Opis i analiza przypadku edukacyjnego dotyczącego dziecka nieśmiałego z niską samooceną, problemami adaptacyjnymi

Analiza poświęcona jest opisowi przypadku edukacyjnego dotyczącego dziecka nieśmiałego z niską samooceną, problemami adaptacyjnymi

I. Identyfikacja problemu

Problem dotyczy zachowania 3-letniego dziecka uczęszczającego do Przedszkola publicznego i jego funkcjonowania w grupie przedszkolnej. Przedszkolnej.

Karol przez pierwsze trzy miesiące nie nawiązywał kontaktu z dziećmi i sporadycznie z nauczycielem. Podczas podejmowania prób rozmów odpowiadał „tak”, „nie”, lub nie odpowiadał wcale, oczekiwał jedynie ciągłego zapewniania, że jest grzeczny. Nie bawił się sam ani z dziećmi, nie brał czynnego udziału w zajęciach dydaktycznych choć posłusznie siadał w kole, zabawach ruchowych. Bardzo płakał przy rozstaniach z mamą. Moją uwagę zwróciło również bardzo duże napięcie mięśniowe chłopca oraz skulona pozycja ciała oraz fakt , że na każdą nową sytuację reagował płaczem, drżał. Występowały u niego charakterystyczne reakcje w zachowaniu osoby nieśmiałej z zaniżoną samooceną
-niezręczność ruchów
-drżenie palców, nerwowe zaciskanie dłoni
-zawstydzenie w kontaktach z innymi osobami
-brak prób podejmowania jakichkolwiek działań

W połowie pierwszego roku pobytu w przedszkolu dziecko zaczęło być bardziej ufne w stosunku do osób dorosłych, ale nadal nie brało udziału w zajęciach, i zabawach z dziećmi. Wciąż bardzo nerwowo reagowało na każdą najmniejszą zmianę w rytmie życia przedszkolnego.

II. Geneza i dynamika zjawiska
Chłopiec, u którego zauważyłam wspomniany problem wychowuje się w rodzinie pełnej, jest jedynakiem. Matka poszukuje pracy, ojciec pracuje. Warunki materialne rodziny są niezbyt dobre, matka określa sytuacje domową jako spokojną, nie podejmuje prób rozmowy, sprawiała wrażenie osoby zmęczonej, ojciec bardzo rzadko pojawiał się w przedszkolu. Ponawiane próby rozmowy nie przyczyniały się do przybliżenia przyczyny problemu, która w mojej ocenie tkwiła w nadmiernej krytyce chłopca, zawstydzaniu. Prowadziłam systematyczną obserwację dziecka, bowiem jego zachowanie wzbudzało moje obawy, co do dalszych jego szkolnych losów. Przekonałam się, że chłopiec wymaga pozytywnego wzmocnienia, wyrozumiałości i ciepła z mojej strony.

III. Znaczenie problemu

Źródło problemu tkwiło w niskiej samoocenie, nieśmiałości oraz w jak mogę przypuszczać niestabilnej sytuacji rodzinnej. Z materiałów przygotowanych przez Fundację ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom, na podstawie książek: Nathaniel Branden: „Sześć filarów poczucia własnej wartości”; P. Fannig, M. McKay: „Poczucie własnej wartości”; R. Schiraldi: „Jak zwiększyć poczucie własnej wartości?” wynika, że poczucie własnej wartości jest jedną z najważniejszych potrzeb człowieka, bez zaspokojenia której nie jest w stanie rozwijać się, zdobywać wiedzy i umiejętności, budować prawidłowe relacji z ludźmi, osiągnąć szeroko rozumiany sukces.

IV. Prognoza

Prognoza negatywna w przypadku nie podjęcia działań:
-utrwalenie niskiego poczucia własnej wartości
-nasilenie stanów lękowych
-odizolowanie się od grupy rówieśniczej
-zamknięcie się w sobie
-uzyskiwanie słabych ocen, trudności w nauce

Niska samoocena i nieśmiałość w dorosłym życiu mogą objawiać się:
-niemożnością cieszenia się z sukcesów
-bojkotowaniem cudzych osiągnięć
-złymi nawykami życiowymi
-chronicznym lękiem lub depresją
-w złym wyborze partnera,
-trwaniem w pracy nie przynoszącej satysfakcji
-agresją
-niepodejmowaniem wyzwań, obawie przed zmianami

Prognoza pozytywna w przypadku podjęcia działań:
-nawiązanie pozytywnych relacji z rówieśnikami
-częstsze podejmowanie uczestnictwa w zabawach grupowych, zajęciach
-odczuwanie satysfakcji z wykonywanych zadań i zawierania przyjaźni
-poprawa integracji grupy

V. Propozycje rozwiązania

Zadaniem nauczycieli jest:
-zdobycie zaufania dziecka
-zintegrowanie dziecka z grupą rówieśniczą
-tworzenie atmosfery sprzyjającej podniesieniu motywacji do brania udziału w zajęciach i zabawach
-przekazywanie chłopcu zadań, których wypełnianie podniesie jego poczucie wartości i wzmocni pozycję w grupie
-współpraca z psychologiem przedszkolnym
-doskonalenie warsztatu pracy przez studiowanie dostępnej literatury
-stosowanie ćwiczeń obniżających poziom napięcia

Zadaniem opiekunów jest:
-pełna akceptacja dziecka
-otoczenie go atmosferą życzliwego zainteresowania i zrozumienia

VI. Wdrażanie oddziaływań.
1.Indywidualne rozmowy z mamą chłopca. Próby zdobycia zaufania w celu wspólnego ustalenia działań naprawczych,. uzgodnienia zasad postępowania wobec dziecka w domu i w przedszkolu.
2.Stosowanie zabaw i ćwiczeń służących budowaniu obrazu własnej osoby i podniesieniu poziomu poczucia własnej wartości.
3.Podjęcie działań zmierzających do aktywnego uczestnictwa dziecka w zajęciach i zabawach
4.Nauka prostych metod relaksacji.
5.Współpraca z pozostałymi nauczycielami chłopca.
6.Współpraca z psychologiem zatrudnionym w placówce.

VII. Efekty oddziaływań
W efekcie tych oddziaływań chłopiec nawiązał prawidłowe kontakty z rówieśnikami, zaczął współpracować z grupą, znalazł w niej swoje miejsce, coraz częściej zapraszany jest do wspólnych zabaw. Lepiej radzi sobie w sytuacjach trudnych, mniej emocjonalnie reaguje na nowe sytuacje, przestał reagować płaczem na błahe sytuacje, chętnie przychodzi do oddziału przedszkolnego, jego rozstania z mamą odbywają się w atmosferze spokoju. Zdecydowanie częściej jest uśmiechnięty i pogodny, . nabrał pewności siebie i wiary we własne możliwości. Zmniejszyło się jego napięcie mięśniowe. Chętnie uczestniczy w proponowanych zabawach i zajęciach.
Uważam, że prowadzone przeze mnie działania przyniosły zamierzony efekt. Sądzę, że Karol będzie się prawidłowo rozwijał, osiągnie dojrzałość szkolną, a w przyszłości będzie dobrze funkcjonować w grupie rówieśniczej.