Ozdabianie jaj wielkanocnych. Scenariusz zajęć

Scenariusz zajęć

1.Rodzaj zajęcia: plastyczne
2.Temat zajęcia: Ozdabianie jaj wielkanocnych.
3.Termin realizacji: 23.03.12
4.Czas trwania: 2 godz. lekcyjne.
5.Prowadząca: Małgorzata Łosiak
6.Klasa: I b Gim.
7.Cele ogólne:
aktywizowanie młodzieży do poznawania tradycji i obrzędów ludowych oraz kultywowania ich,
wzbogacenie słownika młodzieży związanego ze zdobieniem jajek (kraszanka, pisanka, naklejanka, skrobanka, obsypywanka),
rozwijanie wrażliwości zmysłowej, umiejętności dostrzegania i zapamiętania,
kształcenie umiejętności wykonania pracy : „naklejanek” wg wzoru lub własnego pomysłu i ozdobienia jajek z masy solnej.

8.Cele szczegółowe:
odpowie na pytania tworzące hasło krzyżówki,
zapamięta niektóre techniki zdobienia jajek wielkanocnych,
opowie co to jest kraszanka, pisanka, naklejanka, oklejanka,
prawidłowo i bezpiecznie posługuje się nożyczkami,
opowie co to jest wydmuszka i jak ją wykonać,
wybierze technikę ozdobienia wydmuszek,
wykona „naklejankę” – przyklei sitowie, wełnę, sznurek, skrawki gazety do wydmuszki wg wzoru lub własnej wyobraźni,
pomaluje i ozdobi jajko wykonane z masy solnej,
na miarę swoich możliwości estetycznie wykona pracę plastyczną.

9. Cele wychowawcze:
wyrabianie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w życiu codziennym
wyrabianie wytrwałości, silnej woli i wiary we własne możliwości.

10. Metody:
słowna,
oglądowa,
praktyczna

11. Formy:
indywidualna,
zbiorowa

12. Pomoce i środki dydaktyczne:
wiersz D. Gellner „pisanki”,
kraszanki, pisanki, naklejanki, oklejanki, skrobanki, wydmuszki gęsie, gałązki wierzby, klej, nożyczki, sitowie, wełna, skrawki gazet, sznurek, jajka z masy solnej, cekiny;
krzyżówka z hasłem WIELKANOC.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa z krzyżówką – symbole świąt wielkanocnych. Hasłem jest „WIELKANOC”.

W iosna
bazIe
poni E działek
niedzie L a
K urczak
zm A rtwychwstania
bara N
święc O nką
zają C

1. Kto potrafi mi powiedzieć, kiedy budzą się niedźwiedzie?
Jak się nazywa ta pora roku, co ściele dywan zielony wokół ( wiosna).
2. Zobaczysz je wiosną, gdy na wierzbach rosną.
Srebrne futra mają . Jak się nazywają? ( bazie )
3. Drugie święto wielkanocne to: Lany... (Poniedziałek)
4. W ten dzień tygodnia, zawsze przypada Wielkanoc (Niedziela).
5. Mam czerwone nóżki, jestem żółtą kulką, a kiedy urosnę, to zostanę kurką (kurczątko).
6. W Wielkanoc obchodzimy święto ... ( zmartwychwstania) Jezusa.
7. Cukrowy – jest blisko pisanek. Prawdziwy, rogaty – wiedzie stado latem na górską polanę (baran).
8. W dzień przed Wielkanocą chodzimy do kościoła z koszykiem, w którym znajduje ... (święconka ).
9. Szare futro, długie uszy, ogonek nieduży. Gdy się w krzakach coś poruszy, zmyka aż się kurzy (zając)
2. Rozmowa kierowana i swobodne wypowiedzi dzieci na temat Świąt Wielkanocnych. Wysłuchanie wiersza D. Gellner „Pisanki”
Patrzcie ile na stole pisanek.
Każda ma uśmiech kolorowy
I leży na stole grzecznie,
Żeby nie potłuc się przypadkiem
W dzień świąteczny.
Ale pamiętajcie!
Pisanki nie są do jedzenia.
Z pisanek się wykluwają
Świąteczne życzenia.
3. Przedstawienie historii ozdabiania jaj wielkanocnych.
"Historia dekorowania jajek jest bardzo długa. Najstarsze znaleziono podczas prowadzenia wykopalisk na terenie dawnej Mezopotamii, Cesarstwa Rzymskiego, w Egipcie i w Chinach. O polskich pierwsze wzmianki pochodzą z X wieku. Odkryto je w czasie prac archeologicznych w Opolu. Wtedy też zrodziło się wiele legend na temat swego pochodzenia. Jedna mówiła, że to Matka Boska ofiarowała pisanki Piłatowi, aby uratować od śmierci swego Syna. Według drugiej pewien ubogi człowiek szedł sprzedać kosz jaj. Idąc spotkał Chrystusa dźwigającego krzyż i postanowił Mu pomóc. W tym momencie jajka pokryły się wzorami.
We wszystkich kulturach jajo jest potężnym amuletem przeciw złym mocom i czarom. Znaki czynione na jajkach miały charakter magiczny, miały chronić domostwo przed złymi duchami, rzucaniem uroku, czarami i chorobami. Szczególne znaczenie miał czas przesilenia wiosennego, kiedy to zakopywano naznaczone jajka pod progami obejść,budynków gospodarczych lub przed bramką do ogrodu.
Toczono jaja po ciele chorych i po grzbietach zwierząt, by były dorodne i zdrowe, rzucano jaja w ogień by gasiły ogień, gdy wybuchł pożar, a wydmuszki kładziono pod drzewa w sadach, by obficie owocowały.
Na powitanie wiosny wyznawcy różnych kultur wydawali uczty, na których spożywano jajka. Dzielono się jajkami z bydłem, a skorupki rozsiewano ze zbożem w ziemię orną, by zapewnić wysokie plony. Skorupki jaj rzucane na dachy miały chronić zabudowania przed uderzeniem pioruna. W innych przekazach z tych skorupek rodziły się dobre duszki chroniące domowników przed złem.
Głęboko zakorzenioną prasłowiańską wiarę w magiczną moc jaja starali się wyplenić chrześcijańscy duchowni. Przez ponad dwieście lat zakazywali spożywania jaj podczas świąt Wielkanocnych. Nie mogąc zwalczyć starodawnych obrzędów, Kościół w końcu je wchłonął, ogłaszając, że poświęcone pisanki mogą zostać spożyte jako symbol Zmartwychwstania.
W wielu regionach Polski wciąż kultywowane są różne ciekawe obrzędy związane z jajkami. Na wschodzie przyjęte jest trzykrotne obchodzenie domostwa ze święconymi pisankami, aby odegnać złe moce. W Wielką Niedzielę tradycja nakazuje zjeść jajko z kawałkami surowego chrzanu, który ma wypalić wszystkie grzechy, a wtedy siła bijąca z pisanki swobodnie przepłynie do ciała jedzącego. Nawet skorupkom przypisuje się wielką moc. Przed wschodem słońca, w Wielką Sobotę trzeba-uprzednio ugotowane w Wielki Piątek jajko-obrać ze skorupki i zalać źródlaną wodą w naczyniu ustawionym na wschodnim oknie, gdzie padną pierwsze promienie wschodzącego słońca. Tak właśnie przyrządzone lekarstwo miało zabezpieczać przed chorobami.
Zdobione jajo-pisanka-to prastary magiczny symbol, który w naszych czasach jest kontynuacją pięknych tradycji, czasami staje się małym dziełem sztuki i coraz częściej uroczą formą prezentu. Pisanka zawsze będzie symbolizować wiosnę, przebudzenie do życia, zwycięstwo światła nad chłodem i ciemnością, zimą i nocą.
Barwniki do zdobienia pisanek przygotowywano przede wszystkim z roślin. Poszczególne kolory były uzyskiwane przy pomocy: żółty - kory młodej jabłoni i z kwiatu nagietka, brązowy- cebuli, fioletowy- listków malwy, zielony - odwaru z widłaka, „kotków” osiki z ałunem, jemioły i młodego żyta, czarny - czarnemu bzu, kory dębu i łupinek orzecha, czerwony - odwaru robaczków „czerwców” a różowy - soku z buraka."
4. Wyjaśnienie młodzieży z zaprezentowaniem:
* Co to jest wydmuszka i jak ją wykonać.
* Jak rozpoznać co to są: kraszanki, pisanki, naklejanki,skrobanki, obsypywanki.
KRASZANKA –jajko pomalowane w jednym kolorze.
PISANKA – jako ozdobione wzorem
SKROBANKA – jajko pokryte barwnikiem i wyskrobane igłą, nożykiem
NAKLEJANKA- jajko, na które nakleja się wzory z gałganków (szmatek ), kolorowych papierków, włóczek.
OBSYPYWANKI – jajko pokryte klejem i obsypane brokatem, kaszą , piaskiem itp.

5. Oglądanie przez młodzież jajek wielkanocnych wykonanych różnorodnymi technikami:
- malowanych barwnikami,
- malowanych farbami akwarelowymi,
- malowanych farbami akrylowymi,
- malowanych woskiem z barwnikami sztucznymi i wywarem z cebuli,
- naklejanych sitowiem i włóczką, wstążkami, cekinami, koralikami, złotymi papierkami po słodyczach, kolorowych gazet ( collage),
- obsypywanych suszoną lawendą, wkładem z pachnących saszetek, brokatem,
- skrobanie wzorów igłą lub nożykiem na pomalowanych jajkach,
- wykonanych techniką decupage ( wycinanie obrazków z serwetek i naklejanie na jajko, pokrycie lakierem).

6. Podanie tematu zajęć i omówienie technik ( wybór techniki)
ozdabianie wydmuszek sitowiem i wełną przez naklejanie na wydmuszkę,
ozdabianie wydmuszek skrawkami kolorowej gazety przez naklejenie ( collage),
ozdabianie jajka z masy solnej przez malowanie i naklejanie cekinów.
7. Pokaz przez nauczyciela wykonania pracy.
8. Wykonanie prac przez dzieci wg wzoru lub własnych pomysłów .
9. Omówienie i ocena pracy.
10. Porządkowanie miejsca pracy.


Małgorzata Łosiak