Motywacja w pracy nauczyciela

Motywacja odgrywa bardzo istotną rolę w pracy nauczyciela. Jest to zarówno motywacja związana z dokonanym niegdyś wyborem zawodu, jak również motywacja towarzysząca mu obecnie przy spełnianiu powinności zawodowych. Motywacja nie jest rzeczą stabilną, niezmienną, ale w miarę upływu czasu zmienia się pod wpływem wielu czynników. Obecnie często z wielu ust słyszy się opinie, że polscy nauczyciele pracują w niekorzystnych warunkach, ich pensje są dramatycznie niskie, konieczność dorabiania po godzinach przekracza dopuszczalne normy, wyposażenie szkoły i warunki pracy pozostawiają wiele do życzenia, klasy są przepełnione, programy przepełnione, stale wprowadza się jakieś zmiany, a ostatnia reforma edukacji raczej utrudniła niż ułatwiła pracę z uczniami. Powstaje zatem pytanie: Z czego więc nauczyciel może czerpać chęci do pracy?
Prawdą jest, że przebieg procesu motywacyjnego w pracy nauczycieli zależny jest od wielu czynników. Niektóre motywy mają charakter uniwersalny, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy. Dla wszystkich bowiem istotne są czynniki dotyczące polityki płacowej, zaufania ze strony przełożonych, ich właściwej kontroli, dobrej atmosfery i współpracy z innymi pracownikami, poczucia przydatności w pracy, a także powodzenia wykonanych zadań. Pracownicy działają efektywniej, kiedy mają konstruktywne osiągnięcia, uznanie, mają poczucie, że ich praca jest przydatna i widzą jej efekty. To właśnie dlatego czynniki te w bardzo wysokim stopniu motywują do pracy.
Ponadto, istotny wpływ na pracę nauczyciela ma baza lokalowa i wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne. Dostosowanie pracy i wyglądu szkoły do specyficznych potrzeb danej grupy wiekowej uczniów okazuje się być ważnym motywatorem w pracy nauczycielskiej. Motywująca jest także możliwość uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego. Prawdopodobnie jest to związane z relacjami między płacą na starcie kariery nauczycielskiej a płacą nauczyciela z uznanym dorobkiem zawodowym. Również zmiany w systemie oceniania uczniów będące konsekwencją reformy programowej w bardzo wysokim stopniu oddziałują na pracę nauczycieli. Ważnym czynnikiem motywującym nauczycieli do pracy jest również dodatek motywacyjny. Spełnia on ważną funkcję psychologiczną, może nawet ważniejszą niż pieniądze. Nauczyciel, który go otrzymał powinien czuć się doceniony, gdyż zyskał uznanie dyrektora, jego praca i wysiłek zostały zauważone i odpowiednio nagrodzone.
W pracy nauczyciela można być w dużej mierze samodzielnym. Można decydować
o wyborze metod nauczania, o zakresie indywidualizacji podejścia, można poznawać stale nowych uczniów, rozwijając przy okazji własną osobowość, ucząc się nieustannie czegoś o sobie i świecie. Można też mieć bezpośredni wpływ na kształtowanie postaw i rozwój osobowości młodych ludzi. Co więcej, można obserwować jak zasiane przez nauczyciela ziarno entuzjazmu kiełkuje i wspaniale wyrasta, jak uczeń przerasta mistrza. Dobra szkoła to przede wszystkim nauczyciel i nawet najwspanialszy środek dydaktyczny nie zastąpi jego osobowości, wiedzy i zaangażowania. Zatem problem motywacji nauczycieli jest tematem bardzo ważnym i stale aktualnym, a wszelkie działania w tym kierunku powinny być częściej podejmowane w toku współpracy wszystkich środowisk oświatowych.