Innowacja pedagogiczna "Przedszkolne zabawy literkowe''

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE PROGRAMU

1. Program przeznaczony do realizacji w Oddziale Przedszkolnym w Szkole Podstawowej w Lubeni w roku szkolnym 2013/2014 i 2014/2015 w grupie dzieci 4-5 letnich.

2 . Program jest zgodny z podstawa programową wychowania przedszkolnego.

3. Treści programowe będą realizowane poprzez zajęcia, zabawy i gry prowadzone w ciągu dnia pobytu dziecka w przedszkolu.

4. Program zakłada wdrożenie do praktyki elementów czytania globalnego wg metody dr Ireny Majchrzak, elementów metody Glenna Domana oraz własnych modyfikacji wymienionych metod przez nauczyciela.

5. Program będzie wspierany zabawami ruchowo- słuchowo-wzrokowymi oraz rytmiczno- ruchowymi.


Celem głównym programu jest wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym ,stymulacja językowa i komunikacyjna, przygotowanie do podjęcia aktywności czytelniczej ,kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania, zainteresowanie umiejętnością czytania i pisania , wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji.

Cele szczegółowe:

• Kształtowanie umiejętności formułowania i odczytywania różnego rodzaju komunikatów
• Doskonalenie rozwoju mowy
• Stymulacja procesów odpowiedzialnych za osiągnięcie gotowości do nauki czytania i pisania: - percepcji wzrokowej
- percepcji słuchowej
- percepcji dotykowej i sprawności manualnej
- uwagi
- pamięci wzrokowej i słuchowej
- koordynacji wzrokowo- ruchowej
• Wzbudzanie zainteresowania literaturą
• Nabywanie doświadczeń z zakresu posługiwania się różnymi narzędziami pisarskimi
• Podejmowanie działalności plastyczno- konstrukcyjnej
• Rozwijanie dyspozycji psychofizycznych niezbędnych do nabycia umiejętności pisania
• Rozwijanie zdolności twórczych ,budowanie wiary we własne możliwości
• Stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających nabywaniu i rozwijaniu umiejętności czytania
• Dostosowanie tempa nauki do indywidualnych możliwości dzieci
• Nauka czytania poprzez zabawę i twórcze działanie
• Bezstresowe wchodzenie w świat pisma
• Nabywanie poczucia własnej wartości
• Wzbogacanie zasobu słownictwa



UZASADNIENIE INNOWACJI

Program ,, Przedszkolne zabawy literkowe’’ został napisany z myślą o dziecku w wieku przedszkolnym , które styka się ze słowem pisanym, oglądając książki, napisy na ulicach czy na ekranie telewizyjnym, obserwując obecność pisma w codziennym życiu dorosłych, choć samo nie umie jeszcze ani czytać, ani pisać.
Wiek przedszkolny to okres bardzo ważny w życiu każdego dziecka. Posiada ono ogromną chłonność umysłu , ciekawi je otaczająca rzeczywistość, odkrywanie nowych, nieznanych mu rzeczy .Przygotowanie dziecka do nauki czytania i pisania wymaga dojrzałości wielu funkcji fizycznych i psychicznych. Należy pamiętać, że dziecko w tym wieku uczy się przez zabawę, w sposób spontaniczny. W swojej pracy pedagogicznej chcę wykorzystać naturalną chęć poznawania świata oraz wrodzoną aktywność dzieci i umożliwić im swobodne, wolne od przymusu obcowanie z pismem.
Poznawanie liter ,ćwiczenie percepcji wzrokowej i słuchowej , odczytywanie wyrazów i zdań będzie odbywać się przez zabawę. W trakcie realizacji programu chcę stwarzać sytuacje sprzyjające nauce przez zabawę, zadbać o to, aby dziecko podczas nauki czuło się szczęśliwe, uwierzyło w siebie i we własne możliwości, odczuło, że to co robi jest ważne. Odnoszenie sukcesów w zabawie to najlepsza motywacja do nauki czytania.
Problematyką wczesnego czytania zajmuję się już od kilkunastu lat i dlatego napisałam autorski program ,, Przedszkolne zabawy literkowe’’. Postanowiłam wykorzystać potencjał dziecięcego umysłu i stworzyć warunki, które pozwolą dzieciom od najmłodszych lat bawić się w czytanie i uczynić je procesem ciekawszym.
Uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości dzieci postanowiłam dokonać przeglądu i analizy dotychczas stosowanych koncepcji i wybrać z nich , moim zdaniem najatrakcyjniejsze i najskuteczniejsze dla dzieci w wieku przedszkolnym.
Uważam, że zabawa w czytanie powinna być wspieraniem rozwoju dzieci, a nie celem samym w sobie . W oparciu o własne doświadczenia pedagogiczne zauważam , że nie ma jednej metody nauki czytania , najlepszej dla wszystkich dzieci. Optymalne wydaje się połączenie i wykorzystanie elementów różnych metod , tak, aby każde dziecko na miarę swoich możliwości i we własnym tempie miało możliwość osiągnięcia umiejętności czytania i pisania. W procesie stymulowania umiejętności z tego zakresu chciałabym wykorzystać metodę czytania globalnego Glenna Domana oraz metodę odimienną Ireny Majchrzak.
Pragnę w swoim programie wykorzystać własne doświadczenia i pomysły a także modyfikacje wspomnianych metod, tak ,aby były możliwe do zastosowania w grupie dzieci, z którymi pracuję.
Odimienna metoda nauki czytania zakłada wczesny kontakt z pismem, rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej. Punktem wyjścia jest imię dziecka ,wchodzenie w świat pisma jako świat znaczeń, a nie izolowanych liter.


TREŚCI EDUKACYJNE

Aktywność językowa
• Potrafimy słuchać – rozróżnianie dźwięków, odtwarzanie dźwięków
• Mówimy wyraźnie – ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia dźwiękonaśladowcze, ćwiczenia głosowe, ćwiczenia usprawniające narządy mowy , ćwiczenia artykulacyjne
• Opowiadamy- samodzielne wypowiadanie się, rozwijanie poprawności gramatycznej mowy, stosowanie prawidłowych form składniowych, rozwijanie i wzbogacanie słownictwa
• Interesujemy się książką – organizowanie w sali kącika książek, wzbudzanie zainteresowania literaturą
• Przygotowujemy się do nauki czytania- rozwijanie spostrzegania wzrokowego, rozwijanie słuchu fonematycznego, rozwijanie zainteresowania czytaniem, rozwijanie umiejętności czytania
• Przygotowujemy się do nauki pisania – naturalne kontaktowanie się ze słowem pisanym, nabywanie doświadczeń z zakresu posługiwania się różnymi narzędziami pisarskimi, rozwijanie drobnych, precyzyjnych ruchów nadgarstka, dłoni i palców, ćwiczenia grafomotoryczne, rozwijanie koordynacji wzrokowo- ruchowej, rozwijanie umiejętności pisania


ETAPY POCZĄTKOWEJ NAUKI CZYTANIA:
I. Inicjacja
2. Ściana pełna liter
3. Prezentacja alfabetu i gra w loteryjkę
4. Targ liter
5.Nazywanie świata
6. Gry czytelnicze


I . Inicjacja
Globalne odczytywanie imion na wizytówkach
Zapoznanie z obrazem graficznym własnego imienia
Ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowo- słuchowej, dostrzeganie różnic i podobieństw w kształcie liter i ich brzmieniu
Porównywanie imion pod względem długości, liczby liter, szukanie w nich liter wspólnych
Inicjacja otwiera łańcuch ćwiczeń i zabaw z dziećmi o charakterze zabawowym i równocześnie analitycznym ,polegającym na porównywaniu zapisu imienia własnego z imionami kolegów.
Propozycje zabaw:
1. Codzienne sprawdzanie obecności przez:
a) ustawianie się przed wizytówką ,odczytywanie swojego imienia i osób nieobecnych ,oprócz wizytówek ściennych ,wizytówki ruchome
b) nauczyciel pokazuje dzieciom kolejne wizytówki , które dzieci rozpoznają i wkładają do pojemników z napisem ,,dzieci obecne’’ Pozostałe wizytówki nauczyciel czyta razem z dziećmi. Jedno z nich wkłada do pojemnika z napisem ,, dzieci nieobecne’’
c) zaznaczanie obecności przy swojej wizytówce
d) dwa pudełka z napisem : obecni , nieobecni – dzieci przekładają wizytówki przychodząc i wychodząc z przedszkola
2.Rozsypanka
,, Zagubione imiona’’- odnajdywanie swojej wizytówki wśród innych rozsypanych na dywanie lub wizytówki wskazanego kolegi
3.Zabawy w kole;
a) rozdanie wizytówek,, na chybił trafił’’-J edno dziecko bez kartki szuka swojego imienia ,poszukiwania trwają aż wszyscy mają swoje wizytówki
b) ,, Krążą nasze imiona’’- na znak, dzieci podają wizytówki do sąsiada .Na drugi znak przestają podawać. Następnie każde rozpoznaje ,odczytuje wizytówkę, którą trzyma w ręku.
4.Krzesełka;
a) odszukanie swojego krzesła, ustawienie przy stole
b),,Czarodziejskie krzesła’’- krzesła ustawione w kole, każde dziecko siedzi na swoim krzesełku, nauczyciel włącza muzykę , dzieci wstają, zamykają oczy , nauczyciel zmienia miejsce kilku, dzieci odnajdują swoje krzesełka. Ćwiczenia powtarzamy.


II .Prezentacja wszystkich liter alfabetu drukowanych i pisanych, małych i wielkich
Wyodrębnianie liter i odkrycie ich fonetycznej funkcji

III. Zabawy i gry z wykorzystaniem liter, sylab, wyrazów o prostej budowie
IV.
V. Przyporządkowanie odpowiedniej nazwy do wszystkiego, co znajduje się wokół nas
Dobieranie podpisów do przedmiotów, obrazków
VI. Uzupełnianie zdań brakującymi wyrazami
Dopasowywanie wyrazów do odpowiadających im ilustracji
Inscenizacje
Wykonywanie poleceń zapisanych na kartkach
Odczytywanie zagadek i udzielanie odpowiedzi w formie słownej lub plastycznej
Układanie zdań do historyjki, opowiadania

VII. Sesje czytelnicze
Codzienne czytanie dzieciom tekstów literackich


PROCEDURA OSIĄGANIA CELÓW - METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU

Podczas podejmowania zadań z zakresu czytania i pisania w przedszkolu obowiązuje dowolność i dobrowolny udział dzieci w zajęciach. Atmosfera w trakcie działań nie jest nastawiona na rywalizację i współzawodnictwo.
Dzieci są motywowane aktywnością kolegów. Każde dziecko dochodzi do określonego etapu wiedzy we własnym tempie, nie czując presji uciekającego czasu . Zajęcia odbywają się w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa.
Specyfika rozwoju i uczenia się dziecka w wieku przedszkolnym polega m.in. na tym, że uczy się ono spontanicznie, w różnych sytuacjach, często przypadkowo i mimowolnie. Jest to tzw . uczenie okazjonalne. Niezaprzeczalnie zabawa jest podstawowym rodzajem działalności tego wieku, wiec i ona towarzyszyć będzie nauce czytania.
Aby osiągnąć założone cele programowe wykorzystane będą następujące metody pracy:
• Metody słowne- swobodna rozmowa, dialog, pogadanka, słuchanie czytanych baśni, legend, bajek, opowiadanie treści utworów, objaśnianie , instrukcja słowna
• Metody poglądowe- pokaz, wzór, przykład
• Metody aktywizujące – pedagogika zabawy, gry i zabawy integracyjne, aktywność ruchowa, odkrywanie, poszukiwanie, przeżywanie i działanie
• Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz
• Metoda Hany Tymichovej
• Metoda M. Frostig
Metody słowne i poglądowe będą podporządkowane metodom czynnościowym, angażującym dziecko do działania :
• Metoda samodzielnych doświadczeń
• Metoda zadań stawianych do wykonania
• Metoda ćwiczeń utwalających
Wymienione metody będą wymagały różnych sposobów realizacji procesu edukacyjnego:
- prace dzieci związane z doświadczaniem i eksperymentowaniem
- różnego rodzaju zabawy z uwzględnieniem zabaw twórczych
- gry dydaktyczne
- zajęcia zorganizowane w zespołach i z całą grupą
- kontakty nauczyciela z dziećmi w różnych sytuacjach
- spacery, wycieczki
- uroczystości
W czasie realizacji programu zostaną wykorzystane różne formy pracy:
- indywidualna
-grupowa
- zbiorowa
- jednolita i zróżnicowana


WARUNKI REALIZACJI TREŚCI PROGRAMOWYCH:

1. Umieszczenie w sali alfabetu w formie pasa liter pisanych i drukowanych, wielkich i małych z uwzględnieniem dwuznaków i zmiękczeń.
2. Przeprowadzenie „Aktu inicjacji” i umieszczenie w sali imion dzieci w formie wizytówek.
3. Codzienne sprawdzanie obecności dzieci poprzez ustawianie się przed swoją wizytówką.
4. Umieszczenie imion na krzesełkach, w sali jako znaków rozpoznawczych.
5. Przygotowanie dla każdego dziecka: koperty podpisanej jego imieniem, która zawiera litery imienia dziecka do układania oraz dużej wizytówki do zabawy.
6. Organizowanie zabaw i gier czytelniczych doskonalących umiejętność czytania.
7. Systematyczne poszerzanie kącika czytelniczego o zestawy słowno-obrazkowe.
8. Organizowanie sesji czytania.
9. Akceptacja indywidualnych możliwości dzieci w opanowaniu nauki czytania i pisania.
10. Przygotowany i zorganizowany nauczyciel.
11. Stwarzanie atmosfery radości i samozadowolenia ze zdobytych umiejętności.

Prawidłową realizację treści programowych zapewnia również baza dydaktyczna. Należą do niej pomoce:
- znajdujące się w przedszkolu: płyty CD: z podkładami muzycznymi oraz z zagadkami słuchowymi, dobrze wyposażony kącik książki, oraz pozycje książkowe I. Majchrzak dotyczące gier czytelniczych: „Nazywanie świata”,
- wykonane przez nauczyciela:
• wizytówki
• podpisy na szafkach, półkach, krzesełkach
• taśma z alfabetem zawierająca litery drukowane i pisane umieszczona na ścianie-„Ściana pełna liter”.
• kartki z imionami
• koperty z pojedynczymi literami imienia dziecka
• wyrazy, zdania, równoważniki zdań na kartonach
• koperty z rozsypankami wyrazowymi i sylabowymi
• koperty z obrazkami i wyrazami (zdaniami)
• koperty z zadaniami do wykonania
• kartki z sylabami
• pudełko do zabaw literowych (wyrazowych)- „Magiczne pudełko”
• ilustracje tematyczne
• historyjki obrazkowe.


PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA DZIECI

Dzięki realizacji treści przedstawionych w programie edukacji językowej dziecko będzie potrafiło:
• Prawidłowo trzymać ołówek i inne narzędzia pisarskie
• Posługiwać się przyborami do rysowania
• Dokonać analizy sylabowej wyrazów
• Dokonać syntezy wyrazu wypowiedzianego sylabami
• Wyróżnić głoskę na początku i na końcu wyrazu
• Opowiedzieć co przedstawia dany obrazek
• Budować zdania poprawne pod względem gramatycznym
• Przez dłuższą chwilę skupić się na słuchaniu opowiadania , bajki lub muzyki
• Zapamiętać teksty krótkich wieszyków, rymowanek i piosenek
• Rozpoznawać obraz graficzny swojego imienia oraz imion innych dzieci
• Dostrzegać różnice w kształcie i brzmieniu liter
• Składać wyrazy z sylab
• Czytać całościowo ujmowane wyrazy
• Uzupełniać zdania brakującymi wyrazami
• Czytać proste zdania ze zrozumieniem
• Podejmować próby samodzielnego pisania
• Rozpoznawać i nazywać litery drukowane i pisane, małe i wielkie