Pracownia ceramiczna - miejsce spotkań ze sztuką. Program autorski

PRACOWNIA CERAMICZNA – MIEJSCE SPOTKAŃ ZE SZTUKĄ
„Pobudzanie aktywności twórczej i odtwórczej poprzez działalność plastyczną”

Autor programu: Agnieszka Juchnicka
1. Miejsce realizacji: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Waldemara Kikolskiego
w Białymstoku
2. Czas trwania:
rozpoczęcie - II 2013
zakończenie - VI 2013
3. Program został opracowany na podstawie „Treści nauczania i wychowania w kształceniu uczniów z upośledzeniem umysłowym” - twórczość artystyczna poprzez realizację niektórych zagadnień w zakresie:
1) kontakt z dziełami muzycznymi, plastycznymi, filmowymi i teatralnymi,
2) aktywność muzyczna, plastyczna i taneczna,
3) umiejętne stosowanie różnych środków artystycznego wyrazu,
4) rozwijanie specjalnych uzdolnień i zainteresowań kulturalnych.
4. Opis programu:
Najpowszechniejsze zjawisko w spontanicznej i ekspresyjnej działalności dzieci
i młodzieży, to obok zabawy, twórczość plastyczna. Tworzenie w materiale plastycznym, jakim jest glina, łączy w sobie oddziaływania terapeutyczne ze sztuką, należy więc do jednego z działów arteterapii. Zdaniem Z. Konieczyńskiej (19990, s. 117), arteterapii to (...)świadome, planowe
i systematyczne oddziaływanie sztuką w celach terapeutycznych”. Natomiast W. Dykcik (2001,s. 36) podaje, że arteterapia to (...) spontaniczna, nieskrepowana twórczość człowieka powiązana
z wykorzystaniem szeroko rozumianych dzieł sztuki i uprawiania sztuki (na przykład rysowania, malowani, lepienia, rzeźbienia, śpiewu, tańca, poezji, czytelnictwa itd.).
Glina stanowi atrakcyjny materiał, gdyż jest naturalny, ekologiczny, prosty w obróbce i daje trwałe, konkretne, widoczne niemal od razu efekty. Dzieci na zajęciach ceramicznych uczą się przez odkrywanie, obserwację, przeżywanie, działanie praktyczne i poznawcze. Dla dzieci
i młodzieży niepełnosprawnej praca w glinie to świetna przygoda, możliwość odniesienia sukcesu, radości z własnoręcznie od początku do końca wykonanej pracy, która ma wartość nie tylko estetyczną, ale i praktyczną. Kształtuje też w wychowankach postawę cierpliwości, gdyż oczekiwanie na gotowy wyrób wymaga czasu, a moment otwierania pieca i wyciągania wyrobów można porównać do otwierania bożonarodzeniowych prezentów.
W ramach programu będę:
- pracować z grupą wychowawczą IV dziewcząt oraz grupami warsztatowymi utworzonymi
w ramach działalności Stowarzyszenia „Aktywni”
- obserwować uczniów
- organizować wystawę prac uczniów
- organizować spotkania z twórcami
- zapoznawać uczniów z „dorosłą” sztuką ceramiczną poprzez oglądanie wystaw ceramicznych oraz zdjęć prac ceramicznych znanych twórców
- zachęcać uczniów do udziału w konkursach plastycznych
- tworzyć wraz z wychowankami album „Nasza twórczość ceramiczna”
Celem programu jest przede wszystkim realizacja „Treści nauczania i wychowania w kształceniu uczniów z upośledzeniem umysłowym” - twórczość artystyczna:
1) kontakt z dziełami muzycznymi, plastycznymi, filmowymi i teatralnymi,
2) aktywność muzyczna, plastyczna i taneczna,
3) umiejętne stosowanie różnych środków artystycznego wyrazu,
4) rozwijanie specjalnych uzdolnień i zainteresowań kulturalnych.
Cele główne:
- nauka umiejętności wykonywania i zdobienia prac ceramicznych z wykorzystaniem wybranych technik
- pobudzanie zachowań twórczych i odtwórczych w działalności ceramicznej
- rozwijanie kultury ogólnej oraz dyspozycji twórczych wychowanka
- kontakt z dziełami ceramicznymi znanych i mniej znanych twórców
- rozwijanie sprawności manualnej

Cele szczegółowe - Wychowanek:
- stosuje podstawowe zasady regulaminu pracowni oraz obowiązujących w niej zasad BHP
- przygotowuje prawidłowo glinę do pracy
- wymienia prawidłowo poszczególne etapy w tworzeniu pracy ceramicznej
- wykonuje prace ceramiczne różnymi technikami
- ozdabia prace ceramiczne przy użyciu różnych technik
- twórczo podchodzi do zadanego tematu nadając pracy indywidualny charakter
- umie obserwować, oceniać sposób wykonania i wartość estetyczną dzieła ceramicznego
5. Metody:
 pogadanka, analiza przykładów, pokaz
 zajęcia praktyczne – ekspresja twórcza
 ekspozycja prac i ich omówienie
6. Charakterystyka grup warsztatowych:
Grupy warsztatowe składają się zarówno z dziewcząt jak i chłopców, będących wychowankami SOSW w Białymstoku. Dzielą się na dwie grupy:
I grupa - stanowią ją wychowanki IV grupy wychowawczej internatu. W jej skład wchodzą dziewczynki, osiem z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dwie w stopniu umiarkowanym.
II grupa - stanowią ją wychowankowie z różnych grup wychowawczych internatu. W jej skład wchodzi dziewięciu chłopców i cztery dziewczynki, z czego dziewięć osób jest
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i cztery w stopniu lekkim.
7. Tematyka zajęć:
1. Krótka historia ceramiki – pismo klinowe. Wykonanie tabliczki z imieniem. Nauka zdobienia wyrobów zaraz po ich uformowaniu.
2. Miseczki „Serce”– nauka formowania wyrobów ceramicznych przez rozcieranie wałeczków z gliny plastycznej
3. „Zwierzątka wielkanocne – zajączek i kurczaczek” – wykonanie pracy kształtowanej na formie zewnętrznej; przygotowanie prac na konkurs plastyczny organizowany przez Samorząd Wychowanków
4. „Zwierzątka wielkanocne - baranek ”- formowanie wyrobów z bryłki gliny oraz
z wykorzystaniem „wyciskarki do czosnku; przygotowanie prac na konkurs plastyczny organizowany przez Samorząd Wychowanków
5. Śladami Gaudiego – mozaika ceramiczna. Ozdobienie doniczek według własnego pomysłu mozaiką ceramiczną.
6. Misy, miseczki, kubeczki, wazoniki – formowanie wyrobów metodą „mokrą”, czyli przez odlewanie wyrobów w gipsowych formach roboczych
7. Wazon – praca zbiorowa wykonana przez formowanie wyrobów ceramicznych metodą wałeczkową
8. Szkliwienie – poznanie kolejnego etapu powstawania wyrobu ceramicznego
9. Śmieszny kubeczek – formowanie wyrobów ceramicznych przez łączenie różnych metod
10. Wycieczka do Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego – obejrzenie ekspozycji stałej prezentującej dorobek artystyczny Alfonsa Karnego jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XX wieku
11. „Jak ja wyglądam?” – wykonanie płaskorzeźby twarzy
12. Wyjazd do Choroszczy w celu spotkania z Jurkiem Fiedorukiem z „Pracowni Lipowa”lub wizyta w pracowni ceramicznej Adama Grabowskiego w DPS-ie w Zaściankach
13. Przygotowanie prac na wystawę z okazji Święta Rodziny

8. Przewidywane efekty:
W wyniku realizacji działań związanych z innowacją uczeń będzie potrafił:
1. Wykonać prace ceramiczne różnymi technikami.
2. Ozdabiać różnymi technikami gotową pracę ceramiczną
3. Wymienić etapy procesu technologicznego powstawania pracy ceramicznej.
4. Dać wyraz w formie ceramicznej swym dążeniom i odczuciom.
5. Nabrać umiejętności świadomego odbioru dzieł plastycznych – ceramicznych.

9. Ewaluacja programu odbywać się będzie poprzez:
- obserwację wychowanków
- osiągnięcia wychowanków w konkursach plastycznych organizowanych przez szkołę
- ankietę dla wychowanków
Bibliografia:
1. Jolanta Madej „Ceramika w edukacji szkolnej”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002
2. red. Justyna Gębska „Pracownia – miejsce spotkań ze sztuką”, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2004
3. Steve Mattison „Podręcznik ceramika”, ARKADY, Warszawa 2006
4. Joanna Sekuła „Zabawy edukacyjne. Lepienie z gliny i innych mas plastycznych.”, Oficyna MM Wydawnictwo Prawnicze s.c., Poznań 2009
5. Joanna Gładyszewska-Cylulko „Arteterapia w pracy pedagoga. Teoretyczne i praktyczne podstawy terapii przez sztukę”, Impuls, Warszawa 2011