Ułamki zwykłe - scenariusz lekcji w klasie 4 szkoły podstawowej

Ułamki zwykłe – lekcja wprowadzająca
Scenariusz lekcji matematyki w klasie czwartej szkoły podstawowej.
Opracowanie: Jadwiga Spyrzewska

I. Temat lekcji: Ułamki zwykłe.

II. Hasło programowe: Ułamki zwykłe.

III. Zakres treści: Podział całości na równe części; określanie części całości: połówki, ćwiartki itd.; elementy budowy ułamka zwykłego (licznik, mianownik, kreska ułamkowa); zapisywanie części całości w postaci ułamka zwykłego; zapisywanie słownie ułamków zwykłych.

IV. Cele nauczania w kategoriach:
1. Wiadomości:
Kategoria A: Uczeń zna jednostki monetarne, masy i długości. Uczeń zna pojęcie ułamka jako części całości. Uczeń zna budowę ułamka zwykłego.
Kategoria B: Uczeń rozumie pojecie ułamka jako wynik podziału całości na równe części.
2. Umiejętności:
Kategoria C: Uczeń potrafi opisywać część figury lub zbioru skończonego za pomocą ułamka. Umie zapisywać słownie ułamek zwykły. Potrafi zaznaczać określoną ułamkiem część figury lub zbioru skończonego. Uczeń potrafi stosować odpowiedniości: dzielna – licznik, dzielnik – mianownik, znak dzielenia – kreska ułamkowa.
Kategoria D: Uczeń rozwiązuje nietypowe zadania z zastosowaniem ułamków zwykłych.
3. Postaw i przekonań:
Rozwijanie zainteresowania uczniów flagami różnych krajów świata. Motywowanie uczniów do poznawania nowych pojęć poprzez zabawę.

V. Forma nauczania: Lekcja w klasie mająca na celu wprowadzenie nowego materiału..

VI. Forma organizacyjna: Indywidualno – zbiorowa.

VII. Strategie nauczania:
1. Asocjacyjna.
2. Problemowa.
3. Operacyjna.

VII. Metody:
1. Słowna: pogadanka z elementami wykładu.
2. Badawcza: stworzenie sytuacji problemowej oraz organizowanie procesu dydaktycznego tak, aby ten problem rozwiązać.

IX. Środki dydaktyczne:
Kolorowe dwustronne plansze przedstawiające flagi kilku państw: Belgia, Ukraina, Niemcy, Indonezja, Holandia, Tajlandia, Francja, Czechy, Austria, Mauritius wraz z podpisami (załącznik nr 1); Zeszyt Ćwiczeń; Tablica przedstawiająca części całości konkretnych przedmiotów wraz z odpowiadającymi im ułamkami.
X. Literatura:
„Matematyka 2001, podręcznik dla klasy czwartej szkoły podstawowej” Praca zbiorowa.
„Matematyka z plusem, podręcznik” S. Wojtan, P. Zarzycki.
„Matematyka z plusem, zeszyt ćwiczeń” S. Wojtan, P. Zarzycki.
„Matematyka z plusem, książka dla nauczyciela” Praca zbiorowa.


XI. Przebieg lekcji:
1. Faza przygotowawcza: Sprawy organizacyjno porządkowe: wpis tematu do dziennika, sprawdzenie obecności. Nawiązanie do nowego tematu lekcji, zapoznanie uczniów z tematem bieżącej lekcji i zapisanie go na tablicy i w zeszytach przedmiotowych.
2. Faza realizacyjna: Nauczyciel nawiązuje w rozmowie z uczniami do sytuacji, w których oni sami posługują się ułamkiem jako częścią całości (np. dzielenie jabłka miedzy kilka osób) i używają określeń: połówka, ćwiartka. Nauczyciel wprowadza pojęcie ułamka jako części całości ze zwróceniem uwagi, iż musi być to podział na równe części. Nauczyciel omawia kilka przykładów ułamków na podstawie przygotowanych ilustracji. Zapisuje na tablicy przykład ułamka i nazywa elementy jego budowy: licznik, mianownik, kreska ułamkowa. Wyjaśnia znaczenie licznika i mianownika, zwraca uwagę na sposób odczytywania ułamków zwykłych. Uczniowie zapisują w zeszytach podany przykład, podpisują elementy budowy ułamka. Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie kilku własnych przykładów ułamków do zeszytu. Wybrani uczniowie z pomocą nauczyciela odczytują prawidłowo wymyślone przez siebie ułamki, wskazują w nich licznik i mianownik.
Nauczyciel rozdaje uczniom plansze z flagami i zadaje następujące pytania:
1. Które z flag podzielone są na równe części?
2. Jaka część flagi Ukrainy jest żółta?
3. Jaka część flagi Niemiec jest czarna?
4. Jaka część flagi Belgii nie jest czerwona?
5. Jaka część flagi Mauritiusa jest zielona?
6. Która flaga ma najwięcej koloru czerwonego?
7. Która flaga ma najwięcej koloru białego?
8. Która flaga ma więcej koloru białego: Holandii czy Francji?
9. Jaka część flagi Tajlandii jest czerwona? (porównanie z flagą Czech)
Po każdym pytaniu uczniowie przyglądają się flagom, w razie potrzeby posługują się linijką aby sprawdzić czy podział na części jest równy. W odpowiedzi mówią nazwy państw i podnoszą do góry odpowiednie flagi.
Nauczyciel prosi o otwarcie zeszytów ćwiczeń w których uczniowie rozwiązują samodzielnie ćwiczenia polegające na zamalowywaniu podanej ułamkiem zwykłym części całości lub zapisywaniu zamalowanej części w postaci ułamka. Nauczyciel kontroluje poprawność pracy uczniów, wyjaśnia ewentualne wątpliwości.
3. Faza podsumowująca: Nauczyciel wspólnie z uczniami przypomina poznane na tej lekcji pojecie ułamka oraz elementy jego budowy. Rozdaje na kartkach pracę domową i wyjaśnia sposób jej wykonania.

Praca domowa:
Basia tak opisała flagę Kolumbii:
„Składa się z trzech poziomych pasków, a każdy pasek jest innego koloru. Górny pasek jest największy. Dolny pasek jest czerwony. Niebieski pasek jest tej samej wielkości co czerwony. Żółty kolor pokrywa 1/2 flagi”
Narysuj tę flagę.