Prawidłowa współpraca nauczycieli i rodziców warunkiem podnoszenia jakości usług przedszkola - referat

PRAWIDŁOWA WSPÓŁPRACA NAUCZYCIELI I RODZICÓW WARUNKIEM PODNOSZENIA JAKOŚCI USŁUG PRZEDSZKOLA

Referat na radę szkoleniową

Opracowanie : Danuta Ochota
nauczyciel w Przedszkolu Miejskim nr 1
w Zamościu

Zamość , październik 2012 r.
Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest jednym z istotnych czynników prawidłowego działania przedszkola i rodziny, warunkuje harmonijny rozwój dzieci. Należy przy tym uwzględnić pełne prawo rodziców do współdecydowania o kierunku pracy przedszkola. Daje szansę ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców , jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci.
Przyjęta definicja jakości mówi, że „ Jakość to jest to, co zadowala, a nawet zachwyca klienta ”. Tak więc miarą jakości usług przedszkola jest stopień zadowolenia rodziców oraz poziom zaspokojenia ich oczekiwań. Rodzice jako klienci przedszkola powierzają mu swoje dzieci. Obowiązkiem przedszkola jest współdziałanie z rodzicami w celu stworzenia dzieciom optymalnych warunków skorzystania z możliwości edukacyjnych oferowanych przez przedszkole.
Planując efektywną współpracę z rodzicami ( opiekunami dzieci ), należy pamiętać, że rodzice, jako główni klienci przedszkola muszą czuć się potrzebni i ważni. Aby chcieli z przedszkolem współpracować, muszą znależć w nim odpowiedni klimat ; być przekonani, że zarówno im, jak i nauczycielom przyświeca wspólny cel – tworzenia jak najlepszych warunków rozwoju dziecka. Opinia rodziców to ważna i pożyteczna informacja dla przedszkola planującego swoje działania, która w znacznym stopniu może przyczynić się do poprawy jakości jego pracy. Aby sprostać wymogom wysokiej jakości , konieczne jest dogłębne rozpoznanie potrzeb i życzeń rodziców oraz wnikliwe poznanie środowiska rodzinnego dzieci.
Środowisko rodzinne w sposób dominujący wpływa na rozwój dziecka, stąd konieczne jest poznanie warunków domowych oraz systemu wychowawczego rodziny, jak również ujednolicenie oddziaływań wychowawczych przedszkola i domu. Zadaniem wychowawcy jest pomoc , wspieranie i troska o spójność wysiłków wychowawczych domu i przedszkola oraz pomoc dziecku w pokonywaniu trudności w procesie rozwoju. Nie chodzi tu tylko o doskonalenie działań wychowawczych jedynie w stosunku do dzieci tzw. trudnych, czy zaistniałych w grupie sytuacji konfliktowych. Grupa przedszkolna to zbiór indywidualnych osób o różnorodnych możliwościach i potrzebach. Stosowane w praktyce różnorodne formy współpracy nauczycieli i rodziców dotyczą spraw związanych z wychowaniem wszystkich dzieci bez wyjątku. Są to codzienne oddziaływania i domu, i przedszkola, i przysługuje im taka sama ranga jak zajęciom dydaktycznym, których celowości nikt nie kwestionuje.
Podczas indywidualnych spotkań z rodzicami , nauczyciel posiadający dokładne informacje o potrzebach rozwojowych dziecka może przekazać swoje spostrzeżenia i rzetelną wiedzę o jego stanie emocjonalnym, zainteresowaniach, zdolnościach, sukcesach i problemach. Rodzic jest dla nauczyciela „ kopalnią wiedzy ” o dziecku- jego dotychczasowym rozwoju, i aktualnych problemach wychowawczych i zdrowotnych, którą może wykorzystać w indywidualnej pracy z dzieckiem. Poprawnie przebiegająca rozmowa może przynieść obu stronom duże korzyści np. pogłębić zaufanie rodziców, czy opiekunów do nauczycieli i odwrotnie, łagodzić u rodziców napięcia spowodowane trudnościami w wychowaniu dziecka, przełamywać uczucie niepewności i osamotnienia u rodziców w procesie wychowawczym, ograniczać błędy wychowawcze rodziców i nauczycieli , pomóc w bardziej jednolitym i zwartym oddziaływaniu wychowawczym przedszko0la i domu.
Jeśli wychowawca musi przekazać rodzicom niemiłą informację, musi to czynić bardzo spokojnie, zrozumiale dla rodziców, z podaniem propozycji pomocy dziecku przez obie strony. Taką informację należy poprzedzić podkreśleniem pozytywnych cech i sukcesów dziecka.
Jeśli rodzice i nauczyciele nie będą przerzucać odpowiedzialności , jeśli w każdym rozmówcy wychowawca będzie dostrzegać partnera kompetentnego w sprawach wychowania dziecka, to kontakty będą oparte na lojalności i partnerstwie.

Nadrzędnym celem różnorodnych form współpracy przedszkola z rodzicami powinno być uczynienie ich współodpowiedzialnymi za edukację i wychowanie swoich dzieci oraz zaangażowanie w działania przedszkola , które zapewniają dzieciom optymalne warunki rozwoju. Inne założenia tej współpracy to :
– stworzenie możliwości bliższego poznania przedszkola, jego specyfiki, warunków i atmosfery;
– uzyskanie lepszych efektów wychowawczych dzięki ujednoliceniu metod pedagogicznych w domu i przedszkolu;
– uświadomienie rodziców, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań;
– budowanie dobrych relacji opartych na lojalności i zaufaniu;
– wymiana opinii i spostrzeżeń dotyczących potrzeb i możliwości dziecka; poznanie oczekiwań rodziców wobec dziecka i przedszkola;
– sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań, za pomocą których mogą wspomagać rozwój dziecka i pomagać w pokonywaniu trudności;
– pozyskanie rodziców jako partnerów i sojuszników placówki.

Współpraca przedszkola z rodzicami może odbywać się poprzez następujące formy :
– Zebrania grupowe - mogą dotyczyć zaplanowanego wcześniej tematu zgłoszonego przez rodziców, mogą mieć formę informacyjną o osiągnięciach dzieci, planowanych działaniach, mogą być okazją dla rodziców do podzielenia się swoimi spostrzeżeniami, wątpliwościami, oraz okazją do wspólnego szukania efektywnych rozwiązań wychowawczych w grupie.
– Festyny i imprezy okolicznościowe – są okazją do łączenia rodziców do pracy wychowawczo – dydaktycznej z dzieckiem. Swobodna atmosfera, panująca w trakcie tych imprez oraz obecność nauczyciela razem z rodzicami , daje dzieciom poczucie przynależności do wspólnoty przedszkolnej. Festyny dają też możliwość bliższego poznania rodziców i nauczycieli , dzięki czemu znacznie łatwiej nawiązać rozmowy na trudne tematy w ciągu roku szkolnego.
– Uroczystości przedszkolne – dają okazję do zintegrowania się, są doskonałym sposobem do pogłębienia więzi emocjonalnych rodziców i dzieci oraz okazją do swobodnych rozmów rodziców z nauczycielami.
– Wspólne zajęcia dzieci, nauczycieli i rodziców - są sposobem przybliżania rodzicom pracy z dziećmi. Wspólne zajęcia z udziałem dzieci i ich rodziców dają też możliwość wspólnych działań, pozwalają na osiągnięcie wspólnego sukcesu i zachęcają do wzajemnej współpracy ( nauczycieli i rodziców ).
– Zapraszanie rodziców do występowania w roli nauczyciela – jest to ciekawa forma edukacji. Zapraszani rodzice prezentują swój zawód w formie zabawowej ( przy współpracy z nauczycielem ).
– Wystawianie bajek dla dzieci w wykonaniu rodziców i nauczycieli – jest to niekonwencjonalna forma współpracy z rodzicami, lecz pozwalająca na przełamanie bariery nieufności i bierności ze strony rodziców, pozwalająca na zdobywanie ich zaufania i nabywania nowych doświadczeń.
– Organizowanie szkoleń i zebrań w formie warsztatowej.

Dobra współpraca nauczyciela z rodzicami ( opiekunami ) dziecka polega na ciągłym, wzajemnym uzupełnianiu się . Właściwe współdziałanie powinno polegać na prawidłowej organizacji procesu wychowania w przedszkolu i domu rodzinnym poprzez podwojenie sytuacji wychowawczych, ich zróżnicowanie, ujednolicenie sposobu oddziaływań, metod nagradzania i karania, roztaczania kontroli, pobudzania do działań pożądanych.
Bardzo ważne jest ujednolicenie sprzecznych niejednokrotnie wymagań stawianych dzieciom przez wychowawców i rodziców, zwłaszcza w dziedzinie wychowania moralnego , społecznego, estetycznego, a więc w sferze oddziaływań kształtujących u dzieci określone wartości, oceny, zasady, normy. Skutki niejednolitych oddziaływań wychowawczych są przyczyną zachwiania u dzieci uznawanych dotąd norm, zasad i wartości. Czasem staje się to przyczyną zaburzeń w zachowaniu dzieci.
Istotną sprawą jest przekonanie rodziców o tym, że im bardziej angażują się w działania na rzecz przedszkola i aktywniej uczestniczą w jego życiu oraz rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych, tym wyższym stopniem uspołecznienia odznaczają się ich dzieci. Nie bez znaczenia jest także osobowość nauczyciela. Otwartość , szczerość , komunikatywność i życzliwość to cechy, które ułatwiają nawiązywanie dobrych relacji z rodzicami i zdobywanie ich zaufania. Ponadto chęć pomocy dziecku oraz profesjonalność i rzetelność w udzielaniu rodzicom informacji o ich dziecku służy nawiązywaniu dobrej współpracy.

Współpracę przedszkola z rodzicami i opiekunami dzieci można oprzeć na następujących zasadach : pozytywnej motywacji, partnerstwa, jedności oddziaływań, systematycznej współpracy.
Zasada pozytywnej współpracy mówi, że ważnym warunkiem skutecznej współpracy nauczycieli i rodziców jest całkowicie dowolny w niej udział przy świadomości celów i korzyści tej współpracy.
Zasada partnerstwa podkreśla równorzędne prawa i obowiązki nauczycieli i rodziców. Obydwa środowiska powinny tworzyć rodzaj wspólnoty, której członkowie mają w miarę jednakowy udział w podejmowaniu decyzji i razem ponoszą odpowiedzialność za wprowadzanie ich w życie.
Zasada jedności oddziaływań przypomina o konieczności realizowania przez wychowawców i opiekunów dzieci zgodnych celów w pracy wychowawczej. Oprócz zgodności celów ważne jest także uzgadnianie metod i form oddziaływań.
Zasada systematycznej współpracy ukazuje potrzebę czynnego i stałego angażowania się w działania planowane i organizowane przez nauczycieli we współpracy z rodzicami dzieci.
Cały proces wychowawczo- dydaktyczny jest tym skuteczniejszy, im mocniej opiera się na współdziałaniu nauczycieli, rodziców i opiekunów dzieci.
Rodzice jako partnerzy mają prawo wyrażać opinie i oceniać działalność placówki, oczekując spełnienia potrzeb i oczekiwań zarówno własnych, jak i dziecka.
Nauczyciele i wychowawcy powinni potrzeby te i oczekiwania spokojnie analizować i poszukiwać ciekawych form i propozycji zaspokojenia tychże oczekiwań. Gotowość nauczycieli do wspólnego z rodzicami rozwiązywania problemów, tworzenie klimatu wzajemnego zaufania , bezpieczeństwa, ciepłej i przyjaznej atmosfery sprzyja wzajemnemu poznawaniu się, wyzwalaniu inicjatyw, pozyskaniu rodziców jako sojuszników przedszkola. Warto bowiem pamiętać, ze przedszkola są placówkami usługowymi i od ich pracy zależy, jak są postrzegane przez społeczność lokalną.

Opracowanie : Danuta Ochota


Bibliografia :
• Łobocki M. : Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania, NK, Warszawa 1985
• Muszyńska Ł. : Rodzice i nauczyciele, instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1985,
• Prabucka T. : Jakość usług przedszkola ,Wychowanie w przedszkolu 2 / 2003,
• Szlendak A. : Nasi partnerzy, Wychowanie w przedszkolu 2 / 2003