Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI
PLANU ROZWOJU ZAWODOWEGO
NAUCZYCIELA STAŻYSTY
UBIEGAJĄCEGO SIĘ O STOPIEŃ NAUCZYCIELA KONTRAKTOWEGO


Imię i nazwisko nauczyciela
odbywającego staż: Mariola Wiater

Stanowisko: nauczyciel przedmiotów ekonomicznych

Miejsce odbywania stażu: Zespół Szkół Techniczno -Ekonomicznych w Skawinie
ul. Kopernika 13
32 - 050 Skawina

Posiadane kwalifikacje: Wykształcenie wyższe magisterskie – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych,
Przygotowanie pedagogiczne – Studium Pedagogiczne przy Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie

Data rozpoczęcia stażu: 01.09.2013 r.

Data ukończenia stażu: 31.05.2014r.

Imię i nazwisko opiekuna stażu: mgr Ewa Śnieżek


Staż na stopień nauczyciela kontraktowego rozpoczęłam 1 września 2013 r. w Zespole Szkół Techniczno - Ekonomicznych w Skawinie na stanowisku nauczyciela przedmiotów ekonomicznych. Zgodnie z procedurą awansu, z pomocą opiekuna stażu napisałam plan rozwoju zawodowego, który został zatwierdzony przez Panią Dyrektor
mgr Annę Stec. W trakcie odbywania stażu starałam się rzetelnie realizować cele założone
w Planie rozwoju zawodowego umożliwiające mi uzyskanie awansu zawodowego.

I. Znajomość organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż
(§ 6 ust. 2 pkt 1)

1. Zapoznałam się z procedurami awansu zawodowego, w szczególności z treścią:
• Rozdziału 3a Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1845).
• Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 marca 2013 r.
w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. poz. 393).
2. Nawiązałam współpracę z opiekunką stażu panią mgr Ewą Śnieżek, podpisując stosowną umowę o współpracy.
3. Z pomocą opiekuna stażu opracowałam własny plan rozwoju zawodowego i przedłożyłam go do zatwierdzenia Dyrektorowi Szkoły.
4. Zapoznałam się z dokumentami regulującymi organizację, zadania oraz zasady funkcjonowania szkoły, w tym z treścią takich dokumentów jak:
a) Statut Zespołu Szkół Techniczno - Ekonomicznych w Skawinie,
b) Wewnątrzszkolny System Oceniania,
c) program wychowawczy,
d) szkolny zestaw programów nauczania.
Analiza tych dokumentów pozwoliła mi poznać cele, zadania i organizację Szkoły, kompetencje organów regulujących jej funkcjonowanie oraz właściwie wywiązywać się
z powierzonych mi obowiązków.
5. Zapoznałam się również z tygodniowym rozkładem zajęć, harmonogramem dyżurów nauczycielskich, zastępstwami i na ich podstawie organizowałam własną pracę.
6. Zapoznałam się z rodzajem oraz zasadami prowadzenia dokumentacji szkolnej takiej, jak:
a) dzienniki lekcyjne,
b) dzienniki zajęć pozalekcyjnych,
c) dzienniki nauczania indywidualnego,
d) arkusze ocen,
e) karta wycieczki / imprezy i regulamin wycieczek i innych imprez krajoznawczo -turystycznych wraz z załącznikami.
7. Zapoznałam się z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisami ppoż. Analiza tych przepisów uświadomiła mi potencjalne źródła zagrożeń oraz sposób postępowania w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu uczniów lub innych pracowników Szkoły. Uczestniczyłam w szkoleniu w tym zakresie
i przestrzegałam zasad podczas codziennej realizacji zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych oraz dyżurów. Stosowne potwierdzenie znajomości przepisów przez szkolnego Inspektora BHP znajduje się w dokumentacji szkolnej.
8. Systematycznie gromadziłam dokumentację z realizacji Planu rozwoju zawodowego tj. konspekty lekcji i zaświadczenia. Przygotowałam sprawozdanie opisujące przebieg oraz stopień realizacji Planu rozwoju zawodowego.

II. Umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż (§ 6 ust. 2 pkt 2)

1. Zapoznałam się z obowiązującą podstawą programową dla nauczanych przedmiotów i na jej podstawie przygotowałam rozkłady materiału.
2. Zapoznałam się ze zgodnymi z podstawą programową podręcznikami i poradnikami dla nauczycieli w zakresie nauczanych przedmiotów.
3. Nawiązałam współpracę z księgarniami internetowymi Profit 24 (http://www.profit24.pl) oraz Poznańską Księgarnią Akademicką (http://www.politechnik.poznan.pl/), w zakresie której nabywałam i pośredniczyłam w kupnie podręczników przez uczniów.
4. Na podstawie analizy wewnątrzszkolnego systemu oceniania opracowałam wymagania edukacyjne, z którymi zapoznałam uczniów i ich rodziców.
5. Brałam udział w posiedzeniach Rady Pedagogicznej oraz w posiedzeniach Zespołu Przedmiotowego Przedmiotów Ekonomicznych.
6. Uczestniczyłam w wewnątrzszkolnym systemie doskonalenia nauczycieli oraz rozwijałam wiedzę i nabywałam umiejętności dydaktyczne uczestnicząc w studiach doktoranckich na Wydziale Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Ekonomicznym
w Krakowie.
Wewnątrzszkolne formy doskonalenia były dla mnie bardzo cenne ze względu na przekazywane treści merytoryczne oraz wymianę doświadczeń z innymi nauczycielami. Udział w szkoleniach w ramach projektu Nowa Jakość Doskonalenia Nauczycieli
w Powiecie Krakowskim umożliwił mi zdobycie przydatnych informacji m. in. na temat współpracy z zespołem uczniów oraz właściwego reagowania na zachowania agresywne.
Informacje nt: projektu :
• Nazwa: Nowa Jakość Doskonalenia Nauczycieli w Powiecie Krakowskim.
• Projekt realizowany przez Podkrakowskie Centrum Rozwoju Edukacji i Doskonalenia Nauczycieli, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
• Numer i nazwa priorytetu: III. Wysoka jakość systemu oświaty.
• Numer i nazwa działania: 3.5. Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół. System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym, kompleksowym wspomaganiu szkół. Człowiek – Najlepsza Inwestycja.
• okres realizacji: 1.08.2013 r. – 31.07.2015 r.
• cel projektu: Podniesienie jakości funkcjonowania systemu doskonalenia nauczycieli w Powiecie Krakowskim poprzez wdrożenie od września 2013 do sierpnia 2015 kompleksowych planów wspomagania w 85 szkołach.
• Zadania realizowane w ramach projektu:
- Przeprowadzenie procesu wspomagania w szkołach i przedszkolach.
- Utworzenie i prowadzenie w Powiecie Krakowskim sieci współpracy i samokształcenia.
- Opracowanie i monitorowanie Powiatowego Programu Wspomagania w Powiecie Krakowskim.
Wzbogaceniu doświadczeń służyło mi również wymienianie spostrzeżeń oraz dzielenie się wątpliwościami z innymi nauczycielami.
Uczestnicząc w studiach doktoranckich efektywnie zdobywam wiedzę, osiągając wysoką średnią ze studiów (4.78) i uzyskując w roku akademickim 2013/2014 - Stypendium dla najlepszych doktorantów. W ramach praktyk zawodowych prowadzę zajęcia ćwiczeniowe ze studentami na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie w wymiarze 15 h / semestr, przez co rozwijam własne umiejętności dydaktyczne.
W trakcie realizacji stażu zostały przeze mnie wykonane następujące prace związane z realizacją rozprawy doktorskiej:
• otwarcie przewodu doktorskiego (7 kwietnia 2014),
• ustalenie tytułu rozprawy doktorskiej: Czynniki kulturowe w procesie zarządzania zmianą organizacyjną w służbie cywilnej. Praca mieści się w obszarze nauk społecznych w dziedzinie nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu.
• kompletowanie literatury krajowej i zagranicznej dotyczącej problematyki dysertacji doktorskiej oraz technik badań naukowych, metodyki badań ilościowych i jakościowych.
W korelacji z rozprawą doktorską prowadzę działalność naukową, której efektem są własne artykuły naukowe opublikowane w czasopismach o zasięgu ogólnokrajowym, referaty wygłoszone na konferencjach naukowych oraz zgłoszone projekty badawcze (szczegółowy wykaz zawiera załączona do dokumentacji Opinia dotycząca aktywności naukowej i przygotowania rozprawy doktorskiej). W czerwcu br. będę uczestniczyć
w konferencjach: 6th International Scientific Conference Faculty of Management Cracow University of Economics oraz w XIII Konferencji Naukowej Młodych Pracowników Nauki, Doktorantów i Adiunktów pt. Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji oraz wzrastających wymagań konsumentów organizowanej przez Wyższą Szkołę Biznesu w Nowym Sączu. Uważam, że te działania umożliwiają mi specjalizację w obszarze nauk ekonomicznych i doskonalenie własnego warsztatu pracy.
7. Brałam udział w organizacji różnych wydarzeń związanych z życiem Szkoły:
a) przygotowywałam uczniów oraz uczestniczyłam w przeprowadzeniu testu wiedzy on -line w ramach „Turnieju wiedzy o przedsiębiorczości”, który odbył się 24 października 2013 r. Organizatorem turnieju była Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku oraz Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego.
b) zajmowałam się organizacją V Dnia Ekonomisty pod hasłem „Bank nie z tej ziemi”, podczas którego młodzież miała możliwość bezpośredniego kontaktu z przedstawicielami świata nauki i specjalistami z branży finansowej. Impreza odbyła się w dniu 4 grudnia 2013 r. w Zespole Szkół Techniczno - Ekonomicznych w Skawinie. W zakresie organizacji imprezy wykonałam następujące prace:
• przygotowałam prośbę do Prof. dr hab. Andrzeja Sokołowskiego Prorektora ds. Organizacji i Rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie o objęcie patronatem przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie V Dnia Ekonomisty,
• reprezentowałam Szkołę podczas ustalania kwestii organizacyjnych i nawiązywania współpracy naukowej z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie w zakresie realizowanego przedsięwzięcia,
• zaprosiłam dr Dariusza Firszta z Katedry Ekonomii Stosowanej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie do wystąpienia z wykładem „Innowacje a gospodarka” podczas części merytorycznej Dnia Ekonomisty w formie sesji naukowej,
• wraz z Panią mgr inż. Joanną Ciupek oraz klasą 1E zorganizowałam część artystyczną imprezy.
c) zgłosiłam udział Szkoły, pełniłam funkcje przewodniczącego Komisji Szkolnej oraz wraz z pozostałymi członkami Komisji Szkolnej sprawdzałam testy z eliminacji szkolnych IX edycji Olimpiady Przedsiębiorczości, które odbyły się 5 grudnia 2013 r.
d) współorganizowałam spotkanie dla klas maturalnych pod hasłem „Przedsiębiorczy Gość”. Wzięli w nim udział: Pani Kamila Golec, reprezentująca Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, największąw Europie sieć 37 inkubatorów zrzeszającą aktualnie blisko 1.600 firm oraz Pan Vitold Casetti dziennikarz TVN, który swoją prezentację poświęcił znaczeniu edukacji finansowej. W spotkaniu uczestniczyły klasy: 4 AB, 4I i 4EH.
e) Przygotowywałam informacje o przebiegu ww. imprez na stronę internetową Szkoły.
f) brałam udział w uroczystościach szkolnych.
8. Prowadziłam zajęcia z przedmiotu Podstawy Ekonomiczne oraz Podejmowanie
i prowadzenie działalności gospodarczej w ramach Kwalifikacyjnego Kursu Zawodowego. Zajęcia były przygotowywane w sposób odpowiadający specyfice nauczania osób dorosłych (wprowadzenie teoretyczne w formie prezentacji Power Point oraz ćwiczenia praktyczne przy wykorzystaniu metody projektów).
9. Byłam członkiem komisji egzaminacyjnej na pisemnym egzaminie maturalnym z języka angielskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Marii Skłodowskiej - Curie
w Skawinie w dniu 7 maja 2014 r., umożliwiło mi poznanie zasad, przebiegu
i uzupełniania dokumentacji dotyczącej tego egzaminu.
10. W zakresie doskonalenia multimedialnych technik pracy w trakcie stażu korzystałam ze skrzynki dla nauczycieli na stronie: www.home.pl, na bieżąco używałam dziennika elektronicznego oraz przy pomocy komputera tworzyłam różnorodne dokumenty szkolne, w tym:
a) Plan rozwoju zawodowego,
b) Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego,
c) konspekty lekcji,
d) pomoce dydaktyczne w formie prezentacji Power Point i dodatkowych zadań.
e) sprawdziany, testy, kartkówki.
11. Dzieliłam się swoją wiedzą, doświadczeniem i efektami swojej pracy z innymi nauczycielami poprzez zamieszczenie na stronie internetowej http://www.edukacja.edux.pl/ Planu rozwoju zawodowego, wybranych konspektów lekcji, oraz niniejszego Sprawozdania z realizacji stażu.
Ponadto odwiedzałam portale i serwisy edukacyjne, fora dyskusyjne oraz strony internetowe poszukując informacji na temat nauczania, wychowania, nowości wydawniczych, a także zmian w oświacie. W swojej pracy korzystałam z następujących stron internetowych:
a) http://www.awans.net/
b) http://www.eduforum.pl/
c) www.edukacja.edux.pl
d) http://eduseek.interklasa.pl/
e) http://new.koweziu.edu.pl/index.php
f) http://www.men.gov.pl/
g) www.profesor.pl
h) http://www.pedagogia.pl/
i) www.scholaris.pl
j) www.szkolnictwo.pl
k) www.wychowanie.pl
l) http://www.zste.home.pl/

III. Znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskiem uczniów (§ 6 ust. 2 pkt 3)

1. Ściśle współpracowałam z innymi nauczycielami oraz z wychowawcami, zgłaszając im wszelkie trudności i problemy związane z zachowaniem uczniów, pojawiające się
w trakcie współpracy z klasami oraz informując o postępach uczniów w nauce.
2. Starałam się poznać sytuację rodzinną ucznia m.in. poprzez: rozmowę z samymi uczniami, ich rodzeństwem i rodzicami, udział w zebraniach z rodzicami oraz rozmowy z wychowawcami, pedagogiem i psychologiem szkolnym. Szczególną opieką starałam się obejmować uczniów nauczanych indywidualnie, wykazujących różnorodne problemy natury psychicznej lub mających trudności z przyswajaniem wiedzy. Zapoznawałam się
z opiniami z poradni psychologiczno – pedagogicznej i na ich podstawie dostosowywałam wymagania edukacyjne do możliwości uczniów.
3. W celu zgłębiania wiedzy w zakresie zaspokajania potrzeb opiekuńczo - wychowawczych uczniów czytałam literaturę z dziedzin pedagogiki, psychologii i dydaktyki, tj.:
a) A. Faber, E. Mazlish, Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2002.
b) K. Kruszewski (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela - podręcznik akademicki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2004.
c) H. P. Nolting, Jak zachować porządek w klasie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
4. Nawiązałam współpracę z biblioteką szkolną.
5. Na swoich zajęciach starałam się ukazać uczniom możliwości praktycznego wykorzystania wiedzy zdobytej podczas lekcji oraz prezentować zawód ekonomisty jako atrakcyjny na współczesnym rynku pracy. Zwracałam przy tym szczególną uwagę na to, by uzmysłowić uczniom, że wiedza ekonomiczna potrzebna jest każdemu, na co dzień m. in. w dokonywaniu transakcji kupna – sprzedaży, pozyskiwaniu dochodów, inwestowaniu pieniędzy na rynku finansowym. Myślę, że przykładem sukcesu w tym zakresie może być zaplanowanie własnej działalności gospodarczej i sporządzenie biznesplanu dla Urzędu Pracy przez jednego z uczniów klasy maturalnej.
6. Ponadto w ramach realizacji godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt.2
Karty Nauczyciela organizowałam zajęcia wyrównawcze dla uczniów z trudnościami w nauce oraz przeprowadzałam zajęcia przygotowujące do olimpiad i konkursów ekonomicznych.

IV. Umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć (§ 6 ust. 2 pkt 4)

W trakcie trwania stażu przeprowadziłam łącznie 10 lekcji w obecności Pani Dyrektor mgr Anny Stec, z-cy Dyrektora Pani mgr Krystyny Jędrzejczyk oraz opiekuna stażu Pani mgr Ewy Śnieżek. Po każdych zajęciach omawiałam je z osobą hospitującą, co przyczyniło się do wprowadzenia pewnych modyfikacjiw sposobie prowadzenia lekcji. Obserwacja i analiza zajęć prowadzonych w obecności opiekuna stażu wpłynęła na rozszerzenie wykorzystywanych metod dydaktycznych i lepsze wykorzystanie czasu lekcji. Przed zajęciami wspólnie z opiekunką stażu omawiałyśmy konspekt lekcji, a po jej przeprowadzeniu przebieg i zasadność wykorzystania określonych metod i środków dydaktycznych. Starałam się wyciągać wnioski z uwag hospitującej lekcję Pani Dyrektor i z-cy Dyrektora oraz wykorzystać je w doskonaleniu warsztatu pracy. Efektem hospitowanych lekcji są przygotowane i załączone do dokumentacji konspekty lekcji
z dokładnym określeniem celów ogólnych i szczegółowych oraz przebiegiem lekcji.
Raz w miesiącu uczestniczyłam jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu oraz omawiałam je (łącznie począwszy od października obserwowałam
8 lekcji). Uczestniczyłam również w 5 lekcjach prowadzonych przez mgr inż. Joannę Ciupek. Szczegółowy wykaz tematów i wniosków z obserwowanych lekcji zawiera odrębny dokument załączony do dokumentacji. W czasie obserwacji lekcji zwracałam szczególną uwagę na metody pracy z uczniami, indywidualizację procesu kształcenia, rodzaje wykorzystywanych środków dydaktycznych, rozplanowanie czasu na lekcji i komunikację z uczniami. Starałam się również zwracać uwagę na atmosferę panującą na lekcji oraz relacje między nauczycielem a uczniami. Dzięki tym zajęciom poznałam możliwe sposoby prowadzenia lekcji oraz zdobyłam nową wiedzę pedagogiczną i dydaktyczną, którą później starałam się wykorzystać na lekcjach prowadzonych samodzielnie.

Podsumowanie

Dziewięciomiesięczny staż oraz zdobyte doświadczenie zawodowe pozwoliło mi na dokonanie analizy oraz określenie mocnych i słabych stron własnej działalności zawodowej.
W Zespole Szkół Techniczno - Ekonomicznych poszerzyłam swoją wiedzę merytoryczną oraz nabyłam umiejętności w zakresie metodyki i dydaktyki zajęć. Dzięki życzliwości i pomocy innych nauczycieli zdobyłam przydatne informacje, które mogłam wykorzystać w celu udoskonalenia własnych metod pracy. Bardzo przydatne były dla mnie wskazówki organizacyjne innych nauczycieli, w związku z tym, że jest to mój pierwszy rok pracy w szkole. Realizacja planu zawodowego przyniosła mi wiele satysfakcji, ze względu na wzbogacenie warsztatu pracy o nowe, cenne doświadczenia. Okres stażu był dla mnie sprawdzianem wiedzy i umiejętności, ogromnym wyzwaniem i okresem wytężonej pracy.
W trakcie jego odbywania starałam się, aby moja praca sprostała wymaganiom i potrzebom placówki.
Uważam, że mocną stroną mojej działalności zawodowej jest wiedza merytoryczna, którą staram się przekazywać uczniom w przystępny sposób, łatwość nawiązywania kontaktu, zaangażowanie w pracę z uczniami i zachęcanie ich do systematycznego poszerzania wiedzy i rozwoju umiejętności. W wymagającej pracy nauczyciela pomagają mi cechy osobowe tj. sumienność, rzetelność, odpowiedzialność i pracowitość. Osiągane sukcesy pedagogiczne (zwracanie się uczniów o pomoc, rozmowy, obdarzanie zaufaniem) pozwoliły mi nabrać przekonania, że moja praca jest potrzebna i przynosi zakładane efekty.
Zdobyte przed podjęciem pracy w szkole ponadgimnazjalnej i w jej trakcie doświadczenie w nauczaniu studentów Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, gdzie nie miałam żadnych problemów z dyscypliną, w pewien sposób utrudniło mi wywiązywanie się z obowiązku utrzymania porządku podczas lekcji w szkole, co uważam za słabą stronę własnej działalności zawodowej. Myślę jednak, że zdobyte w trakcie tego roku szkolnego doświadczenia pozwoliły mi na wypracowanie właściwych sposobów działania w tym zakresie oraz konsekwentne przestrzeganie ustalonych zasad przy jednoczesnym zachowaniu miłej i sprzyjającej zdobywaniu wiedzy atmosfery. Doświadczenie w nauczaniu dorosłych okazało się z kolei bardzo przydatne w przygotowywaniu i przeprowadzaniu zajęć z przedmiotów Podstawy Ekonomiczne oraz Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w ramach Kwalifikacyjnego Kursu Zawodowego.
Przebieg stażu utrwalił mnie w przekonaniu o konieczności nieustannego doskonalenia swoich umiejętności. Po zakończeniu stażu zamierzam w dalszym ciągu doskonalić warsztat pracy i podnosić kwalifikacje. W czerwcu br. kończę studia doktoranckie, a najpóźniej do września 2016 r. zamierzam ukończyć przewód doktorski. Uważam, że uzyskanie tytułu doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu pozwoli mi zdobyć rozległą wiedzę, którą zamierzać wykorzystać w celach dydaktycznych i dla przyczyniania się do zwiększenia poziomu merytorycznego zajęć prowadzonych w Zespole Szkół Techniczno – Ekonomicznych i rozbudowania oferty dydaktycznej Szkoły.
Zdaję sobie również sprawę z ogromu umiejętności pedagogiczno – wychowawczych jakie muszę rozwinąć jako nauczyciel i w przyszłości wychowawca, aby w pełni odpowiadać na potrzeby młodzieży i Szkoły w tym zakresie. Życzyłabym sobie aby prowadzone przeze mnie zajęcia i wszelkie działania dydaktyczno - wychowawcze z roku na rok przynosiły coraz większe korzyści uczniom i przyczyniały się do rozwoju Szkoły.

Skawina, dnia 29.05.2014 r. Opracowała: Mariola Wiater