Granice wychowania

W relacjach rodzice - dziecko nieumiejętność ustanawiania granic lub naginanie ich pod wpływem impulsów, zachcianek i działań dzieci bywa źródłem kłopotów. Dzieci mają swoje prawa, jednak rodzice, a w szczególności matki - mają je również.

Dzieci, których rodzice ustanawiają ścisłe granice, dorastają z większym poczuciem własnej wartości i większą pewnością siebie niż te, którym wolno zachowywać się tak jak chcą, nawet w agresywny sposób. Ważne jest, aby zapewnić potomstwu pewną swobodę wyboru w ramach rozsądnych granic.

Trudno być naprawdę surowym wobec własnego dziecka, zwłaszcza jeśli dziecko rozwinęło w sobie zwyczaj nie zwracania uwagi na polecenia.

Jeśli granice są naruszane
- Absolutnie nie zwracaj uwagi na przeklinanie, niegrzeczne uwagi i protesty
- Ignoruj wybuchy złości, krzyki i wrzaski, zostawiając dziecko - kiedy to możliwe - samemu sobie
- Jeśli to rzeczywiście istotne, aby dziecko się podporządkowało, zademonstruj, że naprawdę myślisz to , co mówisz. Stań nad nim i powtórz swoje polecenie stanowczym głosem.

Wydawanie poleceń i rozkazów
- Wydawaj krótkie i konkretne polecenia
- Nie wydawaj jednocześnie kilku poleceń
- Bądź realista w swoich oczekiwaniach i dostosuj polecenia do wieku dziecka
- Nie wydawaj poleceń typu “przestań”, lecz pozytywne “zrób to”
- Formułuj polecenia w grzeczny sposób
- Stosuj polecenia typu “kiedy... wtedy...” ( kiedy posprzątasz po sobie, wtedy będziesz mógł wyjść na dwór)
- Udzielaj pochwał za posłuszeństwo lub wyciągaj odpowiednie konsekwencje za jego brak
- Dawaj ostrzeżenie i pomocne przypomnienia
- Zachęcaj dzieci do wspólnego rozwiązywania problemów

Do motywowania zachowań dziecka nie wystarczą zasady lub uwagi dotyczące spodziewanego zachowania.
Aby dziecko postępowało w określony sposób należy popierać jego pozytywne zachowania POCHWAŁAMI.

Główne zasady udzielania pochwał
- Udzielaj pochwałę natychmiast
- Wyrażaj precyzyjnie swoje uznanie, podkreślając czego dotyczy
- Chwaląc dziecko poklep je po ramieniu, obejmij, uśmiechnij się
- Chwal konsekwentnie, kiedy tylko zauważysz postępy w zachowaniu, do którego pragniesz zachęcić dziecko
- Wyrażaj się pochlebnie o dziecku w obecności innych

W wypadku opornych i stawiających duże problemy wychowawcze dzieci pochwała rodzicielska nie jest na początku wystarczającym wzmocnieniem, aby zmienić złe zachowanie. Należy wtedy zastosować namacalną nagrodę (poczęstunek, przywilej lub ulubione zajęcie).

Rodzice świadomi tego, jak dużą rolę w modyfikacji zachowania dziecka odgrywa pochwała i nagroda, mogą skutecznie ustanawiać granice.

Badania wskazują, że w rodzinach, w których istnieje niewiele jasno sformułowanych reguł postępowania, częściej zdarzają się problemy z wychowaniem.

Wielu rodziców, jeśli dziecko jest agresywne i nieposłuszne, próbuje dawać klapsy, pouczać, krytykować lub w inny sposób wyrażać swoją dezaprobatę.

Są to nieskuteczne metody dyscyplinujące i zazwyczaj okazuje się, że rodzice agresywnych dzieci, pragnąc spowodować ich określona reakcję, wpadają w spiralę coraz częściej wymierzanych klapsów i słownego karcenia.
W rzeczywistości narzekanie, krytykowanie, bicie lub prowadzenie dyskusji z niewłaściwie zachowującymi się dziećmi wzmacnia ich niepożądane zachowania. W rezultacie dzieci same uczą się od rodziców rządzić, krytykować, bić, krzyczeć lub kłócić się.
Dziecko musi wierzyć w ostrzeżenia rodziców.
Rodzice muszą być konsekwentni.
Stosując tę technikę, rodzice pociągają dziecko do odpowiedzialności za błędy, pomagając mu jednocześnie w jakiś sposób te błędy naprawić.

Zapewniając dziecku możliwość doświadczenia konsekwencji własnego postępowania, sprawisz, ze stanie się to skutecznym środkiem modyfikowania jego zachowania. Niestety, rodzice, biorca pod uwagę własne dobro, często nie dają dzieciom możliwości doświadczenia konsekwencji niewłaściwego zachowania.

Logiczne konsekwencje
- Spraw, aby konsekwencje nie były formą kary, raczej utratą przywileju
- Zapewnij dziecku możliwość wyboru konsekwencji
- Upewnij się, ze sam jesteś w stanie znieść konsekwencje, które ustaliliście
- Rozmawiaj z dzieckiem i innymi bliskimi mu osobami o tym, jak macie sobie wspólnie radzić z niepożądanym zachowaniem.

Opracowane na podstawie ksiązki M. Herbert, pt. "Co wolno dziecku".