Scenariusz lekcji: Egzystencjalizm i Albert Camus "Dżuma"

Scenariusz lekcji
Egzystencjalizm i Albert Camus
„Dżuma"

Bibliografia
1) A. Camus, Mit Syzyfa i inne eseje, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2004.
2) A. Camus, Dżuma, Wydawnictwo Grieg, Warszawa 2010.
3) J. Gaarder, Świat Zofii, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2006.
4) W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, tom I.
5) M. T. Towczuk, Krótki Zarys Historii Filozofii, Książka i Wiedza, Warszawa 1969.


SCENARIUSZ LEKCJI
Język polski

Klasa: IVA
Data: 26.10.2011

1) Temat lekcji: Od absurdu - przez refleksję i zrozumienie – do afirmacji i znowu do absurdu... O bohaterach „Dżumy” Alberta Camusa i ich poszukiwaniu sensu.
2) Cele lekcji:
a) ogólne:
• egzystencjalizm w wydaniu Sartra i Camusa (podobieństwa i różnice),
• kreacje bohaterów, narratora i świata przedstawionego,
• cechy gatunkowe powieści – paraboli.
b) operacyjne:
• uczeń porządkuje wiedzę o egzystencjalizmie,
• uczeń potrafi wyjaśnić główne założenia egzystencjalizmu według Camusa,
• uczeń odnajduje w tekście fragmenty ilustrujące filozofię Camusa,
• uczeń opisuje narratora oraz świat przedstawiony utworu,
• uczeń zna cechy gatunkowe powieści – paraboli i potrafi wskazać je w „Dżumie”.
3) Metody nauczania:
• „burza mózgów”,
• dyskusja,
• praca z tekstem,
• podająca.
4) Środki dydaktyczne:
• A. Camus, Dżuma, Warszawa 2010.
• A. Camus, Mit Syzyfa i inne eseje, Warszawa 2004.
5) Formy organizacyjne nauczania:
• indywidualne,
• grupowe,
• zbiorowe.
6) Przebieg lekcji:
FAZA WSTĘPNA:
A. organizacyjna:
• sprawdzenie obecności,
• zapisanie tematu lekcji
B. powtórzeniowa:
• uczniowie przypominają, co to znaczy „żądanie postawy wyprostowanej” w „Przesłaniu Pana Cogito” Zbigniewa Herberta.
FAZA REALIZACYJNA:
C. nawiązująca:
• uczniowie dowiadują się, że na dzisiejszej lekcji zajmiemy się utworem A. Camusa, w którym bohaterowie – podobnie jak Pan Cogito – zrozumieją, że „tak trzeba”.
D. postępująca:
• uczniowie w grupach wypisują główne założenia i hasła filozofii egzystencjalizmu,
• nauczyciel zapisuje na tablicy EGZYSTENCJALIZM a uczniowie po kolei wypisują skojarzenia z nim związane („mini mapa myślowa”), w ten sposób każda z grup dokonuje prezentacji swojej pracy,
• nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie na głos eseju A. Camusa,
• uczniowie odpowiadają na pytania, jak zachowuje się Syzyf, dotknięty absurdem? na czym polega jego zwycięstwo? czym różni się egzystencjalizm Sartra od egzystencjalizmu Camusa? który, według uczniów, daje szansę człowiekowi na zrozumienie?
• nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy, które będą wypełniali samodzielnie podczas lekcji:

Józef Grand „Dopóki istnieją ludzie, którzy mają (...) czyste serce, odwagę uczciwych uczuć, dla których praca jest świętością, dopóty świat będzie istniał, dopóty życie ma sens."
POSTAWA W SYTUACJI DOTKNIĘCIA ABSURDEM :

Raymond Rambert „Wiem, że cz człowiek jest zdolny do wielkich czynów, ale jeśli nie jest zdolny do wielkiego uczucia, nie interesuje mnie.”
POSTAWA W SYTUACJI DOTKNIĘCIA ABSURDEM :

Bernard Rieux „(...) skoro jednak śmierć ustanawia porządek świata, może lepiej jest dla Boga, że nie wierzy się w niego i walczy ze wszystkich sił ze śmiercią, nie wznosząc oczu ku temu niebu, gdzie on milczy.”
POSTAWA W SYTUACJI DOTKNIĘCIA ABSURDEM :

Panelouz „I doprawdy, nie ma na ziemi nic ważniejszego od cierpienia dziecka, lęku, jakie to cierpienie przynosi, i racji, jakie trzeba dlań znaleźć”.
„Świat bez miłości jest samotnym światem.”
POSTAWA W SYTUACJI DOTKNIĘCIA ABSURDEM :

Jean Tarrou „Wiem na pewno (...), że każdy nosi w sobie dżumę, nikt bowiem, nie, nikt na świecie, nie jest od niej wolny. I Trzeba czuwać nad sobą nieustannie, żeby w chwili roztargnienia nie tchnąć dżumy w twarz drugiego człowieka i żeby go nie zakazić. (...) że należy robić wszystko, żeby nie być zadżumionym.”

POSTAWA W SYTUACJI DOTKNIĘCIA ABSURDEM :

• uczniowie prezentują wyniki swojej pracy,
• nauczyciel informuje uczniów, że dzięki tej pracy mogli zrozumieć na czym polega absurd według Camusa i jak należy się wobec niego zachować,
• nauczyciel podaje uczniom w formie notatki wyróżniki etyki Camusa:
- etyka heroiczna,
- blisko idei Josepha Conrada „tak trzeba”,
- czyn jest ważniejszy od marzenia,
- człowiek musi budować w sobie „odwagę życzliwych uczuć”,
- trzeba przeciwstawiać się złu, mimo świadomości absurdu,
- trzeba się nieustannie kontrolować, aby nie zadżumić drugiego człowieka

• uczniowie przypominają, czym jest parabola? opisują kreację narratora i przestrzeni w utworze. Dzięki temu dochodzą do wniosku, że „Dżuma” jest to powieść – parabola, gdzie narrator, przestrzeń i bohaterowie są to figury sensu, które posłużyły autorowi do zaprezentowania sensu metaforycznego utworu, a w przypadku Camusa swojej filozofii.

FAZA PODSUMOWUJĄCA:
E. utrwalenie materiału
• uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób sami by się zachowali w mieście Oran? Czy stać by ich było na podjęcie trudu i heroizmu proponowanego przez Camusa?