Deklinationstypen des Substantivs im Deutschen ohne Geheimnisse - deklinacja rzeczownika bez tajemnic

Jak rozpoznać typ deklinacji rzeczownika?
Do rozpoznania typu deklinacji rzeczownika należy zwrócić uwagę na jego końcówkę w mianowniku liczby mnogiej oraz w dopełniaczu liczby pojedynczej (końcówki te podawane są w każdym szanującym się słowniku).
częsty zapis w słownikach wygląda następująco:
np. Kind -(e)s, -er - (pierwsza z końcówek jest końcówką w dopełniaczu, a druga końcówką w liczbie mnogiej)
Frau -, -en
Herz -ens, -en
Auge -s, -n
Mensch -en, -en

Oto kilka praktycznych wskazówek:
• rzeczowniki należące do deklinacji mocnej nigdy nie otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówki: -en lub -n, natomiast rzeczowniki męskoosobowe i nijakoosobowe otrzymuja w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę -s lub -es (do tego typu deklinacji należą wszystkie trzy rodzaje gramatyczne np. der Tisch -es, -e // die Erlaubnis -, -se // das Heft -es, -e)
• rzeczowniki należące do deklinacji słabej zawsze otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę: -en lub -n, ponadto rzeczowniki męskoosobowe otrzymują te końcówki w dopełniaczu, celowniku i bierniku (do tego typu deklinacji należą tylko rzeczowniki męskoosobowe oraz żeńskoosobowe np. der Mensch -en, -en // die Frau -, -en)
• rzeczowniki należące do deklinacji mieszanej łączą w sobie cechy dwóch wcześniejszych, tzn. w liczbie mnogiej otrzymują końcówkę -en lub -n, natomiast w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę -s, -es lub -ens (do tego typu deklinacji należą tylko rzeczowniki męskoosobowe oraz nijakoosobowe np. der Glaube -ens, -en // das Bett -es, -en).

I. Odmiana rzeczownika należącego do deklinacji mocnej przez przypadki gramatyczne

Nazwa przypadku rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba mnoga
1. Nominativ: wer? was? der Vater die Mutter das Kind die Väter, Mütter, Kinder
2. Genitiv: wessen? des Vaters der Mutter des Kindes der Väter, Mütter, Kinder
3. Dativ: wem? dem Vater der Mutter dem Kind den Vätern, Müttern, Kindern
4. Akkusativ: wen? was? den Vater die Mutter das Kind die Väter, Mütter, Kinder

Najmniejszą grupę rzeczowników deklinacji mocnej stanowi żeński rodzaj gramatyczny np.: Mutter, Tochter, Bank, Hand, Nacht, Stadt, Wand, Kuh, Kunst, Nuss, Wurst, Faust, Maus, Haut, Braut, Erlaubnis, Finsternis, Kamera, Couch usw.


II. Odmiana rzeczownika należącego do deklinacji słabej przez przypadki gramatyczne

Nazwa przypadku rodzaj męski rodzaj żeński liczba mnoga
1. Nominativ: wer? was? der Junge die Blume die Jungen, Blumen
2. Genitiv: wessen? des Jungen der Blume der Jungen, Blumen
3. Dativ: wem? dem Jungen der Blume den Jungen, Blumen
4. Akkusativ: wen? was? den Jungen die Blume die Jungen, Blumen

Najmniejszą grupę rzeczowników deklinacji słabej stanowi męski rodzaj gramatyczny. Nijaki rodzaj gramatyczny nie istnieje w tym typie deklinacji. Przykłady rzeczowników męskoosobowych deklinacji słabej:
Rzeczowniki kończące się na –e
der Affe, der Knabe, der Hase, der Kollege, der Rabe, der Kunde, der Bulle, der Löwe, der Sklave, der Erbe, der Hirte, der Zeuge, der Experte, der Jude, der Junge, der Neffe, der Nachkomme usw.
der Narr, der Held, der Soldat, der Herr, der Bauer, der Graf, der Prinz, der Bär, der Mensch, der Nachbar, der Fürst usw.

Prawie wszystkie rzeczowniki męskoosobowe na: -and, -ant, -ad, -ent, -ist, -at, -et, -af, -oge, -urg,
der Doktorand, der Christ, der Elefant, der Kommunist, der Student, der Polizist, der Präsident, der Kapitalist, der Demonstrant, der Journalist, der Musikant, der Terrorist,
der Produzent, der Utopist, der Lieferant, der Idealist, der Kamerad

Rzeczowniki męskoosobowe - najczęściej określenia zawodów- pochodzenia greckiego:

der Biologe, der Fotograf, der Soziologe, der Seismograph, der Demokrat, der Architekt, der Bürokrat, der Philosoph, der Diplomat, der Monarch, der Automat,
der Katholik


III. Odmiana rzeczownika należącego do deklinacji mieszanej przez przypadki gramatyczne

Nazwa przypadku rodzaj męski rodzaj nijaki liczba mnoga
Typ I TypII Typ I TypII
1. Nominativ: wer? was? der Staat der Wille das Bett das Herz die Staaten, Willen, Betten, Herzen
2. Genitiv: wessen? des Staates des Willens des Bettes des Herzens die Staaten, Willen, Betten, Herzen
3. Dativ: wem? dem Staat dem Willen das Bett dem Herzen die Staaten, Willen, Betten, Herzen
4. Akkusativ: wen? was? den Staat dem Willen das Bett das Herz die Staaten, Willen, Betten, Herzen

Żeński rodzaj gramatyczny nie istnieje w tym typie deklinacji. Przykłady rzeczowników męskoosobowych i nijakoosobowych deklinacji mieszanej
Męskoosobowe Typ I: der Staat, der Pfau, der Nerv, der Pantoffel, der See, der Stachel, der Typ, der Fleck, der Muskel usw.
Typ II: der Friede, der Wille, der Buchstabe, der Felse, der Funke, der Gedanke, der Glaube, der Name

Nijakoosobowe Typ I: das Bett, das Auge, das Ohr, das Thema, das Datum, das Hemd, das Stadion usw.
Typ II: (nur ein einziges Beispel): das Herz