Będę przedszkolakiem - program adaptacyjny dla dzieci 3,4-letnich

przystosowanie się do nowej sytuacji nie zawsze wypełnia radość i dobre samopoczucie.
Przeżycia dzieci oderwanych od najbliższych im osób pozostawionych w nowym, nieznanym środowisku, często przez wiele godzin- są w większości bardzo przykre. Obce dziecku są osoby dorosłe i rówieśnicy, miejsce, w którym ma spędzać czas, sprzęt i zabawki. Aby proces przystosowania się małego dziecka do nowego środowiska przebiegał łagodnie do jego stopnia rozwoju, opracowałam program własnych działań adaptacyjnych dzieci 3,4-letnich, które mam objąć opieką i wychowaniem w roku szkolnym 2013/14.
Program adaptacyjny jest działaniem pedagogicznym, które sprzyja rozładowaniu negatywnych doznań dziecka wywołanych gwałtownym rozstaniem z rodzicami i brakiem wiedzy o nowym środowisku.
Program ten dostosowany jest do założeń Podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli oraz potrzeb i możliwości dziecka. Powstał w oparciu o moje wieloletnie obserwacje i doświadczenia z zakresu przystosowania się małych dzieci do instytucji wychowania zbiorowego jaką jest przedszkole.

Założeniem programu jest :
• zniwelowanie w znacznym stopniu problemu przystosowania dziecka i rodziców do nowego środowiska wychowawczego,
• przygotowanie warunków otoczenia do potrzeb dziecka z uwzględnieniem jego stopnia rozwoju emocjonalnego, psychicznego i społecznego .

1. Cele programu:
Ogólne:
o wspomaganie dziecka w procesie przystosowania się do życia
w warunkach przedszkolnych;
o umożliwienie dziecku poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa;
o przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania;
o wzbogacenie wiedzy nauczycieli o problemy przystosowania małego dziecka,
o integracja środowiska rodzinnego i przedszkolnego.
Szczegółowe:
Dziecko:
o łagodnie i stopniowo przyzwyczaja się do nieobecności bliskiej osoby;
o poznaje nowe otoczenie w poczuciu bezpieczeństwa;
o przeżywa mniej stresów;
o potrafi pozostać w obecności poznanej nauczycielki, bo wszystko jest mu znane i bezpieczne;
o pożytecznie zapoznaje się z miejscami w przedszkolu, w których musi przebywać i zaspokajać swoje potrzeby;
o wie, jak można bawić się w sali zabaw, jest zainteresowane zabawą;
o potrafi korzystać z pomieszczeń przedszkola;
o dzięki stopniowemu poznawaniu nowego otoczenia bez płaczu pozostaje w przedszkolu.
Rodzice:
o bliżej znają miejsce, w którym będzie przebywać ich dziecko;
o rozumieją potrzebę wcześniejszego uczestnictwa w życiu przedszkolaka;
o są przygotowani do udzielenia wsparcia psychicznego swojemu dziecku;
o rozumieją, że ułatwiają adaptację dziecka w przedszkolu;
o mają motywację do ułatwiania dziecku adaptacji w nowym środowisku;
o uczestniczą we wspólnych zabawach z dziećmi;
o poznają przyczyny trudności w przystosowaniu się dziecka do przedszkola.
Nauczyciel:
o wzbogaca wiedzę o problemy przystosowania małego dziecka;
o wspomaga dziecko w procesie przystosowania do środowiska przedszkolnego;
o rozumie kłopoty adaptacyjne dziecka;
o poznaje bliżej właściwości psychofizyczne danego dziecka;
o zna opinię rodziców na temat adaptacji nowoprzyjętych dzieci;
o ma bliski kontakt z rodzicami.
2. Efekty podjętych działań:

Dla dzieci:
o poznały swoje panie,
o poznały imiona swoich kolegów i koleżanek,
o poznały placówkę przedszkolną,
o zapoznały się z otoczeniem,
o poznały panujące w placówce zasady,
o bezstresowo i w sposób łagodny stały się przedszkolakami,
o wiedzą, że w przedszkolu akceptowane są prawa dziecka,
o chętniej przebywają w grupie przedszkolnej i nawiązują kontakt z innymi dziećmi
o pokonują nieśmiałość, poczucie niepewności i lęku.

Dla rodziców:
o wiedzą, że dzieci mają zapewnione poczucie bezpieczeństwa,
o poznali cele i zasady funkcjonowania przedszkola,
o w celu ułatwienia lepszej współpracy integrują się z przedszkolem.

Dla nauczycieli:
o wcześniejsze poznanie dzieci,
o nawiązanie współpracy z rodzicami,
o możliwość wcześniejszego zauważenia trudności rozwojowych (samoobsługa).

3. Metody pracy:
o elementy metody Pedagogiki zabawy (KLANZA) integrujące grupę,
o zabawy i ćwiczenia ruchowe,
o opowieści ruchowe,
o zabawy naśladowcze,
o techniki relaksacyjne.

4. Trudności dziecka w przystosowaniu do przedszkola
Czynniki trudne w przystosowaniu się dziecka do przedszkola:
o zmiana rytmu i trybu życia dziecka;
o zmiana dotychczasowych standardów zaspokajania potrzeb emocjonalnych
i biologicznych;
o nawiązywanie kontaktów interpersonalnych z nowymi ludźmi;
o nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej;
o zdobywanie orientacji w środowisku przedszkolnym;
o inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej, niż w rodzinie;
o rozłąka z rodzicami, co powoduje, że dziecko jest zdezorientowane, przeżywa coś w rodzaju lęku;
o zachwiane poczucie bezpieczeństwa, które nie sprzyja nawiązywaniu kontaktów
w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu;
o konieczność przestrzegania reguł panujących w przedszkolu, które niejednokrotnie są inne niż w domu;
Czynniki ułatwiające adaptację dziecka:
o racjonalne podjęcie decyzji,
o pozytywne nastawienie do przedszkola,
o zaufanie do personelu,
o wcześniejsze stworzenie okazji przebywania z innymi dorosłymi,
o umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi,
o usamodzielnienie dziecka,
o akceptacja dziecka, zrozumienie jego stresu, wspieranie go,
o okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania,
o wspólne spędzanie czasu po odebraniu go z przedszkola,
o ujednolicenie rytmu dnia w przedszkolu i w domu.
Czynniki utrudniające adaptację dziecka:
o niepewność podjętej decyzji, brak zaufania do przedszkola,
o podejrzliwość wobec personelu,
o wyrzuty sumienia, lęk, niepokój,
o brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi,
o nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą,
o brak czasu dla dziecka,
o brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka, odrzucenie.

5. Rady dla rodziców:
o rano wychodźcie z domu na tyle wcześnie, by dziecko bez pośpiechu mogło pożegnać się z Tobą.
o nie przeciągaj pożegnania w szatni.
o pozwól zabrać dziecku ukochaną zabawkę – w jej towarzystwie czuje się bezpieczniej.
o nie zabieraj dziecka do domu, jeśli płacze przy rozstaniu. Jeśli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić.
o nie wymuszaj na dziecku, by zaraz po przyjściu do domu opowiadało, co wydarzyło się w przedszkolu, powoduje to niepotrzebny stres.
o jeśli dziecku przy pożegnaniu płacze, postaraj się, żeby przez kilka dni odprowadzał je do przedszkola tata, rozstania z tatą są mniej bolesne.
o żegnaj i witaj swoje dziecko zawsze uśmiechem.
o gdy przerażenie dziecka przybiera dramatyczne formy i regresję, a nic nie zapowiada poprawy należy poradzić się: nauczycielki, dyrektora lub psychologa.

6. Szczegółowy plan wspomagania adaptacji w przedszkolu.
MARZEC, KWIECIEŃ:
o zapisy do przedszkola, wstępna informacja o dziecku;
o rozmowa dyrektora z rodzicami zapisującymi dzieci.
CZERWIEC:
Spotkanie integracyjno- informacyjne w przedszkolu: rodziców z personelem, nawiązanie przyjaznego stosunku:
o wystąpienie pani psycholog mgr M. Wasiluk z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, prelekcja na temat Trudności w adaptacji dzieci do przedszkola;
o zapoznanie z Informatorem o przedszkolu i Ofertą Edukacyjną.
o prezentacja pomieszczeń, rozmowy z nauczycielami;
o wypełnienie przez rodziców ankiety- informacji o dziecku w celu poznania potrzeb i upodobań przyszłych przedszkolaków.

SIERPIEŃ:
„Dni adaptacyjne” – pobyt dziecka w przedszkolu z osobą bliską. Prowadzenie zabaw integracyjno – poznawczych.
Przygotowanie Sali z uwzględnieniem potrzeb i możliwości dziecka.
Dni adaptacyjne odbywać się będą w ciągu dwóch dni, tj. 28 i 29 sierpnia.

Spotkanie 1- „Poznajmy się”.
Cele:

- umożliwienie dziecku poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa,
- poznanie imion nowo przyjętych dzieci,
- poznanie zabawy kołowej: „Kółko graniaste”,
- integracja środowiska przedszkolnego i rodzinnego,


Przebieg spotkania:
1. Przywitanie w drzwiach dziecka i rodzica, wręczenie każdemu dziecku emblematu biedronki z jego imieniem,
2. Wybór przez dzieci znaczków identyfikacyjnych,
3. Kolorowanie ich wspólnie z rodzicami,
4. Integracja dzieci w sali w zabawach swobodnych,
5. Zabawa przy piosence „Kółko graniaste”- pomoc rodziców przy wiązaniu koła, nauczycielka wspólnie z rodzicami i dziećmi śpiewa piosenkę. Zabawę powtarzamy 2-3 razy.
6. Pierwszy, wspólny posiłek (słodycze i owoce).
7. Pożegnanie dzieci wierszykiem: „Przedszkolaki się żegnają i hurra wołają!”.

Spotkanie 2- „Bawimy się balonikami”.
Cele:
- wspomaganie dziecka w procesie przystosowania się do życia w warunkach przedszkolnych,
- poznanie zabawy kołowej „Balonik”,
- integracja dzieci i rodziców.
Przebieg spotkania:
1. Zaproszenie wszystkich dzieci wraz z rodzicami na dywan do wspólnej zabawy.
2. Zabawa z balonikami: poproszenie rodziców o nadmuchanie balonów i napisanie na nim imienia dziecka.
3. Gra balonikiem na środku sali; wprowadzenie ich w ruch przez podbijanie, dmuchanie, odbijanie.
4. Zabawa kołowa „Balonik’- pomoc rodziców przy wiązaniu koła, powtarzanie słów i pokaz gestów przez nauczycielkę. Zachęcanie dzieci do wspólnej zabawy. Powtórzenie zabawy 2-3 razy.
5. Powtórna gra balonikami na środku sali. Łapanie przez nauczycielkę baloników, odczytanie imion dzieci; pokazanie gestem „kotka”, „pieska”, „ptaszka” przez dziecko chętne, którego imię było odczytane.
6. Rozdanie dzieciom do domu baloników, którymi się bawiły.
7. Zabawy integracyjne w ogródku przedszkolnym w obecności rodziców.
8. Pożegnanie.
WRZESIEŃ:
W celu złagodzenia progu przedszkolnego oferujemy następujące rozwiązania:
o rodzic nowoprzyjętego dziecka otrzymuje folder opracowany przez Radę Pedagogiczną pt. „Debiut w przedszkolu czyli będę przedszkolakiem”;
o dobre rady rodzicom i dzieciom w Kąciku informacyjnym dla rodziców:
o regulowanie pobytu dziecka w przedszkolu;
o stopniowe wydłużanie pobytu;
o uczestnictwo rodziców w zabawach;
o przynoszenie przez dzieci własnych zabawek.

PAŹDZIERNIK:

o spotkanie rodzinne w przedszkolu pod hasłem Pasowanie na przedszkolaka wg scenariusza opracowanego przez nauczyciela grupy młodszej;

WRZESIEŃ 2013- CZERWIEC 2014r.:

o cykl spotkań z rodzicami wg harmonogramu spotkań i scenariusza opracowanego przez nauczyciela grupy młodszej,
o troska o samopoczucie dziecka, opieka nad nim,
o wspieranie dziecka w jego indywidualnych wysiłkach,
o interesowanie się dzieckiem, jego kłopotami i radościami,
o swobodny, otwarty stosunek do dziecka,
o pozwalanie dziecku na przebywanie w placówce z ulubioną maskotką, zabawką.
o aktywizowanie różnorodnej działalności dzieci z uwzględnieniem cech i możliwości każdego dziecka,
o tworzenie sytuacji dla rozwoju aktywności i twórczości dziecięcej,
o poznawanie i doskonalenie czynności samoobsługowych,
o wzajemne poznawanie się, nawiązywanie kontaktów, współdziałanie w grupie; tworzenie sytuacji umożliwiających mówienie, słuchanie, bycie słuchanym,
o utrzymywanie stałych i częstych kontaktów z rodzicami ( szczególnie dzieci mających trudności adaptacyjne).

Ewaluacja wdrożonego programu adaptacyjnego:
- zbadanie opinii rodziców zorganizowanej w formie ankiety dotyczącej wpływu realizacji programu na przebieg procesu adaptacyjnego dziecka.
Rodzice uznali, że program ten w bardzo dużym stopniu zniwelował problem
adaptacji dziecka oraz rodziców do nowego środowiska.