Tatry widziane oczyma młodopolskich impresjonistów - scenariusz lekcji

TEMAT
Tatry widziane oczyma młodopolskich impresjonistów.
CELE
Po lekcji uczeń potrafi:
• wyjaśnić źródła fascynacji przyrodą tatrzańską,
• wymienić utwory stworzone pod wpływem fascynacji przyrodą Tatr,
• zinterpretować omawiany utwór,
• wskazać w dziełach elementy nurtu impresjonistycznego,
• wskazać i omówić zjawisko synestezji.

METODY I FORMY PRACY
• burza mózgów
• praca w grupach
• praca z tekstem
• rozmowa interpretacyjna

POMOCE DYDAKTYCZNE
• tekst wiersza
• prezentacja Power Point

CZAS TRWANIA
45 minut


PRZEBIEG ZAJĘĆ

FAZA PRZYGOTOWAWCZA
1. Czynności organizacyjne.
2. Wprowadzenie .
Według Tadeusza Boya – Żeleńskiego najbardziej symptomatyczne, czyli znamienne dla Młodej Polski fascynacje to satanizm i Tatry, stąd określenie krytyka: Młoda Polska tatrzańska i szatańska. Motywy te powtarzają się w twórczości niemal każdego młodopolskiego literata.
Nauczyciel informuje uczniów, że wioska tatrzańska - Zakopane została „odkryta dla świata” przez Tytusa Chałubińskiego, lekarza, który postanowił stworzyć tam uzdrowisko. Wkrótce Zakopane stało się celem pielgrzymek pisarzy i poetów wszystkich trzech zaborów. Tatry fascynowały m. in.: Adama Asnyka, Wincentego Pola, zaś z twórców młodopolskich: Stanisława Witkiewicza, Kazimierza Przerwę – Tetmajera, Jana Kasprowicza.
Twórczość niektórych z nich jest określana mianem „tatrzańskiej”, czyli stanowi obszerny i osobny rozdział ich literackiego dorobku. Motywy tatrzańskie pojawiały się nie tylko w literaturze, przeniknęły również do innych sztuk, np. pojawiają się w malarstwie (Wyczółkowski, Malczewski, Witkiewicz), w muzyce (Karłowicz, Szymanowski). Wśród ważnych postaci, związanych z Tatrami znajdziemy również autora Słownika gwary podhalańskiej Bronisława Dembowskiego.
3. Podanie tematu:
Tatry widziane oczyma młodopolskich impresjonistów.

FAZA REALIZACYJNA
4. Przypomnienie wiadomości o cechach stylu impresjonistycznego w malarstwie.
5. Analiza obrazów Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym Stanisława Gałka oraz Widok na Czarny Staw Janusza Kaweckiego – uczniowie wypełniają karty pracy, zwracając uwagę na barwy, kształty oraz tworzywo artystyczne dzieła (zad.1- pierwsza kolumna tabeli).
6. Analiza i interpretacja wiersza Melodia mgieł nocnych... - uczniowie wypełniają karty pracy:
• głośne odczytanie utworu,
• wskazanie rodzaju liryki – liryka opisowa,
• określenie podmiotu lirycznego,
• omówienie zjawiska synestezji, wskazanie środków stylistycznych, służących jego wywołaniu (zad.2), (uczniowie próbują samodzielnie je odnaleźć, następnie prezentują wyniki pracy, które nauczyciel ewentualnie koryguje),
• elementy impresjonistyczne w wierszu Tetmajera – praca uczniów w grupach czteroosobowych, następnie prezentacja wyników (zad.1- druga kolumna tabeli).

FAZA PODSUMOWUJĄCA
7. Próba określenia przyczyn fascynacji Tatrami w okresie Młodej Polski:
• tęsknota za siłą, za niezłomną postawą wobec przeciwności losu, było to przeciwieństwem dekadenckich nastrojów.

Karta pracy
Zad. 1
Uzupełnij tabelę.
Impresjonizm w malarstwie:
Widok na Czarny Staw Impresjonizm w literaturze:
Melodia mgieł nocnych

Zapis wrażenia, ulotnej chwili

Zmysłowość przedstawienia

Rola światła

Zad. 2
Uzupełnij tabelę na podstawie wiersza Melodia mgieł nocnych... .
Cytat Zmysły, do których się odwołuje