Opis i analiza przypadku

Diagnoza indywidualnego przypadku.

Diagnoza indywidualnego przypadku
Pisząc diagnozę indywidualnego przypadku chciałabym opisać chłopca z ,którym mam kontakt zarówno w szkole jaki i w świetlicy środowiskowej . Kacper uczęszcza do świetlicy na wniosek wychowawcy i za pisemną zgodą matki .


Podstawowe informacje o dziecku .

Kacper ma 12 lat ,jest uczniem klasy V , nie powtarzał klasy. Przejawia trudności edukacyjne , otrzymuje słabe oceny , często ucieka z lekcji lub spóźnia się na lekcje.
Z powodu trudności edukacyjnych Kacper uczęszcza na zajęcia wyrównawcze z języka polskiego i matematyki. Przez cały okres dotychczasowej edukacji uczeń objęty był pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
Podczas pracy szkole zwróciłam uwagę na chłopca, ponieważ zaniepokoił mnie fakt ,iż Kacper podczas przerw nie przebywał nigdy z klasą ,zawsze chodził tylko ze swoją koleżanką z klasy ,która jest także jego koleżanką z ,,podwórka‘’ ,ponieważ mieszkają obok siebie. A co za tym idzie cały wolny czas spędzają razem ,wspólnie też uczęszczają na świetlice środowiskową .
Ponieważ, mieszkamy w tej samej miejscowości często widzę Kacpra ,chodzącego samego lub z Magdą po mieście o różnych porach dnia , także późnymi wieczorami.
Chcą pomóc Kacprowi nawiązałam współpracę z wychowawcą klasowym ,który na podstawie obserwacji ucznia ,indywidualnych rozmów i wywiadu przeprowadzonego z matką ,udzielił mi następujących informacji . Kacper pochodzi z wielodzietnej rodziny ma czworo starszych braci – Tomek l. 23 , Krystian l. 22, Dawida l. 16 i Filipa l. 14.
Chłopiec urodził się jako piąte dziecko w rodzinie .
Dziecko przeszło choroby wieku dziecięcego Odra ,Ospa.

Matka Kacpra jest rozwiedziona nie utrzymuje kontaktu z ojcem dzieci , ojciec nie kontaktuje się z dziećmi ,przebywa w Zakładzie Karnym jak twierdzi matka ojciec nadużywał alkoholu znęcał się nad nią fizycznie.

Przyczyn niepowodzeń trudności edukacyjnych i wychowawczych upatruję w środowisku rodzinnym i niskich możliwościach intelektualnych chłopca.
Przyczyny wynikające ze środowiska rodzinnego to fakt ,iż jest to rodzina rozbita , ojciec nadużywał alkoholu ,dzieci były świadkami przemocy ojca wobec matki. Z tego tez powodu rodzina została objęta środkiem wychowawczym w postaci nadzoru kuratora sądowego.
Po rozwodzie rodziców opiekę prawną nad dziećmi objęła matka .
Kacper nie miał, także pozytywnego wzorca do naśladowania od braci ponieważ dwaj starsi bracia mieli konflikt z prawem i także byli objęci środkiem wychowawczym w postaci nadzoru kuratora.

Z moich obserwacji wynika , iż matka jest nie zaradna życiowo i wychowawczo ,jednak w pracy z matką udało mi się wypracować pewne zadania i są one następujące :
-matka raz w tygodniu kontaktuje się z wychowawcą ,który na bieżąco informuje ją o postępach dzieci mówi o pozytywach i negatywny sytuacjach, które się wydarzyły,
- matka potrafi rozplanować sobie kwestie finansowe tzn. na kartce piszemy co wdanym tygodniu trzeba kupić co opłacić, dużą pomoc mam w postaci kuratora sądowego, który sprawuje opiekę nad prawidłowym wykonywaniem władzy rodzicielskiej,
-matka w chwili obecnej potrafi sama pójść do instytucji i uzyskać pomoc, wcześniej chodziłam z nią i wypisywałyśmy wnioski,
- matka cieszy się z postępów Kacpra ,przychodzi do świetlicy środowiskowej i pomaga np. przy wykonywaniu kanapek .

Kacper nie miał pozytywnego wzoru osobowego ,nikt nie uczył go poprawnego komunikowania się z innymi dziećmi . W domu często urządzane były libacje alkoholowe ,co doprowadzało do ciągłych kłótni. Z powyższych informacji wynika, iż Kacper nie miał zaspokojonych podstawowych potrzeb : poczucia bezpieczeństwa ,miłości ,akceptacji.
Ponieważ w domu panowała napięta atmosfera, domownicy krzyczą na siebie, dziecko przejęło zachowanie rodziców ,nie potrafi komunikować się z innymi osobami, nauczony jest krzyczeć więc krzyczy.
Nie może liczyć na pomoc w domu jeśli chodzi o odrabianie zadań domowych i naukę więc zaległości się nawarstwiają.
W związku z tym została zorganizowana pomoc koleżeńska dla Kacpra gdzie koledzy i koleżanki z klasy przygotowują go do lekcji pomagają przy wykonaniu prac domowych .

Prognoza pozytywna i negatywna:
Prognoza negatywna-w przypadku nie udzielenia pomocy jego trudności w nauce będą się nasilać ,nawarstwiające się w ciągu kilku lat braki będą niemożliwe do nadrobienia.
W wyniku ciągłych niepowodzeń chłopiec straci wiarę we własne siły możliwości ,będzie wzrastać w przekonaniu ,że niczego nie potrafi ,będzie żył ze świadomością,- że i tak to co zrobi- zrobi źle.
Jego nieobecności w szkole staną się notoryczne ,gdyż szkoła będzie źródłem jego ustawicznych niepowodzeń i frustracji.

Prognoza pozytywna-podjęcie odpowiednich działań ,udział dziecka w świetlicy środowiskowej , przydział zadania za które będzie odpowiedzialny ,wzmacnianie nawet najmniejszych jego osiągnięć, dostosowanie metod i form pracy do psychofizycznych możliwości ułatwi mu opanowanie podstawowych wiadomości oraz wpłynie korzystnie na efekty jego pracy.

Charakterystyka źródeł problemów dziecka:
Celem badań ,które przeprowadziłam było poznanie sytuacji chłopca ,czyli dokonanie diagnozy w sferze środowiska rodzinnego, trudności szkolnych i cech osobowościowych i takie badania przeprowadziłam.
W badaniu diagnostycznym zastosowałam następujące techniki badawcze:
> w poznaniu środowiska rodzinnego ucznia
- wywiad z matką ,
-test niedokończonych zdań na temat rodziny,
- arkusz zachowania się ucznia cz.II ( B.Markowska)
> w poznaniu cech osobowościowych ucznia
- moje nastroje ( H.Hamer),
- diagnoza szacunku do własnej osoby (( H.Hamer),
-asertywność, bierność, uległość((( H.Hamer),

> w poznaniu sytuacji szkolnej ucznia
–obserwacja ucznia podczas zajęć, przerw i zajęć świetlicy środowiskowej
-badania socjometryczne ucznia( technika Moreno),
-arkusz obserwacyjny dziecka z trudnościami szkolnymi( E.Klaus- Jaworska i I. Tokarska)
-test zdań niedokończonych na temat szkoły.

Stosując powyższe techniki będę szukała zaistniałego stanu rzeczy jak też czynników pozytywnych ,które będzie można wykorzystać w procesie naprawczym.

> Poznanie środowiska rodzinnego chłopca.

Z wywiadu z matką uzyskałam informacje ,matka dziecka ma 39 lat wykształcenie podstawowe ,zajmuje się opieką nad dziećmi . Ojciec dziecka nie mieszka z nimi ,są po rozwodzie , powodem rozwodu było nadużywanie alkoholu i znęcanie się fizyczne i psychiczne nad matką. Ojciec nie utrzymuje kontaktu z rodziną , przebywa w Zakładzie Karnym.
Sytuacja materialna rodziny jest trudna, matka utrzymuje się z zasiłków rodzinnych i zapomóg z MGOPS , oraz prac interwencyjnych.
Kacper ma czworo starszych braci ,najlepszy kontakt ma z bratem Filipem uczniem gimnazjum l.14 ,z którym także uczęszcza do świetlicy. Nie lubi natomiast Krystiana i Patryka, z którym się kłoci i bije.
Matka Kacpra po rozwodzie często zmieniała towarzysza życiowego , którego nie akceptowali chłopcy . Sama sytuacja rodziny spowodowała ,iż matka po rozmowach zmieniła swoje podejście i stwierdziła , iż dzieci są dla niej najważniejsze.
Ten fakt oraz traumatyczne przeżycia z okresu ,kiedy ojciec znęcał się nad rodziną , pokazały mi przyczynę ,która może być powodem takiego zachowania się Kacpra.
Rodzina zajmuje mieszkanie gminne ,składające się z pokoju ,kuchni i łazienki .
Kacper śpi wraz ze swoim bratem Filipem .
Kacper odrabia lekcje przy ławie w pokoju a uczy się w kuchni.
Mieszkanie umeblowane skromnie ,czysto .lodówka zaopatrzona w jedzenie.
Sytuacja mieszkaniowa i bytowa rodziny trudna , ten fakt ma także duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju psychofizycznego chłopca.

Test niedokończonych zdań na temat rodziny ,pozwoli mi wysunąć następujące informacje:
- na pomoc w odrabianiu zadań domowych może liczyć na brata Filipa ,
-matka natomiast nie pomaga w pracach,
-obowiązkiem chłopca w domu jest wynoszenie śmieci i to zadanie wykonuje,
-nie potrafi rozmawiać z bratem Patrykiem , dochodzi do kłótni i bójek , ponieważ Patryk jak twierdzi Kacper jest denerwujący,
-swój wolny czas chłopiec lubi spędzać na grze w piłkę nożną i przebywaniu w GCI , gdzie gra w gry komputerowe ,
- jego marzeniem jest otrzymać komputer ,
-ma żal do ojca ,iż przez niego były awantury ,jednak gdyby mógł to spotkałby się z ojcem.

Podsumowując te informacje wysuwa się wniosek , iż dobrym duchem tej rodziny jest bart Filip i mama .W nich upatruję osoby, które mogą mi pomóc w pracy. Pomimo tego ,iż ojciec wyrządził dużo krzywdy rodzinie chłopiec tęskni za nim i chciałby się z nim zobaczyć widoczna jest tutaj nie zaspokojona potrzeba miłości ze strony ojca. Kacper jest w tym okresie rozwojowym ,kiedy rola ojca jest dominująca i wpływa na kształtowanie się jego osobowości.

> Poznanie sytuacji szkolnej ucznia.

W poznaniu sytuacji szkolnej chłopca pomogła mi Technika Moreno, w której chciałam uzyskać informacje na temat stosunku klasy do Kacpra i stosunku Kacpra do klasy.
Ta technika pokazała jednoznacznie , iż Kacper uzyskał 15 negatywnych opinii a jedynie 2 osoby dokonały pozytywnego wyboru, przy czym jedna z tych osób to Magda ,z którą wszędzie chodzi i mieszkają obok siebie .
Z kolei Kacper akceptuje Magdę B.,Patryka S. Magda M,.z którymi spędza swój wolny czas
Wskaźnik ten wskazuje na niechęć klasy do Kacpra ,literatura określa ten stan jako odrzucenie.

Arkusz obserwacyjny dziecka z trudnościami szkolnymi pozwolił mi na wysunięcie następujących wniosków:
-uczeń nie powtarzał klasy,
-został skierowany do PPP z powodu trudności w nauce,
-rozwój fizyczny prawidłowy,
-wad rozwojowych nie stwierdzono,
-często przychodzi nieprzygotowany do szkoły,
-zapomina przynieść potrzebne przybory,
-ma trudności zarówno w odpowiedziach ustnych jak i pisemnych, popełnia błędy orograficzne,
- w zakresie działań matematycznych pogłębiają się braki edukacyjne z klas poprzednich, algorytm pisemnego dodawania i odejmowania,
-na lekcjach ma trudności ze skupieniem uwagi często śmieje się bez powodu ,miewa tiki nerwowe,
- na zwróconą uwagę reaguje złością ,kłamie,
-na przerwach przebywa tylko w towarzystwie swojej koleżanki Magdy i kolegi Patryka,ma przezwisko Webs,
- wobec innych dzieci przejawia postawę uległą ale bywa agresywny i wybucha złością,
-zaległości pogłębiają się ,gdyż brak jest systematycznej pracy ze strony matki ,zdarzają się nieobecności na zajęciach lekcyjnych , ponieważ Kacper zostaje w domu za zgodą matki,
-matka kontaktuje się ze szkołą na wezwanie ,chociaż kontakty w ostatnim okresie znacznie uległy poprawie,
-higiena i czystość ciała jest problemem wielokrotnie sygnalizowanym przez wychowawcę,
-uczeń nie ma bliskich kolegów ,oprócz Patryka.

Test niedokończonych zdań na temat szkoły ukazał ,iż:
-w klasie czuje się źle,
-koledzy wcześniej odnosili się do Kacpra źle, teraz są mili i dobrzy ,występuje tutaj zaprzeczenie ,myślę iż chłopiec chce aby wreszcie klasa go zaakceptowała, aby zmieniła swój stosunek do niego,
-lubi przebywać w sali numer 5 ,gdzie prowadzę rozmowy z Kacprem i pomagam mu w lekcjach,
- wskazuje na świetlicę jako miejsce gdzie lubi spędzać czas,
-wsparcie widzi w wychowawczyni, która jest miła, dobra,
-ulubionym przedmiotem jest wychowanie fizyczne ,
-dość jednoznacznie widać ,że chłopiec nie lubi w szkole bójek ,zaczepek, oraz tego ,że zaczepiają go koledzy,
-do nauczycieli odnosi się pozytywnie ,chociaż odczuwa strach gdy zostaje zapytany.

Powyższe badania wskazały ,iż obok trudności dydaktycznych ,która ma Kacper ,pojawiła się postawa odrzucenia przez klasę co ma istotny wpływ na jego funkcjonowanie w klasie i poza nią.


> Poznanie cech osobowościowych ucznia.

W tej sferze chciałam uzyskać informacje na temat uczuć i nastroi jakie najczęściej występują u chłopca oraz jaki ma poziom szacunku do własnej osoby.
Moje nastroje w tej technice przeważyła liczba nastrojów zakwalifikowanych do mgły.
Co świadczy o konieczności podwyższenia poziomu motywacji do pokonania stresu.
Natomiast Diagnoza poziomu szacunku do własnej osoby pokazała ,iż Kacper w pytaniach od 1 do 10 wskazał 4 odpowiedzi na Nie , co świadczy o niskim poziomie szacunku do własnej osoby, natomiast druga dziesiątka pytań wyraźnie wskazuje na podwyższenie szacunku do własnej osoby.
W kontaktach z innymi ludźmi Kacper najczęściej przyjmuje postawę asertywną czyli wyraża swoją opinię bez straszenie kogokolwiek.

Część naprawcza.
Ta część poświęcona jest pokazaniu w jaki sposób można pomóc Kacprowi, są to wskazówki dla wychowawcy , rodzica i wychowawcy świetlicy środowiskowej. Obok wyrównywania braków w zakresie wiadomości i umiejętności edukacyjnych, należy odbudować jego wiarę we własne siły w pokonywaniu trudności . Wszystkie te działania powinny iść wspólnym frontem tzn .zaangażowany powinien być zarówno wychowawca, rodzic i wychowawca świetlicy po to, aby uzyskać pozytywne efekty.
WYCHOWAWCA - praca z uczniem może odnieść zamierzone rezultaty poprzez :
- zachęcanie ucznia do nauki, czyli wyrabianie pozytywnej motywacji do nauki odbywać się będzie poprzez okazywanie Kacprowi akceptacji i życzliwości,
- motywowanie Kacpra do działania poprzez przydzielanie zadań na miarę jego możliwości (eksponowanie w zespole klasowym jego pozytywnych cech oraz tego co osiąga)
- zachęcanie chłopca do udziału w zajęciach wymagających interakcji społecznych (zbiorowe rozwiązywanie problemów)
- wywieszać na tablicy prace artystyczne , opowiadania lub inne interesujące rzeczy, by podbudować pewność siebie u dziecka i poczucie własnej wartości,
- utrzymanie stałego kontaktu z wychowawcą świetlicy środowiskowej do której chłopiec uczęszcza,
- zapewnienie pomocy koleżeńskiej w lekcjach,
- kontakt z pedagogiem szkolnym w celu indywidualnej rozmowy, pokazanie w jaki sposób można poradzić sobie z rozładowaniem negatywnych emocji,
- wdrażać Kacpra do stosowania odpowiednich technik pracy umysłowej poprzez swobodne rozmowy i dyskusje na podany temat,
- tempo pracy dostosować do indywidualnych potrzeb psychofizycznych chłopca,
- w takcie zajęć dydaktyczno – wyrównawczych :
• ćwiczyć koncentrację uwagi poprzez stwarzanie okazji do celowego zapamiętywania,
• doskonalić umiejętność czytania ze zrozumieniem na krótkich, prostych tekstach,
• uczyć samokontroli przy wykonywaniu zadań,
• doskonalić działania arytmetyczne,
• wdrażać do czujności ortograficznej,
- w celu zmniejszenia liczby opuszczonych godzin lekcyjnych, należy systematycznie kontaktować się z matką, motywować ją do systematycznego kontaktowania się z wychowawcą, zapraszać na spotkania klasowe czy warsztaty poświęcone istniejącym problemom,
- z powodu złej sytuacji materialnej, częstego przychodzenia chłopca do szkoły bez śniadania zorganizowanie chłopcu drugiego śniadania i obiadu na terenie szkoły.

WSKAZÓWKI DLA RODZICA

Największy sukces odniesie się wtedy, gdy matka zrozumie, iż Kacper który ma problemy w nauce, sprawia problemy wychowawcze, jest dzieckiem, które bardzo kocha swoją matkę, marzy o spokojnym domy bez bicia i awantur. Kacper doceniony, pochwalony, zauważony będzie sprawiał mniej problemów a okazanie mu miłości będzie uwieńczeniem tego sukcesu. Dlatego w pracy z matką należy:
- nauczyć matkę okazywania uczucia miłości,
- zapewnienie dziecku spokojnej atmosfery, uregulowanego trybu życia poprzez stałe godziny pracy, wypoczynku, zapewnienie ruchu na świeżym powietrzu,
- lekcje odrabiać o tej samej porze, kiedy w domu jest najmniejszy ruch,
- korzystanie z pomocy specjalistów, świadczących pomoc rodzinie,
- z powodu złej sytuacji materialnej i bytowej skontaktowanie matki z MGOPS w celu udzielania pomocy np. przy napisaniu pism urzędowych,
- aby pokazać Kacprowi, że zależy matce aby chłopiec poprawił się w nauce skorzystanie z form pomocy organizowanej przy szkole to znaczy: spotkania klasowe, warsztaty dla rodziców, uczestniczenie w występach syna, pokazanie mu swojego zadowolenia, dumy,
- poprzez kontakt z pedagogiem szkolnym uzyskanie informacji o postępach syna, wskazówkach, pomocy w zaistniałych problemach.

Program pomocy terapeutycznej w świetlicy środowiskowej:

Na początku ,kiedy Kacper zaczął uczęszczać na zajęcia unikał kontaktu z innymi uczestnikami, krył się pod stół , chował głowę , podczas zabaw chciał tylko grać w piłkę nożną i gry komputerowe. Stopniowo jego postawa i zaangażowanie w grupie uległo poprawie.
W czasie zajęć starłam się go poznać bliżej i jego zainteresowania.
Chciałam pomóc mu aby nabrał ufności do innych osób a zarazem uczyłam go okazywania emocji i wyrażania jej stosowanie do sytuacji.
Uzgodniliśmy ,iż pojawiające się problemy lub trudne sytuacje ,kiedy nie chce wyrażać na forum , może pisać na kartce i to okazało się trafione ponieważ w ten sposób udało mi się dowiedzieć o kilku problemach. Zdawałam sobie sprawę, iż w wielu sytuacjach nie dam rady pomóc i wtedy rodziła się we mnie bezsilność ponieważ na pewne rzeczy nie mam wpływu.
Dlatego ,zależało mi na tym aby Kacper:
- odczuł ,że jest ważny poprzez pochwałę ustną na forum grupy ,nagradzanie jego właściwych zachowań,
-pozwalać na samotność ,chwile prywatności gdy tego potrzebuje i mówi o tym
-pomagać mu rozwijać poczucie zaufania do innych osób ,
- pokazać mu zabawy ,z których czerpałby radość.
-należy zmienić schemat myślenia Kacpra ,ja-ja, ja-dorośli, ja-zadanie

Komunikat negatywny
^
Nic nie potrafię ,jestem gorszy
^
Myśl pośrednicząca ,jeśli prawdą jest że jestem zły ,gorszy to co to o mnie mówi .
^
Jestem beznadziejny
^
Nikomu nie jestem potrzebny
^
Do niczego się nie nadaję
^
Wszystko co robię ,robię źle
^
Jestem beznadziejny
^
Tworzymy tzw.myśl alternatywną
^
Są rzeczy , które potrafię zrobić
^
Są osoby ,z którymi lubię spędzać czas
^
Inni mogą na mnie liczyć
^
Dam radę
^
Jestem ważny

Opracowała:Beata Okuniewska-Kryskowiak