Kształtowanie i pomiar siły u uczniów z niepełnosprawnością intelektualną

Kształtowanie siły wymaga od prowadzącego zajęcia ostrożnego jej dozowania. W literaturze określa się ją jako zdolność organizmu do pokonania oporu działającego na organizm z zewnątrz kosztem pracy poszczególnych mięśni. Od prawidłowego kształtowania tej zdolności uwarunkowany jest prawidłowy rozwój szybkości, skoczności czy zwinności. Wzmocnienie odpowiednich mięśni wpływa korzystnie na kręgosłup i postawę ciała. Kształtując siłę dziecka szkoły podstawowej używamy ćwiczeń wymagających pokonywania oporu własnego ciała, oporu współćwiczącego. W przypadku ucznia szkoły specjalnej nie powinny występować dodatkowe obciążenia, gdyż organizm jego jest zazwyczaj mniej sprawny fizycznie od organizmu ucznia szkoły masowej. Na dodatek organizm ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych szybciej się męczy. Gdy uczeń uczęszcza do gimnazjum, wówczas występują najbardziej sprzyjające przesłanki dla rozwoju siły. W tym czasie można użyć bogatego arsenału ćwiczeń kształtujących siłę z przyborem i bez przyborów. Bardzo ważne, aby po ćwiczeniu stosować odpoczynek, który powinien być dostosowany do możliwości każdego ćwiczącego. Kształtowanie siły jest procesem długotrwałym i związanym z rozwojem osobniczym. Dziecko upośledzone umysłowo będzie w przyszłości wyłącznie pracownikiem fizycznym. Należy więc kształtować siłę, która jest jednym z wyznaczników jego powodzenia w przyszłym wyuczonym zawodzie. W kształtowaniu siły ważną rolę pełni indywidualizacja stosowanych obciążeń siłowych. Odpowiedni poziom siły mięśni jest czynnikiem, który warunkuje prawidłową budowę ciała i sprawność fizyczną. Na lekcjach wychowania fizycznego w szkole specjalnej do najczęściej stosowanych ćwiczeń o charakterze siłowym należą:
1. Ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni ramion, obręczy barkowej, brzucha, grzbietu, nóg.
2. Dźwigania i przenoszenia różnych przedmiotów o różnym ciężarze na krótkich odcinkach indywidualnie i w małych zespołach.
3. Rzuty przyborami o różnej wielkości i ciężarze na odległość i do celu.
4. Gry i zabawy rozwijające siłę z przyborami i bez przyborów.
5. Zabawy z mocowaniem, zabawy na czworakach, czołganie, podskoki, skoki, przeskoki,
wchodzenia na przyrządy i drabinki.
6. Przeciągania, przepychania, zwisy i podpory.
7. Ćwiczenia siłowe z pokonywaniem oporu własnego ciała i oporu współćwiczącego.

Prowadzący zajęcia powinien co jakiś czas dokonać oceny siły mięśniowej uczniów wykorzystując do tego testy sprawności fizycznej. W literaturze wychowania fizycznego jest wiele testów pozwalających ocenić siłę poszczególnych grup mięśni. W mojej pracy podczas pomiaru zdolności motorycznych używam testów zawartych w książce autorstwa Jerzego Talagi: Sprawność fizyczna ogólna. Jest to zestaw krajowych testów ogólnej sprawności fizycznej, zagranicznych testów cech motorycznych, zagranicznych testów ogólnej sprawności fizycznej. Poszczególne testy są opisane, zawierają tabele wyników dla poszczególnych grup wiekowych i płci. Dokonując pomiarów siły u uczniów szkoły, w której pracuję dało się zauważyć, że uczniowie z głębszymi stopniami upośledzenia umysłowego uzyskiwali w próbach gorsze wyniki niż ich koledzy z lekkim stopniem upośledzenia. Te gorsze wyniki odnosiły się nie tylko do siły ale również do innych zdolności motorycznych. Podsumowując kształtowanie siły u osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest bardzo ważnym elementem w ich rozwoju motorycznym.