Będę Przedszkolakiem - program adaptacyjny

"Będę Przedszkolakiem" - to program adaptacyjny skierowany do dzieci i ich rodziców, którego celem jest współpraca przedszkola i domu rodzinnego, ukierunkowana na pomoc w pokonaniu obaw i stresów związanych z przekroczeniem progu przedszkolnego.
Dla dziecka 3 letniego pójście do przedszkola jest momentem przełomowym w jego dotychczasowym życiu. Po raz pierwszy przyjęty do placówki maluch źle znosi rozłąkę z rodzicami. Jest to sytuacja budząca silne emocje u dzieci, rodziców i nauczycieli. Dla wszystkich to wielki stres. Dorośli czują się bezradni wobec przedłużającego się procesu adaptacji. Dzieci idą do przedszkola niechętnie. Rodzice boja się , denerwują i martwią o swoje pociechy. W oczach dziecka przedszkole jest n owym, zupełnie nieznanym światem. Obce-osoby, otoczenie, zabawki, sale, rytm dnia, zasady, jedzenie. Wszystko toczy się inaczej niż w domu. Dziecko czuję się wyrwane ze znanego, bezpiecznego układu rodzinnego, gdzie często było najważniejsze. Ze świata, który kręcił się wokół niego przechodzi do rzeczywistości. Dziecko, które ma problem z adaptacją może reagować w następujący sposób:
• płaczem-w ten sposób odreagowuje trudne emocje
• agresją-dziecko zachowuje się agresywnie w stosunku do innych
• wycofaniem się –emocje nie znajdują ujścia, dziecko jest smutne
• pozorną akceptacja-dziecko w przedszkolu nie sprawia kłopotów, jego zachowanie nie budzi zastrzeżeń, za to w domu staje się nie do wytrzymania
• zaburzeniami funkcjonowania organizmu-występują, np. wymioty, bóle brzucha, biegunka, zaburzenia snu, moczenie się, jąkanie.
Wszystkie opisane reakcje warto konsultować ze specjalistami.

Przekroczenie przez Dziecko progu przedszkola to moment rozpoczęcia życia w dwóch środowiskach: rodzinnym i instytucjonalnym. Musimy pomóc Maluchowi w odnalezieniu się oraz zaakceptowaniu zmian jakie debiut przedszkolny ze sobą niesie, m.in.:
-zmiana trybu i rytmu życia
-zmiana form zaspokajania potrzeb emocjonalnych oraz biologicznych
-nauka podejmowania kontaktów z nieznajomymi ludźmi
-inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie
-szybka orientacja w środowisku materialnym przedszkola
Połową sukcesu w adaptacji dziecka do przedszkola to przekonanie rodziców że przedszkole jest najlepszym środowiskiem stymulującym jego rozwój. Jeśli mama jest o tym przekonana to potrafi spowodować, że maluch zapragnie się bawić z dziećmi w kolorowym przedszkolu.
Adaptację ułatwia:
-pozytywne myślenie o placówce (zaufanie do personelu)
-poznanie placówki przez dziecko
-wcześniejsze dostarczanie dziecku doświadczeń przebywania z dorosłymi, bycia bez mamy
-kontakty z innymi dziećmi
-usamodzielnienie dziecka(samodzielne jedzenie i ubieranie się, korzystanie z toalety)
-akceptacja dziecka, rozumienie jego stresu, wspieranie go
-czas na bycie z dzieckiem po odebraniu z przedszkola
Momentem najbardziej stresującym dla dziecka jest rozłąka. Przytoczone poniżej rady pomogą uczynić je mniej bolesną.
Nie przeciągaj pożegnania w szatni.
Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu, jeśli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, ze łzami można wymusić wszystko.
Pamiętaj: Żegnaj i witaj swoje dziecko zawsze z uśmiechem.
Chcąc dobrze przygotować dzieci do nowych doświadczeń musimy zdawać sobie sprawę z faktu iż proces adaptacji dziecka do nowego środowiska odbywa się we wszystkich sferach działania organizmu, a w szczególności fizjologiczno-biologicznej, emocjonalno-społecznej i poznawczej.
Program został opracowany w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego.
Realizacja programu rozpocznie się w grupie dzieci 3 i 4-letnich i trwać będzie od kwietnia 2012 r., a zakończy się w roku szkolnym 2012, kiedy to dzieci chętnie i bez płaczu będą pozostawać w przedszkolu, nabędą umiejętności dostosowanych do ich możliwości rozwojowych oraz będą podejmować zabawę samodzielnie lub z pomocą innych.
Główne cele programu adaptacyjnego to:
-Stworzenie warunków organizacyjnych, wychowawczych i edukacyjnych do właściwej adaptacji dziecka w przedszkolu.
• Wspomaganie dziecka w procesie przystosowania do życia w warunkach przedszkolnych, poprzez umożliwienie mu poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa,
• Wyrabianie orientacji czasowej w rozkładzie dnia w przedszkolu, przyswajanie wiedzy o przeznaczeniu i sposobie korzystania z różnych pomieszczeń, kształtowania poczucia przynależności do grupy przedszkolnej,
• Przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania,
• Obniżanie lęku rodziców, związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelowi przedszkola,
Metody pracy wykorzystywane podczas realizacji programu adaptacyjnego.
Dla osiągnięcia realizacji założonego głównego celu programu, czyli zapewnienie warunków szybkiej adaptacji dziecka w przedszkolu wskazane jest stosowanie kilku proponowanych metod.
Są to:
• elementy metody Pedagogiki Zabawy, ułatwiające integrację grupy,
• elementy metody Ruch Rozwijającego W. Scherborne
• zabawy i ćwiczenia ruchowe
• opowieści ruchowe,
• wybrane metody aktywne: zabawy w kręgu, drama, improwizacja, burza mózgów,
• zabawy naśladowcze,
• tańce integracyjne (KLANZA)
• opowiadania, bajki, inscenizacje,
• techniki relaksacyjne.
Dziecko za pomocą tych metod, poprzez podstawową formę aktywności, jaką jest zabawa, zdobywa nowe umiejętności, uczy się współżycia w grupie rówieśników i współdziałanie z nimi, mając jednocześnie zapewnione poczucie bezpieczeństwa.

Program pomoże dzieciom:
-szybciej przystosować się do nowego środowiska
-poznać pracowników i pomieszczenia przedszkola
-zaznajomić się z sytuacjami z jakimi mogą się spotkać w nowym środowisku
-przezwyciężyć strach przed zmianą środowiska
-uświadomić sobie że pobyt w przedszkolu może być dla nich ciekawą i wesołą zabawą oraz formą radosnego działania
Rodzicom pozwoli:
-zapoznać się z pracownikami, warunkami, bazą przedszkola
-zaznajomić się z wymaganiami stawianymi dzieciom przez przedszkole
-zdobyć zaufanie do pracowników
-dokonać obserwacji zachowań dziecka na tle rówieśników
-zrozumieć znaczenie samoobsługi dziecka jako warunku lepszej adaptacji w środowisku przedszkolnym
-nawiązać współprace z przedszkolem
Nauczyciel pomoże:
-lepiej poznać dzieci
-obserwować ich zachowania, co wpłynie na lepsze planowanie pracy we wrześniu
-poznać domowe środowisko dziecka
-poznać oczekiwania rodziców w stosunku do przedszkola
Dziecko potrafi:
spokojnie rozstać się z rodzicem,
przezwyciężyć lęk i obawy przed zmianą środowiska,
uczestniczyć w życiu grupy,
wesoło bawić się z koleżankami i kolegami,
kojarzyć pobyt w przedszkolu z radosnym i ciekawym działaniem,
z zaufaniem zwracać się o pomoc do nauczycieli i pracowników przedszkola,
przestrzegać podstawowych reguł współżycia w grupie,
zrozumieć, że pobyt w przedszkolu jest czasowy i zawsze kończy się powrotem do domu z rodzicami,
zapoznać się z pomieszczeniami, w których będzie przebywać w przedszkolu,
przestrzegać zasadę zakazu samodzielnego oddalania się od grupy.
Rodzic:
ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko,
zna nauczycielki oraz personel przedszkola,
zna pomieszczenia, w których będzie przebywać jego dziecko
współpracuje z przedszkolem – zna cele i zadania,
wie, w co wyposażyć dziecko do przedszkola,
rozumie znaczenie samoobsługi i samodzielności dziecka jako warunków lepszej adaptacji w środowisku przedszkolnym,
obserwuje swoje dziecko na tle rówieśników,
wie, w jaki sposób pomóc dziecku pokonać „próg przedszkola”
nawiązuje aktywną współpracę z przedszkolem.
Nauczyciel:
poznaje dzieci, którymi będzie się opiekował,
zna środowisko domowe dzieci,
planuje pracę w oparciu o wyniki obserwacji zachowań dzieci,
zna oczekiwania rodziców wobec przedszkola.

HARMONOGRAM SPOTKAŃ Z RODZICAMI I DZIEĆMI

KWIECIEŃ:
• Ogłoszenie list dzieci nowoprzyjętych.
• Zapoznanie z programem adaptacyjnym
MAJ:
• Spotkanie informacyjne dla rodziców-zebranie z dyrektorem przedszkola.
- Rodzice poznają zasady funkcjonowania przedszkola, rozkład dnia, normy obowiązujące w grupie. Zaznajomienie ze Statutem Przedszkola. Pedagogizacja rodziców- porady specjalistów przedstawienie propozycji wspólnego pokonania ,,progu adaptacyjnego”.
• Wręczenia rodzicom zaproszeń na spotkania adaptacyjne.
• Rodzinny festyn dla całego przedszkola.
-oglądanie części artystycznej w wykonaniu dzieci z poszczególnych grup,
-udział w konkursach dla dzieci i rodziców,
-pieczenie kiełbasek, malowanie twarzy, gry i zabawy sportowe.

MAJ-CZERWIEC:
• Wspólne zabawy w ogrodzie przedszkolnym.
- zabawy w piaskownicy,
- korzystanie ze sprzętu ogrodowego,
- poznanie zasad bezpiecznej i zgodnej zabawy w ogrodzie,
-integracja z dziećmi już uczęszczającymi do przedszkola

SIERPIEŃ:
• Aby ułatwić dzieciom i ich rodzicom przystosowanie się do
nowej sytuacji w sposób możliwie najmniej bolesny, program
adaptacyjny obejmuje kilka spotkań dla nowych przedszkolaków
i ich rodziców. W tym czasie dzieci mają okazje poznać wszelkie
aspekty życia przedszkolnego, swoje panie oraz całe otoczenie
przedszkolne.
• "Witajcie w naszej bajce"
Prowadzenie cyklu zajęć wychowawczo-dydaktycznych z dziećmi w których uczestniczą rodzice.
I dzień:
Poznanie swoich pań nauczycielek.
Integracja dzieci.
Przydzielenie znaczków indywidualnych.
Zapoznanie z salą przedszkolną, łazienką, szatnią i ogrodem przedszkolnym.
Zabawy dowolne według zainteresowań.
Obserwacja zachowań dzieci przez rodziców i nauczycieli.
Wspólne spożywanie posiłku w jadalni.
Zabawy w ogrodzie przedszkolnym.
Pożegnanie.
II dzień:
Zabawy dowolne i kierowane przez nauczyciela. (załącznik nr)
Próby leżakowania-wspólne ścielenie leżaków, oglądanie pościeli, maskotek.
Wyjście do ogrodu przedszkolnego –korzystanie z urządzeń ogrodowych, poznanie zasad bezpiecznej zabawy na świeżym powietrzu.
• Wręczenie rodzicom przewodnika „DZIECKO IDZIE DO PRZEDSZKOLA” (załącznik nr)
• Ankieta dla rodziców dostarczająca informacje o dziecku (załącznik nr)
WRZESIEŃ:
• Pedagogizacja rodziców-Umieszczanie na gazetce dla rodziców artykułów dotyczących dobrej adaptacji dziecka w nowym środowisku (wykorzystanie literatury pedagogicznej i psychologicznej) m.in.
- Pierwsze dni w przedszkolu
- Codzienne problemy
- Dekalog – prośby dziecka
- Uczymy dzielenia się z innymi
• Cykl zabaw pod hasłem "Mój przyjaciel z domu - moja ulubiona zabawka" Dzieci przynoszą swoje zabawki, "przytulanki", z którymi czują się bezpiecznie, jest to jak gdyby więź łącząca ich z domem. Ze swoją zabawką, dzieci mogą też leżakować.
• „Witamy w przedszkolu ".
Przywitanie nowych dzieci przez dyrektora i delegację straszaków. Każde z dzieci otrzymuje od kolegów coś słodkiego, ten gest może wpłynąć na lepsze samopoczucie malucha przy rozstaniu z rodzicem.

PAŹDZIERNIK:
• Ankieta dla rodziców na temat adaptacji (załącznik nr)
LISTOPAD:
• „Pasowanie na przedszkolaka" uroczystość podczas której dzieci oglądają część artystyczną przygotowaną przez straszaków i otrzymują od nich "ordery przedszkolaka", a następnie sami śpiewają piosenki; pt. "Jestem sobie przedszkolaczek”. Uwieńczeniem występu jest ślubowanie i pasowanie przez dyrektora, wielkim ołówkiem, na przedszkolaka. Każde dziecko otrzymuje dyplom.


BIBLIOGRAFIA:

1.Gruszczyk-Kolczyńska E. i Zielińska E.: „Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci wolniej rozwijających się",
2.Blek A.: „Przedszkole przyjazne dziecku”,
3.Bodziach W., Pierwszy rok w przedszkolu, [w]: „Wychowanie w przedszkolu”, nr 5/1995
4.Praca zbior.: Przetacznik -Gierowska Maria, Makiełło- Jarża Grażyna Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego,
5.Gruszczyk- Kolczyńska Edyta, Od malucha do starszaka, poradnik dla rodziców przedszkolaków
6.Leszczyńska M., O adaptacji trzylatków w przedszkolu, [w]: Wychowanie w przedszkolu, nr 7/1998
7.Piwowarska-Krukowska H., Adaptacja dzieci w przedszkolu, [w]: Wychowanie w przedszkolu, nr 5/2007