Współpraca przedszkola z rodzicami - jej warunki, zasady i formy

Rodzice są pierwszymi i najlepszymi nauczycielami swojego dziecka. To oni widzą jego pierwszy uśmiech, uczą pierwszych słów, obserwują pierwsze próby samodzielnego poruszania się. Rodzice są przy dziecku przez pierwsze trzy lata jego życia. Potem do procesu rozwoju i wychowania malucha włącza się przedszkole.
Gdy rodzice decydują się na zapisanie dziecka do przedszkola, powinni zdawać sobie sprawę, że teraz obok nich będzie ktoś, komu w równym stopniu zależy na tym, aby dziecko prawidłowo się rozwijało, ktoś, kto będzie wspierał dziecko i rodziców w procesie wychowania i edukacji. Tym kimś jest nauczycielka przedszkola. Dla dobra dziecka ważne jest, aby obydwie strony – rodzina i przedszkole – współdziałały ze sobą i wzajemnie się uzupełniały.
Czym zatem powinna być współpraca na linii nauczyciel – rodzic? Zgodnie z definicją prof. Wincentego Okonia podaną w Nowym Słowniku Pedagogicznym „współpraca” – „to współdziałanie ze sobą jednostek lub grup ludzi, wykonujących swoje cząstkowe zadania, aby osiągnąć jakiś wspólny cel; współpraca opiera się na wzajemnym zaufaniu i lojalności oraz na podporządkowaniu się celowi, należycie uświadomionemu sobie przez wszystkie jednostki i grupy”.
Nauczyciele i rodzice powinni być naturalnymi partnerami, sojusznikami, których łączy wspólny cel, czyli dobro dziecka, a w dalszej perspektywie jego edukacyjny i życiowy sukces. Współpraca nauczycieli z rodzicami to proces, podczas którego buduje się wzajemne zaufanie, a także dąży do stałej łączności między rodzicami a przedszkolem, pozwalającej na efektywną realizację zadań.

Warunki dobrej współpracy
- ustalenie wzajemnych oczekiwań oraz zasad i form współpracy,
- właściwa komunikacja (stały kontakt, szczerość, otwartość),
- wzajemny szacunek,
- pozytywne nastawienie rodzica do nauczyciela i odwrotnie,
- umiejętność przyznania się do błędu

Zasady dobrej współpracy
Aby współpraca między przedszkolem a rodzicami układała się jak najlepiej, zarówno jedna, jak i druga strona powinna kierować się pewnymi zasadami. Należą do nich:
- Zasada pozytywnej motywacji - mówi, że ważnym warunkiem skutecznej współpracy wychowawców i rodziców jest całkowicie dobrowolny udział w życiu przedszkola. Chodzi o to, aby wszyscy byli świadomi współpracy, jak również korzyści z nią związanych.
- Zasada partnerstwa - podkreśla równorzędne prawa i obowiązki wychowawców oraz rodziców. Chodzi o to, aby żadna ze stron nie czuła się mniej wartościowa od drugiej, aby tworzyły rodzaj wspólnoty, której członkowie mają w miarę jednakowy udział w podejmowaniu decyzji i razem ponoszą odpowiedzialność za wprowadzenie ich w życie.
- Zasada jedności oddziaływań - przypomina o konieczności realizowania przez wychowawców i opiekunów dziecka zgodnych celów w pracy wychowawczej. Oprócz zgodności celów ważne jest także uzgadnianie metod i form oddziaływań.
- Zasada systematycznej współpracy - ukazuje potrzebę czynnego i stałego zaangażowania się w wykonywanie zadań inicjowanych i organizowanych podczas współdziałania wychowawców i rodziców.

Formy współpracy przedszkola z rodzicami
Przedszkole i rodzina to dwa podstawowe środowiska, pomiędzy którymi powinno istnieć świadome i celowo zorganizowane współdziałanie. Służą temu różnorodne formy współpracy, takie jak:
• rozmowy indywidualne
W czasie spokojnej szczerej rozmowy można uzyskać od rodzica czy nauczyciela wiele ważnych informacji o rozwoju dziecka, jego zdolnościach, umiejętnościach, sukcesach, porażkach itp.
• zebrania ogólne i grupowe
Podczas zebrań ogólnych ustala się i omawia istotne sprawy dotyczące funkcjonowania placówki. Z kolei zebrania grupowe służą przede wszystkim nawiązaniu bliższej współpracy wewnątrz grupy, stanowią okazję do wymiany doświadczeń, a także zapoznania się rodziców z sukcesami i problemami wychowawczymi grupy przedszkolnej.
• badania sondażowe
Badania sondażowe prowadzone są w formie ankiet lub wywiadów nauczyciela z rodzicami.
• spotkania okolicznościowe przy okazji uroczystości
Uroczystości przedszkolne stanowią formę kontaktu, która jest nacechowana głębokim ładunkiem emocjonalnym. Integrują one nie tylko rodziców, ale też dalszą część rodziny (np. dziadków) i są okazją do rozmów, wymiany spostrzeżeń oraz wspólnej zabawy, o co w obecnych czasach coraz trudniej.
• rodzice w roli ekspertów
Ta forma współpracy to coraz popularniejsze zajęcia prowadzone przez rodziców, przybliżające ich zawód lub hobby. Spotkania te stwarzają dzieciom możliwość poznania miejsc pracy lub zainteresowań najbliższych, a jednocześnie są pewnego rodzaju wyróżnieniem dla przedszkolaków, które w obecności rodziców czują się bardzo ważne i zyskują w oczach kolegów.
• zajęcia warsztatowe dla dzieci i rodziców
Warsztaty stanowią formę zajęć, w których rodzic współuczestniczy razem z dzieckiem i wykonuje wspólnie z nim wyznaczone zadania.
• „kącik” dla rodziców
„Kącik” dla rodziców to takie miejsce w przestrzeni przedszkola, dzięki któremu rodzice są na bieżąco informowani o tym, co się dzieje w placówce oraz grupie. Najczęściej jest to tablica, na której umieszcza się prace dzieci, zamierzenia wychowawcze, opisy ciekawych wydarzeń z życia przedszkola, tematykę zajęć, jak również wszelkie ogłoszenia i komunikaty.
• wycieczki i festyny
Wycieczki i festyny stanowią formę kontaktu, która sprawia wiele radości zarówno dzieciom, jak i ich najbliższym. W procesie organizowania tego typu przedsięwzięć rodzice mogą pełnić różne role – pomysłodawców, organizatorów, a także opiekunów, zapewniających dzieciom bezpieczeństwo.
• gazetka przedszkolna
Gazetka jest kolejną formą przybliżania rodzicom różnych obszarów działań przedszkola i sposobów wspomagania dziecka w jego rozwoju. Informacje publikowane w gazetce dotyczyć mogą rozmaitych dziedzin, np. aktualności edukacyjnych (tj. omawianych obecnie treści programowych), relacji z ciekawych wydarzeń z życia przedszkola, recenzji książek godnych polecenia itp.
• strona internetowa
Strona internetowa pozwala wszystkim rodzicom w dowolnym czasie zapoznać się z ofertą edukacyjną placówki, ważnymi osiągnięciami, zamierzeniami, kadrą pedagogiczną itd. Co więcej, cenną zaletą każdej strony internetowej jest galeria zdjęć, dzięki której można w każdej chwili zorientować się, co się dzieje w życiu poszczególnych grup.
• Rada Rodziców
Rada Rodziców to organ usankcjonowany prawnie, w skład którego wchodzi kilka osób będących rodzicami dzieci uczęszczających do przedszkola. Rada Rodziców współpracuje ściśle z dyrektorem oraz radą pedagogiczną.
• świadczenie usług na rzecz przedszkola
Jest to forma współpracy polegająca na bezinteresownej pomocy rodziców, podejmujących różne działania na rzecz przedszkola (np. uczestniczenie w pracach remontowych, wykonywanie drobnych napraw zabawek i sprzętów).
• pomoc rzeczowa i finansowa na rzecz przedszkola
Rodzice mogą współpracować z przedszkolem także jako sponsorzy (jeśli oczywiście mają takie możliwości), wspomagając placówkę, np. zakupem potrzebnych sprzętów czy elementów wyposażenia. Działania takie przyczyniają się do współtworzenia wspólnego dobra, jakim jest przedszkole.


Bibliografia:
• Mendel M., Formy współpracy z rodzicami, cz. 2, „Bliżej Przedszkola” 2012, nr 11.
• Mendel M., Formy współpracy z rodzicami, cz. 2, „Bliżej Przedszkola” 2012, nr 12.
• Piotrowska M., Rodzice i nauczyciele – wspólny kierunek działań dla dobra dziecka, „Bliżej Przedszkola” 2011, nr 12.
• Kurczek K., Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy, „Bliżej Przedszkola” 2012, nr 9.