja rodzina", drugą pracę dzieci malowały na dowolny temat.
Kolejna praca to wycinanka na temat „Wiosna" oraz druga wycinanka
z papieru kolorowego na temat dowolny. Następnie badanie obejmowało wymienione trzy czynniki różnicujące poziom umiejętności plastycznych.

Po określeniu przedmiotu badań należy sformułować ich cel ponieważ każde badanie jest działalnością celową.

Wśród celów badań Z.Skorny wyróżnia :

„- cele poznawcze,
- cele praktyczne."

Podczas, gdy J.Gnitecki wyróżnia cele poznawcze, teoretyczne
i praktyczne.
Cele poznawcze wiążą się z poznaniem określonej kategorii zjawisk oraz wykrycie prawidłowości związków zależności między zjawiskami.
Cel praktyczny łączy się z wykorzystaniem wyników badań w działalności dydaktyczno-wychowawczej.

Cel poznawczy mojej pracy obejmuje poznanie poziomu umiejętności plastycznych dzieci sześcioletnich oraz czynniki różnicujące ten poziom.

Celem praktycznym będzie wysunięcie wskazówek dla rodziców
i nauczycieli, dotyczących rozwoju myślenia, zainteresowań dzieci oraz umiejętności odczytywania wytworów plastycznych dzieci i określenia na tej podstawie ich możliwości rozwojowych.