Edukacja jako forma przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

Edukacja jako forma przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu.

„Ze względu na wykluczenie społeczne co czwarty obywatel Europy nie może korzystać z praw podstawowych.“

Wykluczenie społeczne
„Wykluczenie społeczne to brak lub ograniczenie możliwości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla osób ubogich.“
(Definicja wykluczenia społecznego przyjęta w dokumencie „Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski”)

Grupy podatne na wykluczenie społeczne:
• dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych,
• dzieci wychowujące się poza rodziną,
• kobiety samotnie wychowujące dzieci,
• kobiety pozostające poza rynkiem pracy,
• ofiary patologii życia rodzinnego,
• osoby o niskich kwalifikacjach,
• osoby bezrobotne,
• żyjący w bardzo trudnych warunkach mieszkaniowych,
• niepełnosprawni i chronicznie chorzy,
• osoby chorujące psychicznie,
• starsze osoby samotne,
• opuszczający zakłady karne,
• imigranci,
• osoby należące do romskiej mniejszości etnicznej.

Grupy poważnie zagrożone wykluczeniem społecznym w Polsce:
• dzieci i młodzież wypadająca z systemu szkolnego,
• osoby długookresowo bezrobotne,
• opuszczający wiezienia,
• niektóre kategorie ludności wiejskiej: pracownicy byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych, chłopi nieprodukujący na rynek,
• osoby zagrożone eksmisją z zamieszkiwanych lokali,
• imigranci zarobkowi wchodzący do szarej strefy zatrudnienia,
• osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków,
• bezdomni,
• imigranci utrzymujący się z pracy nielegalnej,
• osoby należące do romskiej mniejszości etnicznej.

Objawy wykluczenia społecznego:
• życie w niekorzystnych warunkach ekonomicznych (ubóstwo materialne),
• brak kapitału życiowy umożliwiającego: normalną pozycję społeczną, odpowiedni poziom kwalifikacji, wejście na rynek pracy lub założenie rodziny, co dodatkowo utrudnia dostosowywanie się do zmieniających się warunków społecznych i ekonomicznych,
• brak dostępu do odpowiednich instytucji pozwalających na wyposażenie w kapitał życiowy, jego rozwój i pomnażanie, co ma miejsce w wyniku niedorozwoju tych instytucji spowodowanego brakiem priorytetów, brakiem środków publicznych, niską efektywnością funkcjonowania,
Objawy wykluczenia społecznego:
• dotknięcie niekorzystnymi procesami społecznymi, wynikającymi z masowych i dynamicznych zmian rozwojowych, np. dezindustrializacji, kryzysów, gwałtownego upadku branż czy regionów,
• doświadczanie przejawów dyskryminacji, zarówno wskutek niedorozwoju właściwego ustawodawstwa, jak i kulturowych uprzedzeń oraz stereotypów,
• posiadanie cech utrudniających korzystanie z powszechnych zasobów społecznych ze względu na zaistnienie: niesprawności, uzależnienia, długotrwałej choroby albo innych cech indywidualnych,
• doświadczanie niszczącego działania innych osób, np.: przemocy, szantażu, indoktrynacji.

Walka z wykluczeniem społecznym
• eliminacja ubóstwa wśród dzieci oraz rodzin;
• ułatwianie dostępu do rynku pracy, edukacji oraz szkoleń;
• walka z dyskryminacją oraz problemami ubóstwa powiązanymi z aspektami płci oraz wieku;
• walka z wykluczeniem finansowym i nadmiernym zadłużeniem;
• walka ze złymi warunkami mieszkaniowymi oraz wykluczeniem mieszkaniowym;
• promocja integracji społecznej słabszych grup społecznych.

Polskie ustawodawstwo
1. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 2004 r.
2. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i spolecznej oraz zatrudnianiu osob niepelnosprawnych z 1997 r.
3. Ustawa o pomocy spolecznej z 2004 r.
4. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z 2003 r.
5. Ustawa o spoldzielniach socjalnych z 2006 r.
6. Ustawodawstwo wynikajace z czlonkowstwa w UE
7. Sektorowy Program Operacyjny Rozwoj Zasobow Ludzkich 2004- 2006 r.
8. Program Operacyjny Kapital Ludzki 2007-2013 r.
9. Program Inicjatywa Wspolnotowej EQAL 2004- 2008 r.
10. Krajowe Plany Dzialan na Rzecz Zatrudniania na lata 2005, 2006, 2007, 2008
11. Krajowy Program Reform 2005- 2008

W dniach 20–22 maja 2010 r. we Florencji odbyła się codwuletnią konferencja organizowana przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES)(instytucje z siedzibą w Brukseli składająca się z przedstawicieli grup społeczno-gospodarczych z 27 krajów UE) poświęcona edukacji na rzecz walki
z wykluczeniem społecznym.
Według Maria Sepiego, przewodniczącego EKES-u, „rola edukacji w tej walce ma decydujące znaczenie”. Nabycie jak największych umiejętności poprzez edukację
i szkolenia pomaga walczyć z ubóstwem
i wykluczeniem oraz stwarza nowe możliwości włączenia społecznego i zatrudnienia. „Wybór edukacji integracyjnej (...) wspomaga wzrost konkurencyjności systemu w obliczu nowych wyzwań gospodarczych i wymogów rynku pracy”.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest jednym z programów operacyjnych, które są wdrażane od 2007-2013. Środki finansowe na jego realizację pochodzą głównie z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). EFS wspiera politykę społeczną
i finansuje działania państw członkowskich na dwóch płaszczyznach: przeciwdziałania bezrobociu oraz rozwoju zasobów ludzkich.
Cele PO KL
Celem PO KL jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, poprzez wzrost zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, poprawę stanu zdrowia osób pracujących, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa. PO KL będzie służył przyspieszeniu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, wzrostowi zatrudnienia oraz zwiększeniu spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z krajami Unii Europejskiej.
Priorytety PO KL
Priorytet I – Zatrudnienie i integracja społeczna;.
Priorytet II – Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących;
Priorytet III – Wysoka jakość systemu oświaty;
Priorytet IV – Szkolnictwo wyższe i nauka;
Priorytet V – Dobre rządzenie;
Priorytety PO KL
Priorytet VI – Rynek pracy otwarty dla wszystkich;
Priorytet VII – Promocja integracji społecznej;
Priorytet VIII – Regionalne kadry gospodarki;
Priorytet IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach;.

Projekty edukacyjne
„Innowacyjna kobieta - kompleksowy projekt współpracy edukacji, nauki i gospodarki w Województwie Opolskim.“
Cel: zwiększenie transferu wiedzy i rozwój współpracy przedsiębiorców z województwa opolskiego z Jednostkami Edukacyjno-Naukowymi, zwłaszcza w obszarze potencjału innowacyjnego.
„Krok w stronę nowoczesnej rodziny.“
Cel: podniesienie kwalifikacji zawodowych osób pracujących, posiadających co najwyżej średnie wykształcenie i zamieszkujących na terenie województwa opolskiego
„ Mój egz@min-moj sukces“.
Cel: Przygotowanie do końcowego egzaminu gimnazjalnego.

Netografia
CES/10/55 11 maja 2010,
Polski Raport Social Watch 2010,
http://www.kapitalludzki.gov.pl/o-programie/,
http://www.ambas.eu/fundacja/projekty-ue