Program " Ścieżka Życia"

PROGRAM JEST ZINTEGROWANY ZE SZKOLNYMI DOKUMENTAMI:
1. Statutem szkoły.
2. Programem Wychowawczym szkoły.
3. Wewnątrzszkolnymi regulaminami, rozporządzeniami dyrektora i pozostałymi wytycznymi organizowania zajęć edukacyjno – wychowawczych i terapeutycznych na terenie szkoły.
4. Rozkładami i planami pracy pracowników pedagogicznych, nauczycieli, wychowawców klas, pielęgniarki szkolnej i innych.
5. Planem pracy Samorządu Uczniowskiego.


STANDARDY PROGRAMU „ŚCIEŻKA ŻYCIA”
W programie uwzględniono i dostosowano się do norm etycznych i zasad bezpieczeństwa, które nieodzowne są we wszelkich działaniach psychologiczno – pedagogicznych i terapeutycznych. W szczególności przestrzegane powinny być następujące standardy etyczne i zawodowe:
- respektowanie podmiotowości uczestników programu
- poszanowanie ich godności i indywidualności
- ochrona prywatności i zapewnienie dyskretności
- uwzględnienie wieku i poziomu rozwoju uczestników
- uwzględnianie ich systemu wartości i stopnia wrażliwości


DIAGNOZA PROBLEMU RZECZYWISTEGO
1. Rozmowy z rodzicami dzieci, pedagogami prowadzącymi zajęcia indywidualne, pielęgniarką szkolną.
2. Pogadanki i obserwacje uczniów – analiza zakresu posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu zagadnień samoświadomości ciała oraz poziomu rozwinięcia postaw społecznych zmierzających do prowadzenia zdrowego stylu życia.
Obserwacje poczynione podczas pracy oraz rozmowy przeprowadzone z osobami zajmującymi się z uczniami o potrzebach specjalnych ze stwierdzonym upośledzeniem w stopniu umiarkowanym pozwoliły stwierdzić, iż:
- uczniowie słabo orientują się w schemacie własnego ciała, szczególnie w zakresie podstawowych elementów organicznej budowy ciała,
- nie posiadają wystarczającej wiedzy na temat dbałości o prawidłową postawę ciała czy też sposobów a nie rozumieją dostatecznie zagrożeń płynących ze środowiska i nie posiadają nawyków radzenia obie z nimi w zadowalającym stopniu,
- posiadają ubogi zakres wiedzy teoretycznej, lecz nie potrafią jej wykorzystać w praktyce
Proponowany program może zatem wypełnić lukę w wiedzy i umiejętnościach dzieci w zakresie proponowanej tematyki spotkań. Pozwoli im pełniej zrozumieć sygnały płynące z własnego ciała oraz te, które dostarcza im otoczenie.
Należy dołożyć wszelkich starań, by:
-uczniowie zdobytą wiedzę i umiejętności potrafili wykorzystywać w życiu codziennym,
- wykształcili w sobie poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie oraz zdrowie innych,
- nauczyli się dokonywać właściwych wyborów życiowych wykorzystując różne formy komunikacji,
-poznawali sposoby aktywnego spędzania wolnego czasu, potrafili go organizować i realizować samodzielnie,
- pogłębiali zdobytą wiedze i umiejętności zmierzające do samoświadomości i prowadzenia zdrowego trybu życia.

OPIS PROGRAMU
Program „Ścieżka życia” jest adresowany do ucznia upośledzonego w stopniu umiarkowanym. Proponowane w programie zajęcia mogą stanowić rozszerzenie i uzupełnienie indywidualnego programu nauczania ucznia ze stwierdzonym stopniem upośledzenia na poziomie umiarkowanym.
Program realizowany jest w oparciu o film „Było sobie życie” oraz materiały wizualne (makiety, plansze, karty pracy, książki, układanki itp.) uzupełniające i utrwalające przyswajaną wiedzę oraz umiejętności. Film „Było sobie życie" stanowi seria 26 dokumentów pedagogicznych mających na celu zapoznanie dzieci z budową i funkcjami organów ludzkiego ciała. Ten animowany serial pokazuje życie komórek i organizmów,które zamieszkują organizm ludzki. Budowa i rola funkcji życiowych są opisane w bardzo dogodny sposób: mikroorganizmy żyjące w ciele człowieka: krwinki, pokarmy, impulsy nerwowe, hormony, enzymy, chromosomy, wirusy, bakterie, toksyny, przeciwciała są upersonalizowane. Są one prawdziwie świadome, mają swoje osobowości z wadami i zaletami. Dobre są pokazane jako ładne i miłe, a złe jako brzydkie i nieprzyjemne. Świat,w jakim żyją jest podobny do animacji z przyszłości. Wielkie budowle (serce, wątroba, nerka, żołądek, ...) są porównywane do maszyn, fabryk lub szlaków komunikacyjnych. Poza tym, scenariusz serialu zakłada zapoznanie dziecka ze środkami higieny oraz działaniem leków (m. in. chemioterapia, lekarstwo na niestrawność, antybiotyki itp. ). Wyraźny nacisk położony jest na środki zapobiegawcze i odbudowę organizmu. Każdy odcinek przedstawia specyficzny wgląd do organizmu. Za każdym razem stopniowo wprowadzane jest kilka nowych pojęć,a wiedza nabyta w pierwszych odcinkach ułatwia zrozumienie następnych.
Zajęcia zawarte w programie planowane są jako 45 minutowe 2 sesje odbywające się 1 raz w tygodniu.
Każdorazowo na zajęciach prezentowany jest film z serii „Było sobie życie”, na podstawie którego utrwalany jest materiał prezentowany podczas emisji filmu. Uczniowie nabywają nową wiedzę i umiejętności głównie poprzez praktyczne działanie. Pomagają im w tym wszelkiego typu wylepianki, układanki, plansze, puzzle, makiety, przestrzenne konstrukcje, bajki, wierszyki czy piosenki. Uczniowie odwiedzają także przychodnię lekarską, gabinet pielęgniarki, uczestniczą w pogadankach oraz lekcjach pokazowych z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Biorą udział w akcjach charytatywnych oraz akcjach promujących zdrowy styl życia i propagujących ekologię. Uczą się jak zapobiegać chorobom ciała. Dbają o bezpieczeństwo swoje i innych. Kształtują właściwe postawy społeczne.

Program został podzielony na 6 działów programowych:
1.Ciało człowieka,
2. Higiena,
3. Zagrożenia dla ciała,
4. Zagrożenia z otoczenia,
5. W zdrowym ciele zdrowy duch,
6. Pierwsza pomoc.

Spotkania w I semestrze roku szkolnego przewidują realizację 1 i 2 działu.
Spotkania w II semestrze przewidują realizację 3,4,5 i 6 działu.

CELE PROGRAMU:
1. Prowadzenie działań zmierzających do rozwijania samoświadomości uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym w zakresie wiedzy o człowieku i jego funkcjonowaniu w społeczeństwie.
2. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności pozwalające sprawniej odczytywać sygnały płynące z ciała.
3. Rozwijanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej ze wskazaniem potrzeb płynących z ciała.
4. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne w podejmowaniu właściwych decyzji w przyszłości.
5. Wykształcenie nawyku zdrowego stylu życia.
6. Dostarczanie informacji o destrukcyjnym sposobie życia i zagrożeniach wynikających z takiego postępowania.
7. Wskazanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi.
8. Uspołecznianie uczniów poprzez włączanie ich w życie szkoły – socjalizacja.


CELE SZCZEGÓŁOWE:

Uczeń:
• orientuje się w schemacie własnego ciała,
• potrafi wyróżnić i nazwać elementy zewnętrznej budowy ciała,
• zna, nazywa i wyróżnia podstawowe elementy organicznej budowy ciała,
• uczestniczy w wycieczkach do Sali przyrodniczej i biologicznej w celu oglądania preparatów i szkieletów zwierzęcych,
• potrafi ogólnie określić funkcję każdego z poznanych organów,
• wie, jak zachowywać higieniczny tryb życia i przeciwdziałać czynnikom chorobotwórczym,
• ma świadomość czyhających zagrożeń w postaci wirusów i bakterii,
• wie jak należy postępować w przypadku wystąpienia choroby,
• ma świadomość upływającego czasu i związanych z tym zmian zachodzących w ludzkim organizmie,
• rozumie konieczność zachowania zdrowego stylu życia dla zachowania zdrowia,
• potrafi korzystać z publicznych miejsc pomocy medycznej – przezwycięża opory i lęki,
• obserwuje pozorowane sytuacje ratowania ludzkiego życia, oswaja się z nimi i nabywa nawyków właściwego zachowania,
• rozumie potrzebę pomagania innym, kształtuje empatię,
• kształtuje zmysł obserwacji – rozumie i wykonuje polecenia prowadzącego,
• czuje się odpowiedzialny za estetykę własnego ciała i ubioru,
• rozwija wyobraźnię i zmysł estetyczny,
• potrafi aktywnie słuchać i obserwować,
• zdobywa umiejętność aktywnego słuchania i analizowania przyswojonej wiedzy i umiejętności,
• szanuje wytwory swojej pracy i innych,
• zna zasady bezpiecznego posługiwania się narzędziami używanymi podczas pracy,
• utrzymuje porządek wokół siebie i porządkuje miejsce pracy po jej zakończeniu,
• bierze czynny udział w akcjach promujących ekologię, zdrowy styl życia, oraz akcjach charytatywnych.

EWALUACJA PROGRAMU
Całościowa ewaluacja programu „Ścieżka życia” odbywa się poprzez:
- diagnozę wybranych obszarów wiedzy i umiejętności uczniów poprzez przeprowadzenie ćwiczeń praktycznych zgodnych z wylosowanym przez ucznia zagadnieniem,
- diagnozę oceny efektów zajęć poprzez przeprowadzenie ankiety wśród rodziców uczniów objętych programem,
- uzupełnienie wyników uzyskanych z ankiety o notatkę z przeprowadzonej z rodzicem rozmowy,
- obserwację zachowania uczniów – zapisanie wniosków na karcie obserwacji (miesięczne zestawienie),
- raport końcowy.


REALIZACJA PROGRAMU
DZIAŁ I
Temat 1: Planeta komórka – poznanie budowy komórkowej organizmu.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat organicznej budowy komórkowej ciała ludzkiego.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu,
- próbuje sprawnie wymówić nazwę „komórka,”
- orientuje się w ogólnych funkcjach komórek w organizmie.

Treści nauczania:
Poszerzanie wiedzy i umiejętności z zakresu samoświadomości ciała. Doskonalenie znajomości schematu ciała.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Oglądanie preparatów w Sali biologicznej – budowa komórkowa roślin i zwierząt.
Schematy graficzne budowy komórkowej roślin i zwierząt.
Temat 2: Narodziny – etapy wzrastania organizmu.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat rozwijania się ludzkiego organizmu.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- ma świadomość upływającego czasu i związanych z tym zmian zachodzących w ludzkim organizmie.

Treści nauczania:
Poszerzanie wiedzy i umiejętności z zakresu etapów rozwoju człowieka.
Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Temat 3: Strażnicy organizmy – przeciwciała i ich rola w organizmie

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat naturalnych barier ochronnych organizmu.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- ma świadomość posiadanych w organizmie „strażników” oraz wie jak wspomagać ich ochronne działania w przypadku wystąpienia choroby lub urazu.

Treści nauczania:
Poszerzanie wiedzy i umiejętności z zakresu naturalnych barier ochronnych organizmu.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną lub przedstawicielem służb medycznych z rejonowej przychodni lekarskiej.
Temat 4: Szpik kostny – kod genetyczny człowieka i jego niepowtarzalność.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat posiadanych genów i sposobach ich przekazywania.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- ma świadomość posiadanych cech genetycznych będących pochodnymi genów jego rodziny – potrafi je wyróżnić i porównać z cechami członków najbliższej rodziny.

Treści nauczania:
Poszerzanie wiedzy i umiejętności z zakresu cech genetycznych człowieka.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Zdjęcia poglądowe członków rodziny.


Temat 5: Krew – przewoźnicy tlenu i dwutlenku węgla oraz substancji odżywczych

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji krwi w organizmach żywych.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu,
- ma świadomość rodzaju płynu krążącego w swoim organizmie oraz funkcji jaka on spełnia,
- poznaje zagrożenia płynące z niedoboru krwi lub niewłaściwego funkcjonowania krwiobiegu,
- rozumie wagę stałego przepływu krwi w ludzkim organizmie.

Treści nauczania:
Poszerzanie wiedzy i umiejętności z zakresu funkcjonowania krwiobiegu w organizmach żywych.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Temat 6: Płytki krwi – pomoc w nagłej sprawie.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji krwi w organizmach żywych.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- ma świadomość jaką rolę pełnią płytki krwi w powracaniu organizmów do zdrowia.

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez płytki krwi w drodze powracania organizmu do zdrowia po urazie.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.

Temat 7: Serce – kochany organ.

CIAŁO CZŁOWIEKA Cel ogólny Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcjonowania i roli serca w organizmie.
Cele szczegółowe: Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- ma świadomość roli jaką pełni serce w organizmie,
- rozumie konieczność dbałości o organ jakim jest serce, poznaje sposoby wspomagania pracy serca oraz wpływ zdrowego stylu życia na jego kondycję,
- potrafi wskazać na schemacie drogę krwi utlenowanej i powrót krwi zawierającej dwutlenek węgla,
- rozumie powiązanie układu krwionośnego z układem oddechowym,
- obserwuje małe naczynia krwionośne pod skórą, próbuje wyczuwać pulsowanie krwi na tętnicy szyjnej.
Treści nauczania: Uświadamianie ważnej roli pełnionej przez serce w organizmie.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Schematy ludzkiego serca.
Oglądanie preparatów organów zwierzęcych w sali biologicznej. Model serca ludzkiego (ceramiczny)
Temat 8: Układ oddechowy – dlaczego musimy oddychać?

CIAŁO CZŁOWIEKA Cel ogólny Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania układu oddechowego. Rozróżnianie zapachów – funkcja nosa.
Cele szczegółowe: Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- potrafi wskazać na schemacie drogę tlenu do płuc i powrót dwutlenku węgla na zewnątrz,
- zna i wskazuje narządy służące do wentylacji powietrza,
- obserwuje rozszerzanie się nozdrzy i klatki piersiowej podczas wdechu oraz zmniejszanie podczas wydychania.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez układ oddechowy w organizmie.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Model płuca ludzkiego.
Temat
9 :
Neurony i układ nerwowy – mamy pamięć i wspomnienia.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania układu nerwowego.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- potrafi rozrysować na szablonie wzór neuronu (drzewko wiedzy)
- rozumie role układu nerwowego w uczeniu się nowych umiejętności, przechowywaniu wiedzy, wspomnień,
- rozumie konieczność zapewniania odpoczynku układowi nerwowemu – sen jako jeden ze sposobów relaksu.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez układ nerwowy w organizmie

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowa z pielęgniarką szkolną.
Makieta układu nerwowego.
Temat 10:
Mózg i rdzeń kręgowy – nasz osobisty komputer.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania mózgu oraz rdzenia kręgowego.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę pełnioną przez mózg w swoim organizmie,
- ma świadomość konieczności ochrony tych narządów oraz następstw nieszczęśliwych wypadków
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez mózg i rdzeń kręgowy w organizmie.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Model mózgu ludzkiego.
Oglądanie preparatów mózgów zwierzęcych w sali biologicznej.
Temat 11:
Oko – narząd do podziwiania świata.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania oka.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę oka i funkcji widzenia w codziennym życiu,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń lub braku umiejętności widzenia.

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez oko w organizmie oraz funkcji widzenia w pełnieniu codziennych obowiązków.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Model oka ludzkiego.
Model aparatu fotograficznego jako forma utrwalania obrazów.
Temat 12:
Ucho – narząd do słuchania świata.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania ucha.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę ucha i funkcji słyszenia w codziennym życiu,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń lub braku umiejętności słyszenia.

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez ucho w organizmie oraz funkcji słyszenia w pełnieniu codziennych obowiązków.


Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Model ucha ludzkiego.
Model dyktafonu jako forma utrwalania dźwięków.

Temat 13:
Skóra – dlaczego czujemy?

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania skóry.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- zna i wskazuje pochodne naskórka,
- rozumie dlaczego odczuwa uczucie chłodu i ciepła,
- rozumie rolę skóry i funkcji czucia w codziennym życiu,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń lub braku umiejętności odczuwania bodźców przez skórę.

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez skórę w organizmie oraz funkcji czucia w pełnieniu codziennych obowiązków.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Schemat przekroju przez skórę.

Temat 14:
Jama ustna – służy nie tylko do jedzenia.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania jamy ustnej.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę jamy ustnej w przyswajaniu pokarmów, wymiany tlenowej oraz wydawaniu dźwięków,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń sprawnego działania którejkolwiek z funkcji jamy ustnej.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez jamę ustną w organizmie oraz funkcji odżywiania, oddychania i komunikacji werbalnej, którą ona wspomaga.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Schemat graficzny przekroju przez jamę ustną.
Temat 15:
Żołądek i trawienie – czyli dokąd trafia jedzenie?

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania żołądka i układu pokarmowego.
Cele szczegółowe: Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę żołądka w trawieniu spożywanych pokarmów,
- rozumie potrzebę zdrowego odżywiania jako formę wspomagania organizmu,
- ma świadomość, że ból brzucha jest sygnałem nieprawidłowego działania układu pokarmowego.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez żołądek i układ pokarmowy w organizmie
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Schemat układu pokarmowego.

Temat 16:
Wątroba – naturalny filtr organizmu.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania wątroby.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę wątroby jako narządu wychwytującego zanieczyszczenia w organizmie i regulujący jego gospodarkę,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń pracy wątroby i poznaje ich skutki.

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez wątrobę w organizmie.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Schemat budowy wątroby.

Temat 17:
Kubki smakowe i zęby- nośniki smaku.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji kubków smakowych i roli uzębienia.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę kubków smakowych i języka w odczuwaniu wrażeń smakowych potraw,
-rozumie rolę zębów i języka w funkcji spożywania pokarmów a także w roli wytwarzania dźwięków,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń lub braków w uzębieniu,
- rozumie konieczność dbania o higienę zębów,

Treści nauczania:
Uświadamianie roli pełnionej przez kubki smakowe i zęby w życiu człowieka.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Lustro do prezentacji języka i uzębienia.
Temat 18:
Nerki - nasza stacja filtrująca.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania nerek.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę nerek i ich prawidłowość działania,
- ma świadomość działania układu moczowego, ściśle powiązanego z nerkami.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez nerki w organizmie.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Model nerki ludzkiej.
Obserwacja preparatów w sali biologicznej.

Temat 19:
Szkielet – rusztowanie ludzkiego ciała.

CIAŁO CZŁOWIEKA Cel ogólny Poszerzenie wiedzy uczniów na temat budowy i funkcji szkieletu.
Cele szczegółowe: Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę szkieletu w pionizacji ciała oraz rolę w lokomocji,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń lub niewłaściwej budowy szkieletu i wynikających z nich dolegliwości i niepełnosprawności,
- sposoby wspomagania zdrowia i trwałości szkieletu.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez szkielet w organizmie.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Model szkieletu ludzkiego.

Temat 20:
Mięśnie i tkanka tłuszczowa – czyli co chowa się pod skórą?

CIAŁO CZŁOWIEKA Cel ogólny Poszerzenie wiedzy uczniów na temat funkcji i działania mięśni oraz tkanki tłuszczowej.
Cele szczegółowe: Uczeń potrafi:
- aktywnie uczestniczyć w emisji filmu,
- bacznie słuchać objaśnień nauczyciela dotyczących nowych treści edukacyjnych,
- wykonać zadania praktyczne bazując na materiale wizualnym, wskazówkach prowadzącego oraz zdobytej wcześniej wiedzy i umiejętnościach,
- umiejętnie wykorzystać wiedzę i umiejętności w praktycznym działaniu
- rozumie rolę mięśni w procesie poruszania się,
- rozumie rolę tkanki tłuszczowej jako zapasu energetycznego dla organizmu,
- ma świadomość utrudnień wynikających z zaburzeń układu mięśniowego oraz zaburzeń wagi (niedowaga i nadwaga)
- rozumie konieczność ruchu dla utrzymania właściwej kondycji mięśni i poziomu tkanki tłuszczowej w organizmie.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez mięśnie i tkankę tłuszczową w organizmie..
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Schemat układu mięśni ciała ludzkiego. Obserwacja pod mikroskopem tkanki.
DZIAŁ II
Temat 21:
Higiena na co dzień

HIGIENA
Cel ogólny
Poszerzenie wiedzy uczniów na temat zasad higieny osobistej oraz sposobów dbania o czystość ciała i otoczenia.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- powiedzieć, jakie zabiegi higieniczne należy codziennie wykonać,
- samodzielnie i umiejętnie zaspokajać swoje potrzeby fizjologiczne i korzystać z przyborów toaletowych,
- samodzielnie dbać o swój wygląd zewnętrzny,
- dobrać makiecie odzież i obuwie do odpowiedniej pory roku,
- dbać o czystość rąk i ubrania oraz czystość otoczenia podczas pełnienia roli ucznia i członka społeczeństwa,

Treści nauczania:
Kształtowanie czynnej postawy wobec przestrzegania czystości ciała i otoczenia.
Zasady codziennej higieny ciała i jamy ustnej.
Dostosowanie odzieży, obuwia, nakrycia głowy do warunków pogodowych i pory roku.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowy, pogadanki z pielęgniarką i prowadzącym zajęcia.
Temat 22:
Jak zdrowo żyć?

HIGIENA
Cel ogólny
Znaczenie codziennej aktywności.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- unikać dłuższego pozostania w bezruchu,
- preferuje formy czynnego wypoczynku,
- wyrabiać w sobie nawyk prawidłowej postawy ciała podczas chodzenia i siedzenia,
- wyciszyć się w czasie zajęć,
-powiedzieć dlaczego długie przesiadywanie przed komputerem/telewizorem szkodzi,
- wykonać kilka ćwiczeń relaksacyjnych,

Treści nauczania:
Uświadamianie wpływu ruchu na prawidłowy rozwój i postawę ciała. Samodzielność w organizowaniu własnej aktywności. Codzienna aktywność – sen i odpoczynek.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Pogadanki na temat przestrzegania prawidłowego rytmu dnia i nocy. Zachęcanie do utrzymywania prawidłowej postawy ciała poprzez naukę ciekawych i prostych ćwiczeń.

DZIAŁ III
Temat 23:
Bakterie i wirusy – jak z nimi żyć?

ZAGROŻENIA DLA CIAŁA
Cel ogólny
Znaczenie czystości dla zdrowia człowieka.

Cele szczegółowe:
Uczeń potrafi:
- odpowiedzieć/ wskazać w rozmowie kierowanej przez nauczyciela, co to są bakterie i wirusy
- dowiaduje się jakie choroby wieku dziecięcego mogą wywołać wirusy i bakterie,
- rozumie konieczność zwalczania zarazków i kurzu,
- dowiaduje się o konieczności i sposobach sprzątania swojego otoczenia,
- omówić ilustracje ukazujące konieczność dbania o czystośc miejsc, w których spożywa posiłki i załatwia potrzeby fizjologiczne,
- zna skutki spożywania zanieczyszczonej lub nieświeżej żywności,
- wymienia produkty, które należy przechowywać w lodówce.

Treści nauczania:
Podstawowe zasady ochrony zdrowia. Zagrożenia wynikające z chorób zakaźnych, Sprzątanie i wietrzenie pomieszczeń. Higiena przyrządzania i spożywania posiłków. Rodzaje zatruc pokarmowych.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Spotkania z pielęgniarką, intendentka i kucharką szkolną.
Pogadanki na temat znaczenia czystości otoczenia, na temat chorób wywołanych przez bakterie i wirusy, a także sposobów zapobiegania.


DZIAŁ IV
Temat 24:
Bezpieczeństwo podczas gier i zabaw ruchowych

ZAGROŻENIA Z OTOCZENIA
Cel ogólny
Poznanie warunków bezpieczeństwa podczas zabaw ruchowych i gier, zasady zachowania się w szkole i w domu.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- rozumie konieczność takiego poruszania się na terenie szkoły/domu, aby nie zagrażało to bezpieczeństwu własnemu i innych,
- potrafi bezpiecznie korzystać z zabawek,
- potrafi bezpiecznie korzystać z różnych urządzeń (w tym także elektrycznych),
- zdaje sobie sprawę z konieczności przestrzegania zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych,
- potrafi przewidzieć skutki niebezpiecznych zabaw.
Treści nauczania: Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na terenie szkoły i domu.
Stwarzanie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Wizualizowanie wspólnie ustalonych zasad i eksponowanie ich w widocznym miejscu.
Rozmowy kierowane przez nauczyciela, scenki dramowe.
Temat
25 i 26:
Uczymy się zasad ruchu drogowego oraz bezpiecznego poruszania się po ulicach.

CIAŁO CZŁOWIEKA Cel ogólny Rozumienie konieczności przestrzegania przepisów ruchu drogowego zarówno dla pieszych jak i kierujących pojazdami.
Cele szczegółowe: Uczeń:
- przestrzega zasad poruszania się po drogach bez opieki dorosłych,
- uczy się podstawowych zasad ruchu drogowego w czasie zabaw tematycznych i ruchowych z zastosowaniem poznanych znaków,
- zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa zabaw w miejscach niedozwolonych,
- poznaje znaczenie niektórych znaków drogowych,
- dostrzega podstawowe różnice w zasadach poruszania się pieszych w mieście i na wsi,
- potrafi wykazać różnice w zachowaniu się na drogach dniem i nocą oraz w różnych porach roku,
- zachowuje czynna postawę wobec zagrażającego na drodze niebezpieczeństwa własnego i innych.
Treści nauczania: Uświadamianie roli pełnionej przez oko w organizmie oraz funkcji widzenia w pełnieniu codziennych obowiązków.
Procedura osiągania celów: Udział w programie „Ścieżka życia”.
Spotkanie z policjantem. Wycieczka autobusem lub pociągiem, wycieczki w plener, obserwacje sytuacji na drodze.

DZIAŁ V
Temat
27 i 28:
Dbam o zdrowie – wiem co jem!

W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH
Cel ogólny
Znaczenie podstawowych składników pokarmowych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zapoznanie z problematyką zdrowej żywności.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- składa wizytę w szkolnej kuchni i stołówce,
- określa smak i zapach wybranych produktów żywnościowych,
- poznaje znaczenie pojęcia :zdrowie,
- wie, co oznacza pojęcie „jadłospis”,
- poznaje pokarmy, które należy spożywać, aby być zdrowym,
- potrafi wymienić/wskazać produkty, które wpływają na zdrowy sposób odżywiania,
- rozumie konieczność mycia owoców i warzyw przed spożyciem,
- przygotowuje z nauczycielem zestawy zdrowych posiłków (kanapki, sałatki warzywne i owocowe),
- rozumie rolę spożywania płynów (szczególnie wody), dla zdrowej gospodarki wodnej organizmu,
- poznaje szkodliwy wpływ nadmiaru słodyczy na organizm człowieka.

Treści nauczania:
Poznanie zasad racjonalnego odżywiania się i konieczności jedzenia warzyw, owoców i nabiału, które zawierają witaminy i mikroelementy niezbędne człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania. Skutki nieprawidłowej diety.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Wizyta w kuchni szkolnej, pogadanka kierowana z kucharką i intendentką szkolną.
Stworzenie wzoru jadłospisu tygodniowego.
Temat
29, 30, 31:
Dbam o zdrowie, więc się ruszam!

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Poznanie wartości ruchu i ćwiczeń fizycznych dla prawidłowego rozwoju.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- wykonuje samodzielnie proste ćwiczenia i zabawy ruchowe oraz samodzielnie podejmuje zabawy tematyczne, konstrukcyjne i manipulacyjne,
- dba o prawidłową postawę ciała podczas zajęć i zabawy;
- chętnie uczestniczy w zajęciach sportowych,
- wykonuje ćwiczenia gimnastyczne sprzyjające prawidłowemu rozwojowi organizmu i zapobieganiu wadom postawy,
- respektuje zasady bezpiecznego uprawiania sportu oraz utrzymania higieny,
- dokonuje wyboru właściwego stroju do ćwiczeń, miejsca i pory roku,
- korzysta ze sprzętu gimnastycznego i sportowego szkolnej hali sportowej,
- dostrzega potrzebę współzawodnictwa– uczestniczy w zajęciach sportowych z grupami rówieśniczymi.

Treści nauczania:
Wpływ ruchu na prawidłowy rozwój i postawę fizyczną.
Bezpieczeństwo podczas uprawiania ćwiczeń fizycznych i ruchowych.
Formy aktywności rekreacyjno – sportowej.
Korzystanie z różnych form aktywności ruchowej.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Prowokowanie ruchu poprzez odwiedzanie szkolnej hali sportowej wyposażonej w przybory i przyrządy. Prowokowanie ruchu poprzez wyjścia w plener i place zabaw.
Samorzutne organizowanie zabaw i gier ruchowych na świeżym powietrzu.
Pogadanka kierowana ze szkolnym wychowawcą zajęć aktywności sportowej.
Temat 32:
Równowaga w rytmie pracy i wypoczynku.

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Konieczność wypoczynku w ciągu dnia, różnorodne formy wypoczynku i rekreacji.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- rozumie konieczność codziennego, niezależnego od pory roku pobytu na powietrzu, jako źródła zdrowia,
- wie, dlaczego należy przebywać na świeżym powietrzu i słońcu,
- rozumie konieczność kształtowania odpowiednich przyzwyczajeń i nawyków dotyczących wypoczynku,
- prawidłowo wykorzystuje przerwy śródlekcyjne i międzylekcyjne.

Treści nauczania:
Korzystanie ze świeżego powietrza i słońca w czasie relaksacji organizmu.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Rozmowy kierowane przez nauczyciela na temat sposobów aktywnego wypoczynku (wycieczka, zabawy w ogrodzie).
Udział ucznia w wycieczkach szkolnych i plenerowych.
Udział w imprezach o charakterze sportowym.


DZIAŁ VI
Temat 33,34,35:
Kiedy potrzebna jest nasza pomoc ...

CIAŁO CZŁOWIEKA
Cel ogólny
Umiejętność udzielania pierwszej pomocy w przypadku poparzenia, przy zranieniach.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- potrafi zwrócić się o pomoc do osób dorosłych w razie poparzenia czy zranienia,
- ma świadomość konieczności stosowania środków ostrożności,
- wie, do czego służy plaster, bandaż i woda utleniona,
- ma świadomość, że nie wolno bawić się i samodzielnie spożywać lekarstw,
- poznaje zasady, jakich należy przestrzegać podczas udzielania pierwszej pomocy przy drobnych skaleczeniach, poparzeniach,
- przykleja plaster, obmywa woda utlenioną ranę,
- potrafi wezwać osobą dorosłą w razie potrzeby,
- zna zasady postępowania gwarantujące bezpieczeństwo.

Treści nauczania:
Poznanie przyczyn złego stanu zdrowia – zwrócenie uwagi na zachowanie bezpieczeństwa.
Pierwsza pomoc w przypadku poparzeń, drobnych zranień – poznanie zasad, nabywanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu lub sobie.

Procedura osiągania celów:
Udział w programie „Ścieżka życia”.
Spotkanie z pielęgniarką szkolną – rozmowy na temat bezpieczeństwa oraz udzielania pierwszej pomocy.
Udział w kursie pierwszej pomocy dla najmłodszych uczniów (w roli obserwatora i czynnego działacza niektórych sytuacji pozorowanych),
Wykonywanie opatrunków na osobie prowadzącej, kolegach – wykorzystanie różnych materiałów opatrunkowych.



Zakończenie programu przewiduje wręczenie uczniom biorącym w nim udział pamiątkowych dyplomów.