Plastyczne wędrówki przez cztery pory roku - program autorski

AUTORSKI PROGRAM ZAJĘĆ PLASTYCZNYCH DLA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM

Plastyczne wędrówki przez cztery pory roku

Opracowała: mgr Edyta Kaszny

Racibórz, sierpnia 2013r.
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie do programu .
2. Cele programu autorskiego .
3. Metody i formy pracy.
4. Techniki plastyczne w pracy terapeutycznej .
5. Etapy wprowadzania działań plastycznych .
6. Procedury osiągania celów.
7. Treści kształcenia.
8. Tematyka zajęć .
9. Procedury.
10. Ewaluacja.
11. Bibliografia .

I. WPROWADZENIE DO PROGRAMU

W edukacji dzieci upośledzonych umysłowo dużą rolę odgrywają zajęcia plastyczne, ze względu na swoją wartość rewalidacyjno – terapeutyczną .
Bez wątpienia, działalność ta daje ujście dla energii , uspokaja , odpręża , rozładowuje napięcie emocjonalne i mięśniowe . Działania plastyczne podejmowane z dzieckiem ułatwiają nawiązywanie kontaktu emocjonalnego, sprzyjają budowaniu właściwych relacji nauczyciel – dziecko . Nasza praca będzie tylko wtedy efektywna, jeśli będzie przebiegać w atmosferze zaufania, bezpieczeństwa, pełnej akceptacji i otwartości.
Program może być realizowany całościowo lub wybiórczo, zgodnie z indywidualnymi możliwościami dziecka.
W programie przedstawiono etapy wprowadzania poszczególnych technik plastycznych z dziećmi , rolę technik plastycznych w pracy terapeutycznej. Poniżej opisano cele, metody i formy pracy, treści programowe, tematykę zajęć podzieloną na cztery pory roku. Ponadto zamieszczono również arkusz ewaluacyjny mający na celu ułatwić ocenę postępów ucznia.

II. CELE PROGRAMU

Techniki plastyczne odgrywają dużą rolę terapeutyczną w rozwoju dziecka niepełnosprawnego. Szczególne znaczenie zajęć plastycznych polega przede wszystkim na tym, że zespalają one ze sobą procesy motoryczne, poznawcze i emocjonalne, przyczyniając się do harmonijnego rozwoju osobowości dziecka. Działalność plastyczna stwarza także dziecku szerokie pole do realizacji jego możliwości i pobudza do słownego wyrażania
swoich uczuć. Daje mu przy tym dużą dawkę radości i zadowolenia, wzmacnia
poczucie własnej wartości. Dodatkowo uspokaja je, daje uczucie odprężenia
oraz zaspokaja potrzebę działania.
Wartość tego działania nie tkwi w produkcie finałowym aktu twórczego,
a w samym procesie tworzenia.
Czynne uczestnictwo w zajęciach plastycznych daje możliwość nauki panowania
nad własnym ciałem oraz ruchami nim wykonywanymi, a stosowanie różnych
technik plastycznych powoduje pozytywne zmiany ustrojowe, poprawia
funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego oraz mięśni, kości i wiązadeł.
usprawniane są mięśnie ręki.
Działania plastyczne sprawiające dziecku autentyczną radość, mają wpływ
na spontaniczne wyrażanie własnych emocji w formie bezsłownej i słownej,
jak również stanowią ujście dla energii dziecka, uspokajają, odprężają,
rozładowują napięcia zarówno emocjonalne jak i mięśniowe. Spełniają więc
ważną funkcję terapeutyczną, tak istotną w przypadku dzieci z deficytami. Zajęcia plastyczne prowadzone w formie zabawy, wspólnie z nauczycielem
sprzyjają nawiązywaniu kontaktów emocjonalnych, właściwych relacji
nauczyciel – dziecko i dziecko – dziecko.

CELE OGÓLNE
• Doskonalenie procesów analizy i syntezy wzrokowej (spostrzegawczości)
• Usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej
• Podnoszenie sprawności manualnej
• Wydłużanie czasu koncentracji uwagi
• Rozwijanie sfery sensorycznej
• Obniżenie wyrównanie braków i ograniczeń psychofizycznych napięć nerwowych, uspokojenie, wyciszenie
• Zapoznanie z różnymi technikami plastycznymi, plastyczno- technicznymi, łączenia ich ze sobą
• Integrowanie członków grupy poprzez wykonywanie prac zbiorowych
• Kształtowanie wyobraźni i inwencji twórczej
• Stwarzanie możliwości wypowiadanie siebie poprzez wytwory artystyczne
• Podnoszenie poziomu akceptacji siebie i innych
• Uczenie się spędzania wolnego czasu w sposób twórczy

CELE OPERACYJNE

Uczeń powinien :
● Chętnie podejmować działania twórcze
● Znać różne techniki plastyczne i umieć je zastosować
● Znać podstawowe pojęcia i nazwy plastyczne
● Wyrobienie nawyku dbałości o estetykę wykonywanych prac
● Zgodnie współpracować w grupie
● Umieć realizować własne pomysły i szanować pomysły innych
● Uczestniczyć w konkursach szkolnych i pozaszkolnych.

III METODY I FORMY PRACY

Zajęcia plastyczne mają wyzwolić w dzieciach autentyczną radość tworzenia na skutek stosowania zróżnicowanych metod nauczania.
W edukacji plastycznej posługujemy się wszystkimi metodami pedagogicznymi, które pomagają nam w realizacji konkretnych zadań. Najczęściej stosowanymi metodami są działania oparte na słowie (słowne), pokazie i obserwacji (oglądowe), działaniu (praktyczne), samodzielnym myśleniu i działaniu (problemowe), na przeżyciach (waloryzacyjne) i aktywizujące.

Do metod aktywizujących między innymi należą:

Zabawy origami. Zabawy papierem mają wielkie znaczenie dla wspierania rozwoju dziecka.. Praca z papierem daje dziecku możliwość osiągnięcia radości z tworzenia, wycisza go, uczy organizacji pracy. Dzieci nabywają pewności siebie, rozwijają sprawności manualne rąk, umiejętność rozróżniania kolorów, figur, uczą się cierpliwości, skupienia, komponowania prac, kształcą umiejętności matematyczne. Dzięki origami dzieci szybko dostrzegają efekty swojej pracy. Poznają różnorodność sposobu składania papieru – z kół i kwadratów.
Zabawy z papierem rozwijają wyobraźnię, pobudzają ciekawość odkrywania, rozwijania mowy.
Technikę origami można łączyć z innymi formami plastycznymi, co daje różnorodne możliwości tworzenia.

Zabawy pedagogiki zabawy w naturalny sposób wykorzystują. zabawę, nadając jej znaczenie wychowawcze i terapeutyczne. Praca metod. pedagogiki zabawy wytwarza miedzy uczestnikami pozytywne relacje, stymuluje aktywność twórczą, sprawia ,że dzieci podczas
zabaw nie stresują się, nie wykazują. żadnych zahamowań.

Połączenie muzyki i plastyki. Od czasu do czasu można zaproponować. dzieciom interpretację. plastyczną. utworów muzycznych. Za pomocą barw, znaków plastycznych, kompozycji dzieci mogą wyrażać nastrój, budowę utworu muzycznego lub zawarte w nim
treści pozamuzyczne.

Połączenie plastyki i przyrody: wycieczki, spacery zabawy na .świeżym powietrzu nie tylko inspirują, ale są tematem prac, wyrażają. podziw i emocje dziecka związane z otaczającym

Formy pracy:
- metoda zajęć praktycznych według instrukcji „krok po kroku”
- praca w małych grupach;
- praca indywidualna
- udział w konkursach plastycznych

IV.TECHNIKI PLASTYCZNE

Stemplowanie –technika ta stwarza nowe możliwości operowania dłonią i dostosowywania napięcia mięśni do zamierzonego efektu. Dzięki stemplowaniu dziecko może od razu sprawdzić efekt swojej pracy, skorygować błędy i wyeliminować niepotrzebne ruchy. W ten sposób ćwiczy świadome operowanie dłonią, pobudzanie i hamowanie jej ruchowych impulsów. Stemplowanie kształtuje zdolność kompozycyjnego rozwiązania powierzchni kartki, symetrii i rytmu. Możemy stemplować gotowymi stemplami, palcami lub całą dłonią oraz stemplami wykonanymi samodzielnie z różnych materiałów (np. ziemniak, korek, gąbka).

Malowanie – przy pomocy farb , kolorowego tuszu lub atramentem różnych powierzchni konturowych , swobodna wypowiedź plastyczna na tematy dowolne lub określone . Malowanie rozluźnia napięcie mięśniowe rąk.
Posługując się pędzlami różnej grubości i różnego kształtu dziecko może wykonywać obszerne , swobodne , płynne i rytmiczne ruchy . Wykonywanie ich nie sprawia specjalnych trudności , gdyż operowanie pędzlem jest lekkie . A zatem wyrażanie swoich potrzeb plastycznych nie napotyka na jakieś specjalne ograniczenia . Oprócz malowania pędzlem dziecko może pisać patykiem po zaciągniętej farbą klejową powierzchni kartki papieru ; malowanie mokre w mokrym ; malowanie na podkładzie z kaszy , ryżu ; malowanie palcami .

Rysowanie kredkami świecowymi i ołówkowymi . Rysowanie kredkami pozwala przedstawić barwnie różne wypowiedzi plastyczne oraz pokolorować obrazki konturowe . Stosując kredki świecowe dziecko może założyć szeroko powierzchnię barwą danej kredki . Kredkami w oprawie uzyskuje linie cienkie , kolorowanie wymaga dużej precyzji ręki do uzyskania ciekawego efektu pracy . Oprócz rysowania kredkami także rysuje się świecą , kolorową nitką , patykiem , flamastrem .

Wycinanki – wymagają sprawnego posługiwania się nożyczkami wzdłuż linii prostych , łamanych , falistych . W trakcie wycinania dziecko koncentruje uwagę . Stara się wykonywać zborne ruchy pod kontrolą wzroku .

Wydzieranki - istotą tej techniki jest bezpośredni kontakt ręki i palców dziecka z materiałem. Podobnie jak w przypadku lepienia, dziecko kształtuje tworzywo ruchami ręki i palców zgodnie z własnym wyobrażeniem przedmiotu. Głównym założeniem wydzierania jest nadawanie kształtu, który ograniczony jest postrzępionymi, nierównymi brzegami. Dzięki tej technice dziecko ćwiczy zdolności manualne, a przede wszystkim precyzję ruchów palców oraz umiejętność współpracy pomiędzy nimi.
Wydzieranki można tworzyć z kolorowego papieru, gazet, a nawet z kartonów. Od tego, z jakich materiałów będą tworzone, zależy wybór tła - do jasnego papieru lub gazet dobre jest tło ciemne, a do kolorowego jasne, stonowane.
Przy stosowaniu tej techniki trzeba uważać, by temat pracy był jasny i aby nie wymagał klejenia z bardzo drobnych skrawków papieru, gdyż to prowadzi to do monotonii mechanicznych i męczących ruchów oraz do zatracenia przez dziecko celu pracy.

Collage- kompozycja z różnych materiałów, tworzyw, przedmiotów wykorzystująca fakturę, dowodząca pomysłowości i bogatej wyobraźni małego twórcy. Przybory, materiały wykorzystane w tej technice to różne gatunki papieru, ścinki tkanin, filc, pasmanteria, skrawki skóry, sznurki, patyczki, kamyki, muszle, suszone elementy flory, cienkie blaszki, druciki, folia aluminiowa itp. W związku z takim bogactwem materiałów podkład musi być twardszy niż do malowania farbami. Analiza zebranych skarbów do kompozycji obrazu pobudza wyobraźnię, podsuwa pomysły i sposób realizacji.

Frotaż to technika polegająca na odbijaniu przedmiotów o wyraźnej fakturze na powierzchni papieru. Wykorzystujemy przedmioty naturalne (deski, kamienie, liście, pióra) oraz przedmioty codziennego użytku (monety, sitka, kryształy, tarki do jarzyn, haftowane tkaniny, puzzle, gruboziarnisty papier ścierny itp.). Można przygotować specjalne płyty kartonowe z naklejonymi paskami, plecionkami, kołami lub postaciami. Wybrane przedmioty nakrywamy kartką papieru i pocieramy ją grafitem lub kredką woskową. Wcześniej można przygotować szkic rysunku i uzupełnić go dowolnymi fakturami na zasadzie kolorowanki, podkładając pod kartkę różne przedmioty.

Lepienie z masy solnej i plasteliny – pomaga usprawniać zręczność rąk , szybkość i koordynację ruchów , wpływa na kształcenie wyobraźni przestrzennej , koordynacji wzrokowo – ruchowej i orientacji przestrzennej , pamięci wzrokowej . Wdraża do myślenia twórczego , planowania , kontrolowania i korygowania wytworów własnej pracy

Masa papierowa - sztuka tworzenia przedmiotów z nakładanych na siebie warstw papieru i kleju lub modelowanie z masy papierowej (masa papierowa – masa dająca się formować, twarda po wysuszeniu; składa się z: rozdrobnionego i namoczonego w wodzie papieru, substancji wiążących – kleju, gipsu, krochmalu i wypełniających – kredy).

Papieroplastyka- pozwala uczniom zrozumieć wiele zagadnień plastycznych. To przestrzenna technika, której tworzywem jest papier lub cienki karton użyty do kształtowania bryły. Z papieru możemy utworzyć bardzo skomplikowane kształty. Wymaga to jednak wprawy i studiowania tej techniki. Na zajęciach proponuję bardzo proste rozwiązania dające jednak wiele możliwości twórczych. Potrzebne nam będą paski papieru, które wyginamy, zaginamy, sklejamy, i łączymy ze sobą, tworząc różne formy przestrzenne.

Prace z włóczek i sznurka – przyczyniają się do usprawniania manualnego , uczy właściwego wykonywania pracy poprzez obserwację i naśladownictwo oraz korzystania z instrukcji .

Składanki papierowe wg sztuki Origami – sztuka składania papieru nie tylko wpływa na rozwijanie zdolności manualnych , na doskonalenie analizy i syntezy wzrokowo – ruchowej czy rozwijania pojęć matematycznych . Ma ogromny wpływ na rozwój emocjonalno – motywacyjny dziecka . Podejmując pracę składania papieru staje się ono zaangażowane , staranne i dokładne w wykonaniu poszczególnych czynności . Budzi się w nim chęć tworzenia czegoś nowego , pokonywania trudności i podejmowania coraz trudniejszych zadań wymagających cierpliwości . Ogromną wartość w sztuce origami ma satysfakcja dziecka z wykonanej pracy , a efekt , że przedmiot będzie służyć do zabawy wzmaga chęć do działania , do podejmowania wysiłku pokonywania trudności .

Mandale są wzorcem kompozycji opartym na kole, z wpisanymi elementami mozaiki geometrycznej. Uniwersalne rysunki stwarzają uczniom możliwość samodzielnego tworzenia i rozwijania wyobraźni. Mandale mają wiele możliwości: relaksujące, wyciszające, uspakajające. Wykorzystanie mandali w pracy z dziećmi daje duże efekty wychowawcze i dyscyplinujące grupę, pomaga dzieciom w ćwiczeniu koncentracji uwagi, daje możliwość zrelaksowania się i zajęcia się czymś, co sprawia przyjemność. Popularną formą pracy z mandalami jest ich kolorowanie.
Praca z tkaniną – dzieci poznają fakturę materiałów i ich właściwości : miękkość – sztywność , podatność na modelowanie . Wykonując różne prace dzieci usprawniają się manualnie , rozwijają swoją wyobraźnię przestrzenną , koordynację wzrokowo – ruchową .

V. ETAPY WPROWADZANIA DZIAŁAŃ PLASTYCZNYCH

W grupach dzieci najbardziej zaburzonych psychoruchowo i upośledzonych działania plastyczne przez długi czas poprzedzamy zabawami manipulacyjnymi z wykorzystaniem substancji nieustrukturowanych takich jak : piasek, woda, kisiel, budyń itp. . Dzieci z pomocą nauczyciela, a później same mogą swobodnie mieszać, klepać , zgarniać dłońmi, jednocześnie obserwując ruch substancji, słuchając wydawanych dźwięków, wąchając, a w przypadku substancji jadalnych – smakując je . Do manipulacji wykorzystujemy także produkty sypkie takie jak : groch , fasola , ryż , makaron , zachęcając dzieci do ściskania w dłoniach , dociskania do podłoża , napełniania i opróżniania mniejszych pojemników. Wymienione materiały sypkie , a także inne rozdrobnione kawałeczki gąbki, styropianu, włóczki, wstążek, folii aluminiowej, bibuły – stosujemy do wysypywania na powierzchnię wysmarowaną klejem .
Od manipulacji przechodzimy do najprostszych technik plastycznych, takich jak malowanie dłońmi, wykorzystując wspomniane już substancje oraz farby klejowe z dodatkami barwników naturalnych – soku z buraków, przecieru pomidorowego .
Chcąc wzbogacić doznania dotykowe dzieci do farb klejowych dodajemy : płatki owsiane , drobną kaszę . Malowanie dłońmi daje dziecku ogromne zadowolenie , możliwość wykonywania swobodnych coraz obszerniejszych ruchów . Staramy się, by dziecko malowało obiema rękoma, mając na uwadze usprawnienie i uwrażliwienie obu dłoni. Są to początkowo gąbki , pędzle do golenia, szczoteczki do rąk. Dzieci sprawniejsze manualnie posługują się kredą , mazakiem , pędzelkiem , nożyczkami .
Podczas działań plastycznych obserwujemy oczekiwaną przez nas koncentrację wzroku dziecka na wykonywanych czynnościach , wydłużanie jej , śledzenie ruchów własnych rąk i pozostawionych przez dłoń . Ponadto działania sprawiające dziecku autentyczną radość wywołują u niego spontaniczne sposoby wyrażania przeżyć , emocji , zarówno w formie niewerbalnej , jak i werbalnej . Dzieci mimiką , gestami , okrzykami , śmiechem dają wyraz swojemu zadowoleniu . U dzieci mówiących zauważamy wyraźne pobudzenie ekspresji słownej .
Kolejnym , niezwykle istotnym walorem działalności plastycznej jest jej charakter terapeutyczno – relaksacyjny . Bez wątpienia działalność ta daje ujście dla energii , uspokaja , odpręża , rozładowuje napięcie emocjonalne i mięśniowe . By jednak nabrała takiego charakteru , stwarzamy jej odpowiednie warunki :
• przygotowujemy materiał umożliwiający swobodne i beztroskie działania ,
• zabezpieczmy salę i dziecko przed zabrudzeniem czy zamoczeniem ,
• zapewniamy miłą , spokojną atmosferę ( może z muzyką relaksacyjną ) ,
• przyjmujemy wspierającą , akceptującą , partnerską postawę .
• Działania plastyczne podejmowane z dziećmi w formie wspólnej zabawy spełniają jeszcze jedną ważną rolę – ułatwiają nawiązywanie kontaktu emocjonalnego , sprzyjają budowaniu właściwych relacji nauczyciel – dziecko co również nie pozostaje bez znaczenia w każdej pracy pedagogicznej .

VI. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

• Stosowanie różnorodnych technik plastycznych.
• Inspirowanie uczniów utworami literackimi, muzycznymi.
• Przygotowywanie upominków na różne okazje.
• Przedstawianie scen inspirowanych przeżyciami, świętami, porami roku.
• Zachęcanie do udziału w konkursach.

VII. TREŚCI KSZTAŁCENIA

1. Percepcja sztuki, nazywanie środków wyrazu plastycznego wykorzystanych w obserwowanych dziełach plastycznych:
• kształt –bryłowaty, płaski, okrągły, kwadratowy, owalny, prostokątny,
• faktura – gładki, matowy, lśniący, śliski, chropowaty, szorstki,
• wielkość – gruby, mały, cienki, wysoki, niski, duży,
• usytuowanie w przestrzeni – blisko, daleko, wyżej, niżej itp.
• barwa – nazywanie kolorów i odcieni,
• rytm – powtarzanie się wybranych elementów, kształtów, barw.
2. Ekspresja przez sztukę:
• rysowanie: pojedynczych przedmiotów, ludzi, zwierząt, roślin itp.
• ilustrowanie wydarzeń realnych i fantastycznych, inspirowanych wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem, muzyką,
• ćwiczenia w rysowaniu ołówkiem, patykiem, kredką świecową, kredką pastelową, mazakiem, węglem,
• rysowanie za pomocą linii różnego rodzaju: falistych, zygzakowatych, krzyżujących się, itp.
• malowanie pędzlem i farbami kryjącymi na kartonie i papierze,
• mieszanie farb – tworzenie barw pośrednich i odcieni,
• wycinanie i wydzieranie z papieru, tworzenie kompozycji płaskich,
• lepienie z plasteliny, masy solnej,
• tworzenie prostych składanek techniką orgiami,
• wykonywanie przedmiotów użytecznych: maska karnawałowa, karki okolicznościowe, ozdoby i dekoracje
• własne działania plastyczne: malowanie dłonią, rozdmuchiwanie farb.

3. Kształtowanie otoczenia i form użytkowych:

• wykonywanie dekoracji na korytarzach szkolnych
• organizowanie wystaw prac dziecięcych
• udział w konkursach szkolnych

VIII. TEMATY DO REALIZACJI W RAMACH PROGRAMU „PLASTYCZNE WĘDRÓWKI PRZEZ CZTERY PORY ROKU”.

CZAR LATA

Temat zajęć Treści programowe Techniki plastyczne Środki dydaktyczne
„Letni pejzaż” Kształtowanie umiejętności planowania realizacji zadania. Usprawnianie posługiwania się nożyczkami. Wyklejanka –na kolorowej kartce papieru dzieci przyklejają fragmenty krajobrazów letnich wyciętych z gazet. Kolorowe gazety, klej, nożyczki
„Akwarium z kolorowymi rybkami” Rozwijanie twórczej wyobraźni. Odczuwanie zadowolenia i radości w czasie odkrywania i tworzenia Zadaniem dzieci, jest ozdobienie sylwet rybek wyciętych z bloku technicznego i przyklejenie ich na niebieską kartkę, która naśladuje akwarium. Następnie z pasków zielonej bibuły marszczonej dzieci przyklejają rośliny, z papieru kolorowego skały. Sylwety rybek, niebieskie kartki formatu A4, bibuła marszczona, klej, cekiny, plastelina, kredki woskowe, pastele, farby.
„Kolorowe ślimaki” Doskonalenie sprawności manualnej, łączenie ze sobą różnych technik. Pomysłowe i estetyczne wykonanie pracy. Połączenie różnych technik -wydzieranka, wyklejanie plasteliną, wyklejanie bibułą Papierowy talerzyk, klej, blok techniczny, wycinanki, plastelina, kolorowa bibuła
„Owoce na straganie”

Twórcze podejście do tematu. Odczuwanie zadowolenia i radości w czasie odkrywania i tworzenia
Collage – praca z wykorzystaniem materiałów naturalnych jak kasza, makaron, ryż, itp. Klej, ryż, makaron, kasza
„Wycieczka do zoo” Przedstawienie postaci zwierząt, uwzględniając nastrój. Rozwijanie wyobraźni i pomysłowości. Stemplowanie dłońmi,
collage
Futerko, materiały tekstylne, kartki, farby, materiał przyrodniczy, pędzel, klej.

„Kolorowy latawiec”
.
Prawidłowe wykorzystanie materiałów technicznych.
Posługiwanie się w życiu wyobraźnią twórczą i odtwórczą. Papieroplastyka Tektura, kolorowe kartki , farby , sznurek, pędzel, kolorowa bibuła, klej

JESIENNE NASTROJE

Temat zajęć Treści programowe Techniki plastyczne Środki dydaktyczne
„Barwy jesieni” Używanie ciepłych barw, łączenie kolorów, tworzenie kolorów pochodnych, nazywanie tych kolorów. Malowanie farbkami, palcami Farby
„Jesienne witraże” Doskonalenie sprawności manualnych, estetyka i staranność wykonania pracy, znajomość ciepłej gamy barw, dobór odpowiednich motywów dekoracyjnych do tematu. Przedstawienie za pomocą kolorowych papierów typowych motywów jesiennych w technice witrażu Kolorowy papier
„Pani Jesień”
Wyrażenie nastroju poprzez kształt , fakturę i technikę plastyczną.
Nazywanie i wyróżnianie barwy czerwonej, pomarańczowej, żółtej. Układanie z materiału przyrodniczego , malowanie farbami
Wiersz o jesieni , kartki , materiał przyrodniczy , farby

„Kosz z owocami” Określanie kształtów: owalny, kulisty, wydłużony itp. oraz barw: czerwona, żółta, pomarańczowa, fioletowa.
Dbanie o dokładność i estetykę wykonywanych prac. Malowanie plasteliną.
Mozaika z kolorowych kuleczek z bibuły. Plastelina, kolorowa bibuła,
klej

„ Laurka dla nauczyciela” Doskonalenie umiejętności kompozycji oraz projektowania plastycznego, pomysłowe i estetyczne wykonanie pracy, Poznanie nowej techniki frotaż i natrysku. Frotaż – odbijanie liści przy pomocy kredek, natrysk – liście układamy na kartce i pryskając pędzelkiem umaczanym w farbie pryskamy kartkę przez sitko – miejsce zasłonięte pozostaje w kolorze kartki. Kredki, farby, pędzle, sitko
„Jesienna szaruga” Rozwijanie wyobraźni przestrzennej, pomysłowości, sprawności manualnej. Malowanie czarnym tuszem, stemplowanie palcem. Praca inspirowana słuchaniem wiersza o jesieni. Czarny tusz, farby, wiersz o jesieni.
„ Czapka, kalosze, sweterek” Doskonalenie sprawności manualnej, wykazanie się pomysłowością i wyobraźnią w czasie tworzenia wzorów. Stemplowanie. Stemple wykonane z ziemniaka, z gąbki, sylwety czapki, kaloszy, sweterka.
„ Jesienne drzewa” Rozwijanie wyobraźni przestrzennej, pomysłowości, spostrzegawczości, sprawności manualnej. Wydzieranka z czarno-białych gazet. Biało-czarne gazety, klej, farby.
„Jeżyk” Rozwijanie sprawności manualnej, kształcenie wyobraźni przestrzennej, pobudzanie pomysłowości technicznej. Modelowanie w masie solnej. Mąka, sól, woda potrzebna do wykonania masy solnej, nasiona słonecznika, dyni.

ZIMOWY CZAS

Temat zajęć Treści programowe Techniki plastyczne Środki dydaktyczne
„Zimowe bałwanki” Dbanie o dokładność i estetykę wykonywanych prac. Stemplowanie gąbką. Farby, kawałki pociętej gąbki.
„W mroźnej krainie” Umiejętność tworzenia kompozycji na temat, umiejętność doboru materiału oraz gamy barwnej – wąska gama kolorystyczna. Frotaż z materiałów o wyraźnej fakturze np. koronki, firanki, tarka do jarzyn, tłoczone tektury. Koronki, tarka do jarzyn, tłoczone tekturki.
„Zimowy krajobraz” Rozwijanie płynności ruchów. Malowanie pastą do zębów na kolorowym tle inspirowane słuchaniem piosenki „ Zima, zima, zima”. Pasta do zębów, kolorowy papier, płyta z utworem „Zima, zima, zima”.
” Mróz na szybie maluje” Rozwijanie twórczej wyobraźni. Odczuwanie zadowolenia i radości w czasie odkrywania i tworzenia.
Stemplowanie-na czarnym tle odbijanie pomalowanej na biało lub niebiesko farbą folii bąbelkowej, drewnianych spinaczy, suchych liści tworząc różnorodne wzory mrozu. Czarny papier, farba biała lub niebieska, folia bąbelkowa, drewniane spinacze, suche liście.
„ Dary Mikołaja” Projektowanie i wykonanie formy przestrzennej -Mikołaj . Umiejętność połączenia różnych rodzajów materiałów. Różnice i podobieństwa faktur, np. szorstki- gładki. Praca z tkaniną. Materiały o różnej fakturze, klej, nożyczki.
„Kartka świąteczna” Wykonanie płaskiej formy użytkowej.
Rozwijanie wyobraźni plastycznej, umiejętne zastosowanie poznanych technik plastycznych, dokładność i estetyka wykonania pracy. Ozdabianie karty według własnego pomysłu , technika dowolna Kolorowy papier, klej, różne ozdoby.
„ Aniołek” Wykonanie przestrzennej formy użytkowej, umiejętność łączenia różnych materiałów. Techniki mieszane Plastikowa butelka, kasza, ryż, klej na gorąco, farby, włóczka, jasny brystol,
„Kartki walentynkowe”
Utrwalenie wiadomości o kompozycji symetrycznej, asymetrycznej, otwartej, zamkniętej, estetyka i staranność wykonania pracy.
Wycinanki, wydzieranki – różne rodzaje kompozycji. Kolorowy papier, klej, nożyczki, klej

KOLORY WIOSNY
Temat zajęć Treści programowe Techniki plastyczne Środki dydaktyczne
„Wiosenne kwiaty” Stosowanie instrukcji działania. Projektowanie bukiecików roślin kwitnących wiosną. Łączenie elementów wykonanego przedmiotu klejem. Papieroplastyka Kolorowy papier, klej.
„Mieszkańcy zielonej łąki”
Wzbogacanie doświadczeń dziecka w uzyskiwaniu nowych wartości poprzez łączenie różnych materiałów.
Malowanie farbami, naklejanie elementów wykonanych techniką orgiami. Farby, koła z kolorowego papieru, klej.
„Wiosna w sadzie” Przedstawienie barwną kompozycją sceny realnej związanej z przeżyciami dzieci .
Nazywa kolory wiosenne i dostrzega je w najbliższym otoczeniu. Malowanie kredkami świecowymi pionowych kresek na szarym papierze słuchając nagrania A. Vivaldiego „ Wiosna”, wycinanie sylwety drzewa, doklejanie wykonanych techniką orgiami kwiatów z kół.
Zajęcia poprzedzone spacerem do pobliskiego sadu. Szary papier, kredki świecowe, nożyczki, klej, koła różnej wielkości
„Palmy wielka-nocne” Projektowanie i wykonanie przestrzennych form użytkowych, uwzględniających zasady kompozycji otwartej. Papieroplastyka. Kolorowa krepina, klej na gorąco, sizal, kij.
„Wielkanocna kura” Wykonanie przestrzennych form użytkowych estetyka i staranność wykonania pracy. Masa papierowa -obklejanie balona makulaturą. Balon, klej wikol, makulatura, farby, włóczka, brystol
„ Wiosenne mandale” Pobudzanie wyobraźni i kreatywności. Usprawnianie motoryki dłoni, wydłużanie czasu skupienia uwagi. Mandale, wyklejanie resztkami tkanin, ziarnami, kolorowym papierem. Resztki tkanin, kolorowy papier, ziarna, muzyka relaksacyjna.
„Malowany maj”

Rozbudzanie twórczej inwencji . Posługiwanie się pełną gamą kolorów. Malowanie bibułą
Wycinamy paski różnokolorowej bibuły. Z pasków układamy kompozycje na kartce bloku technicznego. Gdy jest gotowa bibułę spryskujemy delikatnie wodą ze spryskiwacza. Gdy bibuła i kartka wyschną ściągamy bibułę. Dla ułatwienia przed rozpoczęciem pracy możemy przykleić kartkę do stolika.
Kolorowa bibuła, spryskiwacz do wody.
„Biżuteria dla mamy” Zachowanie kolejności wykonywanych czynności. Usprawnianie motoryki dłoni. Dbałość o estetykę wykonywanej pracy, oszczędność materiału. Praca z tkaniną. Różne materiały, klej na gorąco, nożyczki, różne koraliki.

ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW.

W wyniku realizacji programu każdy uczeń powinien:
- wymienić i opisać pory roku,
- dostrzegać piękno w otaczającym go świecie-zjawiska w przyrodzie, różnorodność barw,
- uwierzyć we własne możliwości,
- uwolnić i odreagować nagromadzone emocje,
- okazywać radość z drobnych postępów,
- nazywać przedmioty wykorzystywane na zajęciach,
- dobierać narzędzia i materiał potrzebny do realizacji danej pracy,
- nazywać odcienie kolorów,
- zachować kolejność wykonywanych czynności,
- wykorzystać naturalne okazy przyrody w plastyce,
- oszczędnie wykorzystywać materiał,
- estetycznie wykonywać pracę,
- stosować różne techniki plastyczne,

EWALUACJA
Realizacja programu daje prowadzącemu zajęcia możliwość dokonywania systematycznej ewaluacji . Do jej przeprowadzenia można posłużyć się : - analizą osiągnięć dzieci - dyskusją w grupie nad powodzeniem zajęć - udziałem dzieci w konkursach plastycznych
W czasie wspólnej pracy dzieci nie tylko uzyskują coraz większą sprawność manualną , ale chętniej rozmawiają .Rozmowa z nimi prowadzi do pozyskania wielu informacji dotyczących ich przeżyć , emocji , pragnień i potrzeb . Motywują się one wzajemnie do tworzenia wielu ciekawych rozwiązań .

Ocenianie i kontrolowanie uczniów następuje poprzez:
• obserwację pracy poszczególnych uczniów, ich aktywność i zaangażowanie,
• ocenianie pracy indywidualnej i w grupach,
• eksponowanie prac uczniów,
• organizowanie i uczestniczenie w konkursach szkolnych

NARZĘDZIE EWALUACYJNE ZAJĘĆ PLASTYCZNYCH
Imię i nazwisko nauczyciela ........................................
Imię i nazwisko ucznia........................................
Klasa...............................
Data....................................

Ocena
+ wykonuje samodzielnie zadanie
* wykonuje zadanie z pomocą
- nie potrafi wykonać zadania
0 nie próbuje
Lp. Zadania Ocena Ocena
Na wstępie zajęć Na zakończenie zajęć
1. Malowanie palcami
2. Malowanie pędzlem
3. Rysowanie prostych kształtów kredkami, mazakami, świecą
4. Modelowanie w plastelinie, modelinie, masie solnej
5. Oblepianie przedmiotu masą papierową
6. Wydzieranie dowolne papieru
7. Wydzieranie papieru wg pokazu
8. Wypełnianie konturów różnymi masami, materiałami
9. Cięcie dowolne nożyczkami
10. Wycinanie nożyczkami wzdłuż narysowanych linii
11. Stemplowanie dowolne
12. Stemplowanie wg wzoru
13. Rozróżnianie podstawowych barw
15. Łączenie różnych materiałów klejem
16. Tworzenie prostych składanek techniką orgiami,


BIBLIOGRAFIA:
1. J. Garda- Łukaszewska, Tomasz Szperowski- "Współtworzenie -zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo", W-Wa, WSiP, 1997.
2. J. Lewicka - "Sto technik plastycznych", Nasza Księgarnia Warszawa 1969
3. Laura Donnelly Bethmann -,, Stemplowanie darami natury” wzory ozdób z odbitek kwiatów, liści i owoców, Bauer-Weltbild Media (KDC), 2005.
4. I. Dudzińska (red), „Wychowanie i nauczanie w przedszkolu”, WSiP Warszawa 1983.
5. A. Łosiewicz, Rysowanie odzwierciedla myślenie dziecka, Edukacja i dialog 2002.
6. Anna Jabłońska, "Zabawy plastyczne", Świat Książki, Warszawa 2004.
7. Doris Ruppert, "Każde dziecko to potrafi", Delta WZ 2005
8. Sandra Lounsbury Foose, "Ozdoby z papieru na cztery pory roku", RM, Warszawa 2005
9. Julie Hickey, "Kartki na wszystkie okazje", KDC, Warszawa 2005.
10. Sigrid Wetzel-Maesmanns " Kwiaty z bibuły", KDC, Warszawa 2006.
11. Górniewicz J. „Rozwój i kształtowanie wyobraźni dziecka”, Warszawa-Toruń 1992.
12. Michejda- Kowalska K.” O dziecięcej wyobraźni plastycznej”, WSiP Warszawa 1987.

•