Tajemnice polskich zamków - scenariusz do zajęcia z edukacji społeczno - przyrodniczej

Cele instrumentalne:
Dziecko:
- zna nazwy ważniejszych zamków
- zna tajemnice polskich zamków
- potrafi odczytać ważne informacje z mapy
- potrafi ustalić kolejność wydarzeń w legendzie o wawelskim smoku
- potrafi opowiedzieć legendę o smoku wawelskim
- potrafi utworzyć skojarzenie do wyrazu smok

Cele kierunkowe:
Dziecko:
- słucha poleceń nauczyciela
- rozwija umiejętność logicznego myślenia i spostrzegawczość
- współdziała zgodnie w grupie

Metody nauczania:
- słowna – pogadanka
- oglądowa – pokaz ilustracji
- czynna – zabawa ruchowa, zadania stawiane do wykonania
Formy pracy:
- zbiorowa
- indywidualna – jednolita
Środki dydaktyczne: mapa, kartoniki z nazwami zamków,


PRZEBIEG ZAJĘCIA:

1. Zabawa ruchowa „Tropem tajemnic”.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (tyle grup, ile będzie tajemnic do odkrycia). Każda z grup otrzymuje mapę (zaznaczona droga i symbolicznie oznaczone miejsca w Sali, obok których ta droga przebiega). Zadaniem grup jest odnalezienie tajemnic (kartoniki z napisami, np. duszek, diabełek, smok, pismo węzełkowe, kamień – czakram, brylant itp.). Po wykonaniu zadania uczniowie snują domysły o tym, co kryją odnalezione eksponaty, czym są, z czym się kojarzą.

2. Wędrówka po mapie – „Na szlaku polskich zamków”|.
Nauczyciel prezentuje mapę Polski, a na niej umieszcza we właściwych miejscach ilustracje i kartoniki z nazwami zamków Kraków (Wawel), Niedzica, Ujazd (Krzyżtopór), Malbork, Łęczyca, Warszawa, Sandomierz. Grupy próbują intuicyjnie dopasować odnalezione tajemnice do zamków. Uzasadniają swoje wybory.

3. Czytanie mapy Polski i wskazywanie na niej miejsc, gdzie są zamki

4. Słuchanie informacji „Tajemnice zamków”.
Nauczyciel podaje krótkie informacje o tajemnicach zamków, które przetrwały legendach do dnia dzisiejszego.
Kraków (Wawel): kamień – czakram – jego dotknięcie daje zdrowie
i szczęście.
Łęczyca: diabełek – w zamku tym mieszka diabeł Boruta. Wystrojony
w szlachecki strój, do dzisiaj strzeże skarbów zgromadzonych przez królów w lochach tego zamku.
Niedzica: pismo węzełkowe – zamek Dunajec kryje tajemnicę testamentu Inków, spisanego węzełkami na rzemykach.
Chęciny: brylant – w ruinach tego zamku ukryte są skarby królowej Polski – Bony.
Malbork: duszek – tu błąkają się duchy Krzyżaków, których pokonał
w wielkiej bitwie pod Grunwaldem król Władysław Jagiełło.
Wszystkie zamki mają swoje prawdziwe lub zmyślone tajemnice. Można
w nich spotkać duchy – dobre i złe, rycerzy – mężnego i opętanego, białe damy – dobrą i podstępną, albo głazy o dziwnych kształtach.

5. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat zamków, które znają.

6. Słuchanie ze zrozumieniem opowiadania „Tajemnica zamku na Wawelu”.
Po przeczytaniu opowiadania uczniowie wypowiadają się na temat jego treści. Odpowiadają na pytania:
- Z którym zamkiem jest związana prezentowana legenda?
- Gdzie znajduje się Wawel?
Kto mieszkał u podnóża wawelskiego wzgórza?
Jaki był wawelski smok? Kto pokonał smoka?
W jaki sposób książę Krak i Szewczyk Skuba pokonali smoka?

7. Ustalenie kolejności wydarzeń w legendzie o smoku wawelskim

8. Opowiadanie legendy o smoku wawelskim.

Uczniowie siedzą w kręgu a nauczyciel rozpoczyna legendę. Następnie każde dziecko kolejno dopowiada fragment legendy o smoku wawelskim. Zabawę kończy ćwiczenie dramowe „Dokończ zdanie”, np. Gdybym był smokiem wawelskim, to ...”

9. Zabawa ruchowa „Książęta w zamkach”
Dzieci tworzą trójki. Dwoje dzieci buduje zamek, trzymając się za ręce. Trzecie dziecko – książę wchodzi do zamku (do środka). Na hasło książę – książęta zmieniają zamki, na hasło zamek – książęta pozostają na miejscu,
a zamki zmieniają miejsce i księcia. Na hasło książę w zamku – tworzą się nowe pary – zamki, a książętami SA dzieci, które jeszcze nie pełniły tej roli.

10. Tworzenie skojarzeń do wyrazu smok.
Nauczyciel umieszcza na tablicy napis SMOK. Dzieci siedzą w kręgu. Kolejno wymawiają słowo „smok” w parze ze słowem – skojarzeniem, np. smok – ogień, smok – mleko, smok – rycerz, smok – zabawka.

11. Zadanie domowe – przygotować legendę o zamku w Niedzicy.