Skarby Ziemi (bogactwa naturalne) - Znaczenie wybranych skał i minerałów w życiu człowieka

Scenariusz zajęć zintegrowanych, prowadzonych metodą pytań i doświadczeń w
ramach szkolnego programu Uniwersytetu Dzieci dla klas II i III

1. Czas trwania zajęć 3h

2. Temat tygodnia (z podstawy programowej)
Skarby Ziemi (bogactwa naturalne) – Znaczenie wybranych skał i minerałów w życiu człowieka.

3. Temat zajęć
Czym ozdabia nas Ziemia?

4. Pytanie badawcze
Czym ozdabia nas Ziemia?

5. Treści programowe
a. Edukacja matematyczna
b. Edukacja przyrodnicza
d. edukacja techniczna
i. wybrany wymóg podstawy realizowany przez cały program

6. Cele zajęć
a. Ogólne
• kształtowanie współzależności ze światem przyrody nieożywionej – bogactwa naturalne;
• doskonalenie sprawności liczenia, klasyfikowania;
• doskonalenie umiejętności współpracy w grupie;
• doskonalenie sprawności manualnej
• kształtowanie poczucia estetyki

b. Operacyjne
Uczeń:
• potrafi wymienić skały i minerały;
• wie, czym różni się skała od minerału;
• zna znaczenie wybranych skał i minerałów dla człowieka oraz jak człowiek może je wykorzystać(np. węgiel, sól, glinę, kamienie ozdobne itp);
• współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych;
• korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora);
• układa jednodziałaniowe zadania tekstowe na dodawanie i odejmowanie, w zakresie do 30 – kl. II, do 100 – kl. III. oraz wykonuje obliczenia zadań w w/w zakresie;
• klasyfikuje zbiory wg wybranej cechy;
• porównuje zbiory;
• podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki plastyczne)- przykleja estetycznie wycięte obrazki, tworzy plakat;
• realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, wykonuje biżuterię sztuczną - dziurkuje wykałaczką pumeks kosmetyczny, przewleka sznurek przez dziurkę;
• wie, czym zajmuje się np.: górnik, jubiler oraz osoby wykonujące inne zawody.

7. Zadanie do wykonania przed zajęciami
Wyszukać ozdoby (biżuterię) w swoim domu, które możemy przynieś do szkoły.

8. Zadanie do wykonania po zajęciach
Poszukać skal i minerałów w najbliższym otoczeniu (np. kostka bazaltowa czarna i granitowa, upstrzona; krawężniki – granit; okładzina na domach – piaskowiec; piasek, żwir – lastryko itp.)

9. Przebieg zajęć
Czas: 1 h lekcyjna (ok.45 min) na każdą edukację.

Metody pracy:
- pokazowa,
- podająca,
- problemowa,
- praktycznego działania

Formy pracy:
- z całą grupą,
- praca w grupach (4 osobowe)
- indywidualnie.

Środki pracy:
- prezentacja slajdów w programie Pawer Point,
- eksponaty skał i minerałów,
- zdjęcia skał i minerałów,
- ozdoby, biżuteria,
- pumeks kosmetyczny,
- rzemień lub szpagat,
- patyczki do szaszłyków,
- kartony, kleje, flamastry.

1) Wprowadzenie Dzieci w tematykę lekcji – problem badawczy. – ok. 20 min.
Opowiadamy dzieciom krótką historyjkę, wprowadzenie np. :”Ziemia skrywa różne tajemnice. Ma dla nas różne niespodzianki, swoje skarby, z których my ludzie korzystamy, które wykorzystujemy w życiu. Jednak często jest tak, że w ogóle ich nie zauważamy. Skarby te możemy podzielić na takie „czyste”, i na takie, które są zbudowane z wielu innych, są zazwyczaj nieprzezroczyste, kolorowe, matowe. Te czyste to minerały, a te złożone to skały. Niektóre z nich powstały wiele milionów lat temu, w bardzo różny sposób. Jedne z nich powstały we wnętrzu Ziemi, inne na jej powierzchni. (POKAZ SLAJDÓW – podział na minerały i skały oraz ozdoby, w których zostały wykorzystane).
Po obejrzeniu przez dzieci slajdów N-l zadaje pytanie: Czy zauważyliście jakieś równice? Możecie je wymienić?
2) Zapraszamy do obejrzenia wystawy.
Stoimy i odpowiadamy dzieciom na ich pytania, pozwalamy dotknąć, podnieść itd. Następnie zadajemy pytanie: Zastanówcie się i spróbujcie odpowiedzieć – który eksponat to skała, a który to minerał? (ok. 10 min)
Dzielimy dzieci na 4 osobowe grupy – losowo, np. podaj ulubiony kolor, osoby, których nazwa koloru posiada literkę R stają razem, literkę c – razem, itd. Ciągniemy zabawę dotąd, aż uzyskamy żądany efekt – grupy 4 osobowe. – ok. 15 min
3) Zapraszamy grupy do stolików. Rozdajemy eksponaty – ok. 5 min.
a) Prosimy Dzieci, aby podjęły się próby dokonania samodzielnie podziału dostępnych eksponatów na skały i minerały (klasyfikacja, tworzymy zbiory) – ok. 10 min
b) Popatrzcie na biżuterię, ozdoby, które przynieśliście i zastanówcie się z czego zostały wykonane? Z minerału, czy skały? Z jakiego, z jakiej? – ok. 10 min
c) Prosimy Dzieci o dokonanie porównania liczebności zbiorów (różnicowe). – ok. 5 min.
d) Dzieci układają jednodziałaniowe zadania tekstowe, wykorzystując powstałe zbiory, ich liczebność itd. Wykonują obliczenia (dodawanie i odejmowanie) w zakresie do 30 kl. II, do 100 – kl. III. – 15 min
4) Następnie rozdajemy grupom duże arkusze - kartony, kleje oraz zdjęcia skał i minerałów, flamastry. – 5 min.
a) Prosimy, aby Dzieci wykonały samodzielnie plakat „ Bogactwa Ziemi - Skały i minerały”. – 10 min.
b) Wystawa plakatów- wykonane przez uczniów plakaty przyczepiamy do tablicy, tworzymy wystawę prac.
5) Zadajemy dzieciom pytanie: „Jak myślicie, kto wydobywa dla nas te różne skarby z Ziemi? Czy znacie nazwę zawodu tych ludzi?” (górnik) – 5 min
6) Następnie zadajemy pytanie: Czy wiecie, kto, i jak nazywa się osoba, która dla nas tworzy te piękne ozdoby, biżuterię? Czy wiecie na czym polega praca jubilera? – 5 min
7) Mówimy dzieciom, że mamy dla nich niespodziankę. Proponujemy, aby samodzielnie wykonały dla siebie, bądź swoich bliskich biżuterię z pumeksu. Rozdajemy każdemu dziecku pocięty wcześniej przez n-la kolorowy, kosmetyczny pumeks, patyczki do szaszłyków i rzemień lub szpagat. Wyjaśniamy sposób wykonania biżuterii i zapraszamy do pracy. – 15 min.
8) Porządkujemy miejsca pracy – 5 min.
9) Dziękujemy za zaangażowanie uczniów na zajęciach.

10. Opis pozostałych zajęć będących częścią tematu tygodnia.
• Jakie bogactwa kryje Ziemia – pyt. badawcze: Dlaczego kopalnia jest szczególnym miejscem pracy?
• Wykorzystanie bogactw naturalnych ziemi – pyt. badawcze: Jak wykorzystujemy bogactwa naturalne Ziemi – węgiel, sól, ropa naftowa, gaz.
• Prawda ukryta w skamielinach – pyt. badawcze: Skąd wiemy, jak dawniej wyglądały paprocie?
• Bursztynowy skarb – pyt. badawcze: Skąd się wzięła muszka w bursztynie?

11. Źródła
1) Wiedza własna – mentor Aneta Afalt
2) Internet – Wikipedia
3) Zasoby własne SP 340
4) Przewodniki metodyczne:
- „Raz, dwa, trzy teraz my” – wydawnictwo Nowe Era – kl. III
- „Razem w szkole” – wydawnictwo WSiP – kl. II


Autorzy: Wioletta Korzeniowska SP340
Małgorzata Michalska SP340