Opis i analiza przypadku rozpoznania i rozwiązywania problemu edukacyjnego - uczeń zagrożony nieukończeniem szkoły

OPIS I ANALIZA PRZYPADKU ROZPOZNANIA I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU EDUKACYJNEGO – UCZEŃ ZAGROŻONY NIEUKOŃCZENIEM SZKOŁY.
Tylko jedno może unicestwić marzenie – strach przed porażką
Autor: Paulo Coelho, „Alchemik”

1. Identyfikacja problemu.

Mateusz jest uczniem klasy drugiej technikum. Jego trudności w szkole polegają na osiąganiu bardzo słabych wyników w nauce. Uczeń systematycznie uczęszcza na zajęcia i nie sprawia kłopotów wychowawczych.
Istnieje realne zagrożenie, że nie otrzyma on promocji do klasy trzeciej.

2. Geneza i dynamika zjawiska.

Jako nowy wychowawca postanowiłam zainteresować się tym uczniem. Badanie przyczyn trudności w nauce rozpocząłem od zapoznania się z dokumentacją szkolną i rozmowy z rodzicami i innymi nauczycielami. Z analizy dokumentacji wynika, że uczeń systematycznie uczęszcza na zajęcia, że o ile na przedmiotach zawodowych radzi sobie stosunkowo dobrze to przedmioty ogólnokształcące przysparzają mu dużych trudności. Podobna sytuacja miała miejsce w ubiegłym roku szkolnym. Mateusz z trudem ukończył pierwszą klasę.
Nauczyciele podkreślają, iż Mateusz jest osobą mało zdolną, wyraźnie odstaje poziomem intelektualnym. Ma trudności w rozumieniu materiału naukowego, analizie problemu czy formułowaniu właściwych wniosków. Jest raczej biernym uczestnikiem zajęć. W grupie klasowej zawsze stoi na uboczu, jest mało aktywny. Niewiele rozmawia, zachęcony do rozmowy odpowiada kilkoma słowami. W czasie rozmowy ma opuszczoną głowę, sprawia wrażenie jakby nie słuchał.
Z informacji przekazanych przez matkę wynika, że Mateusz niezbyt dobrze radził sobie w również w gimnazjum. Jego możliwości intelektualne nie pozwalały mu na osiąganie dobrych wyników, co wpływało na niego zniechęcająco. Chłopak w szkole był zawsze oceniany, jako nieśmiały i zamknięty w sobie a problemy z nauką spowodowały, że wycofał się jeszcze bardziej. Jednak zawsze chętnie chodził do szkoły a w kontaktach z rówieśnikami nie miał większych problemów.
Chłopak wychowuje się w rodzinie pełnej. Warunki materialne są zadowalające. Ojciec pracuje, a matka zajmuje się opieką nad upośledzonym umysłowo i niepełnosprawnym fizycznie bratem Mateusza.
Z rozmowy z matką dowiedziałam się, że Mateusz w domu jest zupełnie innym chłopakiem. Jest otwarty, chętnie rozmawia, pomaga rodzicom jest bardzo aktywny. Szczególnie chętnie pomaga w różnych naprawach i jest w tym dobry. Dowiedziałam się też, że Mateusz od zawsze chętnie pomagał ojcu w przydomowym warsztacie i dlatego wybrał technikum mechaniczne. Liczył na to, że jeśli będzie uczył się w kierunku, o którym marzył to jakoś sobie poradzi.
Potwierdziły się moje przypuszczenia, że problemy z nauką Mateusz ma nie do dzisiaj, że pogłębiają się one od dłuższego czasu a niska samoocena i motywacja powodowane są brakiem sukcesów w nauce. Wywnioskowałam też, że w środowisku domowym gdzie czuje się bezpieczny i doceniony wykazuje się większą pewnością siebie i aktywnością. W szkole natomiast po latach braku spektakularnych sukcesów bojąc się oceny negatywnej i krytyki stał się bierny, wycofany i zamknięty w sobie. Co z kolei przyczynia do powstania kolejnych niepowodzeń.

3. Znaczenie problemu
Doświadczanie ciągłych rozczarowań wywołuje u ucznia brak wiary we własne siły i poprawę sytuacji. Niewiara dziecka w osiągnięcie pozytywnych wyników w nauce może spowodować niechęć do pokonywania trudności. Mateusz jest uczniem cichym i spokojnym. Nauczyciele powinni pomóc mu pokonać trudności, stwarzać sytuacje, w których będzie miał możliwość pokazania swoich mocnych stron.

4. Prognoza
Prognoza
a) negatywna:, Jako nauczyciel z wieloletnim doświadczeniem pedagogicznym stwierdzam, że w przypadku zaniechania działań:
• poziom motywacji ucznia będzie się nieustannie obniżał,
• pogłębi się zniechęcenie do nauki,
• uczeń otrzyma oceny niedostateczne z wielu przedmiotów,
• może nastąpić zaburzenie sfery emocjonalnej i całkowita utrata wiary we własne możliwości,
• spadnie samoocena ucznia,
• uczeń nie otrzyma promocji do klasy III, być może nie ukończy szkoły i nie zdobędzie upragnionego zawodu
b) pozytywna - po wdrożeniu dalszych działań:
• poziom motywacji ucznia będzie wzrastał,
• uczeń znowu będzie aktywnie uczestniczył w zajęciach i samodzielnie wypełniał polecenia nauczyciela,
• poprawią się oceny,
• uczeń otrzyma pozytywną ocenę na koniec roku,
• nastąpi wzrost pozytywnej samooceny ucznia,
• uczeń ukończy szkołę

5. Propozycje rozwiązania
Główny cel: pomoc uczniowi w przezwyciężaniu trudności w nauce, przywrócenie wiary we własne możliwości.

Zadania:
• udzielanie bieżącej pomocy (zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze),
• stosowanie indywidualizacji wymagań,
• ścisłe współpracowanie z domem rodzinnym,
• motywowanie uczennicy do pracy,
• stosowanie pozytywnych wzmocnień (pochwały, zachęty, nagrody),
• wdrażanie działań mających na celu podniesienie samooceny dziecka,

6. Wdrażanie oddziaływań

Na początek przeprowadziłam rozmowę z uczniem (w obecności matki) uświadomiłam mu problem i wynikające z niego zagrożenia.
Zawarłam z uczniem umowę dotyczącą nadrobienia zaległości w nauce i aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Matkę zobowiązałam do częstych kontaktów ze szkołą oraz systematyczne kontrolowanie pracy syna w domu. Ze swej strony zaś zapewniłam zawsze może liczyć na moje wsparcie.
Zorganizowałam pomoc koleżeńską.
Zaproponowałem pomoc w nauce poprzez udział w zajęciach wyrównawczych prowadzonych w szkole.
Przeprowadziłam również rozmowę z pedagogiem szkolnym, nakreśliłam problem Mateusza i poprosiłam o wsparcie. Poprosiłem również o pomoc i wsparcie innych nauczycieli. Zależało mi by postarali się dostosować formy i metody pracy oraz wymagania edukacyjne do możliwości ucznia Wspólnie ustaliliśmy, że będziemy szczególną uwagę zwracać na podnoszenie ogólnego poziomu motywacji ucznia, ( na czym szczególnie mi zależało) poprzez:
• żywe reagowanie na wszelkie wypowiedzi i pytania ucznia,
• częste stosowanie drobnych nagród w postaci pochwały, zachęty, słowa potwierdzenia lub uznania,
• stosowanie nagród niewerbalnych (np. gestów, uśmiechu).
Przeprowadziłam też rozmowę z klasą na temat tolerancji

W następnych tygodniach systematycznie spotykałam się z Mateuszem. Prowadziłam z nim rozmowy motywujące opierając je o jego zainteresowanie motoryzacją i możliwością pracy w wymarzonym zawodzie w przyszłości. Otrzymał on również wsparcie od kolegi z klasy, nauczycieli i rodziców. Matka bardzo często kontaktowała się ze mną. Większość uczestników procesu zauważała pozytywne zmiany.

7. Efekty oddziaływań

Chłopiec otrzymał promocję do klasy trzeciej i kontynuuje naukę w technikum.
Diagnoza i wnioski pomogły nauczycielom dostosować formy i metody pracy oraz wymagania edukacyjne do możliwości ucznia. Praca z pedagogiem szkolnym przynosi oczekiwane efekty. Rodzice starają się pomagać synowi, w miarę swoich możliwości, motywują do nauki, sprawdzają przygotowanie do lekcji.
Odpowiednia motywacja, pochwały były dla ucznia zachętą do dalszej pracy.
Przed Mateuszem jeszcze długa droga, nauki, sukcesów i porażek, ale wspólnymi siłami nauczycieli, rodziców i jego samego może osiągnąć cel, ukończyć szkołę, zdać maturę i egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe.