Kącik przyrody w wychowaniu przedszkolnym

KĄCIK PRZYRODY W WYCHOWANIU PRZEDSZKOLNYM

Dziecko od najmłodszych lat interesuje się przyrodą dlatego, jeżeli chcemy przyczynić się harmonijnego i wszechstronnego rozwoju naszych dzieci-wychowanków to świadomie zwrócimy uwagę na zbliżenie ich do przyrody, co pomoże im w odkrywaniu jej piękna i znaczenia.
Dzieci przedszkolne poznają przyrodę w rozmaity sposób. W sposób pośredni poprzez poznawanie za pomocą obrazów, dźwięków i mowy, ale przede wszystkim przez bezpośredni kontakt z jej wytworami lub zjawiskami. Zadaniem nauczycieli – wychowawców jest zbliżenie dziecka do przyrody. Możemy to osiągnąć przez właściwą organizację spacerów, wycieczek, pracę w ogrodzie oraz prowadzenie ‘’kącika zainteresowań przyrodniczych’’.
‘’Kącik przyrody’’ powinien być dla dzieci i nauczyciela:
-ekspozycją okazów przyrodniczych z różnych biocenoz zgromadzonych przez dzieci, ich rodziców oraz nauczyciela
-miejscem gromadzenia i segregowania plonów z ogrodu przedszkolnego,
-miejscem przygotowania materiału hodowlanego do uprawy w ogrodzie,
-ekspozycją roślin uprawianych przez dzieci dla celów dekoracyjnych i poznawczych, a także dla konsumpcji własnej i na pokarm dla zwierząt,
-miejscem chowu różnych zwierząt,
-miejscem do przechowywania urządzeń i środków dydaktycznych, umożliwiających przeprowadzenie obserwacji i doświadczeń oraz uzupełniania wiadomości zdobytych innymi drogami,
-miejscem przygotowania dzieci do obserwacji i prac w ogrodzie,
-miejscem organizowania samorzutnych zajęć indywidualnych lub grupowych,
-miejscem przeprowadzania planowych zajęć dydaktycznych dla wszystkich dzieci określonej grupy wiekowej,
-miejscem wymiany myśli i doświadczeń.
‘’Kącik przyrody’’ powinien być ‘’laboratorium’’ i ciągle zmieniającą się ekspozycją naturalnych okazów gromadzonych przez dzieci. Każda wycieczka czy spacer powinny być źródłem nowych eksponatów do ‘’kącika przyrody’’. Doświadczenia, hodowle zwierząt i wiele ze zgromadzonych okazów przyrodniczych eksponujemy w ‘’kąciku przyrody’’ tylko przez określony, krótki okres czasu. Dlatego do założenia ‘’kącika’’ wystarczy parapet okienny czy stół ustawiony przy oknie. ‘’Kącik przyrody’’ może być zorganizowany bez żadnych nakładów finansowych. Można tu powiedzieć, że przyroda ma pomoce naukowe w lesie, w polu, na łące, w stawie, w ogrodzie, a do zgromadzenia ich potrzebna jest jedynie znajomość cech, warunków przechowywania i hodowli określonych okazów przyrody, które powinien znać nauczyciel.
W każdym ‘’kąciku przyrody’’ występują elementy stałe i zmienne. Elementy stałe pojawiają się w ciągu całego roku, elementy zaś zmienne pojawiają się w związku z opracowanymi w danym czasie tematami programowymi lub wynikającymi ze swoistych zainteresowań dzieci. Botaniczne elementy stałe mogą stanowić ozdobne rośliny pokojowe, zielone rośliny dziko rosnące, a niekiedy niektóre krzewy i drzewa. Do stałych hodowli zmiennych zaś można zaliczyć ślimaki, ryby, przepiórkę, chomika i inne. Do hodowli zmiennych zaś można zaliczyć np. kiełkowanie fasoli, bukiety gałązek drzew i inne. W formie wystaw można gromadzić przywiezione przez dzieci z wczasów czy kolonii zbiory, np. muszli, kamyków, a także polny z grządek ogrodu przedszkolnego. Zawsze należy mieć na uwadze, żeby ‘’kącik przyrody’’ był żywy, atrakcyjny by nie zmienił się w „magazyn przypadkowych zbiorów’’.
Oto przykłady ćwiczeń praktycznych z okazami naturalnymi w „kąciku przyrody”:
-pocięte na kilka części dwa lub trzy liście różnych gatunków drzew mieszamy i rozdajemy dzieciom, które składają je w całe liście (dzieci 3-6 letnie)
- które z roślin uprawianych w „kąciku” należą do roślin chronionych? (Pokaż je i nazwij) (dzieci 3-6 letnie)
-z przedstawionych roślin wybierz chwasty, warzywa, rośliny lecznice (dzieci 5-6 letnie)
- z przedstawionych kłosów czterech zbóż wybierz kłos pszenicy (dzieci 5-6 letnie)
-masz różne modele zwierząt, Wybierz modele zwierząt zamieszkujących w lesie. Ustaw je na makiecie lasu (dzieci 4-6 letnie)
-spośród przedstawionych roślin wybierz te, które rosną : na łące, na polu, w stawie, w lesie. Ustaw je obok odpowiednich rysunków : łąki, pola, stawu (dzieci 4-6 letnie)
-do gałązki jabłoni przyczepione zostały kwiaty robinii lub śliwki, przyjrzyj się uważnie bukietowi gałązek, co jest niewłaściwe? (dzieci 4-5 letnie)
-na obrazku przedstawiającym sad odszukaj drzewo gałązki znajdującej się w wazonie (dzieci 4-6 letnie)
-masz dwa obrazki przedstawiające dwie pory roku, dobierz do nich odpowiednie rośliny (dzieci 5-6 letnie)
-spośród roślin i zwierząt hodowlanych w „kąciku przyrody” wybierz te, których nazwy rozpoczynają się na głoskę k, l, itp. (dzieci 6 letnie)
-spośród rysunków ptaków wybierz te, które jesienią odlecą od nas do krajów południowych i te, które zostaną u nas na zimę (dzieci 4-6 letnie)
-spośród nasion warzyw wybierz nasiona : rzodkiewki, fasoli, bobu, grochu (dzieci 3-6 letnie).
Ważną rolę w „kąciku przyrody” spełniają hodowle roślinne i zwierzęce, np.: hodowla królika, dokarmianie ptaków, akwarium, pielęgnowanie roślin doniczkowych: ziół, niektórych roślin dziko rosnących, młodych okazów drzew i krzewów rosnących w warunkach naturalnych (przesadzone do dużych doniczek siewki np.: świerku, brzozy, dębu czy lipy). Dzieci, dzięki prowadzeniu hodowli wdrażają się do niektórych prac, umiejętności pielęgnacyjnych, a tym samym kształtują w sobie opiekuńczy stosunek do roślin i zwierząt, a także pozytywną postawę wobec przyrody. Prowadzenie hodowli kształtuje u dzieci odpowiedzialność, sumienność i dokładność. Jednym z podstawowych zmiennych elementów „kącika przyrody” jest wystawa. Zdaniem tej formy plastycznej jest zwrócić uwagę widza, zmusić go do dłuższego zatrzymania wzroku, skłonić do zapoznania się z tematem i pozostawić ślad w pamięci. Mogą to być: modele drzewek z gałązkami (Zimą w stanie bezlistnym, wiosną z pączkami, a potem z liśćmi i kwiatami, jesienią z kolorowymi liśćmi i owocami); modele lub rysunki ptaków, naturalne okazy owoców, nasion, liści, gałązek roślin występujących w różnych rodzajach lasów (liściastych, iglastych). Po odbyciu wycieczki do lasu lub na łąkę można umieścić na ścianie kolorowy rysunek, na przykład przestawiający owady żyjące na łące itp., czy grzyby w lesie, natomiast na półce umieścić kwiaty polne, suszone grzyby czy inne naturalne okazy. Ponadto wystawki są miejscem eksponowania prac plastyczno-konstrukcyjnych dzieci. Mogą to być rysunki, wycinanki, zdjęcia, model z kartonu, gliny, masy solnej itp. Oto przykładowe tytuły wystawek „Staw”, „Las”, „Ryby”, „warzywa”, „lato”, „zima”, „nasze zwierzęta”.
Wystawa musi zainteresować dzieci, zmobilizować je do rozwiązywania danego problemu i nauczyć.