Układ współrzędnych na płaszczyźnie - przebieg zajęć kółka matematycznego w szkole podstawowej

Na zajęcia kółka matematycznego przychodzą uczniowie z klas IV-VI. Są to osoby po prostu lubiące matematykę, zdarzają się zarówno bardzo zdolni jak i nieco mniej utalentowani w tej dziedzinie. W tak zróżnicowanej wiekowo i poziomem wiedzy grupie wprowadziłam układ współrzędnych na płaszczyźnie. Na razie ograniczyliśmy się do I ćwiartki, ale gdy uczniowie poznają liczby ujemne to jeszcze wrócimy do tego tematu.

Cel główny zajęć: zarysowanie podstawowych informacji o układzie współrzędnych
Cele operacyjne zajęć:
- uczeń umie odczytać współrzędne zaznaczonego punktu;
- potrafi zaznaczyć punkt o podanych współrzędnych;
- posługuje się nazwami: pierwsza i druga współrzędna punktu;
- zna praktyczne zastosowania układu współrzędnych.

Środki dydaktyczne: wycięte zdjęcia różnych znanych osób i postaci, klej, kolorowe pisaki, duża kartka papieru

Przebieg zajęć:

1. Kartka podzielona została na przylegające do siebie rzędy kwadratów – miało to imitować rzędy krzeseł w teatrze. Każde „krzesło” miało numer zapisany liczbą arabską, a rzędy ponumerowano liczbami rzymskimi.

2. Uczniowie na wybranym kwadracie przyklejali zdjęcie znanej osoby, a następnie określali rząd i numer krzesła, na którym ten ktoś siedzi.
Ta część zajęć bardzo im przypadła do gustu. Dodatkowo nawiązały się żywe dyskusje odnośnie sympatii i antypatii związanych ze znanymi artystami.

3. Na tablicy narysowana została I ćwiartka układu współrzędnych wraz z liniami pomocniczymi. Uczniowie zaznaczali te same miejsca co wcześniej ale już jako punkty – w ten sposób nastąpiła matematyzacja wcześniejszych działań.

4. Każdy uczeń poprosił kolegę o przyklejenie fotografii na wskazanym przez siebie miejscu oraz zaznaczenie tego również na układzie współrzędnych – ćwiczono w ten sposób zaznaczanie punktów o podanych współrzędnych.

5. Poprzez głośne odczytywanie np. „Harry Potter siedzi na miejscu ...” uczniowie ćwiczyli odczytywanie współrzędnych zaznaczonego punktu.

Fakt, iż w kinie czy teatrze najpierw wchodzimy do odpowiedniego rzędu, a dopiero potem szukamy w tym rzędzie krzesła z danym numerem, uczniowie w naturalny sposób przenieśli na kolejność podawania współrzędnych punktu.
Te zajęcia miały na celu przedstawić uczestnikom mały wycinek wiadomości o układzie współrzędnych i ten cel został osiągnięty. Ważne, że nastąpiło to przy użyciu metod aktywizujących i uczniowie nabyli tą wiedzę w sposób naturalny.