Sens alegoryczny i przenośny przypowieści "O synu marnotrawnym"

Magdalena Szmich
Scenariusz lekcji w klasie I liceum

Temat lekcji: Sens alegoryczny i przenośny przypowieści „O synu marnotrawnym”
Cele operacyjne:
Uczeń:
- rozróżnia cechy i rozumie funkcję gatunku, jakim jest przypowieść
- wie, że przypowieść należy do literatury parenetycznej
- odczytuje przypowieść na dwóch płaszczyznach: dosłownej i metaforycznej
- formułuje wnioski dotyczące moralizatorskiego sensu biblijnej przypowieści „O synu marnotrawnym”
- poznaje inne dzieła kultury poświęcone motywowi syna marnotrawnego (obraz Rembrandta zamieszczony w podręczniku, piosenka Jacka Kaczmarskiego i Przemysława Gintrowskiego „Syn marnotrawny”)

Metody:
- dyskusja
- praca z tekstem
- pogadanka heurystyczna
- metoda drzewka decyzyjnego

Środki dydaktyczne:
- fragmenty Biblii
- podręcznik
- obraz Rembrandta „Syn marnotrawny” zamieszczony w podręczniku
- piosenka Jacka Kaczmarskiego i Przemysława Gintrowskiego „Syn marnotrawny”

Przebieg lekcji
I Faza wprowadzająca
1. Zagajenie, sprawdzenie obecności.
2. Poinformowanie o temacie i przebiegu lekcji.
II Faza realizacyjna
1. Przypomnienie cech i funkcji gatunku przypowieści.
Przypowieść:
A. Jest utworem należącym do epiki.
B. Ma podwójne znaczenie: dosłowne i ukryte – metaforyczne.
C. Fabuła jest uschematyzowana i uboga w realia.
D. Przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na je same, lecz służą jako przykłady uniwersalnych prawideł dotyczących ludzkiej egzystencji.
2. Wyjaśnienie, że przypowieść należy do literatury parenetycznej, czyli pouczającej.
3. Przeczytanie przypowieści „O synu marnotrawnym”.
4. Praca z tekstem. Analiza tekstu w oparciu o pytania nauczyciela np.
A. Kim są bohaterowie przedstawieni w przypowieści?
B. Jaką decyzję podjął młodszy syn?
C. Jak wyglądało jego życie po opuszczeniu domu rodzinnego?
D. Dlaczego zdecydował się na powrót do domu?
E. Jak zareagował ojciec, gdy zobaczył syna?
F. W jaki sposób postanowił uczcić jego powrót?
G. Jak zachował się starszy syn ojca?
5. Analiza tekstu w oparciu o metodę drzewa decyzyjnego.
(grzesznik, człowiek, który podejmuje złe decyzje) (pokusa, odejście od Boga) (upadek moralny, odwrócenie się Syn marnotrawny → opuszcza ojca → trwoni majątek →
od Boga) (kara za grzechy) (rachunek sumienia)
cierpi niedostatek, głód → decyduje się na powrót do domu →
(żal za grzechy) ( radość z nawróconego, wkraczającego na drogę dobra)
rozmawia z ojcem → bierze udział w uczcie zorganizowanej przez ojca → brat
( niezrozumienie miłości rodzicielskiej, Boga wybaczającego)
zazdrości mu miłości i uwagi ojca

6. Sformułowanie wniosków wypływających z analizy i interpretacji przypowieści:
Biblia jest Księgą Świętą opowiadającą o Bogu i człowieku. Czego dowiedzieliśmy się analizując ten fragment Nowego Testamentu?
A. Jaki jest Bóg? Np.:
- kochający, rozumiejący, wielkoduszny, miłosierny, mający zaufanie do synów, hojny, łaskawy, cierpliwy, wyrozumiały
B. Jaki jest człowiek? Np.:
Młodszy syn:
- rozrzutny, nieodpowiedzialny, lekkomyślny, egoista, umie przyznać się do błędów, potrafi samodzielnie dokonać oceny swojego postępowania
Starszy syn:
- wierny, oddany ojcu, pracowity, odpowiedzialny, zazdrosny, nie rozumie decyzji ojca, buntuje się przeciw sytuacji, którą odbiera jako niesprawiedliwą, nie umie cieszyć się z powodu powrotu brata
Czego uczy nas przypowieść „O synu marnotrawnym?
1. Człowiek zawsze może podnieść się z upadku i odnaleźć właściwą drogę.
2. Bóg cieszy się z każdego nawróconego grzesznika a jego miłosierdzie jest niewyczerpalne.
3. Nawrócenie ze zła wyzwala w człowieku dobro, którym obdarzył nas Bóg.
7. Analiza reprodukcji obrazu zamieszczonego w podręczniku na s. 106.
8. Wysłuchanie piosenki Jacka Kaczmarskiego i Przemysława Gintrowskiego „Syn marnotrawny”.
III Faza podsumowująca
1. Zadanie pracy domowej ( ćwiczenie 3 s. 107) i jej wytłumaczenie.
2. Podsumowanie lekcji i ocena aktywności uczniów.