Program z muzykoterapii dla uczniów gimnazjum

ZESPÓŁ SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. J. KORCZAKA
W SMÓLNIKU

PROGRAM Z MUZYKOTERAPII

DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

„Musica animae levamen- muzyka jest lekarstwem dla duszy”

Opracowała :
mgr Wioletta Skrajna

SPIS TREŚCI:


Spis treści........................................
Wstęp........................................
Cele ogólne programu........................................
Szczegółowe cele edukacyjne........................................
Zadania szkoły........................................
Przewidywane osiągnięcia uczniów........................................
Środki dydaktyczne........................................
Metody i formy pracy........................................
Ewaluacja........................................
Treści programowe........................................
Przykładowy scenariusz zajęć........................................
Bibliografia........................................

Wstęp

Prezentowany program obejmuje uczniów z klas I-III gimnazjum i będzie realizowany w postaci zajęć pozalekcyjnych z muzykoterapii w grupie 6-12 osobowej. Zajęcia muzykoterapii będę traktować jako sposób na lepsze nawiązanie kontaktu w relacji uczeń- nauczyciel, dziecko-dorosły. Muzykoterapia stosowana w szkole może być jednym z elementów, który pomaga w przełamywaniu barier, kształtowaniu osobowości i charakteru dziecka. Może również mieć istotny wpływ na izolowanie młodzieży od złych wpływów uwrażliwiając na emocje a co za tym idzie pozwalając im dokonać wyboru między dobrem a złem.
Muzykoterapia będzie ukierunkowana na uczniów z zaburzeniami emocjonalnymi, a przede wszystkim agresją i sposobami jej eliminowania. Warto zwrócić uwagę na to, iż sfera emocjonalna jest tą sferą, na którą muzyka oddziałuje szczególnie intensywnie, ponieważ jest źródłem silnych przeżyć emocjonalnych, dlatego też specyfiką muzykoterapii jest dostarczanie przeżyć emocjonalnych odpowiednio kształtowanych przez muzykę.
Zajęcia muzykoterapeutyczne będą miały przede wszystkim na celu ujawnianie i rozładowywanie zablokowanych emocji i napięć, osiągnięcia integracji w grupie, poprawy komunikacji, wzrostu pozytywnego nastawienia do życia, przełamywać niechęci do otwartości, chęć mówienia o sobie i swoich odczuciach oraz nazywanie tych odczuć, wzbudzenie zaufania do nauczycieli i społeczności szkolnej, chęć do pracy twórczej, kontrola i stopniowa rezygnacja z nieodpowiednich zachowań.
Terapia poprzez muzykę ma umożliwić komunikację niewerbalną, dzięki której uczestnik może przepracować swoje problemy bez użycia słów.
Na zajęciach zostaną zastosowane techniki autorstwa dr Elżbiety Galińskiej, m.in.: techniki projekcyjne, mające na celu uruchomienie procesów wyobrażeniowych na zasadzie indukcji kierowanej, techniki ukierunkowane na kontakt, komunikację, różnego rodzaju emocje, a przede wszystkim emocje negatywne, bliskość a zależność, relacje w grupie, problematykę rodzinną, techniki relaksacyjne.

Cele ogólne programu:
1. terapeutyczne-służące wytworzeniu za pośrednictwem muzyki równowagi pomiędzy sferą przeżyć emocjonalnych a procesami fizjologicznymi.
2. ogólnorozwojowe- realizowane dzięki umożliwianiu jednostce zdobywania doświadczeń pod względem poznawczym i emocjonalnym
3. umuzykalniający- dostarczający estetycznych przeżyć
4. uświadomienie pacjentowi(uczniowi) jego przeżyć wypartych do podświadomości i ich odreagowanie

Cele szczegółowe:
• ujawnienie i odreagowanie negatywnych emocji
• wyzwolenie potrzeby ekspresji
• obniżenie poziomu lęku
• uzyskanie postawy korespondencyjnej między ciałem a muzyką
• poprawa komunikacji
• integracja grupy
• uwrażliwienie kulturowe
• nauczanie wspomaganych muzyką form rekreacji, zarówno aktywności, jak i relaksu
• zmiana nieprawidłowych zachowań psychofizycznych: poprawa samopoczucia, zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, pozytywne wzmocnienia własnej wartości, wzrost wewnętrznej siły, poprawa wydolności oddechowo-krążeniowej
• ujawnianie uczuć skrywanych i nieświadomych
• rozwijanie wrażliwości estetycznej

Zadania szkoły:

1. Tworzenie warunków umożliwiających realizacje zaplanowanych działań w ramach zajęć z muzykoterapii
2. Motywowanie uczniów do zaangażowania w zajęcia

Przewidywane osiągnięcia uczniów

• uzyskanie postawy korespondencyjnej między ciałem a muzyką
• poprawa komunikacji, integracji grupy, integracji rodziny
• synchronizację funkcji ustroju pod wpływem odczucia wyzwolonego przez muzykę rytmu wewnętrznego
• uwrażliwienie kulturowe: poszerzenie zainteresowań muzycznych innymi formami sztuki
• nauczanie wspomaganych muzyką form rekreacji- zarówno aktywności jak i relaksu
• stymulację rozwoju psychoruchowego młodzieży
• zmianę nieprawidłowych zachowań psychofizycznych
• obniżenie negatywnych skutków zaburzeń oraz wynikających z nich lęku
• pobudzanie wyobraźni i twórczego myślenia
• wyzwalanie uczuć zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych i pomaganie w wyrażaniu emocji
• rozładowanie stresów i napięć psychicznych
• podnoszenie samooceny i tworzenie pozytywnego obrazu siebie
• pomoc w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych
• dostarczenie przyjemności , pozytywnych przeżyć estetycznych i doznań emocjonalnych
• rozwijanie nowych zainteresowań, nauka relaksu, odpoczynku i organizacji czasu wolnego

Środki dydaktyczne
• magnetofon, płytoteka muzyczna, instrumenty muzyczne, kartki z bloku, kredki, flamastry

Metody, i formy aktywności muzycznej:

Metody:
• odreagowująco-wyobrażeniowe oraz aktywizujące emocjonalne
• relaksacyjne
• komunikatywne
• kreatywne
• kontemplacyjne
• aktywizujące

Formy aktywności muzycznej::
• gra na instrumentach
• śpiew
• ruch z muzyką
• percepcja muzyki
• tworzenie muzyki
• rysowanie

Ewaluacja:
Za prowadzenie ewaluacji odpowiedzialny jest nauczyciel wdrażający ten program. Zadaniem ewaluacji jest ulepszenie programu, dostosowanie go do warunków szkoły, grupy uczniów, dla których przeznaczony jest ten program. Proces ten ma ocenić to czy zostały osiągnięte cele programu, zbierać dane i obserwować efekty. Narzędziami badawczymi będzie rozmowa lub ankieta, w zależności od terapeuty.

Treści programowe:
Na zajęciach stosowane zostaną ćwiczenia sonorystyczno- rytmiczne wykonywane na instrumentach Orffa, techniki psychrysunku, kierowanej wyobraźni tematem i muzyką, relaksacyjno-regulacyjne, muzykoterapii aktywnej, obejmujące techniki z użyciem głosu, instrumentów muzycznych, włączając ekspresje „ja” na instrumencie muzycznym, budujących tożsamość „ja wewnętrznego”.


Bibliografia:
1. Galińska E., Muzykoterapia grupowa w psychiatrii, Sekcja Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa”, nr IV, Kraków, 1973
2. Galińska E., Terapeutyczna funkcja muzyki, „Muzyka”, 1973
3. Galińska E., Psychoterapeutyczne założenia muzykoterapii, „Psychoterapia”, Kraków, 1977
4. Kierył M., Elementy terapii i profilaktyki muzycznej, Warszawa 1996