Pedagogika zabawy - Klanza

KLANZA jest to Polskie Stowarzyszenie Animatorów Zabawy. Organizacja ta powstała w 1990 roku i początkowo nosiła nazwę Klub animatorów Zabawy, stąd narodziła się nazwa Klanzy. Do historii KLANZY należą już pierwsze kursy prezentujące metody pedagogiki zabawy i animacji. Stowarzyszenie zajmuje się organizacją imprez z wykorzystaniem metod pedagogiki zabawy, organizuje kursy, szkolenia, warsztaty, prowadzi studia podyplomowe, działalność wydawniczą, a także zajmuje się produkcją środków służących do realizacji tych celów.

Zasady pedagogiki zabawy
Pojęcie „zabawa ”nasuwa celne skojarzenia: „coś, co jest przyjemne” i „coś, co wyzwala spontaniczne zachowania”, „coś, co daje radość”. Pedagogika zabawy wybiera z repertuaru zabaw tradycyjnych czy terapeutycznych tylko te, które spełniają określone zasady, a zwłaszcza:

- zapewniają dobrowolność uczestnictwa
- uwzględniają wszystkie poziomy komunikowania
- rozwijają pozytywne przeżycie jako wartość i unikają rywalizacji
- posługują się różnymi środkami wyrazu

Dobrowolność uczestnictwa

Dobrowolność polega tu na tym, że sam uczestnik decyduje, czy chce wziąć udział w zajęciach. Nie jest do niczego zmuszany, a rola wychowawcy przekształca się w rolę animatora, który zachęca, zaprasza, stara się zainteresować.

Wszystkie poziomy komunikowania się

Pedagogika zabawy zwraca uwagę na wszystkie poziomy komunikacji tj. na poziom rzeczowy i emocjonalny. Pierwszy dotyczy obiektywnych, logicznych, prawdziwych informacji, które są wymieniane pomiędzy ludźmi. Drugi wskazuje, że treści kształcenia przyjmowane są zawsze w zależności od emocji towarzyszących procesowi uczenia się., a zwłaszcza od dotychczasowego doświadczenia i kontaktów w grupie. Każdy z uczestników ma bowiem inne doświadczenia, inne skojarzenia, inne nastawienie do tego co grupa podejmuje, inaczej też odczuwa swoje miejsce w grupie, ma większe lub mniejsze poczucie pewności siebie, inne towarzyszą mu lęki i obawy.

Pozytywne przeżycie jako wartość

Pedagogika zabawy uznaje przeżycie jako wartość i preferuje zdobycie pozytywnego doświadczenia lub doznania w trakcie pracy w grupie i z grupą. Zabawa jest także pełną emocji sytuacją, która pobudza do refleksji. Zdecydowanie unika bezsensownej rywalizacji, przypadkowych zwycięstw, konkurencji, w której jeden zwycięża, a reszta przegrywa. Zabawy uczą współdziałania współpracy, dostrzegania różnych mocnych stron wśród uczestników grupy.

Różnorodność środków wyrazu

Zasada ta oznacza przekazywanie treści oraz wywoływanie emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Ruch, gest, dotyk, taniec, dźwięk, malowanie, gra ról, pantomima – to cała gama środków wyrazu, jakie mają do dyspozycji prowadzący i uczestnicy zabawy. Wykorzystanie tak dużej gamy środków jest czymś naturalnym w okresie dzieciństwa, lecz z trudem przekonują się do niej dorośli, uwikłani już w swoje przyzwyczajenia i niepewności. Okazuje się jednak, że metody zabawowe, umiejętnie zaproponowane, mogą przełamać tę niechęć i u nich (np. podczas imprez przedszkolnych z udziałem rodziców lub dziadków). Prędko bowiem dostrzegają, że takie sposoby wyrazu ułatwiają komunikację w grupie.

Pedagogika zabawy wykorzystuje urozmaicony zestaw propozycji, które mogą ożywić tradycyjne nauczanie.
Pedagogika zabawy to tańce i zabawy integracyjne, które pomagają przezwyciężyć dziecięce lęki i obawy, osiągnąć poziom swobodnego komunikowania się. Przeżycie zadowolenia, radości pomaga osiągnąć harmonię i zwiększa poczucie przynależności do grupy. Tańce dają możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć i niepokojów, dają ujście nagromadzonym emocjom. Wyzwalają aktywność ruchową, pozwalają dzieciom na budowanie poczucia własnej wartości, a animacja przy pomocy ruchu ukazuje klimat w innym świetle.

Rodzaje zabaw w pedagogice zabawy

Zabawy ułatwiające wejście w grupę, poznanie nowego otoczenia, poznanie imion i powierzchownych cech osób , z którymi rozpoczynamy naukę.
Zabawy rozluźniające, odprężające, wykorzystujące ruch, taniec, gest, likwidujące napięcie mięśni i napięcie psychiczne.
Zabawy ułatwiające wprowadzenie tematu, pozwalające poznać odczucie, potrzeby i oczekiwania poszczególnych osób w grupie.
Metody określane jako gry dydaktyczne, a polegające na przedstawieniu danych treści w fermie zagadkowego problemu i poszukiwania rozwiązań według proponowanych reguł.
Metody wymiany myśli, gry dyskusyjne, analizowanie danego problemu z różnych stron, z włączeniem dotychczasowego doświadczenia i dotychczasowej wiedzy uczestników.
Metody ułatwiające przekaz informacji zwrotnej, sygnalizujące indywidualne reakcje i odczucia poszczególnych uczestników.
Drama – polegająca na wykorzystaniu gry z podziałem na role jako wstęp do omówienia problemu.
Zabawy umożliwiające samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych zachowań.
Zabawy integrujące dużą grupę, umożliwiające wszystkim wspólną aktywną zabawę, bez podziału na bawiących się i obserwatorów, bez ośmieszającej rywalizacji, przypadkowych wygranych i kilku zwycięzców.

Zalety pedagogiki zabawy , wdrożone do praktyki dnia codziennego , oddziałują nie tylko na jakość wykonywanej pracy , w wielu przypadkach przynoszą dużą satysfakcję nie tylko nauczycielom , ale również wychowankom .
• zastosowanie pedagogiki zabawy w przedszkolu kształtuje w dzieciach poczucie odpowiedzialności nie tylko za siebie , ale także za grupę , do której dana jednostka uczęszcza,
• przestrzeganie zasad uwzględniających indywidualne cechy jednostki nadaje inny wymiar stosunkom w relacjach dziecko – nauczyciel i dziecko – inne dzieci ,
• konkretne zabawy , jak np. zabawy na poznanie i utrwalenie imion , znajdują zastosowanie w sytuacjach , kiedy nauczyciel obejmuje nową grupę , pozwala to także na lepsze poznanie się dzieci nawzajem ,
• wspólne sprzątanie po każdej skończonej zabawie , kształtuje odpowiednie nawyki, przydatne w codziennej pracy z dzieckiem ,
• tworzenie warunków do twórczej działalności dziecka budzi szacunek zarówno dla autora , jak również dla stworzonego dzieła ,
• zadania wychowawczo – dydaktyczne stawiane przed nauczycielami przedszkola , zakładają także dobrą współpracę z rodzicami . Organizacja uroczystości przedszkolnych , w których rodzice nie są tylko biernymi widzami , lecz angażują się razem z dziećmi we wspólną zabawę , sprzyja integracji dzieci , rodziców i nauczycieli .
Wykorzystanie metod pedagogiki zabawy w wielu środowiskach świadczy o jej uniwersalności . Środowisko przedszkolne jest podatne na zmiany i chętniej wprowadza do praktyki wszelkie innowacje . Wynika to z większej swobody programowej , umożliwiającej nauczycielowi większą autonomię w działaniu .
Nauczyciele przedszkola bardzo dobrze znają możliwości swoich wychowanków i skupiają się raczej na pomocy niż na ocenianiu . Ambicją każdego wychowawcy powinno być okazanie jak największej pomocy podopiecznym w znalezieniu ich własnej drogi , na miarę możliwości rozwojowych i zdolności . Każde dziecko jest bowiem predysponowane do odegrania pewnej roli społecznej . Pedagogika zabawy – nowy kierunek w edukacji i wychowaniu jest skuteczną metodą we wszechstronnym rozwoju osobowości dziecka .

Myślę, że warto zainteresować się propozycjami KLANZY, gdyż jest to bogate źródło nowych pomysłów, nowego spojrzenia na metody wychowawcze. A różnych gier, zabaw zajęć KLANZA proponuje naprawdę wiele.

Oto niektóre aktualne propozycje wydawnicze KLANZY:
• „100 gier ruchowych” Poradnik dla wychowawcy pracującego z dziećmi i młodzieżą. Autor: Huberta Wiertsema
• „100 nowych gier muzycznych” Poradnik dla wychowawcy pracującego z dziećmi i młodzieżą. Autor: Ger Stroms
• „Dodać życia do lat” Materiały metodyczne ułatwiające organizację różnych form aktywności. Autor: Zofia Zaorska
• „Zabawy z chustą” pod red. Anny Wasilak
• „Jak Dawid tańczyć chce” Tańce integracyjne oparte na fabule biblijnej. Autor: Izabela Wójcik, Justyna Wójcik
• „Muzyka i ruch dla każdego” Materiały pomocnicze do muzycznych działań animacyjnych. Autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Quizy muzyczne“ autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Muzyczna pedagogika zabawy w pracy z grupą + CD + gra planszowa”
autor: U. Bissinger- Ćwierz
• „Folkowa Zabawa cz 1 i cz 2 + CD- integracyjne formy polskich tańców ludowych”
autor: L.M. Bzowscy
• „Tańce i zabawy dla grupy” autor: E. Heiligenbrunner, R. Rabenstein, B. Weiser,
• „Tańce integracyjne w pracy z grupą cz 1 i cz 2“ autor L. Gęca
• „Tańczymy razem- formy integracyjne i sceniczne wybranych tańców narodowych i regionalnych” autor: J. Szpunar, L. Gęca
• „ Mamo, tato bawmy się- gry i zabawy dla rodziców i dzieci od 3 do 7 lat”
autor I. Kalinowska, A. Sorsa
• Czasopisma: „Klanza w zabawie i edukacji dzieci”
„ Grupa i zabawa”
„ Klanza w czasie wolnym”