Od nasiona sosny do zeszytu uczniowskiego

OD NASIONA SOSNY
DO ZESZYTU UCZNIOWSKIEGO
(Wieloprzedmiotowy projekt
dydaktyczno -wychowawczy)
SPIS TREŚCI
Wstęp........................................
Cele projektu........................................
Zadanie nr 1........................................
Zadanie nr 2........................................
Zadanie nr 3........................................
Zadanie nr 4........................................
Zadanie nr 5........................................
Zadanie nr 6........................................
Zadanie nr 7........................................
Zadanie nr 8........................................
Zadanie nr 9........................................

WSTĘP

Drzewa spełniają trzy główne funkcje: produkcyjną, estetyczną lub kulturową i środowiskową. Pierwsze dwie funkcje są znane i wykorzystywane od dawna, trzecia zaś jest stosunkowo nowa.
Gospodarka i kultura ludzi jest odwiecznie i głęboko związana z drzewami. Dawni rolnicy wypalając lasy nie walczyli z drzewami, lecz korzystali z popiołów użyźniających glebę, a większość swoich narzędzi wyrabiali z drewna. Z drewna budowano domy, z drewna je wyposażano, moszczono nim drogi i place.
Nowe technologie znajdują tysiące zastosowań dla tego organicznego surowca o najwszechstronniejszym zastosowaniu spośród wszystkich dostępnych ludziom materiałów. Ponieważ należy on do odnawialnych zasobów przyrody, może pozostawać w służbie ludzkości przez czas nieograniczony. Z produkcyjną użytecznością drewna łączy się kulturowa funkcja drzew, a symbolicznym tego wyrazem jest z jednej strony papier – materialny fundament oświaty i kultury, z drugiej zaś miejski park. Jednakże ważniejsze od drewna są dla człowieka drzewa żywe.

Drzewo daje wiele, a wymaga mało. Na kilku metrach kwadratowych przestrzeni miejskiej roztacza przed człowiekiem misterium życia, ruchu, zmienności, kolorystyki i nastrojów. Drzewo było i pozostaje bliskim przyjacielem człowieka.

CELE PROJEKTU DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZEGO
„OD NASIONA SOSNY DO ZESZYTU UCZNIOWSKIEGO”
•Wychowanie ucznia czyniące go aktywnym uczestnikiem życia w środowisku lokalnym
•Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem
•Przybliżenie uczniom zagadnień związanych z tematyką leśną, botaniką i ekologią w środowisku lokalnym
•Zdobywanie przez uczniów umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych
•Poznanie współzależności człowieka i środowiska: (od nasiona do papieru, mebli itp.)
•Rozbudzenie świadomości ekologicznej uczniów. Wyczulenie ich na problemy zanieczyszczeń środowiska, powodujące zmniejszenie powierzchni lasów w Polsce oraz w środowisku lokalnym
•Poznanie pracy leśnika, funkcjonowania tartaku oraz innych zakładów przetwarzających drewno
•Upraktyczniacie wiedzy i umiejętności.

ZADANIE NR 1
Zakładamy słowniczek wyrazów trudnych.

1.Po zapoznaniu się z tematem, zaproponujcie gdzie należy się udać w waszym miejscu zamieszkania, w celu realizacji poszczególnych zadań.
2.Zapoznajcie się z zestawem proponowanej literatury, niezbędnej do realizacji projektu.
3.Korzystając z różnych źródeł informacji:
- biblioteka
- Internet
- telewizja
wyszukajcie: podręczniki, artykuły, ciekawostki, dotyczące realizacji projektu.
4.Prezentacja trudniejszych pojęć i wyrazów:

•krótkopęd
•długopęd
•budowa morfologiczna
•gatunek jednopienny
•gatunek dwupienny
•sadzonka
•siewka doniczkowa
•przesadka
•szkółkowanie
•samosiew górny
•samosiew boczny
•młodnik
•okółek
•rębnia zupełna
5.Załóżcie „Słowniczek trudnych pojęć i wyrazów”. Wyjaśnijcie wszystkie ważne pojęcia i uzupełniajcie go.

ZADANIE NR 2
Poznajemy różne gatunki sosny.

1.Na podstawie ilustracji z podręczników, atlasów, kluczy do oznaczania drzew iglastych, zapoznajcie się z gatunkami i cechami charakterystycznymi sosny.
2.Stwórzcie trój osobowe zespoły, w których będziecie pracować w realizacji projektu.
3.Na podstawie wcześniej poznanych cech, zaobserwujcie jakie gatunki sosny rosną w waszej okolicy, zbierzcie gałązki i szyszki sosen.
4.Uzupełnijcie tabelę, która pomoże wam w zapamiętaniu najistotniejszych cech różnych gatunków sosny
tj .kształt drzewa, ilość igieł na krótkopędzie, wygląd szyszki, wielkość szyszki, wygląd nasiona

ZADANIE NR 3
Tworzymy kolekcję szyszek i nasion sosny.

1.Dysponując zebranymi okazami szyszek, zaobserwuj jakie zmiany zachodzą w niej w różnych warunkach wilgotności powietrza.
2.Po otwarciu szyszki zaobserwujcie nasiona pod lupą.
3.Zaobserwuj cechy charakterystyczne nasiona sosny (rysunki zamieść w tabeli „ Gatunki sosny”.
4.Określ do jakiego rodzaju zaliczane są nasiona sosny. Zastanów się, korzystając z dostępnej literatury, w jaki sposób rozsiewane są nasiona.
5.Konkurs
Stwórzcie zespoły 3-4 osobowe.
Sprawdźcie, kto najlepiej zapamiętał i jest w stanie rozpoznać gatunek sosny na podstawie gałązek gałązek i szyszek.
Wyłonicie w ten sposób najlepszego specjalistę w znajomości różnych gatunków sosny.
6.Na zajęciach plastyki (sztuki) narysujcie plakaty dotyczące różnych gatunków sosny.
Korzystając z gotowych plakatów możecie zorganizować sesję porterową dla kolegów z innych klas.
7.W gablotce szkolnej umieśćcie zdjęcia sosny, z krótkim opisem (może być szyszka lub gałązka).
8.Na zajęciach techniki przy pomocy nauczyciela wykonajcie szyszkowniki.

ZADANIE NR 4
Organizujemy wycieczkę do szkółki leśnej.
„Kto za życia posadził choćby jedno drzewo –
nie przeszedł przez życie bezużytecznie”

1.Zorganizujcie spotkanie z leśnikiem.
2.Na wizytę w szkółce leśnej zabierzcie aparat fotograficzny i materiały potrzebne do sporządzenia sprawozdania.
3.Korzystając z obecności „fachowca” dowiedzcie się:
•W jaki sposób organizuje się szkółkę leśną?
•Od czego zależy wielkość szkółki leśnej i jej lokalizacja?
•Dlaczego szkółka leśna otoczona jest rowem ochronnym?
•W jakich warunkach przechowuje się nasiona?
•Czy wszystkie nasiona mogą być wykorzystywane do produkcji siewek?
•Jakie warunki powinny panować w szkółce leśnej?
•W jaki sposób chroni się nasionko przed atakiem ptaków?
•Kiedy w szkółce rozpoczyna się wysiew nasion sosny?
•Jakie są optymalne warunki kiełkowania nasion sosny?
•Po jakim czasie, od zasadzenia nasiona, obserwuje się pierwsze wschody?
•Jaka jest różnica między siewką a przesadką?
•Jak przechowuje się sadzonki sosny i przed czym są chronione?
•Jakie urządzenia wykorzystuje się do stworzenia siewkom korzystnych warunków rozwoju ?
•Czemu służą wyprodukowane siewki w szkółce leśnej?
•Jak długo siewki mogą przebywać w szkółce leśnej?
•Co to jest właściwy materiał zadrzewieniowy?
•Co się dzieje gdy młode sosny kończą jeden rok?
•Dlaczego leśnicy przesadzają sadzonki na inne grządki szkółki?
•Co się dzieje z osobnikami starymi i chorymi?
5.Poproście leśnika o możliwość wzięcia udziału w sadzeniu lasu.
6.Przeprowadźcie konkurs „Mój pobyt w szkółce leśnej”. Poproście o pomoc nauczycieli: języka polskiego, plastyki, techniki, przyrody. Konkurs może być przeprowadzony w formie: sprawozdania, wykładu ilustrowanego, gawędy, pogadanki z pokazem porterowym, itp.
7.Podzielcie się emocjami jakie towarzyszyły wam podczas pobytu w szkółce leśnej oraz podczas sadzenia lasu.

ZADANIE NR 5
Bądź przyjacielem lasu; wyhoduj i posadź swoje drzewko.

1.Dobierzcie się w grupy 2-3 osobowe i załóżcie własną hodowlę drzewka sosnowego.
2.W tym celu przygotujcie: nasiona sosny, doniczkę, torf i piasek. Postępujcie według instrukcji:

•Nasiona sosny, po namoczeniu w wodzie przez dobę lub dwie, możesz wysiać w doniczce lub do gruntu;
•Doniczkę napełnij mieszanką torfu z piaskiem (lub ziemią) i lekko ugnieć;
•Nasiona wysiej równomiernie w odległości ok. 1 – 2 cm od siebie i przykryj warstewką piasku (około 2 mm) lub torfu (0,5 cm);
•Zraszaj codziennie, tak aby podłoże było lekko wilgotne.

3.Następnej wiosny jednoroczne siewki rozsadź w odległości 5 – 10 cm jedna od drugiej na gruncie lub w doniczkach.
4.Kilkuletnie sadzonki (z bryłką ziemi) możesz przesadzić do ogrodu, lasu lub koło osiedla, po uzgodnieniu miejsca z gospodarzem.

ZADANIE NR 6
„O co drzewo prosi człowieka”
(drama)

Drama – rodzaj utworu scenicznego, nie przestrzegający klasycznej dramaturgii, bliski melodramatom w dążeniu do jaskrawych, sentymentalnych efektów; przedstawia wydarzenia i wypowiedzi bohaterów bezpośrednio – przeznaczony do realizacji scenicznej; sztuka sceniczna o treści poważnej.

1.Podzielcie się na grupy 3-4 osobowe.
2.Każda z grup otrzymuje jedno hasło do zaprezentowania.
3.Konsultując się z nauczycielami: języka polskiego, sztuki, przyrody – dobierzcie najodpowiedniejszą formę teatralno - artystyczną do realizacji waszego hasła.
4.Proponowane hasła to:

•„Nie rań mnie siekierą, młotkiem, kamieniem, laską, kopnięciem nogi...”
•„Nie wbijaj we mnie gwoździ do wieszania ubrań, drutów do lampionów lub sznurów na bieliznę”
•„Nie używaj mnie zamiast słupów do sieci elektrycznej lub telefonicznej”
•„Nie przyczepiaj do mego pnia łańcuchów łańcuchów uwiązanym psem, kozą lub innym zwierzęciem domowym”
•„Nie wspinaj się na mój pień niepotrzebnie, a gdy jesteś do tego zmuszony, unikaj podkutych butów, żelaznych pazurów i klamer”
•„Nie rozpalaj w moim sąsiedztwie ognia”
•„Nie zakopuj pod drzewem opakowań szklanych i blaszanych, bo uszkadzają system korzeniowy”

5.Każda grupa dostaje swoje hasło i zachowując tajemnice, nie dzieli się nim z innymi.
6.Podczas „Dni Ziemi” odbędzie się prezentacja dramy pt. „O co drzewo prosi człowieka” na forum szkoły.
Uczniowie oglądający, odgadują hasło (temat scenki).

ZADANIE NR 7
Wyprawa do lasu.

1.Korzystając z pomocy leśnika dowiedzcie się:

•Jakie są optymalne warunki wzrostu sosny?
•Ile siewek sosny wysiewa się na 1 hektar?
•Jaki procent wysiewu stanowią siewki jednoroczne?
•W jakim celu i wieku stosuje się pierwsze czyszczenie sosny?
•Co to jest trzebiesz wczesna i późna?
•W jakim wieku sosny wykonuje się zrąb zupełny?
•Jak można obliczyć wiek sosny?
•Jakiego wieku dożywa sosna?
•Dlaczego odnowienie samosiewne sosny często kończy się klęską?
•W której części Polski istnieje możliwość wykorzystania odnowienia samosiewnego sosny?
•Które drzewa przeznaczone są do zrębu wczesnego?

2.Na lekcji przyrody wykonajcie mapkę Polski. Zaznaczcie na niej w której części Polski można wykorzystać odnowienie samosiewne sosny?
3.Porównaj sosny rosnące w lesie, parku, ogrodzie:
•Czym się różnią?
•Zastanów się z czego wynikają różnice?

ZADANIE NR 8
Wizyta w tartaku.

1.Korzystając z pomocy opiekuna projektu umówcie się na wizytę w tartaku. Zabierzcie ze sobą aparat fotograficzny.
2.W trakcie zwiedzania tartaku dowiedzcie się od pracowników, co dzieje się z drewnem przywiezionym do tartaku np.:

•W jakiej formie dostarczane jest drewno sosnowe
•Jakie są etapy w procesie jego obróbki
•Co dzieje się z odpadami powstałymi w procesie obróbki drewna sosnowego
•Jakie produkty końcowe, powstałe z drewna sosnowego, opuszczają tartak.

3.Na podstawie zdobytych informacji zastanów się, gdzie i w jaki sposób można wykorzystać to, co powstało z drewna sosny w tartaku.
4.Przygotujcie sprawozdanie z wizyty w tartaku. Przedstawcie ten kolejny etap waszej pracy kolegom w gablotce szkolnej.

ZADANIE NR 9
Odwiedziny w zakładzie papierniczym.
1.Wycieczka do zakładu produkującego papier.
2.Wyjaśniamy pojęcia:
o Celulozownia
o Maszyny papiernicze
o Magazyn

3. Przygotujcie sprawozdanie z wizyty w zakładzie papierniczym.
.Przedstawcie ten etap waszej pracy kolegom w gablotce szkolnej.

Agnieszka Duszyńska