Zajączek i burza - scenariusz zajęć

Opracowała
mgr Katarzyna Chawałkiewicz


„Zajączek i burza”

Cel główny:

- rozwijanie kreatywności i ekspresji teatralnej, ruchowej, dźwiękowej i plastycznej w oparciu o tekst bajki o treściach przyrodniczych.

Cele ogólne:

-rozwiązywanie zagadek słownych i dźwiękowych o zwierzętach i zjawiskach przyrodniczych;
-wprowadzenie utworu o wartościach poznawczych zawierającego treści przyrodnicze, a także elementy fantazji i humoru;
-skupianie uwagi na osobie mówiącej i uważne słuchanie tekstu czytanego przez nauczycielkę, wypowiadanie się na jego temat;
-poznawanie wybranego środowiska przyrodniczego i żyjących w nim zwierząt oraz zjawisk atmosferycznych;
-niewerbalne odtwarzanie treści ruchem, gestem i mimiką w trakcie czytania opowiadania;
-rozwijanie wyobraźni, zachęcanie do oryginalności, wzbogacanie własnych możliwości dziecka;
-rozumienie zagrożeń płynących ze świata przyrody (burza);
-rozwijanie postaw prospołecznych: gotowości niesienia pomocy i chęci usłużenia innym;
-stwarzanie okazji do działalności plastycznej inspirowanej wysłuchanym tekstem - tworzenie w technice kirigami (poznawanie techniki i umiejętne posługiwanie się nią);
-twórcze odtwarzanie wysłuchanego opowiadania – udział w prostej inscenizacji z podziałem na role;

Cele operacyjne (dziecko):

-orientuje się w wybranym środowisku przyrodniczym – lesie, rozpoznaje zwierzęta charakterystyczne dla tego środowiska (zając, jeż, wiewiórka, niedźwiedź, żaba) – nazwa, wygląd, sposób poruszania się;
-zna sposoby przystosowania się zwierząt do aktualnej pory roku (gromadzenie zapasów na zimę, zmiana futra, zapadanie w sen zimowy, odloty ptaków);
-dostrzega i rozpoznaje zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla jesieni(np. opady deszczu, słota, wiatr, szaruga jesienna);
-podaje rozwiązania zagadek;
-uważnie słucha opowiadania, wypowiada się na jego temat;
-bierze udział w opowiadaniu stosując odpowiednie, wymyślone przez siebie dźwięki, głosy i ruchy ;
-zwraca uwagę na problemy dotyczące innych, wczuwa się w ich przeżycia, stara się udzielić pomocy tym, którzy tego potrzebują, uczestniczy w ich kłopotach i radościach – potrafi ruchem i mimiką przedstawić związane z tym stany emocjonalne (przeżycia, uczucia);
-wie, jak zachować się w czasie burzy, w razie zmoknięcia i przemarznięcia;
-naśladuje odgłosy jesiennej pogody – przedstawia je za pomocą ruchu, głosu, dźwięku;
-wysłuchuje i podaje liczbę dźwięków (kropli deszczu);
-wzbogaca czynne i bierne słownictwo – stosuje wyrazy bliskoznaczne (np. wiatr, wichura, wietrzyk, deszcz, ulewa, dmucha, wieje, pada, kropi, leje...);
-poznaje technikę plastyczną – kirigami i potrafi się nią posłużyć, sprawnie i bezpiecznie używa nożyczek (cięcie po linii krzywej o nieskomplikowanym kształcie);
-wykorzystuje w zabawie gotowe, wykonane przez siebie rekwizyty;
-bierze udział w zabawie teatralnej – krótkiej scence fabularyzowanej zorganizowanej na podstawie czytanego tekstu – wczuwa się w odgrywaną rolę;

Obszary aktywności: przyrodnicza, społeczna, zdrowotna, językowa, plastyczna, ruchowa.

Metody: słowne, oglądowe, zadań stawianych dzieciom, elementy metody pedagogiki zabawy, drama, małe formy teatralne.

Formy: z całą grupą, indywidualna, z podziałem na role.

Środki dydaktyczne: magnetofon, kaseta z nagraniem odgłosów deszczu, wiatru i burzy, kartonowy liść z tekstem opowiadania, instrumenty muzyczne, balony, butelki z wodą, kartki papieru makulaturowego, kasztany, żołędzie, maski wykonane przez dzieci techniką kirigami: zająca, wiewiórki, jeża, niedźwiedzi, żaby, chmur, drzew, niebieskie i żółte kartony, nożyczki.

Przebieg zajęcia:

1. Powitanie metodą pedagogiki zabawy: „Witam wszystkich, którzy lubią...( np. słuchać bajek, bawić się w teatr, rozwiązywać zagadki);
Wprowadzenie miłej atmosfery przez wypowiedzenie krótkiego wierszyka:
„Uśmiech jak słońce do ciebie ślę,
jeśli mnie lubisz, uśmiechnij się.”
2. Rozwiązywanie zagadek słownych i dźwiękowych o tematyce przyrodniczej:
• Słowne zagadki o zwierzętach:

Ma długie uszy i krótki ogonek,
oczka jak paciorki.
Gdy zobaczy lisa
ucieka do norki.
(zając)

W dziupli swej na drzewie,
gdy nikt o tym nie wie
orzeszków zapasy
zbiera na złe czasy
(wiewiórka)

Gdy chłód mu dokucza nieznośnie
w stos liści na zimę się kryje,
lecz gdy mu zapachnie przedwiośnie
wysunie kolce i ryjek.
(jeż)

W ciepłej norze, czyli gawrze
smacznie w zimie śpi, a jakże!
Zbudzi się, gdy poczuje głód.
-Ach, żeby tak był tu miód!
(niedźwiedź)

Co to za panienka?
Zielona sukienka,
bielutki żabocik,
wytrzeszczone oczy?
Gdy się do niej zbliżysz
wnet do wody wskoczy.
(żaba)
• Zagadki dźwiękowe – rozpoznawanie odgłosów pogody: deszczu, wiatru i burzy.

3. Wprawki dramatyczne - „Zabawa w hasła”: przedstawianie całym sobą haseł konkretnych (np. wiewiórka, jeż, drzewo, chmura, deszcz) i abstrakcyjnych (np. jesień, smutek, radość, gniew, pomoc);
4. Wprowadzenie do opowiadania fragmentem wiersza „Bracia miesiące” E. Szelburg – Zarembiny

Listopad złocisty
pisze, pisze listy
purpurowe, złote,
jakie ma ochotę.

Wiatry – listonosze
roznoszą listeczki.
jeden taki liścik
trafił do mej teczki.

5. Słuchanie opowiadania „Zajączek i burza” czytanego z liścia pana Listopada, skupienie uwagi na treści.

„Zajączek i burza”
Pod drzewem na skraju lasu siedział sobie zajączek i bardzo mu się nudziło. Tego dnia na niebie nie było słońca a wszystkie zwierzęta gdzieś sobie poszły. Wiewiórka zbierała orzeszki do dziupli, jeże szykowały sobie legowiska z pięknych, kolorowych liści, chomik skrzętnie zbierał ziarenka trawy i zbóż do norki, wilgi i kukułki odleciały daleko na południe, do Afryki. W pewnej chwili obok zajączka przebiegła wiewiórka. – Cześć wiewiórko – krzyknął zajączek. – Dokąd tak biegniesz? – Uciekam przed burzą. – Jaką burzą? – zdziwił się zajączek. Ale wiewiórka już go nie słyszała, bo pobiegła schować się głęboko w lesie. W chwilę później zajączek zobaczył przebiegające jeże. – Dokąd tak wszyscy uciekacie?
- Chowamy się przed burzą. Biegnij prędko za nami. – Powiedzcie mi tylko, co to jest burza
i jak wygląda? – wołał zmartwiony zajączek, ale jeży już nie było widać. Zaraz potem zajączka minęły pędzące niedźwiadki. – Kochane misie – wołał zajączek – nikt mi nie chce powiedzieć, co to jest... Ale nie zdążył nawet dokończyć, bo niedźwiadki krzyknęły: - Nie możemy teraz z tobą rozmawiać zajączku, uciekamy, bo burza idzie. – Jaka burza i dokąd idzie? – dziwił się zajączek – i czy ja znam tę burzę? Ale znowu nikt nie odpowiedział, bo niedźwiadki już dawno zniknęły w lesie. Biedny zajączek nie wiedział, co robić. Nie wiedział nawet, czy ma uciekać, czy nie. Wszyscy gdzieś się chowali i mówili, że idzie burza.
A tymczasem nikt nie nadchodził. Zajączek postanowił więc zostać i spotkać się z burzą. Rozglądał się dookoła, ale nikogo nie było widać. Tylko na niebie pojawiły się chmury, zrobiło się ciemno i zaczął padać deszcz. – No nie, i w dodatku jeszcze deszcz. Tego już nie zniosę - powiedział zajączek i zasmucony schował się pod drzewkiem. Nagle na niebie pojawiły się błyskawice i zaczęło głośno grzmieć. Zajączek trochę przestraszył się, ale siedział pod drzewem, zły, że musi moknąć i nie może doczekać się burzy. – Kiedy ona wreszcie przyjdzie? – mruczał do siebie. – Bardzo chciałbym ją zobaczyć. Kiedy zajączek miał już całkiem przemoczone futerko chmury ustąpiły, a na niebie pojawiło się słońce. Zaraz potem po mokrej ziemi przykicała zielona żaba. Gdy zobaczyła smutnego zajączka spytała: - Hej, zajączku, co się stało? Dlaczego się smucisz? – Bo nikt mi nie chce powiedzieć, co to jest burza. Powinna niedługo przyjść, tymczasem ja siedzę, czekam, nawet zmokłem, ale nikogo oprócz ciebie nie widziałem. A może ty spotkałaś burzę? Nie wiesz, gdzie ona jest? – spytał zajączek. – Jak to gdzie jest? Przecież właśnie przeszła. – Przeszła? Nie widziałem. Dokąd poszła? Może ją jeszcze dogonię? – Ach ty głuptasie – zaśmiała się żabka – Już po burzy. Popatrz zresztą. Tęcza!!!

Wypowiedzi dzieci na temat treści opowiadania - zwrócenie uwagi na różne sposoby przygotowywania się zwierząt do zimy oraz na zjawiska atmosferyczne w przyrodzie. Poszukiwanie odpowiedzi na sytuacje problemowe:
• postawienie dzieci w sytuacji bohaterów opowiadania (jak zachowaliby się w sytuacji zajączka czy innych bohaterów opowiadania)
• zachowanie się w czasie burzy
• sposoby ochrony przed zimnem i zmoknięciem
• sposoby dowiadywania się o czymś, czego nie znamy.
6. Opowiadanie z dźwiękowym i ruchowym uczestnictwem dzieci (drama).
7. Tworzenie wiatru, deszczu i burzy przy pomocy dźwięku, ruchu i głosu (drama).
Ćwiczenia słuchowe – liczenie dźwięków (kropel deszczu).
Podawanie różnych określeń jesiennej pogody, deszczu i wiatru – wyrazy bliskoznaczne.
8. Wykonanie rekwizytów do inscenizacji: deszczu i piorunów techniką kirigami.
9. Zabawa w teatr - swobodna inscenizacja opowiadania z wykorzystaniem masek i rekwizytów wykonanych techniką kirigami.