Scenariusz lekcji z wykorzystaniem wiersza ks. Jana Twardowskiego "Podziękowanie"

Cele lekcji:
Ogólny:
- doskonalenie umiejętności dokonywania analizy i interpretacji utworu poetyckiego,
- uświadomienie uczniom konieczności okazywania innym szacunku i tolerancji.
Szczegółowe:
Uczeń:
- dostrzega związek liryki z życiem człowieka,
- posługuje się Słownikiem języka polskiego, Słownikiem frazeologicznym
- dostrzega istotę człowieczeństwa, rozumie pojęcie :”humanizm”,
- dokonuje przekładu intersemiotycznego,
- pracuje w grupie.

Formy pracy: indywidualna i grupowa.
Metody pracy: praca z tekstem, praca ze Słownikiem języka polskiego, przekład intersemiotyczny,, pogadanka.
Pomoce dydaktyczne: tekst wiersza pt. „Podziękowanie”, Słownik języka polskiego,
Słownik frazeologiczny, płyta z piosenką S. Sojki pt. „Tolerancja”.

Przebieg zajęć:

Faza I

Zadanie wprowadzające.

Wyjaśnienie, co oznaczają frazeologizmy : „chodzić do szkoły w kratkę”, „pogoda w kratkę”.
Jeżeli zajdzie potrzeba, można skorzystać ze Słownika frazeologicznego.

chodzić w kratkę- chodzić, uczęszczać gdzieś , pracować nieregularnie , z przerwami.
pogoda w kratkę- pogoda zmienna.

Układanie zdań z podanymi frazeologizmami.


Faza II

Analiza i interpretacja utworu.

Odczytanie wiersza „Podziękowanie” ( załącznik nr 1) przez nauczyciela, chwila na indywidualny, osobisty kontakt uczniów z tekstem.

Swobodne wypowiedzi uczniów na temat utworu.

Wypełnianie kart pracy nr 1 (załącznik nr 2).

Uczniowie podzieleni na grupy wspólnie odpowiadają na pytania.

1. Do kogo i w jaki sposób zwraca się podmiot liryczny na początku utworu?
( Adresatem wiersza jest Bóg. Podmiot liryczny zwraca się do niego poprzez apostrofę).

2. Jaki to typ liryki?
( Wiersz reprezentuje typ liryki z wyraźnie określonym adresatem, jest więc to liryka inwokacyjna).

3. Za co dziękuje podmiot liryczny?
( Za piękno i bogactwo świata, różnorodność przyrody, rozmaitość i wielość kształtów, niestałość, zmienność przyrody).

4. Jaki jest, zdaniem osoby mówiącej, cel tego świata?
( Służy wypowiedzeniu prawdy o człowieku).

Zapisanie tematu lekcji.

T: Prawda o człowieku zawarta w wierszu ks. Jana Twardowskiego pt. „Podziękowanie”.

Faza III

Przekład intersemiotyczny.

Uczniowie wykonują polecenia z karty pracy nr 2 . (załącznik nr 3)

Analiza prac uczniów. Refleksja na temat obrazu świata zawartego w wierszu.

Faza IV

Wyjaśnienie sensu dwóch ostatnich wersów wiersza „Podziękowanie”.

Pytania pomocnicze.

- Jakie cechy chcielibyśmy widzieć u ludzi wbrew cechom świata?
- Jaki jest człowiek : Dobry czy zły? Pracowity czy leniwy? Zmienny czy niezmienny?
- Czego dowiadujemy się o naturze człowieka?
Poeta uświadamia nam, że człowiek jest istotą bardzo złożoną. Jego natura, tak jak otaczający nas świat, ma „wiele barw, odcieni”. Nie mieści się więc w powszechnie znanej skali wartości. Człowiek jest tajemnicą nawet dla samego siebie. Jest ciągle zmienny, różnorodny.
Poeta ujmuje to dowcipnie: „jesteśmy na złość stale w kratkę”.

Konkluzja: Wiersz zawiera przesłanie o treści humanistycznej.

Wyjaśnienie hasła „humanizm” i „humanistyczny”.

Uczniowie pracują ze słownikami języka polskiego.

humanizm- postawa intelektualna i moralna wyrażająca się w uznawaniu człowieka za najwyższą wartość moralną i źródło wszelkich innych wartości.
humanistyczny- 1. zajmujący się człowiekiem jako istotą społeczną i jego dziełami.
2. dotyczący humanizmu- postawy intelektualnej i moralnej.


Podsumowanie :

Czego uczy nas wiersz pt. „Podziękowanie”?

Najważniejszą ideą utworu jest sformułowana w poincie myśl o tolerancji:
„jesteśmy stale w kratkę”.
Uczniowie znają już znaczenie słowa „tolerancja”, nie powinni więc mieć problemów z wyciągnięciem wniosku.


Na zakończenie proponuję wysłuchanie piosenki pt. „Tolerancja” w wykonaniu Stanisława Sojki.
( załącznik nr 4)
Można rozdać uczniom teksty piosenki, w celu głębszego zrozumienia treści. Chętni mogą zaśpiewać wraz z piosenkarzem.

Faza V

Zadanie pracy domowej (do wyboru).

1. Ułóż wypowiedź skierowaną do kogoś, komu wiele zawdzięczasz, zaczynającą się od słów:
Dziękuję ci, że
..................................................................
2. Przygotuj w dowolnej formie wypowiedź, którą można zatytułować : ”Ja i świat”.




(załącznik nr 1)

Jan Twardowski

Podziękowanie

Dziękuję Ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne
za to że są krowy łaciate
bladożółta psia trawka
kijanka od spodu oliwkowozielona
dzięcioły pstre z czerwoną plamą pod ogonem
pstrągi szaroniebieskie
brunatnofioletowa wilcza jagoda
złoto co się godzi z każdym kolorem i nie przyjmuje cienia
policzki piegowate
dzioby nie tylko krótkie albo długie
przecież gile mają grube a dudki krzywe
za to
że niestałość spełnia swe zadanie
i ci co tak kochają że bronią błędów
tylko my chcemy być wciąż albo albo
i jesteśmy na złość stale w kratkę.




(załącznik nr 2)
Karta pracy nr 1

1. Do kogo i w jaki sposób zwraca się podmiot liryczny na początku utworu?
..................................................................

2. Jaki to typ liryki?
..................................................................

3. Za co dziękuje podmiot liryczny?
..................................................................

4. Jaki jest, zdaniem osoby mówiącej, cel tego świata?
..................................................................


(załącznik nr 3)

Karta pracy nr 2


1. Wypisz z wiersza określenia:

krowy-............................................................,
kijanki-..........................................................,
psia trawka-......................................................,
dzięcioły-........................................................,
pstrągi- .........................................................,
wilcza jagoda-....................................................,
policzki-.........................................................,
dzioby - .........................................................,

2. Namaluj obraz przedstawiający świat ukazany w wierszu. Zastosuj odpowiednie kolory.



(załącznik nr 4)


Tolerancja

(z płyty Neopositive)

Dlaczego nie mówimy o tym,
co nas boli, otwarcie.
Budowa ściany wokół siebie-
marna sztuka-
wrażliwe słowo, czuły dotyk
wystarczą-
czasami tylko tego pragnę,
tego szukam.
Refren: Na miły Bóg,
życie nie po to jest, by brać,
życie nie po to jest,
by bezczynnie trwać,
i aby żyć,
siebie samego trzeba dać.

Problemy twoje, moje,
nasze boje,
polityka.
A przecież każdy włos
jak nasze lata policzony.
Kto jest bez winy,
niechaj pierwszy rzuci kamień,
niech rzuci-
daleko raj,
gdy na człowieka się zamykam.
Refren:
Na miły Bóg... .