Autorskie Prawa Majątkowe

Autorskie Prawo Majątkowe

Autorskie prawa majątkowe - zespół uprawnień, które przysługują twórcy utworu. Celem tych praw jest ochrona zarówno osobistych, jak i majątkowych interesów, związanych z powstaniem i eksploatacją utworu.
W polskim prawie definicje autorskich praw majątkowych reguluje art. 17 „Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych” to monopol praw majątkowych na rzecz autora utworu.
Wyłączne prawo do korzystania z utworu:
Obejmuje w szczególności dwie kategorie czynności - po pierwsze, są to wszelkie działania prowadzące do zwielokrotnienia lub tylko utrwalenia dzieła,i po drugie wszystkie czynności powodujące jego rozpowszechnienie.
Pole eksploatacji utworu działalność, w której należy twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu i zarządzania nim. Do pól eksploatacji należą:
a) utrwalanie i zwielokrotnianie utworu tj. wytwarzanie egzemplarzy utworu,
b) obrotu oryginałem utworu lub egzemplarzami
c) rozpowszechnianie inną metodą np. wyświetlanie, publiczne udostępnianie (Internet, tv) oraz publiczne wykonanie.

Utrwalanie utworu – przyznanie utworowi postaci materialnej pozwalającej na zapoznanie się z nim przynajmniej jednej osoby poza autorem.
Zwielokrotnianie utworu – wykonanie kopii z egzemplarza oryginalnego. Kopie mogą być wykonane na innych nośnikach niż oryginał.
Korzystanie z utworu- zrobienie kopii utworu z egzemplarza oryginalnego.
Utwór opublikowany- utwór, który dzięki twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie.
Rozpowszechnienie utworu- upublicznienie jego oryginału albo egzemplarzu drogą przeniesienia ich własności, dokonanego przez uprawnionego lub za jego zgodą.
Ochrona autorskich praw majątkowych art.79-80 Pr. Aut.
Ochrona autorskich praw majątkowych uważa, że od osoby, która te prawa narusza można żądać zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, a także naprawienie wyrządzonej szkody w tym na zasadach ogólnych albo poprzez uiszczenie sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwu krotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione trzykrotności stosowanego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu oraz wydania uzyskanych korzyści.
Ochrona i czas trwania autorskich praw majątkowych
trwają przez całe życie twórcy i 70 lat po jego śmierci oraz 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnionego utwory, gdy twórca nie znany.
Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przypadają w udziale innej osobie niż twórca to: 70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu, 70 lat od daty ustalenia utworu, gdy utwór nie został rozpowszechniony, 50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV( licząc od pierwszego nadania), 50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z fonogramów i wideogramów.
Możliwości przeniesienia autorskich praw majątkowych
Poprzez dziedziczenie tj. rodzina, krewni; podpisanie umowy przeniesienie praw autorskich, korzystanie z utworu poprzez licencje czy stworzenie utworu; nabycie ich przez przyjęcie utworu przez pracodawcę.
Przeniesienie praw autorskich powinno zawierać się w umowie, w której mieści się:
a) wyraźne postanowienie woli przeniesienia tych praw w formie pisemnej,
b) określenie jaki utwór jest przedmiotem umowy,
c) pole jego eksploatacji,
d) sposób korzystania z utworu,
e) chwilę przejścia czy przyjęcia tych praw.
Umowa o korzystanie z utworu powinna być wyłączna tylko forma pisemna i niewyłączna inaczej zwykła.
Zarządzanie tymi prawami polega na tym, że organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi wykonują na rzecz twórcy w nich zrzeszonych czynności dotyczących autorskich praw majątkowych. Stowarzyszenia zbiorowego zarządzania tworzą ujednolicone prawa dla użytkowników utworów, które umożliwią eksploatację czy użytkowanie utworu stworzonego przez twórcę. Udostępniają zbiorowe zarządzanie i ochronę powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z Ustawy o Prawach Autorskich.
Komisja autorskich praw majątkowych została powołana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i pełni następujące funkcje:
a) zatwierdza tabele wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub artystycznych wykonań objętych zbiorowym zarządzaniem,
b) wskazuje organy właściwe do zarządzania prawami autorskimi jeżeli na danym polu istnieje więcej niż jedna taka organizacja a twórca lub artysta nie należy do żadnej z nich,
c) rozstrzyga spory dotyczące stosowania konkretnych tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów.


Literatura:
1 . Barta J. „Autorskie prawa majątkowe i ich ochrona” , ZNUJ PWiOWI 1981
2.Sobczak J. „Prawo autorskie i prawa pokrewne” , PWP luris Warszawa-Poznań 2000.
3. P. Bogdalski, środki ochrony autorskich praw majątkowych oraz ich dochodzenie w świetle prawa polskiego,
Kantor wydawniczy Zakamycze, Kraków 2003

Kowalczyk Weronika