Analiza problemu wychowawczego w świetle przeprowadzonych badań
Badania zostały przeprowadzone na terenie Szkoły Podstawowej w Częstochowie i dotyczyło rozwoju emocjonalno-społecznego ucznia .
1.Diagnoza funkcjonowania ucznia wśród rówieśników.
W celu zbadania funkcjonowania ... w grupie rówieśniczej przeprowadzono test socjometryczny na zasadzie zadawania pytań. Dzieci indywidualnie wskazywały swoje wybory.
Badaniu poddana została kl.0 b składająca się z 22 osób. W dniu przeprowadzania badania obecnych było 20 uczniów ,w tym 6 dziewczyn i 14 chłopców(2 dziewczyny nieobecne).
Pomimo wyraźnego polecenia, aby wybierali spośród obecnych kolegów i koleżanek, to padły wybory na osoby nieobecne.
Najwięcej negatywnych wyborów padło na ... ,co świadczy ,że został odrzucony przez grupę . Wpływ na taki wynik na pewno miało jego agresywne zachowanie wobec rówieśników.
2.Wywiad z opiekunem dziecka oraz obserwacja ucznia.
Uczeń pochodzi z rodziny wielodzietnej, w której rodzice są alkoholikami i nie mają stałej pracy. Rodzina ma przydzielony nadzór kuratorski. Faktycznie dzieckiem opiekuje się babcia, u której dziecko mieszka, ale nie jest prawną opiekunką, bo rodzice nie wyrażają na to zgody. Dziecko przebywa czasami w domu rodzinnym podczas weekendów .Psycholog z hospicjum w trakcie rozmowy z wychowawcą przekazał informacje o tragicznej sytuacji dziecka w domu rodzinnym. Dochodzi tam często do libacji alkoholowych, bójek, interwencji policji.
Dziecko przebywało długi okres w szpitalu z powodu ostrej białaczki limfatycznej i poddane było chemioterapii. Stan zdrowia i sytuacja rodzinna od początku pobytu w szkole rzutowała na jego zachowanie . Miał duże trudności w podporządkowaniu się obowiązującym w grupie normom i zasadom .
Niewłaściwie zachowanie wobec rówieśników(bójki, wulgaryzmy, kopanie, duszenie, przezywanie) oraz przejaw autoagresji burzyło tok zajęć dydaktyczno –wychowawczych. Jego agresja i złość stawała się coraz bardziej widoczna i niebezpieczna i zagrażała zdrowiu innych dzieci. Nie reagował na polecenia i uwagi wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły i czasami stosował wobec nich przemoc fizyczną i słowną.
Rodzice uczniów interweniowali w jego sprawie, obawiając się o bezpieczeństwo swoich dzieci.
3.Efekty oddziaływania programu „Przyjaciele Zippiego” i wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
Cele wczesnego wspomagania:
• wsparcie psychologiczno-pedagogiczne przełamanie głębokiego poczucia osamotnienia i beznadziejności, a czasami po prostu bycie z rodzicami i gotowość do wspólnego rozwiązywania trudnych problemów,
• przekazywanie informacji o stanie dziecka, przyczynach zaburzeń rozwoju i różnych nieprawidłowościach oraz sposobach radzenia sobie,
• objęcie psychoterapią grupową lub indywidualną, jeśli istnieje taka potrzeba,
• umocnienie rodziców w ich kompetencjach rodzicielskich i prawach do podejmowania wszelkich decyzji,
• wskazanie na sfery rozwoju, które rokują pozytywnie, w których dziecko funkcjonuje dobrze
• włączenie rodziców do procesu pomocy dziecku, aby sami mogli odkryć swoje możliwości i umiejętności,
• zapobieganie sytuacji, w której rodzice muszą sami sobie radzić z problemami emocjonalnymi,
• redukowanie lub eliminowanie nieporadności wielu rodziców, zapobieganie niepożądanym praktykom wychowawczym,
• informowanie rodziców o wyborze odpowiednich zabawek, sprzętu, pomocy rehabilitacyjnej, pomoc w docieraniu do różnych specjalistów i uzyskaniu świadczeń socjalnych,
• zapobieganie sytuacji, w której rodzeństwo dziecka objętego pomocą zostaje odsunięte na dalszy plan, co może również opóźnić jego rozwój i powodować problemy wychowawcze,
Za podjęciem jak najwcześniej stymulacji rozwoju dzieci przemawiają następujące przesłanki:
a) wyjątkowo duża plastyczność centralnego układu nerwowego oraz związana z tym możliwość korelacji zaburzonych funkcji i kompresji deficytów,
b) możliwość zahamowania rozwoju zaburzeń
o postępującym przebiegu, a czasami nawet całkowitego zatrzymania dalszych niekorzystnych zmian,
c) małe dzieci są bardziej podatne na stosowane wobec nich programy usprawniania i czynią szybsze postępy,
d) wiele zaburzeń narasta z wiekiem i utrudnia terapię i edukację,
e) wczesne wspomaganie jest szansą na osiągnięcie takich umiejętności, których dziecko nie osiągnęłoby bez pomocy,
Na wniosek wychowawcy i za zgodą rodziców uczeń został skierowany na badania do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Częstochowie. Zespół Orzekający w związku ze stanem zdrowia, nadpobudliwością psychoruchową i zaburzeniami emocjonalnymi ... orzekł o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
Uczeń uczestniczył w zajęciach z rówieśnikami w realizacji programu ,który doskonali u małych dzieci zdolność dawania sobie rady z trudnościami, rozwija umiejętności społeczne i asertywność oraz sprawia, że są lepiej przygotowane i zdolne do pomagania innym w ich problemach.
Program uczy dzieci:
• Jak rozpoznawać własne uczucia i jak o nich rozmawiać
• Jak mówić to, co chce się powiedzieć
• Jak słuchać uważnie
• Jak prosić o pomoc
• Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie
• Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem
• Jak mówić przepraszam
• Jak radzić sobie w sytuacji kiedy jest się krzywdzonym
• Jak rozwiązywać konflikty
• Jak radzić sobie ze zmianą i strata
• Jak adaptować się do nowej sytuacji
• Jak pomagać innym
Program nie mówi dzieciom, co robić. Zamiast tego zachęca je do zastanowienia się nad sobą i wymyślania własnych rozwiązań problemów. Dzieci ćwiczą dobieranie rozwiązań, które nie tylko im pomagają, ale również nie krzywdzą innych.
... ,kiedy był wyciszony, brał udział w tych zajęciach, odgrywał różne sytuacje, opowiadał o własnych doświadczeniach, próbował wskazywać dobre rozwiązania.
Błędy wychowawcze rodziców, brak zainteresowania z ich strony, niezaspokajanie potrzeb psychicznych dziecka, jak: potrzeba miłości, bezpieczeństwa, akceptacji i poczucia własnej wartości, a przede wszystkim brak zrozumienia i pomocy dziecku odbijają się niekorzystnie na jego rozwoju emocjonalnym.
Wdrożenie działań oraz zaangażowanie babci ucznia przyniosło zauważalne, pozytywne zmiany w zachowaniu chłopca. Wizyty u psychologa spowodowały jego wyciszenie. Stał się mniej konfliktowy. Wprawdzie zdarzały się u niego wybuchy złości, ale już nie tak silne. Jest w stanie przyznać się do błędu, przeprosić i naprawić szkodę.
Rozpoznanie problemu i wdrażanie programów przyczyniło się do zmian w zachowaniu chłopca, zmieniły się jego relacje w rodzinie i z rówieśnikami.