Program zajęć z Funkcjonowania w środowisku dla uczniów z autyzmem

Program zajęć z Funkcjonowania w środowisku
kl.V-VI

Autor programu: mgr Aneta Trojanowska

Miejsce realizacji: Zespół Niepublicznych Szkół w Kup, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kup

Klasa: V-VI

Warunki realizacji: 6 godzin/tygodniowo

Czas realizacji: II etap edukacyjny

Program zajęć zakłada wszechstronny rozwój i pomoc uczniom, by mogli oni na miarę własnych możliwości uczestniczyć w sprawach osób im bliskich, a potem w coraz większej społeczności. Ważne będzie, by potrafili oni współżyć z ludźmi i czuli się potrzebnymi, docenianymi przez innych. Efektem działań mają być osiągane coraz nowe umiejętności i sprawności, a wzmacniane te już istniejące. Istotnym jest tu podwyższanie jakości interakcji z drugą osobą. Kolejnym z aspektów będzie nabywanie umiejętności współżycia w grupie. Proces ten będzie polegał na przechodzeniu od czynności indywidualnych przez współpracę z partnerem, a potem w małej grupie i w efekcie w zespole. Program zajęć będzie stwarzał uczniom możliwość wyboru. Ucząc nowych umiejętności nauczyciel będzie stopniowo i wielokrotnie pokazywał, jak się wykonuje daną czynność. Na zajęciach uczestnicy będą mieli okazję pochwalić się i wykorzystać w pracy swoje zainteresowania. Uczniowie nabędą umiejętności w pełnieniu ról społecznych,co ma ogromne znaczenie dla ich rozwoju emocjonalnego i społecznego. Zajęcia będą miały na celu, by uczeń stopniowo postrzegał partnera i podejmował kontakt z nim, np. przez wspólną zabawę. Chcąc rozwijać umiejętności społeczne realizowane aktywności będą miały na uwadze budowanie pozytywnych więzi emocjonalnych w klasie i w rodzinie. Zadania w programie będą dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. Raz będą to działania dyrektywne, a innym razem wspierające, by wyzwolić maksymalną aktywność uczestników. Podejmowane zadania będą o różnym stopniu trudności. Bardzo ważne będzie: systematyczność, trwałość wiedzy oraz wiązanie teorii z praktyką w życiu codziennym. Program zakłada możliwość modyfikacji podejmowanych działań, stąd też konieczność monitorowania efektów pracy uczniów.

Cele główne programu:

stwarzanie optymalnych warunków i sytuacji pozwalających na zdobywanie samodzielności, doświadczeń i wiedzy
wzbudzanie aktywności sprawczej i poznawczej
kształcenie i wzmacnianie sprawności niezbędnych do jak najbardziej samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie
kształtowanie i rozwijanie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem w sposób werbalny i niewerbalny
wdrażanie do uczestnictwa w różnorodnych formach życia społecznego

Treści programu
umiejętność samoobsługi
dbałość o zdrowie
umiejętność porozumiewania się z otoczeniem
rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania
rozwijanie percepcji słuchowej
ćwiczenia pamięci
nauka czytania i pisania
elementarne umiejętności matematyczne
poznawanie najbliższego otoczenia i środowiska społeczno-kulturowego
poznawanie przyrody

Formy, metody i organizacja pracy

Podstawowymi formami organizacyjnymi zajęć będą:
praca indywidualna
praca zbiorowa
praca w parze
wyjścia, wycieczki

Metody prowadzenia zajęć będą służyć realizacji założonych celów programowych, a zatem:
metody oparte na obserwacji
metody oparte na słowie
metody praktycznego działania

Nauczyciel, by zachęcić ucznia do działania, będzie wykorzystywał metody prowokujące danego uczestnika do wspólnych doświadczeń. Prowadzący korzystać będzie z metod pedagogicznych wzbogaconych o własne pomysły i przemyślenia.
Będą to m.in.:
uczenie się przez naprowadzanie: uczenie się przez podpowiadanie fizyczne, z wykorzystaniem gestów, konkretów oraz werbalne, dzielenie czynności na etapy
uczenie się przez odtwarzanie

Program zakłada jak najczęstsze stosowanie wyraźnych wzmocnień dla każdego ucznia po bezpośrednim wystąpieniu oczekiwanego zachowania.

Treści programowe
Umiejętności operacyjne. Przewidywane osiągnięcia uczniów
Liczba godzin
Umiejętność samoobsługi
Uczeń:
kształtuje umiejętności z życia codziennego z zakresu ubierania się i rozbierania-Karol i wzmacnia je -Nikola, Damian
kształtuje umiejętności z zakresu przygotowania i spożywania posiłku ze wsparciem nauczyciela
kształtuje umiejętność mycia, wycierania naczyń oraz porządkowania miejsca pracy-Karol oraz rozwija je-Damian, Nikola
kształtuje umiejętności z zakresu utrzymywania higieny osobistej- Karol, ze wsparciem- Damian, Nikola
20
Dbałość o zdrowie
Uczeń:
dba o przyjmowanie prawidłowej postawy ciała- uczniowie potrzebują wsparcia słownego
uczy się kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych- Damian uczy się spożywania warzyw i owoców (prawidłowe gryzienie, żucie, zmniejszanie lęku przed owocami i warzywami) oraz wolniejszego spożywania posiłku-Karol, Damian(nabieranie mniejszych porcji jedzenia, dłuższy czas na żucie pokarmu)
uczy się jak bronić się przed czynnikami szkodliwymi dla jego zdrowia,np. Dobieranie odpowiedniej odzieży do warunków atmosferycznych
uczy się jak należy postępować w przypadku, np. skaleczenia ciała, upadku, oparzenia
30
Umiejętność porozumiewania się z otoczeniem
Uczeń:
korzysta z komunikacji niewerbalnej- Damian stosuje piktogramy, konkrety, gesty Makaton; Karol stosuje konkrety
wzbogaca mowę czynną- Nikola
kształtuje umiejętność rozumienia i realizowania poleceń- Karol, Damian oraz rozwija umiejętność rozumienia coraz dłuższych i trudniejszych poleceń-Nikola
podejmuje próby wymawiania prostych wyrazów-Damian, a Karol uczy się nowych wyrazów
doskonali wymowę wyrazów -Nikola
120
Rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania
Uczeń:
dokonuje obserwacji przedmiotów, obrazków, ilustracji, fotografii
uczy się łączyć obrazek z konkretnym przedmiotem
dobiera identyczne obrazki i przedmioty
kształtuje umiejętność manipulowania przedmiotami-Karol oraz wzmacnia ją-Damian, Nikola
porządkuje i segreguje przedmioty- Karol potrzebuje wsparcia w tym aspekcie
odnajduje podobieństwa i różnice oraz zauważa zmiany w otoczeniu z pomocą nauczyciela wskazując je-Karol, Damian lub nazywając -Nikola

62
Rozwijanie percepcji słuchowej
Uczeń:
słucha dźwięków w otoczeniu lub z wykorzystaniem płyty Cd
naśladuje ze wsparciem-Damian, Karol lub samodzielnie-Nikola dźwięki otoczenia
kształtuje umiejętność łączenia dźwięku z obrazkiem lub przedmiotem-Damian, Karol i rozwija tę umiejętność- Nikola
naśladuje proste układy rytmiczne samodzielnie-Nikola lub ze wsparciem-Damian, Karol
40
Ćwiczenia pamięci
Uczeń:
wykonuje ćwiczenia pamięci dotykowej, ruchowej i słuchowej samodzielnie lub ze wsparciem
20
Elementarne umiejętności matematyczne
Uczeń:
kształtuje ogólne pojęcia: długi, krótki, mało-dużo, wysoko-nisko, ciężki, lekki przez udział w zabawach
kształtuje orientację w schemacie własnego ciała-Damian, Karol i wzmacnia ją-Nikola
kształtuje orientację w przestrzeni-Karol, Damian oraz rozwija ją -Nikola
kształtuje pojęcie cyfry na konkretach oraz obraz graficzny cyfry
dopasowuje ilość przedmiotów do cyfr-Nikola, Damian
tworzy zbiory
uczy się nazw dni tygodnia, miesięcy, pór roku
30
Nauka pisania i czytania
Uczeń:
poznaje nowe wyrazy-Nikola, Karol- przez trening wielokrotnych powtórzeń i w zabawie
podejmuje próby wymawiania prostych wyrazów-Damian
kształtuje umiejętność posługiwania się narzędziem do pisania-Karol oraz wzmacnia ją-Nikola, Damian
kształtuje umiejętność układania prostych historyjek obrazkowych-Nikola
kształtuje umiejętność czytania liter i prostych wyrazów-Nikola, Damian
30
Poznawanie najbliższego otoczenia i środowiska społeczno-kulturowego
Uczeń:
poznaje swoją klasę i szkołę
poznaje restaurację, bibliotekę, aptekę przez wyjścia do tychże miejsc
uczestniczy w wyjściach do sklepu
bierze udział w wycieczkach
poznaje miejsce pamięci ludzi w Kup
kształtuje i wzmacnia umiejętność kulturalnego zachowania się w miejscu publicznym
uczy się pełnienia różnych ról społecznych w klasie, w szkole, w domu i w społeczeństwie
50
Poznawanie przyrody
Uczeń:
poznaje najbliższe otoczenie
zauważa zmiany w przyrodzie
dba o przyrodę: uczy się dokarmiania zwierząt zimą i chroni roślinność
prowadzi małe uprawy, podlewa rośliny
30

Ewaluacja programu

Ewaluacja niniejszego programu stworzy możliwość uzyskania informacji zwrotnej o tym, w jakim stopniu zaproponowane treści umożliwiają realizację zadań. Dzięki temu dowiemy się, jakie potrzeby i oczekiwania mają uczniowie wobec zajęć. Obserwacje prowadzone przez nauczyciela pozwolą na modyfikację programu wzbogaconego o nowe pomysły i doświadczenia. Ponadto pozwoli dostrzec wpływ przekazywanych treści na postawy, wiedzę i zachowanie uczniów, a zarazem stanowi podstawę do planowania dalszej pracy.