Będę szczęśliwym przedszkolakiem - program adaptacyjny

„Dzieciństwo to nie tylko
najpiękniejszy etap życia człowieka.
Dla dziecka jest to także czas
niezwykle trudny, przesycony lękiem
przed nowością i odrzuceniem,
niepokojem i tęsknotą
za rodzinną bliskością”
(autor nieznany)

Program adaptacyjny
„Będę szczęśliwym
przedszkolakiem”

Program dostosowała do
Nowej Podstawy Programowej
Agnieszka Śmiałek

Program adaptacyjny
„Będę szczęśliwym przedszkolakiem”
opracowano w oparciu o:

1.Rozporządzenie MENiS z dnia 23 grudnia 2008r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. z 15 stycznia 2009r nr 4 poz. 17)

2.Rozporządzenie MENiS z dnia 19 marca 2009r w sprawie ustawy o systemie oświaty oraz zmianie innych ustaw
Dz. U. nr 56 poz. 458) oraz rozporządzenie MEN
z 8 czerwca 2009r (Dz. U. nr 89 poz. 730)

a) Uchwała Rady Pedagogicznej z dnia 31.03 2010r
w sprawie zaopiniowania dopuszczenia do użytku przedszkola programów nauczania (a także programów autorskich)

3.Aktualne programy
- „Razem w przedszkolu” Jolanta Andrzejewska,
Jolanta Wierucka Warszawa 2009
- „Wesołe przedszkole i przyjaciele”
Małgorzata Walczak-Sarao',Danuta Kręcisz Warszawa 2009

Program adaptacyjny
,,Będę szczęśliwym przedszkolakiem”

Wstęp

Adaptacja polega na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym środowisku społecznym. Dla małego dziecka takim środowiskiem jest przedszkole. Moment pójścia do przedszkola jest bardzo ważnym wydarzeniem,wręcz przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą, których jakość jest znacząca dla rozwoju i późniejszego funkcjonowania
w różnych środowiskach.Proces przystosowania się dzieci 3-letnich do przedszkola może sprawić korzystne zmiany
w rozwoju pod warunkiem, że będzie on przebiegał na miarę możliwości dziecka. Nie każdy 3-latek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać właściwy kierunek. Trudności przystosowawcze małych dzieci do przedszkola budzą wiele emocji zarówno wśród rodziców jak
i samych nauczycieli. Każde z tych środowisk szuka sposobów sprzyjających dopasowaniu małych dzieci do warunków instytucji przedszkolnej.
Celem edukacji przedszkolnej jest przygotowanie dzieci do podjęcia nauki w szkole.
Wieloletnie obserwacje momentu przekroczenia progu przedszkola przez nowo przyjęte dzieci wskazują na trudności związane z rozłąką ze swoimi rodzicami. Trudności dotyczą nie tylko samych dzieci, dotyczą również rodziców oraz personelu przedszkola.
Nie ma gotowej, identycznej dla wszystkich recepty na złagodzenie problemów związanych z adaptacją dzieci do przedszkola. Należy poszukiwać takich rozwiązań, aby dziecko nie zatraciło swojej indywidualności, a jednocześnie bezproblemowo wkroczyło w nowy etap życia.
Włączenie najbliższych w poznawanie przez dziecko nowego środowiska wychowawczego ułatwi mu nawiązanie kontaktu z nauczycielką i rówieśnikami w warunkach komfortu psychicznego.
Mając na uwadze dobro dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną w naszym przedszkolu opracowano program adaptacyjny „Będę szczęśliwym przedszkolakiem”.

TERMIN REALIZACJI :

Założenia programu :

W trosce o dobro każdego małego dziecka opracowano program uwzględniający czynniki, które mają wpływ na przebieg procesu adaptacji dziecka w przedszkolu:

- ograniczenie lęku i zachęcenie dzieci do przebywania
w grupie przedszkolnej
- złagodzenie trudności w przystosowaniu się dzieci do przedszkola
- przystosowanie dzieci do warunków nowego otoczenia
w sposób łagodny i bezstresowy
- przyzwyczajenie dzieci do przebywania w licznej grupie rówieśników
- włączenie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w zakresie przystosowania dziecka do warunków życia przedszkolnego
- wzbogacenie pozytywnych doświadczeń dzieci w kontaktach
z dorosłymi i rówieśnikami.

Zagadnienia programowe:

1.Przygotowanie i zaprezentowanie rodzicom programu
- przekazanie informacji.
2.Wspólne zabawy dla rodziców i dzieci.
3.Przygotowanie przedszkola na przyjęcie nowych dzieci
sala i dekoracje, upominki, ciekawe zabawy integracyjne.
4.Występy starszych przedszkolaków dla nowo przyjętych dzieci.
5.Udział w imprezach organizowanych przez przedszkole.
6.Zabawy w ogrodzie przedszkolnym.
7.Scenki z życia przedszkola –„ Co będziemy robić
w przedszkolu?” - prezentacja w wykonaniu starszych przedszkolaków.

Przygotowania wstępne:
1.Indywidualne zaproszenia dla dzieci i rodziców
2.Wyznaczenie dokładnego czasu i miejsca spotkań (podanie dokładnych terminów, wizyt rodziców z dzieckiem
w przedszkolu – maj, czerwiec).
3.Metoda projektu „I ty zostań przedszkolakiem” -przygotowanie starszaków do prezentacji swoich osiągnięć.
4.Program spotkań – tematyka zajęć.

Metody pracy stosowane podczas spotkań adaptacyjnych:

•zabawy dowolne,
•metody aktywizujące,
•projektowanie sytuacji edukacyjnej,
•pokaz połączony z przeżyciem – obserwacja
•zabawy tematyczne,
•zabawy relaksacyjne,
•zabawy integracyjne.

Formy i sposoby realizacji:

•dni otwarte – indywidualne zwiedzanie przedszkola,
•spotkanie z rodzicami – pierwsze spotkanie informacyjne,
•rozmowy indywidualne,
•prezentacja literatury fachowej dla rodziców,
•spotkanie adaptacyjne dzieci i rodziców.

Środki dydaktyczne:

•magnetofon, płyty z nagraniami piosenek dziecięcych
•kolorowanki, kartki do rysowania, kredki, farby
•plastelina
•chusta animacyjna

Treści programowe

1.Poznawanie siebie jako osoby
- dostrzeganie i nazywanie części ciała
- dopasowywanie części ubioru do poszczególnych części ciała
- grupowanie przedmiotów wydających takie same dźwięki
- uwrażliwienie na estetykę posiłku
- rozpoznawanie przedmiotów w zabawach dydaktycznych

2.Doświadczenie samodzielności
- przyzwyczajanie się do sprawnego i kulturalnego jedzenia
- próby samodzielnego radzenia sobie w pomieszczeniach sanitarnych
- uczenie się wycierania butów przed wejściem do budynku
- zdejmowanie i zakładanie części garderoby z pomocą osoby dorosłej
- porządkowanie zabawek i rekwizytów w kącikach zainteresowań

3.Odkrywanie znaczenia zdrowia, ruchu, higieny
i bezpiecznego zachowania się
- nie oddalanie się z określonych pomieszczeń i poza wyznaczony teren
- zachęcanie do spożywania urozmaiconych potraw
- zachęcanie do podejmowania zabaw związanych z ruchem
- nie korzystanie z przedmiotów osobistych należących do innych osób
- zgłaszanie nauczycielce dolegliwości i skaleczeń

4.Poznawanie i rozumienie świata przyrody
- poznawanie sposobów ochrony przyrody w codziennym życiu
- obserwowanie i dostrzeganie niektórych zwierząt
w naturalnym środowisku
- poznanie odgłosów zwierząt
- obserwowanie wybranych roślin w naturalnych środowiskach
w różnych porach roku
- towarzyszenie nauczycielowi w zbieraniu okazów
i prowadzeniu hodowli roślin

5.Poznawanie środowiska społecznego
- próby akceptowania nowych sytuacji, osób, rzeczy, pomieszczeń
- przedstawienie się własnym imieniem i nazwiskiem
- uczestniczenie w uroczystościach
- nawiązywanie kontaktów z innymi dziećmi
- stwarzanie okazji do używania form grzecznościowych

6.Poznawanie ojczyzny i świata
- budzenie zaciekawienia krajobrazem znajdującym się
w najbliższym otoczeniu
- towarzyszenie dorosłym w przygotowywaniu np. ozdób choinkowych, pisanek itp.
- oglądanie dekoracji w czasie spacerów
- poznanie nazwy państwa
- słuchanie opowiadań, wierszy, bajek, piosenek nawiązujących do obchodzonych świąt

7.Wprowadzanie w kulturę życia. Poznawanie wartości etycznych i estetycznych.
- dostrzeganie piękna przyrody, krajobrazu w różnych porach roku
- rysowanie na różnych formatach papieru – kredkami, flamastrami, kredą
- malowanie farbą plakatową – palcami, całą dłonią, pędzlem
- wycinanie, wydzieranie, darcie i łączenie klejem papieru
z innymi materiałami
- tworzenie obrazków z gotowych elementów
- poznanie, odróżnianie i nazywanie barw podstawowych
- słuchanie czytanej przez nauczyciela literatury dziecięcej
- samodzielne oglądanie książek obrazkowych
- wyszukiwanie na obrazkach przedmiotów, postaci. Nazywanie ich i określanie wykonywanych przez nie czynności
- zabawy teatralne – naśladowanie wybranej postaci
- poznanie w otoczeniu przedmiotów wydających dźwięki
- odróżnianie głosów np. zwierząt
- słuchanie śpiewu nauczyciela i z nagrań prostych dziecięcych piosenek
- śpiewanie zbiorowe prostych piosenek
- podejmowanie zabaw rytmicznych

8.Rozbudzanie ciekawości poznawczej. Rozwijanie procesów poznawczych i operacji umysłowych
- ogólna orientacja w położeniu przedmiotów w przestrzeni
- rozróżnianie globalne wielkości przedmiotów ( małe, duże )
- globalne określanie ilości przedmiotów (dużo, mało, tyle samo)
- dopasowywanie figury do otworu
- segregowanie zabawek
- zapamiętywanie krótkich wierszyków, rymowanek

9.Poznanie świata symboli i znaków
- poznawanie niektórych symboli ( flaga, godło )
- zapamiętywanie znaczka identyfikacyjnego i określanie na jego podstawie miejsca w szatni, szuflady w Sali, ręcznika
w łazience
- przedstawianie treści wierszy, piosenek za pomocą gestów w zabawach ilustrowanych ruchem
- słuchanie opowiadań, baśni i dostrzeganie poznanych symboli
- rozpoznawanie i rozumienie sygnałów dźwiękowych (straż pożarna, pogotowie, policja)

10. Poznawanie znaczenia języka w porozumiewaniu się
i uczestnictwie w kulturze
- nazywanie przedmiotów codziennego użytku, maszyn i urządzeń
- nazywanie kolorów i kształtów
- poznanie zasad stosowania form grzecznościowych
- zwrócenie uwagi na zasady obowiązujące przy powitaniu
i pożegnaniu
- regulowanie siły głosu w naturalnych sytuacjach
- rozumienie dłuższych wypowiedzi. Wypowiadanie się na temat obrazka, sytuacji.

11. Przygotowanie do pisania i czytania
- wykonywanie prac plastycznych różnymi technikami
- doskonalenie czynności samoobsługowych
- zabawy „paluszkowe” –usprawniające koordynację
mięśniowo – ruchową palców, dłoni i nadgarstka
- rozbudzanie zainteresowań czytelniczych poprzez codzienny kontakt z książką i czasopismem dla dzieci

12.Poznawanie znaczenia matematyki.
- nazywanie części ciała
- poznawanie w toku zabaw i ćwiczeń pojęć: mały – duży, cienki – gruby, krótki – długi.
- wysłuchiwanie rytmów i ich kontynuowanie, np. klaskanie, tupanie
- dostrzeganie przemienności dnia i nocy
- kształtowanie umiejętności liczenia przedmiotów w zakresie dostępnym dziecku
- klasyfikowanie przedmiotów według jednej cechy (kolor lub wielkość)

13.Poznawanie świata nauki i techniki.
- rozróżnianie i nazywanie przedmiotów codziennego użytku
i określanie ich przeznaczenia
- przyglądanie się urządzeniom i maszynom ułatwiającym ludziom pracę
- obserwowanie ruchu drogowego w najbliższym otoczeniu
- wznoszenie budowli z piasku i śniegu
- zwiedzanie najbliższej okolicy i nazywanie obiektów
- obserwowanie i nazywanie cech krajobrazu

Tematyka zajęć edukacyjnych z dziećmi
w których uczestniczą rodzice.

1. Temat: "Drzewo imion, drzewo rąk"
- Zabawa z piłką w kole "Moje imię",
- Zabawa integracyjna ze śpiewem "Deszcz i tęcza",
- Odbijanie dłoni dziecka na drzewie narysowanym na dużym arkuszu szarego papieru "Tu jestem",
- Zabawa w kole "Balonik",
- Wizytówki z imionami dzieci i rodziców
2. Temat: "Mój znaczek"
- Zabawa integracyjna w kręgu "Iskierka przyjaźni",
- Odszukiwanie swojego znaczka w szatni, łazience, sali,
- Zabawa ruchowa w odbijanie balonika z rodzicem,
- Zabawa w kole "Krasnoludki”.",
- Wykonanie znaczka wspólnie z rodzicem wybraną techniką plastyczną - galeria prac.
3. Temat: "W przedszkolu"
- Suchanie opowiadania ilustrowanego obrazkami pt.: "Jak Jacuś przestał bać się przedszkola",
- Zabawa z chustą integracyjną: "Morze", "Piłka w otworze", "Kolor stop", "Przejdź pod chustą",
- malowanie paluszkami "Co czuję"
- Improwizacja ruchowa do muzyki "Moja droga do przedszkola".
4. Temat: "Ćwiczymy razem"
- Ćwiczenia w parach: "Mosty", "Koniki", "Lustro", "Masaż plecków", "Zwijanie dywanu", "Huśtawka"
- Zabawa w kole „ Mały misiu”,
- Liczenie paluszków "Moja rodzinka cała".
5. Temat: "Bawimy się razem"
- Zabawy w kole "Murzynek", "Różyczka", "Chusteczka", "Kółko graniaste",
- Teatrzyk „ Miś Uszatek”,
- Lepienie z plasteliny,

Wspólne zabawy w ogrodzie przedszkolnym.
- zabawy w piaskownicy,
- korzystanie ze sprzętu ogrodowego,
- poznanie zasad bezpiecznej i zgodnej zabawy w ogrodzie,
- gry i zabawy sportowo-ruchowe: "Toczenie obręczy", "Gra
w piłkę ", "Rzut woreczkiem do celu".

Oczekiwane efekty w wyniku realizacji programu adaptacyjnego

Dziecko

o Przybliży sobie nowe otoczenie w poczuciu bezpieczeństwa, w obecności rodziców.
o Pozna organizację życia w grupie przedszkolnej.
o Przyswoi umiejętność korzystania z pomieszczeń i urządzeń znajdujących się w przedszkolu.
o Będzie pozytywnie nastawione do nowego środowiska.
o Nawiąże kontakty interpersonalne z nowymi osobami.
o Zdobędzie orientację w środowisku przedszkolnym.
o Nabędzie poczucia przynależności przedszkolnej.
o Aktywnie będzie uczestniczyło we wspólnych zabawach
i życiu przedszkola.
o Przyswoi sobie zasady życia w grupie.
o Chętnie i z radością będzie przychodziło do przedszkola.

Rodzic

o Zapozna się z organizacją i trybem życia przedszkola.
o Pozna pracowników przedszkola, a w szczególności nauczycielki swojego dziecka.
o Pozna wymagania przedszkola ale również sposoby wzajemnej wymiany informacji.
o Zrozumie wagę pozytywnego emocjonalnego nastawienia do przedszkola.
o Spostrzeże zakres posiadanych umiejętności i zachowań swojego dziecka na tle grupy.
o Pozna oczekiwania przedszkola wobec środowiska rodzinnego i dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną.

Nauczyciel

o Uzyska informację zwrotną dotyczącą oczekiwań rodziców.
o Bliżej pozna środowisko rodzinne swoich wychowanków.
o Pozna poziom rozwoju swoich przyszłych wychowanków oraz zakres ich wiedzy i umiejętności
o Pozna oczekiwania przedszkola wobec środowiska rodzinnego i dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną.

Ewaluacja:

• ankiety mające na celu zebranie informacji o dziecku
• ankiety na temat oczekiwań rodziców wobec przedszkola
• ankiety dotyczące podsumowania programu adaptacyjnego
• indywidualne rozmowy z rodzicami
W wyniku przeprowadzonych badań wyodrębniono słabe i mocne strony programu .

Mocne strony

Sukcesy dziecka w przedszkolu:

o Troska o wszechstronny rozwój dziecka.
o Zaspokojenie potrzeby kontaktu z rówieśnikami.
o Samodzielność w zakresie podstawowych czynności życiowych jak: jedzenie, mycie, korzystanie z toalety
o Respektowanie prawa innych dzieci i dzielenie się z nimi, np. zabawkami.
o Rozwijanie sprawności ruchowej i manualnej poprzez: gry, zabawy, malowanie, lepienie z plasteliny; gliny; modeliny, wycinanie itp.
o Zaspakajanie potrzeby ruchu – rytmika, zabawy zręcznościowe, spacery, taniec itp.
o Zdobywanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych,
o Nabywanie umiejętności współżycia w grupie.
o Zagospodarowanie wolnego czasu – rozwój zainteresowań.
o Wczesne wykrycie pewnych wad rozwojowych
(np. nieprawidłowa wymowa, zaburzona kierunkowość,zaburzenia
w rozwoju funkcji percepcyjno – motorycznej).
o Przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole
o Kontynuacja działań dydaktyczno –wychowawczo – opiekuńczych w relacji dziecko - nauczyciel – rodzic.

Słabe strony

o nadmierna opiekuńczość rodziców
o duże grupy – trudności w poznaniu dzieci
o niewskazane interwencje rodziców podczas zabaw dzieci
o brak samodzielności
o przeniesienie nawyków z domu


Literatura :

Lubowiecka I. „ Przystosowania psychospołeczne dziecka
do przedszkola”

Frield I. „ Moje dziecko idzie do przedszkola”,
poradnik dla rodziców

Gruszczyk – Kolczyńska E. „Płaczę i rozpaczam, gdy muszę iść do przedszkola” „Wychowanie w przedszkolu” 2/1998

Lubowiecka J.„Trudności dziecka w przystosowaniu się do przedszkola” „Wychowanie w przedszkolu 6/2001
Kuszak K . „ Dynamika rozwoju samodzielności dziecka w wieku przedszkolnym” Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu
im. A. Mickiewicza, Poznań 2006.

Reket A. „ Dzieci potrzebują ciszy. Zabawy relaksacyjne na wiosnę, lato, jesień, zimę” Jedność, Kielce 1999.

Berg H. K. “Maria Montessori – poszukiwanie życia razem
z dziećmi. Odpowiedzi na aktualne pytania pedagogiczne , Jedność, Kielce 2007

Gloton R., Clero C.. „ Twórcza aktywność dziecka” WSiP, Warszawa1985.

Koźmińska I., Olszewska E., „Z dzieckiem w świat wartości”,
Świat Książki, Warszawa 2007.

Karwowska – Struczyk M., Hajnicz W.,” Obserwacja
w poznawaniu dziecka” WSiP, Warszawa1998