Scenariusze zajęć profilaktyczno-terapeutycznych dla dzieci w wieku przedszkolnym stwarzających trudności wychowawcze

Blok tematyczny: Integracja grupy, przynależność do grupy, wzajemne relacje.
 

METODY PRACY: 
- rundki,
- wywiad,
- burza mózgów, 
- praca w małych grupach,
- rysowanie, malowanie,
- bajka terapeutyczna,
- seria zdań niedokończonych,
- gry i zabawy,
- ćwiczenia - zabawy ruchowe.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ, WIEK WYCHOWANKÓW.

Wiek dzieci – 3-4 oraz 5-6latki
Płeć – dziewczynki i chłopcy
Liczba osób w grupie – maks. 15 osób
Czas trwania poszczególnych zajęć – ok. 45 min. ( uzależniony od indywidualnych mozliwości uczestników)
 INTEGRACJA GRUPY, PRZYNALEŻNOŚĆ DO GRUPY, WZAJEMNE RELACJE.
3-4 latki

 Temat: Poznajemy swoje imiona.

 Przebieg zajęć
Grupa siedzi w kręgu, prowadzący informuje o temacie spotkania.
1.      Skandujemy imiona,
Każde z dzieci po kolei wyklaskuje swoje imię. Pozostałe w tym czasie klaszczą razem z nim.
2.      Imienne rymowanki
W celu utrwalenia, zapamiętania wszystkich wymyślamy rymowanki lub wierszyki do każdego imienia (można używać rymów, które nie mają większego sensu). Na przykład:
Krzyś, Krzyś jest z nami dziś.
Zosia, Zosia to samosia.
Marysia, Marysia zgubiła misia.
Wypowiadając rymowankę należy klaskać w takt wypowiadanego słowa np.
Krzyś, Krzyś (dwa klaśnięcia) jest z nami dziś (trzy klaśnięcia).
Podczas mówienia rymowanki należy patrzeć na dziecko, którego imię wypowiadamy.
 
3.    Turlanie piłki
Dzieci ustawiają się w okręgu, delikatnie chwytają się za ręce i skandują rymowankę:
Chwyćmy ręce, chwyćmy ręce, cała grupa
(dzieci chwytają się za ręce)
Chwyćmy ręce cała grupa
Wszyscy razem cała grupa
(ręce złączone)
To jest nasza cała grupa, chwyćmy się za ręce
(dzieci podnoszą złączone ręce do góry).
Dzieci zacieśniają krąg stając coraz bliżej siebie, następnie siadają. Nauczyciel przynosi piłkę i wolno turla ją do dziecka siedzącego naprzeciwko. Gdy piłka zostanie złapana, pozostałe dzieci wspólnie wypowiadają jego imię. Następnie dziecko turla piłkę do kogoś innego. Zabawa trwa do momentu, aż wszystkie imiona zostaną wypowiedziane. Można powtarzać imiona pamiętając, żeby każde dziecko zostało wymienione.
 
4.    Dzieci same w dolinie.
Dzieci stoją w kręgu. Wybrane dziecko zaczyna zabawę stając w środku kręgu. Pozostałe dzieci chodzą  dookoła, śpiewając lub mówiąc wierszyk.
Rolnik sam w dolinie,
Rolnik sam w dolinie,
Hejże dzieci, hejże ha
Rolnik sam w dolinie.
Rolnik bierze Kasię,
Rolnik bierze Kasię
Hejże dzieci, hejże ha
Rolnik bierze Kasię.
Dzieci kontynuują zabawę śpiewając lub mówiąc np.:
Kasia bierze Madzię,
Kasia bierze Madzię,
Hejże dzieci, hejże ha
Kasia bierze Madzię.
Dzieci śpiewają do momentu, ąż wszystkie imiona zostaną wymienione.
 
5.    Zgadnij kto?
Dzieci stoją w kręgu i chwytają się za ręce. Nauczyciel wchodzi do środka koła, chodzi dookoła, a dzieci śpiewają lub mówią:
Pomyśl proszę,
Wyjścia nie masz,
Pomyśl proszę
Kogo wybierasz.
Na słowo „wybierasz” nauczyciel staje twarzą do dziecka, które wybrał. Wtedy pozostałe dzieci wspólnie wypowiadają imię wybranego dziecka. Zabawę można powtarzać dopóki wszystkie imiona zostaną wypowiedziane. W momencie, gdy dzieci dobrze nauczą się zasad zabawy, mogą same chodzić w kręgu wybierając inne dzieci.
6.    Iskierka przyjaźni.  
Puszczanie prądu (uścisk dłoni niewidoczny dla innych), który ma dotrzeć do osoby rozpoczynającej uścisk puszczanie iskierki
 
.
 
Temat: Razem weselej.

Przebieg zajęć:
Grupa siedzi w kręgu.
1.    Magnes
Dzieci stoją w kole, trzymając się za ręce. Na dźwięk muzyki, poruszają się po obwodzie koła idąc lub skacząc, wciąż trzymając się za ręce. Gdy muzyka zostanie przerwana należy wypowiedzieć imię jednego dziecka, które będzie „magnesem”. Wybrane dziecko staje w kole a pozostałe dzieci śpiewają:
Witaj...... (imię dziecka)
Witaj ........(imię dziecka).
Jak się masz?
Jak się masz?
Wszyscy Cię lubimy,
Wszyscy Cię lubimy,
Bądź wśród nas.
Następnie podchodzą do dziecka w kole i delikatnie przytulają się do niego.
 
2.    Fale dźwiękowe.
 Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, w jaki sposób rozchodzą się fale dźwiękowe. W tym celu wchodzi do środka kręgu i naśladuje np. miauczenie kota. Następnie każde dziecko kolejno powtarza usłyszany dźwięk. Ćwiczenie należy kontynuować, aż do momentu, gdy ostatnie dziecko skończy. Następnie chętne dziecko wydaje dźwięk, który pozostałe dzieci powtarzają.
 
3.    Ruchome obrazki.
Przed rozpoczęciem ćwiczenia należy przygotować zdjęcia wszystkich dzieci z grupy (zdjęcia powinny być w tym samym rozmiarze). Dziurkaczem do papieru trzeba zrobić dziurkę u góry, na środku każdego zdjęcia, a następnie przewlec mocną nitkę przez dziurki w zdjęciach. Wieszak na ubrania należy umieścić pod sufitem nad miejscem, w którym dzieci będą wspólnie wykonywać ćwiczenie. Dzieci będą wspólnie wykonywały „ruchome obrazki” i umieszczały je w miejscu, w którym wszyscy będą mogli je podziwiać. Należy wyjaśnić, że „ruchome obrazki” to zdjęcia wszystkich dzieci, które należ do grupy. Następnie wybieramy ochotnika, który wymieni imiona wszystkich dzieci z grupy. Następnie nauczyciel kolejno wyjmuje przygotowane wcześniej zdjęcia, a wszyscy wypowiadają imiona dzieci prezentowanych na zdjęciach . Następnie każde dziecko przy pomocy nauczyciela przymocowuje swoje zdjęcie do wieszaka w ten sposób, żeby wisiały na różnych wysokościach. Na koniec wieszak należy umieścić w miejscu, w którym wszyscy będą mogli podziwiać wspólną pracę plastyczną.
 
4.    Muzyczne imiona.
Ustawiamy krzesła w kręgu (jedno mniej niż jest liczba dzieci), następnie włączmy muzykę. Dzieci poruszają się swobodnie po Sali. Gdy muzyka ucichnie, dzieci siadają na krzesłach. To dziecko, które nie zdąży usiąść, staje za krzesłem jednego z dzieci i wypowiada imię dziecka, które przed nim siedzi. W każdej kolejnej rundzie należy zabierać jedno krzesło. W połowie zabawy więcej dzieci będzie stało z krzesłami. Stojące dzieci kolejno wypowiadają imiona siedzących przed nimi. Na koniec zabawy, imię jedynego dziecka siedzącego będzie wypowiedziane przez wszystkie dzieci.
 
5.    Pantomima.
Każdy z uczestników przedstawia pantomimicznie, co potrafi robić najlepiej, inni zgadują co przedstawił. Aktora nagradza się brawami. Jeśli grupa nie zgadnie aktor mówi co to było.
 
 
6.    . Rundka końcowa
Dzieci kończą zdanie „Dzisiaj na zajęciach podobało mi się...”
 
 
 
Temat:
 
Przebieg zajęć:
 
Dzieci siedzą w kole.
 
1.       „Witam wszystkie dzieci, które...”
Nauczyciel zwraca się do dzieci witając je: „witam wszystkie dzieci, które...
...lubią niespodzianki
...mają spinki we włosach
...lubią lody
....lubią chodzić do ZOO”
Dzieci, o których jest mowa machają do nauczyciela i siebie wzajemnie.
 
2.        „Imię z gestem”-
 Wszyscy stoją w kręgu. Jedna osoba staje w środku mówiąc swoje imię z intonacją, wykonuje wymyślone przez siebie gesty. W ten sposób po kolei przedstawiają się wszyscy uczestnicy.
 
3.       Magiczna kieszeń.
Uprzedzamy dzieci, że za chwilę coś zostanie wyjęte z „magicznej kieszeni”. Następnie gestami pokazujemy, w jaki sposób używany jest ten przedmiot. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie, co zostało wyjęte z kieszeni. Używając wyjętych z kieszeni przedmiotów można wykonać różne czynności np.
- wbijanie gwoździ
- rzucanie (np. piłką)
-  obieranie jabłka
- jedzenie (np. kanapki)
- piłowanie drewna
- cięcie papieru
- picie (nap. Ze szklanki)
Za każdym razem dzieci powinny odgadnąć, jakie czynności pokazuje nauczyciel
 i jaki przedmiot wyjął z kieszeni. Następnie chętne dzieci wyjmują coś z kieszeni i pozują innym do czego służy przedmiot, a dzieci odgadują.
 
4.       Podaj gest
Uczestnicy siedzą na krzesełkach w kole. Nauczyciel rozpoczyna zabawę, pokazując jakiś gest (np. skinienie głową, pstryknięcie palcami, itp. ), osoba siedząca obok powtarza jakiś gest, dodają swój, itd., aż dojdzie do osoby rozpoczynającej.
Uwaga: Do zabawy można włączyć muzykę, będzie bardziej dynamicznie.
 
5.       Mój przyjaciel.
 
Do przeprowadzenia tej zabawy potrzebna jest parzysta liczba osób, żeby zabawa udała się potrzeba przynajmniej 14 osób.
Dzieci powinny utworzyć dwie równoliczne grupy. Jedna grupa tworzy jak największy krąg trzymając się za ręce. Dzieci z drugiej grupy wchodzą do środka i również tworzą krąg, stając przodem do dzieci z pierwszej grupy. Gdy brzmi muzyka, dzieci tworzące zewnętrzny krąg i idą w jednym kierunku, podczas gdy dzieci z kręgu wewnętrznego zamykają oczy. Gdy muzyka ucichnie, dzieci z kręgu zewnętrznego zatrzymują się i puszczają ręce. Dzieci wewnątrz otwierają oczy i puszczają ręce, a następnie każde dziecko podchodzi do dziecka zewnętrznego i staje do niego twarzą. Każde dziecko powinno mieć przed sobą jedną osobę. Gdy wszyscy stoją już naprzeciwko siebie, dzieci z kręgu wewnętrznego, po kolei wypowiadają imię dziecka, które przed nim stoi. Gdy ponownie gra muzyka dzieci zamieniają się miejscami  i zabawa trwa nadal.
 
6.       Rundka końcowa - Zabawa „Dłoń”
Każdy z uczestników na kartce z papieru odrysowuje swoją dłoń, a potem w kręgu opowiada „Co taką ręką lubi robić najlepiej...”
 
 
 
Temat: Ja i moi koledzy
 
Przebieg zajęć:
Dzieci siedzą w kręgu. Uczestnicy mówią jak się dzisiaj czują, czy są zmęczeni, czy boli ich coś. Potem prowadzący pokazuje, jak się dziś źle czuje, a pozostali opisują jego przeżycia.
 
1.       Chodź do mnie.
Dzieci ustawiają się twarzami do siebie w dwóch równolicznych szeregach (około 4-5 metrów). Dzieci z jednego szeregu wybierają wspólnie jedno dziecko z drugiego szeregu. Gdy to już ustalą, zaczynają rymowankę:
Niech......(imię dziecka) z szeregu wyjdzie,
Niech .....(imię dziecka) do nas przyjdzie.
Wymienione dziecko wychodzi ze swojego szeregu i staje w drugim szeregu. Teraz jest kolej na dzieci z drugiego szeregu. Wybierają kogoś, kto się do nich przyłączy. Zabawa kończy się, gdy wszystkie dzieci zostaną wywołane.
 
2.    Zabawa „Turlanie po bibule”
Jednego z uczestników kładziemy na rozłożonej bibule i turlamy go równocześnie zawijając go w bibułę. Na znak prowadzącego np. „pokaż prawą rękę” uczestnik musi pokonać opór bibuły, przebić ją i pokazać prawa rękę.
 
3.    „Dwa Koguty”
Uczestnicy dobierają się dwójkami, spłatają ręce na piersiach. Skacząc na jednej nodze potrącają partnera splecionymi rękami starając się wytrącić go z położenia równowagi, by musiał się podeprzeć drugą nogą
 
4.     „Powstanie z niczego”- ćwiczenie relaksacyjne
Prowadzący prosi uczestników, aby zmniejszyli się tak bardzo jak tylko mogą lub po prostu mówi „skulcie się jak najbardziej pozostając na swoich miejscach. A teraz wyrastacie na wielkoludów...(np. wielkoludów, jakieś zwierzęta itp.) Uczestnicy powoli unoszą się na palce, ręce mocno wyciągają w górę.
 
5.     Krąg kończący zajęcia
Uczestnicy kończą zdanie wypowiedziane przez prowadzącego „Dziś na zajęciach było mi dobrze gdy...”
 
6.    Pożegnanie - „Iskierka”
 
5-6 latki
 


Temat: Poznajmy się
 
Przebieg zajęć:
1.       „Witam wszystkie dzieci, które...”
Nauczyciel zwraca się do dzieci witając je: „witam wszystkie dzieci, które...
...lubią niespodzianki
...mają spinki we włosach
...lubią lody
....lubią chodzić do ZOO”
Dzieci, o których jest mowa machają do nauczyciela i siebie wzajemnie.
 
2.       Obcy w mieście
Wszyscy spacerują swobodnie po sali. Nauczyciel czyta polecenia, a uczniowie wykonują je.
Do wielkiego miasta przyjeżdża grupa obcych przybyszów. Speszeni:
• spoglądają na innych
• oglądają, jak kto jest ubrany
• patrzą na swoje ręce
• patrzą na twarze
• poruszają się pewnie, czasem wyniośle
• witają się
• rzucają się sobie w ramiona
 
3.       Gorące krzesła

Wszyscy siedzą w kręgu na krzesłach, zaś jedna osoba stoi w środku- ona nie ma krzesła. Kończąc zdanie: „Jestem osobą, która ...” podaje jakąś cechę
( np. jeździ na rowerze, lubi spać itp.). Osoba identyfikująca się z tą cechą wstaje i zajmuje miejsce na środku, a osoba będąca dotychczas na środku sali siada. Nowa osoba na środku kończy zdanie „Jestem osobą która...”.
 
4.       Podaj gest

Uczestnicy siedzą na krzesełkach w kole. Nauczyciel rozpoczyna zabawę, pokazując jakiś gest (np. skinienie głową, pstryknięcie palcami, itp. ), osoba siedząca obok powtarza jakiś gest, dodają swój, itd., aż dojdzie do osoby rozpoczynającej.
Uwaga: Do zabawy można włączyć muzykę, będzie bardziej dynamicznie.
 
5.       Pajęczyna.

Wszyscy siadają w kręgu. Prowadząca trzyma w ręku kłębek wełny i rzucając go do jednej z osób, mówi: „czuję się jak...”. Kolejne osoby łapiąc kłębek odpowiadają na to pytanie. Między uczestnikami powstaje coś na kształt pajęczyny. W końcu zapada cisza. Wszyscy napinają swój koniec sznurka, czujemy się związani z całą grupą. Nauczyciel lub ktoś przez niego wyznaczony przecina wszystkie nitki w kręgu ( symbol rozstania ).
Uwaga: Zabawa przebiega na tle muzyki.
 
6.       Poznajmy się.
 
Przez kolejne dni należy nagrać wywiad z każdym dzieckiem z grupy. Wywiad powinien trwać około 5 minut . Oto pytania jakie można zadać:
Ø  Jakie jest Twoje ulubione jedzenie?
Ø  Jakie są twoje ulubione zabawki?
Ø  W które miejsca lubisz chodzić?
Ø  Powiedz, co sprawia, że jesteś smutny (wesoły, wściekły czy przestraszony)?
Należy pamiętać, by nie wymieniać imienia dziecka w trakcie wywiadu. Gdy wywiady ze wszystkimi dziećmi będą gotowe, należy wybrać jeden i zaprezentować grupie. Po wysłuchaniu wywiadu należy zapytać, czy dzieci domyślają się, kto wystąpił w nagraniu. Trzeba przeanalizować odpowiedzi, jakie zostały udzielone w tym wywiadzie i wyjaśnić, że teraz dzieci wiedzą więcej na temat tej osoby, niż wiedziały wcześniej. Należy prezentować po jednym wywiadzie dziennie.
 
7.       Pożegnanie- „Iskierka przyjaźni”
 
 
 
Temat: To my- nasza grupa.
 
Przebieg zajęć:
 
1. To my – nasza grupa.
Wspólnie wymyślamy nazwę dla grupy na zasadach „burzy mózgów”. Potem wymyślamy powitalny okrzyk, wybieramy grupową piosenkę i symbol graficzny grupy, który będzie na drzwiach do sali lub na ścianie w sali. Ważna jest rozmowa o tym, co to znaczy być grupą, członkiem grupy. Jakie korzyści i jakie obowiązki z tego wynikają. Możemy porównać własną grupę z innymi grupami w przedszkolu; co mamy szczególnego, co nas odróżnia od pozostałych grup?
 
2.    Turlanie po dywanie.
Dzieci układają się na brzuszkach jedno obok drugiego, z rękami wyciągniętymi do góry, tworząc z siebie dywan. Ostatnie dziecko na znak nauczyciela turla się po tym „dywanie” aż do początku i kładzie się jako pierwsze. Następnie ostatnie dziecko turla się aż do początku, i następne itd.
 
3.    Ślepy wąż.
Dzieci ustawione w rzędzie, trzymając kolegę za biodra tworzą węża. Pierwsze dziecko ma zawiązane oczy. Pozostałe dzieci starają się tak go prowadzić, aby wszyscy doszli do wyznaczonego celu.
 
4.    Rzeka.
Dzieci tworzą węża mocno trzymając się za ręce. Pierwsze dziecko prowadzi pozostałe dzieci przez różne przeszkody zbudowane w Sali, np. między krzesełkami, pod stołem, przez obręcz, przez tunel zrobiony z kartonu, po gazetach, itp. Nie wolno puścić ręki kolegi. Kiedy „rzeka” zostanie przerwana, następuje powódź – dzieci przewracają się i turlają po dywanie.
Następnie wybieramy nowego prowadzącego „rzekę”.
 
5.    Co masz na sobie?
 
Najpierw należy porozmawiać z dziećmi o tym, jak wyjątkowe jest każde z nich i jak ważną rolę pełni w grupie. Bycie zauważonym przez innych sprawia, że każdy dobrze czuje się w grupie. Zaczynając zabawę nauczyciel prosi, by dzieci dokładnie mu się przyjrzały. Następnie prosi dzieci , by poczekały aż dokona zmian w swoim wyglądzie. Nauczyciel dokonuje znaczącej zmiany w swoim wyglądzie. Można zdjąć buyt lub założyć kapelusz. Poczym  dzieci muszą powiedzieć, jakie zmiany zaszły. Dla urozmaicenia zabawy można dokonywać mało zauważalnych zmian, jak na przykład: założenie zegarka na drugą rękę, rozwiązać but lub zdjąć jakiś element biżuterii. 
 
6.    Wielka pisanka.
„Karuzela plastyczna” – dzieci siedzą w kręgu, każde wykonuje kolejno fragment rysunku na wyciętym z kartonu jajku. Rysuje drobny element, pojedynczy detal. Potem dziecko podaje „pisankę” koledze, który kontynuuje pracę, to jest ozdabia
 
7.    Silni razem.
Dajemy dzieciom rysunek słoneczka (to może być rysunek kwiatuszka, drzewa itp.) W środku rysunku znajduje się napis: „To my”. Każde dziecko rysuje na promyczku (płatku, listeczku) swoje mocne strony
 

 
Temat:
 
Przebieg zajęć:
 
1.       Chodź do mnie.
 
Dzieci ustawiają się twarzami do siebie w dwóch równolicznych szeregach (około 4-5 metrów). Dzieci z jednego szeregu wybierają wspólnie jedno dziecko z drugiego szeregu. Gdy to już ustalą, zaczynają rymowankę:
Niech......(imię dziecka) z szeregu wyjdzie,
Niech .....(imię dziecka) do nas przyjdzie.
Wymienione dziecko wychodzi ze swojego szeregu i staje w drugim szeregu. Teraz jest kolej na dzieci z drugiego szeregu. Wybierają kogoś, kto się do nich przyłączy. Zabawa kończy się, gdy wszystkie dzieci zostaną wywołane.
 
 
2.    Wyścigi konne

Dzieci siedzą na dywanie w siadzie skrzyżnym, słuchają relacji nauczyciela z wyścigów konnych i wykonują wszystkie gesty za nauczycielem:
Konie podchodzą do startu /wolno, miarowo uderzają dłońmi o kolana, raz w lewe, raz
w prawe/ jeden kuleje /jedno dziecko uderza niemiarowo/.
Bomba w górę – bum! /dzieci wyraźnie wymawiają BUM! unosząc jedną dłoń w górę/.
Poszły /bardzo szybko uderzają dłońmi o kolana raz w prawe, raz w lewe/,
Zakręt w prawo / ostro przechylają się w prawo nie przestając uderzać w kolana/,
zakręt w lewo /przechylają się w lewo/.
Przeszkoda /wymawiając HOP! Udają przeskok przez płot (ręce ułożone jak w skoku do wody)/.
Konie pędzą po moście /pięściami uderzają w piersi/, po wodzie /pięściami uderzają o napuszone policzki/, rów z wodą /wymawiają PLUM! uderzając dłońmi o podłogę/.
Biegną dalej /cały czas szybko uderzając dłońmi o kolana/.
Meta już blisko, kto będzie pierwszy? /dzieci uderzają coraz szybciej/.
Meta! /dzieci padają zmęczone/.
 
3.    „Figurka”

Dzieci tańczą w parach w rytm muzyki. Gdy muzyka ucichnie, tańczące pary
zastygają w bezruchu tworząc "skamieniałą figurkę".
 
4.    „Wycieczka”
Wybieramy się na wycieczkę i każdy coś pakuje do plecaka.Każdy pakuje jedną rzecz na pierwszą literę swojego imienia i mówi co spowodowało, że
wybrał właśnie to np. „Ja Basia zabieram na wycieczkę bułeczkę dlatego, że nie wiem czy nie będę głodna” – i podajemy plecak osobie po swojej lewej stronie itd.
 
5.    Zakłócony odbiór
 
Dzielimy dzieci na trzy grupy. Pierwsza będzie pełniła rolę odbiornika, druga odbiorcy. Odbiorcy mają za zadanie poprawnie odczytać komunikat płynący z odbiornika (pierwsza grupa mówi, druga słucha). Zadaniem trzeciej grupy jest zakłócanie odbioru i przeszkadzanie w komunikacji. Dobieramy dzieci wg tonu głosu, by w każdej grupie znalazł się maluch z donośnym głosem. Zabawę urządzamy w miejscu, w którym nikomu nie będziemy przeszkadzać krzykami.
6.    "Zgadnij – czyje słyszysz imię"

Jedno dziecko opuszcza krąg z poleceniem, aby po powrocie odgadło, jakie imię słyszy.
Pod jego nieobecność wybieramy imię dziecka z sali np. Kamil. Dzielimy je na sylaby
Ka – mil. Na dany znak, dzieci w dwóch grupach skandują jednocześnie sylaby wybranego
imienia. Jeżeli zgadujący trzykrotnie poniesie porażkę w odgadywaniu, daje fant.
 
7.    Pożegnanie- „Iskierka”
 

 
Temat:
 
1.    „Domino”
 
To gra polegająca na łączeniu takich samych elementów. Prowadzący staje w środku koła i mówi:
„Jestem pierwszym elementem domina. Proszę do siebie kogoś kto, tak jak ja, ... lubi wesołe piosenki”.
Kto pierwszy chwyci prowadzącego za rękę wygrywa i teraz on zaprasza kogoś o podobnych upodobaniach. Ostatnia osoba zamyka krąg i łączy nas wszystkich.
 
 
2.    Gdybanie
 
Zabawa pozwala na lepsze poznanie się dzieci. Maluchy siadają w kręgu i kończą zdania typu: „gdybym był dorosły, pracowałbym w...”, „gdybym był kwiatem, byłbym..., bo...”, „gdybym był zwierzęciem, byłbym..., bo...”, „gdybym miał złotą rybkę, poprosiłbym ją o...” itp.
 
 
3.    "W domu kipi mleko"

Jedna osoba staje w środku i wskazując na wybrane przez siebie dziecko szybko mówi
"W domu kipi mleko". Zanim skończy, wskazana osoba musi powiedzieć imię dziecka
siedzącego po prawej. Jeśli się pomyli lub nie odpowie, idzie do środka.
 
 
4.    Potwory
 
Dzieci składają kartkę papieru na trzy równe części. Jedna osoba rysuje głowę w górnej części kartki, potem składa kartkę tak żeby głowa była schowana i daje kartkę drugiej osobie, która rysuje tułów i składa kartkę. Ostatnia osoba rysuje potwora od pasa w dół. Gdy skończy rozkładamy kartkę i rysunek gotowy.
5. Tajemnicza osoba
Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega zabawa:jedna osoba myśli o kimś z grupy, a pozostałe dzieci zgadują, kto to jest. Aby ułatwić odgadywanie należy udzielić kilku podpowiedzi (wsakzówki). Najpierw nauczyciel wybiera siebie , "jako tajemnicząosobę". Zaczyna od ogólnej charakterystyki swojej osoby,a następnie przechodzi do szczegółów. Dzieci powinny podnosić ręce, jeśli wiedzą o kogo chodzi. Na przykład można powiedzieć tak: Ta osoba lubi bawić się kukiełkami. Ta osoba jest dorosła. Ta osoba jest wysoka. Ta osoba nie mam brody. Ta osoba ma jasne włosy." Następnie należy wybrać i opisać dziecko. Po kilku kolejkach należy zachecić jedno dziecko do przejęcia tej roli i pozwolić mu samodzielnie kogoś wybrać i opisać.

6. Galeria
Wzdłuż brzegu arkusza papieru należy narysować rząd identycznych kół dużego rozmiaru. Kół powinno być tyle, ile jset dzieci. W grupie i jedno dla nauczyciela. Każde dziecko w jednym kole rysuje swój portret. Aby zademonstrować ćwiczenie, nauczyciel pierwszy rysuje portret w kole. Portret każdego dziecka należy podpisać. Dzieci mogą ozdobić sobie swoje portrety w taki sposób, żeby dekoracje nie przyćmiły samego portretu. Taśmą klejącą należy przymocować porterty do ściany lub zszywaczem przytwierdzić je do tablicy. Podsumowując zajęcia należy przeprowadzić z dziećmi rozmowę na temat wykonanych prac. Trzeba zwróćić uwagę dzieci na podobienstwa i różnice między portretami. Należy zachęcic dzieci do opowiadania o swoich odczuciach. W trakcie rozmowy należy pamiętać, by zwracać uwagę na wyjatkowość kazdego dziecka.
 
 
Blok tematyczny: Wyrażanie uczuć, rozpoznawanie emocji.
 
CELE OGÓLNE: 


METODY PRACY: 
- rundki,
- praca w małych grupach,
- rysowanie, malowanie,
- bajka terapeutyczna,
- seria zdań niedokończonych,
- gry i zabawy,
- ćwiczenia - zabawy ruchowe.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ, WIEK WYCHOWANKÓW.

Wiek dzieci – 3-4 oraz 5-6latki
Płeć – dziewczynki i chłopcy
Liczba osób w grupie – maks. 15 osób
Czas trwania poszczególnych zajęć – ok. 45 min. ( uzależniony od indywidualnych mozliwości uczestników)
 
 
Cele szczegółowe zajęć profilaktyczno-terapeutycznych dla wszystkich grup wiekowych w bloku tematycznym –
 WYRAŻANIE I ROZPOZNAWANIE EMOCJI
 
Cele rozwojowe:
 
Cele edukacyjne:
Cele terapeutyczne:
 
3-4 latki
 
Temat: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć.
Przebieg zajęć:
1.    Przywitanie się z dziećmi piosenką: „Na powitanie wszyscy razem” (wg M.Bogdanowicz)
Nauczyciel wita się z dziećmi piosenką: „Na powitanie wszyscy razem, hip, hip, hura, hip, hip, hura, hip, hip,hura! Z całego serca pełnym gazem: witamy was, witamy was, witamy was!”
2. „Nazywanie uczuć”- rozmowa na temat ilustracji.
 
- opisywanie, co czują postacie na ilustracjach,
- domyślanie się co mogło być przyczyną przedstawionych na obrazkach reakcji,
 
3.    „Zgadnij, co czuję?” - zabawa z kartami mimicznymi.
 
Dzieci siedzą w kręgu. Losują jedną kartę i demonstrują swoją twarzą uczucie na niej przedstawione, a pozostałe dzieci odgadują je.
 
4.    „Dwa rzędy”- zabawa wg pedagogiki zabawy – wyrażanie mimiką
i ciałem różnych uczuć.
Dzieci ustawione w dwóch rzędach twarzą do siebie. Na hasło nauczycielki wymijają się miejscami witając jak: ludzie zmęczeni, źli, dobrzy przyjaciele, ludzi nie lubiący się itp.
 
5.    „Moje uczucia” – zabawa z kartami mimicznymi.
 
Dzieci siedzą w kręgu. Każde ma komplet kart mimicznych. Nauczycielka czyta zdania opisujące różne sytuacje. Dzieci pokazują karty z rysunkiem twarzy wyrażającej emocje w następujących sytuacjach:
−       dostałem nową zabawkę
−       jutro idę do dentysty
−       brat przeszkadza mi w zabawie
−       jestem sam w ciemnym pokoju
−       kolega mnie bije
−       popsuła mi się moja zabawka
−       pani mnie pochwaliła
−       idę z rodzicami do kina
6.    „ Balonik” – połączenie popularnej zabawy z recytacją wierszyka głosem wyrażającym uczucie strachu, zdziwienia, zmęczenia, radości, złości.
 
 
Temat: Dobre i złe emocje
Przebieg zajęć:
1.      Zajęcia rozpoczynamy od określenia nastroju każdego dziecka. Nauczyciel zawiesza arkusz papieru z rysunkiem czterech słoneczek. Na nich widoczne są obrazki  uczuć, np.
Pierwsze słonko– smutek
Drugie słonko – radość
Trzecie słonko– strach
Czwarte słonko– złość
Dzieci podchodzą do tablicy i wskazują słonko, by pokazać jak się czują.
 
2.      ”Lusterko I”
 
Dzieci dostają naśladują różne miny. Oglądają się w lusterku:
-jestem smutny,
-jestem zły;
-boję się;
-jestem zdziwiony

3.      ”Taniec”
 
Dzieci poruszają się zgodnie z graną melodią na pianinie.
-Dźwięki niskie i powolne – okazywanie np. smutku, gniewu, strachu.
-Dźwięki wysokie i szybkie – okazywanie np.radości, zdziwienia.
 
4.    „ Podróż do krainy : złości , radości i smutku „
 
Dzieci ustawiają się w pociąg i jadą do tajemniczego kraju , najpierw pociąg zatrzymuje się w krainie złości , tutaj ludzie chodzą obrażeni i , są źli i zagniewani , tupią nogami , rzucają się na ziemię , potrząsają głowami , zaciskają dłonie w pięści i krzyczą .Następnie pociąg rusza dalej i zatrzymuje się w krainie smutku . Tutaj ludzie chodzą markotni , płaczą , siedzą przygnębieni obok siebie . Znowu pociąg nas wzywa musimy jechać dalej . Pociąg zatrzymuje się , dotarliśmy do końcowej stacji . Jesteśmy w krainie radości , ludzie którzy tu mieszkają są zawsze uśmiechnięci , cieszą się od samego rana , przeciągają się z zadowoleniem i witają się z nami serdecznie . Na koniec pociąg wraca do sali . Dzieci wypowiadają się w której krainie podobało im się najbardziej .
5. „ Dziko wściekły „
Dzieci przeobrażają się w dzikie zwierzęta zgodnie ze znaczkiem który mają na szyi np. tygrysy , lwy , wilki itd. .Dzieci prychają , szczekają i wyją na siebie zagrażając sobie nawzajem . Po pewnym czasie zbierają się na pokojowej konferencji zwierząt i podają sobie dłonie .
 
6.    „Kłębek sznurka”
 
Wszyscy siadają w kręgu. Jedna osoba trzyma w ręku kłębek, kończy zdanie: „Dzisiaj dowiedziałem się, że..” i rzuca kłębek do kogoś, ale trzyma w ręku koniec sznurka. Osoba, która złapała kłębek, powtarza czynność i rzuca do następnej itd. Na końcu nauczyciel przecina wszystkie nitki w kręgu.
 

Temat: Rozumiemy swoje i cudze uczucia.
 
Przebieg zajęć:
1. "Wszystkie dzieci, które..."

Prowadzący zadaje dzieciom pytania dotyczące różnych uczuć i stanów emocjonalnych: Niech wstaną wszystkie dzieci które np.:
- lubią chodzić do szkoły,
- boją się być same w domu,
- złoszczą się, gdy ktoś je bije,
- cieszą się, gdy dostaną piątkę.
2. "Co widzę, myślę i czuję"
Prowadzący zaczyna zdanie np.: "Widzę, że .......... ma białą bluzkę." Następnie uczniowie układają zdania rozpoczynające się od słowa "Widzę". Kolejnym elementem tego ćwiczenia jest poprawne używanie słowa myślę. Prowadzący układa zdanie np.: "Myślę, że uda mi się wyjechać podczas wakacji". Następnie dzieci układają zdania zaczynające się od słowa "Myślę".
 
3. Moja twarz.
Prowadzący czyta dzieciom zdania opisujące różne zdarzenia. Uczniowie za pomocą kart z buziami pokazują rodzaje uczuć jakie odczuwaliby w takich sytuacjach.
Przykłady zdań: - dostałam piątkę w szkole,
- popsuła mi się zabawka,
- zgubiłam ulubiony długopis,
- brat przeszkadza mi w nauce,
- jestem chory,
- idę do dentysty, itp.
Zwracamy uwagę na to, jak przeżywają te same sytuacje różne dzieci.

4. Chce cię zaprosić...
Każdy uczeń wybiera jedną osobę, którą chce zaprosić do siebie do domu, układa krótki tekst zaproszenia i zaprasza gościa.
Omówienie:
- Co czułeś podczas zabawy?
- Czy czekałeś na zaproszenie?
- Czy obawiałeś się, że nie będziesz zaproszony?
- Czy miło jest być zaproszonym?
 
5. W świecie marzeń.
Dzieci siedzą w kręgu. Prowadzący włącza nastrojową muzykę i prosi uczniów o zamknięcie oczu i przyjęcie wygodnej pozycji ciała. Następnie cichym, spokojnym, łagodnym głosem opowiada wymyśloną historyjkę.

6.    Zakończenie zajęć.
Prowadzący i uczniowie stoją w kręgu i śpiewają wybraną piosenkę.
 
 
5-6 latki
 
Temat: Nasze uczucia i emocje.
Przebieg zajęć:
 
1.    Powitanie dzieci.
 
2.    Rundka
 
Uczestnicy mówią jak się dzisiaj czują, czy są zmęczeni, czy boli ich coś. Potem prowadzący pokazuje, jak się dziś źle czuje, a pozostali opisują jego przeżycia.
 
3.     Zabawa „Wszystkie dzieci, które...”
 
Prowadzący zadaje dzieciom pytanie dotyczące różnych uczuć i stanów emocjonalnych rozpoczynające się słowami „niech wstaną wszystkie dzieci, które...
...lubią chodzić do przedszkola
...nie lubią robić zakupów
...złoszczą się gdy ktoś im zabiera zabawkę
Dzieci wymyślają kolejne zadania.
 
4.    Oglądanie kolorowych ilustracji
 
Prowadzący demonstruje ilustracje przedstawiające różnego rodzaju uczucia. Potem wyciąga karteczki z nazwami uczuć. Każdy wyciąga los i ma za zadanie twarzą oraz postawa ciała  zademonstrować daną emocję. Pozostali odgadują jej nazwę.
 
5.    Ćwiczenie „Skała”
 
Uczestnicy tworzą pary i siadają plecami do siebie. Jedno z nich stawia opór, a drugie próbuje go przesunąć. Następuje zmiana ról.
 
6.     Zabawa „Rekin”
 
Dzieci siadają płasko na podłodze w kręgu i trzymają mocno koc na wysokości brody. Jedna z osób – „rekin” wchodzi pod naprężoną tkaninę i próbuje wciągnąć wybraną przez siebie osobę pod koc. Następuje zamiana. Podsumowaniem zabawy jest rozmowa na temat: Jak czułeś się w roli rekina, a co czułeś będąc ofiarą?

7.     Rundka końcowa
 
Prowadzący rozkłada na środku kręgu symbole graficzne i omawia ich znaczenie. Każdy z uczestników wybiera symbol odzwierciedlający jego samopoczucie:
słońce – radość
czarna chmura – smutek
błyskawica – złość
różowy obłok – spokój i rozmarzenie
Następuje werbalizacja słowna swoich odczuć kolejno przez wszystkich członków grupy.
8. Krąg kończący zajęcia - „Iskierka”
 
 

Temat: Uczymy się określać i wyrażać emocje.

Przebieg zajęć:
Dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel rozmawia z nimi na temat: „Co spotkało mnie miłego po ostatnich zajęciach...”
 
1.    „Lista emocji”- rundka
 
Uczestnicy dzielą się na pary. W parze jest jeden rzeźbiarzem, a drugi modelem. Każdy rzeźbiarz rzeźbi jakąś emocję (np. gniew, złość, lęk, agresję) używając modela. Reszta odgaduje, co to za emocja. Model biernie oddaje się rzeźbiarzowi. Następuje wymiana. Po scence omawia się: co czuli uczestnicy w każdej roli, czy przypominają sobie jakieś zdarzenie z ostatnich dni, kiedy wystąpiły u nich takie emocje.
 
2.     „Słowny bokser”
 
Uczestnicy dobierają się parami. Jeden zawodnik staje na środku twarzą do drugiego. Zawodnicy kłócą się za pomocą wymyślnych dźwięków. „Walka” trwa 30 sekund.
 
3.    Historyjki emocjonalne.
 
Na początku ustalamy kolejność emocji, które zamieścimy w historyjce np. wesoły- smutny- wesoły- przestraszony- wściekły- wesoły. Następnie wspólnie wymyślamy historyjkę, która będzie zawierała te emocje w ustalonej kolejności. Historyjkę można zacząć na przykład tak:
Pewnego razu mała dziewczynka, która miała tyle lat co wy, była bardzo wesoła, bo przytrafiło jej się coś miłego. Jak myślicie, co się jej przytrafiło?
Chętne dziecko opowiada dalszą część historyjki. Jeśli istnieje taka potrzeba możemy dodać kilka faktów i przechodzimy do następnej emocji. Po wspólnym opowiadani, dzieci mogą zilustrować historyjkę. Prace dzieci umieszczamy w widocznym miejscu.
 
4.    Ćwiczenie „Namaluj swoją złość”
 
Uczestnicy mają przedstawić swoją złość w dowolny sposób. Prowadzący nie sugeruje niczego. Na wszelkie pytania odpowiada „Jak chcesz, jak uważasz” Na koniec omawia się wszystkie prace – najpierw robi to autor, a później grupa dzieli się skojarzeniami, wrażeniami dotyczącymi danej pracy.
 
5.    Trening relaksacyjny
 
Prowadzący mówi: ponieważ jesteśmy sennymi misiami kładziemy się wygodnie na podłodze na wznak, zamykamy oczy, rozluźniamy wszystkie mięśnie. Rozluźniamy mięśnie prawej ręki, lewej ręki. Oddychamy równo, lekko, spokojnie. Czujemy się spokojni, odprężeni. Otwieramy oczy, poruszamy rękoma, unosimy nogi, siadamy.
 
6.     Krąg kończący zajęcia - „Iskierka”
 
 

Temat: Wyrażamy swoje emocje podczas zabaw.

Przebieg zajęć:
Dzieci stoją w luźnej rozsypce po całej sali
1.     „Tłuczenie słoików”
 
Uczestnicy rozstawiają się po sali. Każdy wyobraża sobie, że jest wewnątrz wielkiego szklanego słoika. Wszyscy starają się rozruszać. Słoiki obijają się o siebie tak, żeby rozbić szkło. Ważne jest, by wszyscy rozbili swoje słoiki. Jeśli dana osoba broni się przed rozbiciem danego słoika nie należy dążyć do tego na siłę.
 
1.    Brzmienie emocji.
 
Przygotowując zabawę należy nagrać swoje wypowiedzi, zamieniając odpowiednio głos i używając tonacji , by można w nich było rozpoznać odpowiednie emocje. Na przykład można nagrać: „Witam wszystkich” wypowiadane smutnym głosem, wesołym, ze wściekłością, ze strachem. Następnie należy nagrać pojedyncze słowa, również sugerujące sposobem wypowiedzi różne emocje.
Podczas zajęć należy rozłożyć karty przedstawiające złość, smutek, radość i strach. Następnie należy włączyć magnetofon, by dzieci wysłuchały pierwszej, nagranej sekwencji. Potem dzieci określają, jak czuje się osoba, której głos został nagrany. Należy wyjaśnić, jakie emocje zostały nagrane. Następnie konturujemy zabawę słuchając kolejnych nagrań.
 
2.    Oblicza emocji.
 
W kąciku plastycznym dzieci wykonują maski, przedstawiające jedną z emocji: złość, smutek, radość, strach. Można pomóc dzieciom wyciąć otwory na oczy, tak by po założeniu maski mogły zobaczyć się w lusterku. W czasie, gdy dzieci tworzą maski, czyli „twarze emocji” można z nimi porozmawiać o różnych uczuciach, jak one powstają i jakie są ich konsekwencje. Gdy dzieci skończą pracę, należy z nimi porozmawiać, jakie emocje przedstawiły na swoich maskach.
 
3.    ,,Dokończ zdanie”
Dzieci kończą rozpoczęte zdanie dotyczące własnych odczuć.

Kiedy jest mi wesoło to............
Kiedy jest mi smutno to................
Kiedy się boje to..........................
Kiedy jestem zły to.........................
Kiedy jestem szczęśliwy to............................
 
4.    „Wesołe rymowanki”.
 
Wspólne śpiewanie rymowanek na dowolną, wybraną przez dzieci melodię.
 
„Śmiej się i skacz,
Złość się mało,
Wówczas będzie,
Dobrze się działo”
 
„Gdy złość zniknie, smutek też,
Radość tutaj zagości,
I ty dobrze o tym wiesz!”
 
Złość się mało,
Śmiej się dużo,
wtedy wygrasz
nawet z burzą!”
 
5.    Turlanie do siebie piłeczki tenisowej
Po rozłożonym i trzymanym przez wszystkich uczestników kocu ze słowami skierowanymi do określonej osoby: daję Ci ...(uśmiech, przyjaźń, sympatię). Musi to być rzecz  związana z uczuciami.
 
6.     Ćwiczenia oddechowe
Uczestnicy leżą na plecach ramiona mają swobodnie ułożone wzdłuż tułowia, nogi ugięte, stopy oparte na podłodze i zaczynają naśladować syczenie węża: wdech przez nos, wydech przez usta z głośnym, długim syczeniem „sssss”.
 
7.     Krąg kończący zajęcia
„Dziś było mi dobrze gdy...”- wypowiedzi w rundce. Pożegnanie - „Iskierka”
 
 

 A. Kornacka, B. Bleja – Sosna, A. Rydzewska – Walichniewicz „ Rymowana gimnastyka dla smyka”; W. Kuban, M. Nowicka „ Żyć w zgodzie”;
Chomiczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D., Polubić szkołę. Ćwiczenia grupowe do pracy wychowawczej, Warszawa 1998
 
Jachimska M., Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych, Warszawa 1994.