Wielkanocne święta - zajęcia świetlicowe

Zajęcia świetlicowe
Temat: Poznajemy zwyczaje i obrzędy wielkanocne
Cele ogólne:
- pielęgnowanie tradycji świątecznych
- budzenie szacunku dla przeżyć związanych z okresem Świąt Wielkanocnych
- wzbogacenie słownictwa dzieci wokół pojęć: zwyczaje, ludowe obrzędy
Cele operacyjne:
Uczeń:
- zna zwyczaje związane ze Świętami Wielkanocnymi
- potrafi wyjaśnić znaczenie słów: zwyczaje, ludowe obrzędy
- wie, jakie są charakterystyczne symbole wielkanocnego stołu
- wzbogaci słownictwo związane z Wielkanocą
- będzie brać aktywny udział w zabawach i zadaniach tematycznie związanych z Wielkanocą

Metody pracy:
- słowne – rozmowa, wyjaśnienie
- eksponujące – pokaz
- zabawa

Formy pracy:
- indywidualna
- zbiorowa
- grupowa

Czas: ok. 45 minut

Środki dydaktyczne:
- maskotka (kurczak)
- jajka
- baranek cukrowy
- palma
- udekorowany koszyk wielkanocny
- kolorowe piórka
- „puzzle” z kart świątecznych
- babka wielkanocna
- wiersz pt. „Wielkanocny stół”
- czapka z uszami zająca
- nagrody


Przebieg zajęć:

1. Powitanie dzieci.
2. Dzieci siedzą w kręgu. Następuje powitanie maskotką – piszczącym kurczaczkiem, który będzie towarzyszył dzieciom w zajęciach. Dzieci otrzymują od wychowawcy hasło podane „na ucho”. Hasło to przekazywane jest kolejnym osobom. Ostatnia osoba podaje głośno hasło brzmiące „Wielkanocne Święta”. Hasło zostaje zapisane na tablicy.
Przypomnienie o nadchodzących świętach. Rozmowa na temat, dlaczego są to radosne święta oraz jak powinniśmy się podczas nich zachowywać. Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijan, obchodzone na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa. Niesie radość i nadzieję. Z tym świętem wiąże się wiele dawnych zwyczajów. Niektóre z nich przetrwały do naszych czasów.
3. Dzieci wypowiadają się na temat znanych zwyczajów świątecznych: święcenie palm (pamiątka uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy), święcenie pokarmów, przygotowanie świątecznego stołu, zdobienie jajek (symbolu nowego życia), składanie życzeń, polewanie wodą. Wyjaśnienie słów: „zwyczaje”, „tradycja”, „obrzędy ludowe” oraz pojęcia „śmigus – dyngus”.
4. Uczniowie, podzieleni na 4 grupy, otrzymują pocięte pocztówki przedstawiające motywy świąteczne. Zadaniem dzieci jest odszukanie i dobranie właściwych elementów.
5. Nawiązanie do doświadczeń i spostrzeżeń dzieci:
- jak wy obchodzicie Święta Wielkanocne?
- które ze zwyczajów zachowały się w waszych rodzinach?
6. Ustalenie, gdzie odbywa się pierwsze świąteczne spotkanie z rodziną. Spotkanie przy stole jest tradycją świąteczną.
7. Wysłuchanie wiersza E. Skarżyńskiej pt. „Wielkanocny stół” (załącznik nr 1).
Rozmowa na temat treści wiersza.
Prezentacja rekwizytów i symboli wielkanocnego koszyka.
8. Zabawa – wyścig: dzieci podzielone na dwie grupy ustawiają się w dwóch rzędach. Pierwsze osoby otrzymują łyżki, na których umieszczone są jajka. Każdy musi jak najszybciej dojść do mety, tak żeby nie upadło jajko. Wracając przekazuje łyżkę z jajkiem kolejnej osobie. Grupa, która zwycięży zostanie nagrodzona.
9. Zabawa pt. „Prezenty od zająca”. Wybrane dziecko ubrane w czapkę z uszami zająca, rozdaje losy z literkami alfabetu. Każde dziecko podaje nazwę rzeczy zaczynającą się na wylosowaną literę, a którą chciałoby otrzymać jako prezent świąteczny.
10. Podziękowanie za udział i poczęstunek wielkanocną babką.

Załącznik nr 1

Wiersz E. Skarżyńskiej
„Wielkanocny stół”

Nasz stół wielkanocny
haftowany w kwiaty.
W borówkowej zieleni
listeczków skrzydlatych.
Lukrowana baba
rozpycha się na nim,
a przy babie – mazurek w owoce przybrany.
Palmy – pachną jak łąka
w samym środku lata.
Siada mama przy stole,
a przy mamie tata.
I my.
Wiosna na nas zza firanek zerka,
a pstrokate pisanki
chcą tańczyć oberka.
Wpuśćmy wiosnę.
niech słońcem
zabłyśnie nad stołem
W Wielkanocne Świętowanie,
jak wiosna wesołe.

Zwyczaje – pewna forma postępowania, zachowania się ludzi, przechodząca z pokolenia na pokolenie.

Obrzędy ludowe – zespół czynności dotyczących danego zwyczaju.
Z Wielkanocą związanych jest wiele zwyczajów i obrzędów. Są one różne, w zależności od regionów Polski.

Święcenie jajek – to zwyczaj pochodzący z Niemiec. Zwyczaj ten od dawnych czasów jest symbolem odradzającego się życia, przynosi szczęście i radość.
W Wielką Niedzielę rodziny dzielą się święconym jajkiem i składają sobie życzenia.
W koszyczku do święcenia niesie się także wędliny, chleb i baranki.

Śmigus – dyngus – to zwyczaj polewania się wodą w Poniedziałek Wielkanocny. W rzeczywistości „śmigus” oznaczał niegdyś uderzenie na szczęście gałązkami wierzbowymi a „dyngus” zwyczaj składania datków w postaci jaj, wędlin i pieczywa gromadce chłopców chodzących „po dyngusie”, czyli odwiedzających domy i wygłaszających wiersze o męce Pańskiej i składających gospodarzom życzenia. Polewanie wodą miało niegdyś charakter obrzędowy, związany z wiarą w jej oczyszczającą moc.

Symbole wielkanocne koszyka
Jajka – są znakiem nowego życia; przypominają nam, że Chrystus zmartwychwstał, czyli zaczął żyć na nowo.
Sól – chroni mięso przed zepsuciem; święcona sól ma uchronić przed „zepsuciem” czyli złem nasze dusze.
Palma – to pamiątka uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy; mieszkańcy tego miasta wiwatowali na cześć Jezusa, wymachując palmowymi gałęziami.
Rzeżucha, młody zielony owies, bukszpan lub mirta- Biblia mówi, że Noe wypuścił ze swojej Arki gołębia, który wrócił z gałązką krzewu oliwki w dziobie. Oznaczało to, że potop już się skończył. Gałązka oliwki jest odtąd znakiem pokoju. U nas oliwki nie rosną, więc do wielkanocnego koszyka wkładamy jakąś inną, zieloną roślinę – na znak pokoju.
Pisanki – były kiedyś przedmiotem do gry; turlało się je po świątecznym stole zderzając je ze sobą. Czyje jajko się wcześniej nadtłukło, ten przegrywał. Malowano je, żeby wiedzieć, które jest czyje. Potem o grze zapomniano a o malowaniu jajek nie.
Zajączek – przypomina chrześcijanom, że nie tylko ludzie cieszą się ze zmartwychwstania Jezusa, lecz także zwierzęta.
Baranek – Żydzi jedli potrawy z pieczonego baranka podczas ostatniej wieczerzy przed ucieczką z niewoli egipskiej. Baranek jest odtąd znakiem wolności.