Metody stosowane w celu indywidualizacji - dostosowanie do potrzeb i możliwości dziecka

Każde dziecko z cały bagażem swoich umiejętności i uzdolnień, jak również niedociągnięć, poważnych braków to prawdziwa indywidualność, która dla optymalnego rozwoju osobistego wymaga zindywidualizowanego systemu nauczania i wychowania. Różna dojrzałość intelektualna, emocjonalna i społeczna, zróżnicowane temperamenty, różne poziomy motywacji i samodzielności, czy też różnorodność doświadczeń zawiązanych ze środowiskiem, w którym dziecko wzrastało są to czynniki sprawiające, że dziecko jest pod każdym względem inne i w pracy z żadnym z nich nie można posługiwać się odgórnie przyjętymi schematami. T. Lewowicki stwierdza, iż indywidualizacja to uwzględnienie w systemie dydaktyczno – wychowawczym różnic indywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które(przy uwzględnieniu owych różnic)sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących się.
Grupa dziecięca jest zespołem niepowtarzalnych osobowości. Dlatego konieczna jest indywidualizacja nauczania.
Wbrew pozorom proste polecenie dla niektórych dzieci okaże się zbyt trudne, nie będzie żadnym wyzwaniem natomiast dla innych. Na tym przykładzie rozpoznajemy dwa ważne aspekty pracy w każdej dziecięcej grupie:
1. Zróżnicowanie w obrębie grupy;
2. Konieczność doboru właściwych metod pracy.
W każdej grupie jednorodnej wiekowo znajdują się dzieci o zróżnicowanym profilu rozwoju pomimo tego, że dziecko rozwija się zgodnie z normą wiekową. Możemy zaobserwować np.: różne tempo pracy, zdolność do koncentracji, sprawność motoryczna, poziom kompetencji językowej itp.
Warto się zastanowić jak dobrać formy i metody pracy, które pomimo indywidualnych różnic w grupie zapewnią każdemu dziecku optymalne warunki rozwoju, aby mógł zrobić ,,krok do przodu”.
Ważny elementem indywidualnego wspomagania rozwoju dziecka jest tak konstruować sytuacje edukacyjne, aby było w nich miejsce na indywidualizację. Działania mają na celu umożliwić dziecku w aktywny sposób rozwijać wiedzę i umiejętności zgodnie z aktualnymi możliwościami.
Sprawdzoną formą indywidualizacji jest łączenie dzieci w zespoły. Pozwala ono na zróżnicowaniu zadań pod względem stopnia trudności i właściwe dostosowanie ich do możliwości poszczególnych dzieci w grupie. Jeśli będą to zespoły złożone z dzieci o podobnym poziomie umysłowym i z podobnymi potrzebami edukacyjnymi dostosowanie zadań nie będzie stanowiło problemu. Każdy zespół otrzyma inne zadanie o inny poziomie trudności, a co za tym idzie każde dziecko będzie pracowało na miarę swoich możliwości. Można połączyć dzieci w grupy mieszane. Podczas wykonywania różnych zadań współpracujące ze sobą dzieci będą sobie pomagać. Ważne jest, aby działania zespołów prowadziły do osiągnięcia celu, aby praca każdego dziecka była ważna i doceniona. Niektóre zajęcia i czynności możemy prowadzić z całą grupą, różnicując tylko zadania. Np. na zajęciach plastycznych można różnicować techniki. Jeśli chodzi o pracę z ilustracją zadaniem dzieci młodszych może być policzenie postaci i określenie ich wyglądu a starszych ułożenie opowiadania związanego z treścią ilustracji.
Aby prawidłowo organizować pracę indywidualną należy:
1. Systematycznie realizować działania wspierające.
2. Stosować wyłącznie ćwiczenia o charakterze zabawowym.
3. Planować wszechstronną aktywność dziecka, często zmieniać formy aktywności.
4. Dbać o atrakcyjność zadań – im więcej pozytywnych emocji tym lepsze efekty.
5. Przygotowywać odpowiednie pomoce – różnorodne, atrakcyjne, kreatywne.
6. Elastycznie planować czas trwania zajęć dostosowując go do wydolności psychofizycznej dziecka.
7. Odpowiednio dobierać porę zajęć. Praca indywidualna nie powinna odbywać się kosztem czasu przeznaczonego na zabawę.
8. Zadania i ćwiczenia prowadzić w różnych miejscach.
9. Kończyć ćwiczenia łatwym zadaniem zapewniającym sukces, dobre samopoczucie
i motywację do następnych zajęć.
10. Chwalić dziecko.
11. Nagradzać dziecko po zajęciach np. ulubioną przez nie zabawą.

Opracowała: mgr Anna Sobczyk