Etyczne aspekty w kontekście wychowania - entuzjazm

Podstawowa definicja wychowania pochodzi od słowa wychowywać, urabiać, kształtować człowieka według określonych zasad , wyzwalać w drugiej osobie lub grupie społecznej pożądanych stanów , kształcić w określonym kierunku. Jeżeli ten kierunek jest wyznaczony bez głębszego zastanowienia i obrania uzasadnionego celu może okazać się niebezpiecznym napędem do antywychowania. W pierwotnym znaczeniu wychowanie odnosiło się do żywienia lub utrzymywania kogoś przez dostarczanie środków do życia. „ Dobrze kogoś chować znaczyło tyle, co dobrze go odżywiać...w XIX w. zaczęto nadawać mu znaczenie wywodzące się z łac. educo (wyciągać, wydobywać, wyprowadzać coś ku górze)”. Wychowawca jako osoba „wydobywająca” w odniesieniu do etyki swojego zawodu ma postawiony szereg wymagań, które stają się „regulatorem jego decyzji i wyborów sposobów postępowania w sytuacjach, których żadne zarządzenia regulować nie mogą”. Zdaniem K. Kotłowskiego do głównych zadań wychowawcy należy „ pomóc dziecku wspiąć się jak najwyżej po tej moralnej drabinie doskonalenia się i w ten sposób doskonalić społeczeństwo, dostarczając mu jak największej liczby osobowości osiągających najwyższy stopień rozwoju moralnego”. Oddziaływując na osobowość człowieka wychowawca uwzględnia rozwój umysłowy, uczuciowy i wolitywny. W zależności od tego kto wychowuje i jakimi metodami, bądź teoriami pedagogicznymi posługuje się w kształtowaniu osobowości drugiego człowieka, w takiej mierze człowiek zostaje w pełni przygotowany do życia. Na ile w tym procesie wzrastania ważny jest entuzjazm w szerokim tego słowa znaczeniu, jako radosny zapał , zachwyt czy nawet natchnienie pełne twórczej pasji, na tyle w osobie wychowywanej wyzwala się wszystko, co w niej najlepsze, wartościowe, „bo wychowawca – to człowiek, który chce wychowywać.”
Pasja wyrażona w twórczej działalności wychowawcy daje poczucie spełnienia oraz niesie optymistyczne nastawienie. Jan Paweł II przedstawia pracę wychowawcy jako powołanie – „Piękne więc i wielkiej doniosłości jest powołanie tych, którzy..podejmują zadania wychowawcze , powołanie to wymaga szczególnych przymiotów umysłu i serca.. i ciągłej gotowości” (Sob. Watyk. II, Deklaracja o wychow.chrześc.). Bogactwo entuzjastycznego wychowania ukazuje już Księga Przysłów w Starym Testamencie Pisma Św. „Serce radosne twarz rozwesela, serce rozumne szuka wiedzy”. W procesie wychowania ważny jest nastrój i przeżywane uczucia o czym mówi Syrach w księdze Mądrości – „Radość serca to życie człowieka a wesołość męża przedłuża dni jego”.
Współcześnie znanych jest wiele koncepcji pedagogicznych ludzi, którzy całe życie poświęcili sprawie wychowania. Jedną z takich osób jest Święty Jan Bosko, który wielką wagę przywiązał do form stowarzyszeniowych i grup, w których wzrasta i rozwija się energia i przedsiębiorczość młodzieży. „Tworzył on środowiska życia, dobrego wykorzystania wolnego czasu, apostolatu, nauki modlitwy, radości, zabawy i kultury, gdzie młodzi mogli odnajdywać samych siebie i rozwijać się”(C. Bissoli, Jan Paweł II o systemie wychowawczym księdza Bosko, Warszawa 2001, Wydawnictwo Salezjańskie. s. 153).
Współczesną, choć mniej znaną promotorką entuzjazmu wychowania młodych ludzi była s. Emmanuelle, zwana „Matką Teresą Kairu”. W swojej książce pt. „Wyznania zakonnicy” ukazuje swoje zmagania, szalone pomysły i upór w dążeniu do ich realizacji. Mając 62 lata opuściła mury klasztoru i zamieszkała wśród ubogich na przedmieściach Kairu. To miejsce stało się jej domem, tam zajęła się wychowywaniem bezdomnych dzieci, założyła szkołę, zbudowała klinikę położniczą, przytułek dla starców. Dzieląc się swoimi doświadczeniami s.Emmanuelle pisze: „ Silny jest ten kto burzy, ale jeszcze silniejszy ten, który potrafi odbudować. Miałam okazję spotkać osoby, za sprawą których tysiące dzieci wracały do duchowych i cielesnych sił, ludzkie szkielety na powrót obrastały ciałem..wykolejona młodzież wracała na dobrą drogę. Po Egipcie Sudan stał się polem, na którym rozwinął się wielki potencjał działalności humanitarnej, będącej owocem współdziałania ludzi owładniętych niezwykłą pasją”(„Wyznania..”przek.M.Szewc).
Na koniec warto wspomnieć niezwykły film R. Benigniego „Życie jest piękne”. Główny bohater Guido zamknięty wraz z synem w obozie koncentracyjnym za wszelką cenę chroni niewinność i nieświadomość synka – wmawia mu, że biorą udział w wielkiej grze, w której główną nagrodą jest czołg. Dzięki wielkiemu entuzjazmowi i pomysłowości ojca, jego syn zostaje ocalony.
Ważną rzeczą jest aby każdy wychowawca poczuł się odpowiedzialny za zorganizowanie i zapewnienie odpowiedniej przestrzeni dla ciała i ducha, aby poczuł się przynaglony do poszukiwania pasji i bycia entuzjastą w swoich zamierzeniach.