Scenariusz zajęć dla wychowanek bursy: "Piersi - pielęgnuj i chroń. Profilaktyka raka piersi."

Prowadzący : Katarzyna Augustowska
Data zajęć :
Czas trwania : 50 min
Cele:
• Kształtowanie potrzeby dbania o swoje zdrowie i urodę
• Kreowanie pozytywnego wizerunku swojej kobiecości – akceptacja siebie
• Dostarczenie wiedzy na temat nowotworów piersi oraz profilaktyki poprzez:
o rozwijanie zdolności do samokontroli, samoobserwacji i samopielęgnacji zdrowia
o wspieranie innych kobiet w tych zagrożeniach
o nauka samobadania piersi
• Kształtowanie umiejętności pracy w grupie- integracja grupy

Metody:
• podająca – wykład informacyjny
• pokazowa – prezentacja , film
• indywidualne ćwiczenia somobadania piersi podczas projekcji filmu

Środki dydaktyczne:
• materiały edukacyjne –prezentacja multimedialna, film , ulotki, załączniki
• rzutnik
• quiz dla wychowanek

Przebieg zajęć:

1. Powitanie uczestników zajęć i przedstawienie tematu i celu spotkania
2. Wiadomości ogólne

Piersi zawsze uważane były za ozdobę ciała kobiety. Od wieków znajdowały się w pierwszej piątce elementów decydujących o urodzie kobiety. Piersiami interesowały się nie tylko niemowlęta, ale przede wszystkim mężczyźni. Mamy tego odzwierciedlenie w literaturze, malarstwie, architekturze i innych dziedzinach sztuki. Modele urody piersi kobiecych zmieniały się na przestrzeni lat. W czasach prehistorycznych podobały się piersi duże, a nawet ogromne. Podobnie było w czasach Rubensa. Kobieta rubensowska to kobieta o obfitych kształtach. Umberto Eco w „Imieniu róży” pisał: „... piękne są piersi nieco sterczące i umiarkowanie pełne.” Obecnie fascynują piersi różnych rozmiarów. Podobno po wyglądzie piersi możemy określić charakter kobiety. Potraktujmy te informacje z przymrużeniem oka. (ZAŁĄCZNIK 1 - WYGLĄD PIERSI A KOBIECY CHARAKTER)
Kobiety dbają o piersi , stosują zabiegi pielęgnujące i ujędrniające piersi:
- natryski zimną wodą,
- utrzymanie bezwzględnej higieny ciała,
- utrzymanie prawidłowej wagi ciała,
- stosowanie kremów regenerujących skórę,
- ćwiczenia gimnastyczne, pływanie,
- samobadanie piersi po 20 roku życia jeden raz w miesiącu (po miesiączce).
- dobrze dobrany biustonosz


Niestety piersi są narządami podatnymi na choroby. Ostatnimi czasy dużo i głośno mówi się o raku piersi. Ponad 9000 kobiet w Polsce choruje co roku na raka piersi, z tego 5000 umiera, chociaż rak wcześnie wykryty jest uleczalny. Ten problem dotyczy również was i waszych rodzin. Dlatego chcę przybliżyć wam tematykę profilaktyki raka piersi, samobadania piersi.
3. Istota obserwacji i samobadania piersi. Najczęściej występujące zmiany

Bardzo ważną rzeczą dla każdej kobiety jest umiejętność samooceny swojego zdrowia. Obserwacja własnego organizmu i znajomość podstawowych zmian zachodzących w nim w poszczególnych okresach życia, pozwala na szybkie wykrycie wszelkich nieprawidłowości i chorób, które skłonią do odpowiednio wczesnego zgłoszenia się do lekarza i podjęcia ewentualnego leczenia.
Takie postępowanie może niejednokrotnie zapobiec wielu groźnym chorobom a czasami nawet ratować życie. W związku z coraz częściej wykrywanym rakiem piersi, zachęca się wszystkie kobiety, bez względu na wiek, do wykonywania badań profilaktycznych w tym kierunku. Najprostszym z nich jest samobadanie piersi, które kobieta może wykonać samodzielnie, bez narażania się na stres związany z uczuciem wstydu w trakcie badania piersi przez lekarza. Stanowi ono najlepszą profilaktykę guzów piersi. Należy wziąć pod uwagę fakt, że większość nowotworów piersi jest wykrywana przez same kobiety podczas samodzielnego badania. Kobieta jest w stanie wykryć nawet niewielkie zmiany, które mogą być często nie zauważone podczas rutynowych badań lekarskich. Jak wiadomo, wielkość guza w momencie podjęcia leczenia ma niezmiernie istotne znaczenie, gdyż od tego uzależniony jest dalszy przebieg leczenia i rokowanie. Im guz mniejszy tym rokowanie lepsze. Tyczy się to w dużej mierze guzów złośliwych. Nie wszystkie bowiem guzy w piersi są zmianami nowotworowymi. Część z nich to łagodne włókniaki, gruczolaki czy torbiele. Najważniejsze by pozbyć się wszelkich uprzedzeń związanych z dotykaniem własnego ciała. Jest to jedna z najprostszych metod badania, która w przypadku wykrycia nieprawidłowości powinna być potwierdzona badaniem lekarskim oraz dodatkowymi badaniami jak np. mammografia.
Samobadanie oraz ocena gruczołów piersiowych powinno być regularną czynnością każdej kobiety. Ma ono na celu dokładne poznanie budowy piersi jak również zachodzących w nich zmian podczas cyklu miesiączkowego. Regularne przeprowadzanie samodzielnego badania piersi pozwoli na wypracowanie prawidłowej techniki oraz sprawi, że będzie ono wykonywane coraz sprawniej i nie będzie zajmowało zbyt wiele czasu. Podstawą wiarygodności badania jest jego systematyczne przeprowadzanie raz w miesiącu. U kobiet miesiączkujących badanie powinno się wykonywać kilka dni po miesiączce, najlepiej zawsze w tym samym dniu cyklu. Pozwoli to na wczesne zauważenie zmian w gruczołach piersiowych nie związanych z cyklem menstruacyjnym.
Samobadanie należy rozpocząć od oglądania gruczołów piersiowych w dużym lustrze przy dobrym oświetleniu. Należy zwrócić baczną uwagę na ich symetryczność, wielkość oraz ogólny wygląd całych piersi wraz z brodawką sutkową i otoczką w różnych pozycjach. Rozpoczynając oglądanie piersi należy stanąć w pozycji pionowej z rękami na biodrach. Następnie ręce należy unieść do góry, po czym opuścić je w dół i ułożyć wzdłuż ciała. Na koniec należy pochylić się do przodu. Oceny piersi należy dokonać w każdej z tych pozycji. Szczególnej uwagi wymagają różnego rodzaju zmiany na skórze piersi jak i otoczki brodawki sutkowej tj. np. naczyniaki, znamiona, brodawki czy zaczerwienienia i in. Jeżeli nie zauważa się ich zmian podczas kolejnych badań nie powinny one wzbudzać niepokoju. Trzeba brać pod uwagę fakt, iż zmiany na piersiach mogą być wynikiem infekcji, urazu czy też nieprawidłowej higieny. Niezmiernie ważną częścią gruczołu piersiowego jest brodawka sutkowa wraz z otoczką. Szczególnie niebezpiecznym objawem jest wciągnięta brodawka sutkowa, co może stanowić pierwszy objaw zmiany wewnętrznej struktury gruczołu spowodowane rozwojem choroby, jak również krwisty lub surowiczy z niej wyciek.
Samobadanie piersi powinno przebiegać dwufazowo. W pierwszej kolejności dokonuje się dokładnego oglądania po czym przechodzi się do badania palpacyjnego, czyli badania przez dotyk. Badanie powinno obejmować nie tylko gruczoły piersiowe, ale również doły pachowe oraz okolicę nad- i podobojczykową. Badanie przez dotyk pozwoli na określenie konsystencji piersi oraz na wykrycie różnego rodzaju stwardnień, zgrubień czy guzków.
Przed przystąpieniem do wykonywania badania należy zapoznać się z podstawowymi zasadami jego wykonywania.
Rak piersi ma najczęściej postać guzka. Bywa też tak, że rak piersi przebiega bezobjawowo. Objawy, które powinny wzbudzić podejrzenia to:
- guz lub zgrubienie,
- zmiany skórne (obrzęki, stany zapalne, tzw. „pępkowate zagłębienie”),
- stwardnienie piersi,
- zmiana wyglądu (zmniejszenie, zniekształcenie),
- zniekształcenie brodawki lub wyciek z brodawki,
- nie gojące się owrzodzenie piersi.
Nie każdy guz jest rakiem, ale wobec potencjalnego zagrożenia wymaga szybkiej diagnostyki i kontaktu z lekarzem.
Samobadanie piersi jest jednym z najważniejszych badań profilaktycznych. Gdyby wszystkie kobiety w Polsce same badały piersi i w przypadku zmian kontaktowały się z lekarzem, można by uratować życie 1000 kobiet rocznie. Samobadanie należy zacząć wykonywać około 20 roku życia, raz w miesiącu po miesiączce. Po 35 roku życia trzeba raz do roku wykonać mammografię - czyli badanie piersi promieniami Rtg.

4. Czynniki ryzyka (ZAŁĄCZNIK 2)
zachorowania na raka piersi w rodzinie (matka, siostra),
estrogeny zewnątrzpochodne – doustne środki antykoncepcyjne,
wczesne pierwsze krwawienia miesięczne – przed 13. rokiem życia,
późny pierwszy poród – po 25. roku życia,
otyłość, nadwaga.

5. Pokaz Prezentacji „Samobadanie piersi”

6. Wspólne ustalenie ZASAD WYKONYWANIA SAMOBADANIA PIERSI
• badanie należy przeprowadzać systematycznie raz w miesiącu, kilka dni po miesiączce w tym samym dniu cyklu
• pierwszym etapem zawsze powinno być oglądanie piersi, a dopiero potem badanie palpacyjne
• badanie palpacyjne powinno być przeprowadzone bardzo delikatnie, tak by nie powodowało bólu lub zaczerwienienia skóry piersi
• należy przestrzegać kolejności wykonywania badania, gdyż pozwoli to na szybkie zapamiętanie wykonywanych czynności i sprawi, że żaden obszar nie zostanie pominięty
• nigdy nie należy badać obydwu piersi jednocześnie
• skóra piersi powinna być badana całą wewnętrzną powierzchnią dłoni natomiast całość gruczołu oraz dół pachowy opuszkami palców
• poprzez lekki uciśnięcie piersi oraz brodawki sutkowej należy sprawdzić czy nie ma z niej wycieku
• zawsze należy wykonywać pełne badanie obejmujące gruczoły piersiowe oraz brodawkę sutkową wraz z otoczką, dół pachowy, okolicę pod- i nadobojczykową
nigdy nie wykonuj badania w staniku, zawsze rozbierz się do pasa


7. Pokaz filmu instruktażowego

8. Dostarczenie informacji dokąd należy zwrócić się o pomoc w razie wątpliwości.

9. Podsumowanie zajęć- sprawdzenie zdobytych informacji
(ZAŁĄCZNIK 3)

10. Podziękowanie uczestnikom ,rozdanie ulotek instruujących jak badać piersi; informacja zwrotna o zajęciach




ZAŁĄCZNIK 1
WYGLĄD PIERSI A KOBIECY CHARAKTER

Kobiety o małych piersiach

Są zazwyczaj energiczne i dzielne.
Bardzo pomysłowe.
Są dobrymi matkami.
W małżeństwie zgodne i przyjazne, swoje dzieci kochają w sposób rozsądny i rzeczowy.
W przyjaźni ostrożne, rzadko bywają „duszą towarzystwa”.
Zwykle inteligentne, wytrwałe.
W pracy odnoszą sukcesy.
Wykazują skłonność do chorób płuc, zaburzeń hormonalnych i nerwic.
Wysokie kobiety o małych piersiach - często mają kompleksy i ulegają wpływom.
Niskie panie o małych piersiach - są opanowane w trudnych sytuacjach.


Kobiety o piersiach średniej wielkości

Często mają wygórowane ambicje.
Realizują swoje plany w sposób zdecydowany i bezwzględny.
Są mało tolerancyjne dla swoich partnerów.
W pracy spokojne, solidne, lubią narzucać swoje zdanie.
Są dobrymi matkami, chociaż bywają oschłe dla najbliższych.
Bardzo towarzyskie, mają wielu przyjaciół.
Skłonność do chorób pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego.

Kobiety o dużych piersiach

Są wrażliwe i delikatne.
Lubią wygodne i dostatnie życie.
Nie lubią się przemęczać.
Dzieci kochają nierozsądną „małpią miłością”.
Lubią towarzystwo i doceniają suto zastawiony stół.
Bywają wybredne.
Mają wielu przyjaciół, zazwyczaj są to jednak przyjaźnie powierzchowne.
Przywiązują się łatwiej do rzeczy niż do ludzi.
Skłonność do chorób serca, wątroby i macicy.


ZAŁĄCZNIK 2 -CZYNNIKI RYZYKA

ZWIĘKSZONE RYZYKO
Rasa biała
Wiek po 35 roku życia
Występowanie raka piersi u kogoś z rodziny ( matka, siostra)
Duże dawki promieniowania
Aborcja
Wczesna pierwsza miesiączka ( przed 12 rokiem życia)
Otyłość
Kobiety, które nie rodziły dzieci
Kobiety, które urodziły po raz pierwszy po 30 roku życia

MNIEJSZE RYZYKO ZACHOROWANIA NA RAKA PIERSI:
Rasa czarna
Wiek przed 35 rokiem życia
Brak przypadków zachorowania na raka piersi w rodzinie
Karmienie piersią
Prawidłowa waga ciała
Pierwszy poród przed 30 rokiem życia



ZAŁĄCZNIK 3
PRAWDA - FAŁSZ

1.Amazonki to ugrupowanie polityczne.
2.Samobadanie piersi przeprowadzamy 2 razy w roku.
3.Samobadanie piersi należy przeprowadzać raz w miesiącu.
4.Każdy wykryty guzek jest rakiem.
5.Mammografia służy do badania płuc.
6.Rak sutka u kobiet występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn.
7.Samobadanie piersi należy prowadzić regularnie poczynając od 20 roku życia
8. Karmienie piersią zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi.
9.Niewielki guzek wykryty podczas samobadania nie wymaga dalszych badań.
10.Pierwsza miesiączka po 12 roku życia zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi.
11.Akcja podejmująca problematykę profilaktyki raka piersi to „Różowa wstążeczka”.
12.Akcja podejmująca problematykę profilaktyki raka piersi to „Różowy słoń”.
13.Onkolog to lekarz zajmujący się nowotworami.
14.Zachorowalność na raka piersi zależy od pór roku.
15.Wyciek z brodawki to niepokojący objaw.
16.Rak wcześnie wykryty jest uleczalny.
17.Piersi są ozdobą kobiety.
18.Inteligencja zależy od wielkości piersi.