"Wesoły wiatr" - doświadczanie świata powietrza jako części środowiska naturalnego. Scenariusz zajęcia z zakresu edukacji ekologicznej

SCENARIUSZ ZAJĘCIA Z ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
W GRUPIE DZIECI 6 LETNICH

TEMATYKA SYSTEMOWA: Obserwujemy jesienną szarugę.
TEMAT ZAJĘCIA: „Wesoły wiatr”- doświadczanie świata powietrza jako części środowiska naturalnego.

CELE OGÓLNE:
•Doświadczanie żywiołu powietrza, jako elementu niezbędnego do życia i integralnej części środowiska, w którym egzystuje człowiek i wszystkie istoty żywe.
•Budzenie świadomości ekologicznej i postaw proekologicznych u dzieci.

CELE OPERACYJNE: dzieci wiedzą:
•że powietrze jest niewidoczne, ale waży, porusza się i czasem można je usłyszeć.
•że powietrze służy do oddychania i zawiera tlen niezbędny do życia ludzi i zwierząt oraz do spalania
•skąd się bierze tlen w powietrzu.
•jak można dbać o środowisko, a przede wszystkim o powietrze, żeby było czyste - segregowanie odpadów, zmniejszanie emisji spalin itd.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: baloniki, miska, butelki, słoiki, świece, pudełko, gumki recepturki, kamień, wachlarze /mogą być papierowe wykonane przez dzieci/, arkusz szarego papieru pomalowany na niebiesko , kartki białego papieru, papierowe torebki, klej.

FORMA PRACY: z całą grupą

METODY: czynna, słowna i oglądowa

LITERATURA: Gizela Walter – „Żywioły w przedszkolu- Powietrze”. Wydawnictwo Jedność, Kielce 2004r.

UWAGA: scenariusz przewidziany jest na dwa zajęcia.

PRZEBIEG ZAJĘCIA:
I Wprowadzenie do zajęcia:
1.„Taniec powitalny”- zabawa integracyjna.
2.Rozmowa z dziećmi na temat: „co to jest powietrze”-
•Co to jest powietrze?
•Czy można je zobaczyć, albo usłyszeć?
•Do czego służy powietrze?
Nauczyciel wyjaśnia, że powietrze jest wszędzie wokół nas. Nie czujemy, że jest, bo go nie widać, ale za to widoczne są efekty jego działania; czasem nawet można je usłyszeć. Wydaje się, że nic nie waży, ale ono ma swoją wagę, czyli ciężar i choć tego nie odczuwamy naciska na powierzchnię ziemi i na wszystko co się na niej znajduje – ludzi, zwierzęta, domy itd.

II Doświadczanie świata powietrza – wykonanie doświadczeń, zabaw i ćwiczeń uświadamiających, że:
1.Powietrze jest niewidoczne –
a/ doświadczenie z butelką – zanurzamy pustą butelkę w przeźroczystym naczyniu z wodą – dzieci obserwują wydobywające się z butelki bąbelki powietrza;
b/ doświadczenie z serwetką i szklanką –
2.Powietrze porusza się (powstaje wtedy wietrzyk)-
a/ zabawa wachlarzami
b/ zabawa z wachlarzami i kulkami waty – mecz rozegrany wachlarzami i wacianą piłką.
3.Powietrze można zatrzymać – demonstracja dmuchanych zabawek i zabawy –
a/ dmuchanie balonów
b/ „ balonowa rakieta”.
4.Powietrze można usłyszeć i służy też do wydobywania dźwięków – np. gra na instrumentach-
a/ piszczący balon
b/ pompka do rowerów lub piłki
c/ demonstracja gry na flecie.
5.W powietrzu słychać dźwięk – nauczyciel pyta: „jak to się dzieje, że słyszymy np. kościelny dzwon albo syreny alarmowe (straż, karetka) chociaż wcale ich nie widzimy? To powietrze „niesie” dźwięk, które w ten sposób dociera do naszych uszu.
a/ doświadczenie z kamieniem i wodą – wyjaśniamy dzieciom w przybliżeniu jak to jest z dźwiękiem – wrzucamy kamyk do miski z wodą; na powierzchni utworzą się kręgi, które stają się coraz większe i rozszerzają na zewnątrz. Tak jak kamień
spowodował fale wodne, tak dźwięk wywołuje fale w powietrzu, które nazywa się falami dźwiękowymi.
b/ doświadczenie z pudełkiem z gumką – zakładamy gumkę recepturkę na puste pudełko bez przykrywki i szarpiemy za nią – zaczyna drgać i słychać dźwięk; gdy zatrzymamy drganie – nic nie słychać.
6.Powietrze służy do oddychania:
Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, że np. przez ok. 40 dni możemy nic nie jeść, 4 dni nie pić, ale bez powietrza nie wytrzymamy nawet 4 minut. Jedzenie i picie wydaje się ważne, a nie zauważamy oddychania, ponieważ nasze ciało oddycha bez naszej świadomości – „samo z siebie”, a w powietrzu jest tlen, bez którego nie możemy żyć.
a/ sprawdzamy czy oddychamy – dzieci leżą na plecach i kładą ręce na brzuch i piersi – czują jak wdychają i wydychają powietrze;
b/ doświadczenie z papierowymi torebkami – dzieci obserwują jak wdychając i wydychając powietrze wypełniają i opróżniają papierową torebkę;
c/ słuchanie oddechu przy szeroko otwartych ustach, przystawianie dłoni do ust, słuchanie oddechu kolegi przez przyłożenie ucha do klatki piersiowej.

Powietrze zawiera tlen, który niezbędny jest dla życia, ale nie tylko, ponieważ potrzebny jest również do tego, aby palił się ogień-
d/ doświadczenie ze świeczkami w słoikach – zapalamy dwie świeczki i wkładamy do dwóch słoików, z tym, że w jednym z nich zakręcamy wieczko – dzieci obserwują,która świeczka będzie palić się dłużej.
7.Kto produkuje powietrze do oddychania?
Wszyscy ludzie i zwierzęta potrzebują do oddychania powietrza i zawartego w nim tlenu, ale skąd się ten tlen w nim bierze skoro świeczka w słoiku tak szybko go zużyła, a ludzie i inne istoty żywe na świecie cały czas oddychają? To rośliny wciąż dostarczają nam na nowo tlenu, a ich zielone liście, to prawdziwe fabryki, w których wytwarza się tlen. Aby roślina – np. drzewo – wyprodukowała tlen potrzebuje 4 rzeczy:
•wody i substancji odżywczych, które dzięki korzeniom pobiera z ziemi i przez łodygę do liści,
•światła słonecznego,
•dwutlenku węgla – czyli „zużytego” przez ludzi i zwierzęta powietrza,
•chlorofilu – zielonego barwnika liści, który wytwarzają same rośliny.
a/ doświadczenie z moczarką – szklane naczynie napełniamy wodą mineralną gazowaną. Wkładamy do niego moczarkę (wodorost) i ustawiamy na słońcu. Wkrótce przy łodygach i liściach wytworzą się małe pęcherzyki wypełnione tlenem.
Ciekawostka: 1 drzewo w 1 dzień produkuje tlen dla 50 ludzi.
8.Kodeks „Małego Ekologa”. Nauczyciel zadaje dzieciom pytania:
•Co wdychamy razem z powietrzem?
Razem z powietrzem wdychamy wszelkie zanieczyszczenia- kurz, dym, spaliny i różne zapachy.
•Co można zrobić, żeby powietrze było czyste? / chronić środowisko/
•Jak można chronić środowisko?
Współczesny człowiek musi nauczyć się korzystać z dobrodziejstw techniki nie niszcząc otaczającego go świata. Musi też zdawać sobie sprawę z niebezpieczeństwa jakie niesie bezmyślne niszczenie środowiska naturalnego. Od najmłodszych lat musi też uczyć się je chronić: /stworzenie wspólnie z dziećmi kodeksu małego ekologa/ np.:
•Segregować śmieci, ponieważ wiele z nich można ponownie wykorzystać- papier, szkło i plastik;
•Oszczędzać energię elektryczną czyli prąd, który nadal najczęściej produkowany jest z węgla spalanego w wielkich elektrowniach, a spaliny i zanieczyszczenia dostają się do powietrza;
•Wyrzucać śmieci tylko w wyznaczonych miejscach, ponieważ rozkładając się zanieczyszczają ziemię, z której rośliny czerpią substancje odżywcze.
•Oszczędzać wodę – np. przy myciu zębów.
9.Wykonanie „obrazu nieba” – podsumowanie tematu w formie zabawy muzyczno-plastycznej: każdy uczestnik otrzymuje białą kartkę papieru. W takt rytmicznej melodii, np. „La Rapa” / wg Klanzy/ dzieci wykonują następujące czynności:
•1 zwrotka – gładzenie kartki po krawędziach z równoczesnym jej obracaniem
•Refren – powolne mięcie kartki obiema rękami
•2 zwrotka – prostowanie kartki
•Ref.- mięcie kartki prawą ręką
•3 zwrotka - prostowanie kartki
•Ref.- mięcie kartki lewą ręką.
Przy powtórce prostujemy kartkę i wydzieramy z niej białe obłoczki i naklejamy w dowolnym miejscu na dużym arkuszu pomalowanego na niebiesko szarego papieru.