Praca z uczniem zdolnym

W świadomości społecznej funkcjonują różne stereotypy na temat dziecka zdolnego. W opinii rodziców jest to dziecko "mądre", grzeczne, bezbłędnie recytujące wierszyki i ładnie rysujące. W opinii rówieśników to "kujon" w grubych okularach, bez przyjaciół i bez żadnego "drygu" do sportu. A gdyby zapytać nauczyciela, z pewnością wskazałby "piątkowego" ucznia.
Identyfikacja i wspieranie w rozwoju dzieci zdolnych i uzdolnionych powinno mieć miejsce przede wszystkim w szkole. Wielu nauczycieli i wychowawców rozumie potrzeby takich dzieci i robi wszystko, aby im pomóc w rozwoju zdolności i uzdolnień. Zdarzają się jednak sytuacje, w których proces edukacji dziecka zdolnego odbywa się kosztem dziecka uzdolnionego.

ZDOLNOŚĆ to przejaw ludzkiej inteligencji, a więc każdy człowiek jest ogólnie zdolny. Chociaż każdy jest zdolny np. do tańca, to ludzie różnią się od siebie w tej dziedzinie, co nietrudno zaobserwować w sali tanecznej. Za te różnice odpowiadają zdolności specjalne (lokalne), które wiążą się z zaangażowaniem funkcji specyficznych i ujawniają się w jakimś ukierunkowanym rodzaju działalności.
Nauczyciele powinni przynajmniej orientować się, jakie zachowania dzieci są oznaką uzdolnień. Listy takich zachowań z pewnością mogą być pomocne, ale też nie należy "podchodzić" do nich bezkrytycznie i traktować jako "wyroczni" - muszą być uzupełniane innymi materiałami, a zwłaszcza badaniami specjalistycznymi, które leżą w kompetencji psychologa.

CECHY UCZNIA ZDOLNEGO
- Szybkie zapamiętywanie, prawidłowe kojarzenie i rozumowanie
- Ciekawość świata, ludzi, dar bystrej obserwacji otoczenia
- Dociekliwość zadawanie dużej ilości pytań
- Szeroki wachlarz zainteresowań dużo wiadomości pozaszkolnych
- Wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością
- Umiejętność skupiania uwagi przez dłuższy czas na tym, co go interesuje
- Bogata wyobraźnia, ciekawe, oryginalne pomysły
- Potrzeba wyrażania swoich wrażeń, myśli, emocji w różnej formie np. muzyce, tańcu , plastyce...
- Niezależna postawa, obrona swoich poglądów
- Poczucie humoru

Najczęściej spotykane NEGATYWNE CECHY DZIECI ZDOLNYCH hamujące ich rozwój emocjonalno - intelektualny.

- Trudności w przystosowaniu się do grupy
- Zarozumiałość, okazywanie lekceważenia rówieśnikom i nauczycielom
- Egocentryzm, koncentracja na własnej osobie
- Trudność w przechodzeniu od wiadomości do umiejętności, demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej
- Chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania agresywne bądź lękowe

PRACA WYCHOWAWCZA Z UCZNIEM ZDOLNYM
- Konkursy (klasowe, dzielnicowe)
- Prezentacja prac twórczych (wystawy, galerie, pomoce dydaktyczne)
- Wycieczki inspirujące do pracy twórczej (lekcje muzealne, wystawy)
- Wspomaganie nauczyciela na lekcji (asystowanie)
- Praca w kołach zainteresowań
- Prowadzenie nauczania w oparciu o programy autorskie
- Konkursy wiedzy i umiejętności poza szkołą

Partyka M. (2000) (red.), Modele opieki nad dzieckiem zdolnym. Warszawa.
Eby J., Smutny J. (1998), Jak kształcić uzdolnione dzieci i młodzież. Warszawa.