Kontakty ze środowiskiem lokalnym - metody i formy, cele i zadania

Wincenty Okoń definiuje środowisko lokalne jako układ wytworzonych przez ludzi bądź przez przyrodę obiektów, stanowiących podstawowe środowisko życia dzieci, młodzieży i dorosłych. Środowisko lokalne według W. Okonia jest bardziej ustabilizowane na wsi niż w miastach i rejonach uprzemysłowionych, gdzie ludzie stosunkowo częściej zmieniają miejsce zamieszkania i pracy. Wywiera ono duży wpływ na sposoby spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież, głównie z racji funkcjonowania lub braku odpowiednich placówek i urządzeń umożliwiających rekreację oraz twórcze spędzanie wolnego czasu.
„Dobre przedszkole” powinno się starać odpowiadać na potrzeby społeczne. Musi jednak te potrzeby znać i rozumieć. Tu niezbędna okazuje się łączność ze środowiskiem lokalnym, znajomość lokalnej specyfiki kulturowej i społeczno- gospodarczej. Najlepiej, jeżeli przedszkole podąża nieco dalej i trafnie przewiduje przyszłe potrzeby społeczne. Wychowankowie mają być przecież przygotowani do życia w przyszłości. Stąd konieczność współdziałania z władzami lokalnymi, instytucjami i organizacjami społecznymi w celu tworzenia optymalnego środowiska wychowawczego.
Współpraca ze środowiskiem lokalnym, czyli z różnorodnymi instytucjami, ma przede wszystkim dać dzieciom możliwość bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością, co z kolei przyczynia się do chęci poznawania świata, umiejętności funkcjonowania w środowisku lokalnym, komunikowania się z nim oraz do nabywania szacunku do przyrody i współodpowiedzialności za nią. Oto główne cele, jakie motywują do współpracy z różnymi instytucjami.
Środowiskiem lokalnym jest zarówno przyroda jak i otoczenie społeczne.
Przyroda, jako element otoczenia dziecka, zajmuje szczególne miejsce. Zadaniem przedszkola jest umożliwienie dziecku bezpośrednich kontaktów z nią. Jest ona źródłem bogatych przeżyć estetycznych, dostarcza niepowtarzalnych wrażeń, a dzięki swej tajemniczości pobudza do ciągłych poszukiwań. Świat przyrody wyzwala w dziecku głębokie doznania swoją wielkością, rozmaitością barw, kształtów, zapachów, procesów i przemian. Przyrodę określa się mianem „sprzymierzeńca w wychowaniu dziecka”, gdyż wychodzi ona naprzeciw wszystkim jego potrzebom, sprzyja harmonijnemu rozwojowi, dostarcza różnorodnych przeżyć. Przedszkole umożliwić może kontakt dziecku ze środowiskiem przyrodniczym poprzez organizowanie różnych form kontaktu, np. wycieczek, spacerów, wyjść do ogrodu. Celem przedszkola jest również uświadomienie dzieciom znaczenia przyrody dla życia człowieka. Stara się ono od najmłodszych lat włączać wychowanków do działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Tu formą kontaktu ze środowiskiem lokalnym jest współpraca z instytucjami, które zajmują się tym zagadnieniem, np. Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami. Wszelkie akcje na terenie przedszkola mające na celu wspieranie działań na rzecz ochrony przyrody to również jedna z form współpracy ze środowiskiem lokalnym.
Zadaniem przedszkola jest również zapewnienie dziecku kontaktu z otoczeniem społecznym, co przyczynia się do rozwoju zainteresowań dziecka najbliższym środowiskiem, życiem i pracą ludzi oraz jej wytworami. Formy, np. wycieczka do zakładu fryzjerskiego, sklepu, zakładu krawieckiego itp. Przedszkole uświadamia dzieciom istotę niesienia pomocy potrzebującym, włączając się w szereg akcji charytatywnych i zbiórek. Współpraca ze szkołami, domami kultury, bibliotekami i innymi placówkami kulturalno- oświatowymi przyczynia się do rozwoju dziecka w sferze kulturalnej. Celem przedszkola, mającym wpływ na współpracę ze środowiskiem lokalnym, jest rozwój zainteresowań i uzdolnień dzieci. Poprzez organizowanie konkursów międzyprzedszkolnych, imprez środowiskowych (festyny) przedszkole umożliwia każdemu z wychowanków uczestniczenie w wydarzeniach ważnych dla całego środowiska lokalnego.
Zasób doświadczeń zgromadzonych w kontaktach społecznych stanowi podstawę dla rozwoju myślenia i mowy, uczy szacunku dla dorosłych i rówieśników, pozwala na kształtowanie się umiejętności komunikacyjnych dzieci, a przede wszystkim jest źródłem bogatych przeżyć emocjonalnych.
Przedszkole musi być instytucją służebną wobec społeczności lokalnej, powinno być otwarte na potrzeby środowiska, w którym funkcjonuje. Działania powinny być ukierunkowane na współpracę ze wszystkimi podmiotami wychowującymi, szczególnie tymi najbliższymi dziecku (rodzina, rówieśnicy), jak i dalszymi (szkoła, instytucje samorządowe). Tylko wtedy przedszkole spełni swoją wszechstronną społeczno- wychowawczą rolę.

Bibliografia:
1. Współpraca przedszkola ze środowiskiem, „Bliżej Przedszkola”, nr 4/2006, s. 30-31